اثرات اعمال افزایش تعرفه ها بر اقلام صادراتی قزاقستان

از ۷ اوت ۲۰۲۵، آمریکا تعرفه‌ای ۲۵٪ بر واردات از قزاقستان اعمال کرده است طبق اطلاعیه رسمی، تعرفه‌ها ۴.۸٪ از ارزش صادرات قزاقستان به آمریکا را شامل می‌شوند و ۹۵.۲٪ دیگر در زمره کالاهای معاف هستند .

در سال 2024 کل حجم تجارت دوجانبه حدود ۴.۲ میلیارد دلار، با رشد ۴٪ نسبت به ۲۰۲۳ رسید. در این سال صادرات قزاقستان به آمریکا  با جهشی ۳۰.۶٪ به 1.97 میلیارد دلار رسید و واردات از آمریکا۲.۲  میلیارد دلار بود

عمده صادارت قزاقستان به آمریکا شامل: نفت و فرآورده‌های نفتی 1.1 میلیارد دلار (۵۶٪)، اورانیوم 313 میلیون دلار (۱۶٪)، نقره 239 میلیون دلار  (۱۲٪) و فروآلیاژها  159 میلیون دلار (۹.۵٪)، توربوجت 36 میلیون دلار، تانتالوم خام15 میلیون دلار، تیتانیوم خام 15 میلیون دلار،  اورانیوم غنی شده u235 نه ممیز دو(9.2) میلیون دلار که همگی از تعرفه معاف هستند و حدود ۹۲٪ صادرات را تشکیل می‌دهند .

 

کالاهای مشمول تعرفه:

ارزش صادرات شامل تعرفه‌ها حدوداً ۱۰۰ میلیون دلار در سال گذشته بوده و کالاهای مشخصی را شامل می‌شود از جمله فسفر (۱۵.۹ میلیون دلار)، فروسیلیکون (۱۲.۷ میلیون)، عدسی‌ها (۴.۱ میلیون)، گلوتن گندم (۴ میلیون)، و نیترات آمونیوم (۲.۴ میلیون دلار)

عملکرد نیمه اول ۲۰۲۵:

 در شش ماه اول سال ۲۰۲۵، تجارت دوجانبه به ۱.۶ میلیارد دلار رسید که نسبت به ۲ میلیارد دلار در مدت مشابه سال گذشته ۲۲ درصد کاهش یافته است. صادرات قزاقستان به ایالات متحده ۳۶.۳ درصد کاهش یافت و به ۵۶۶.۵ میلیون دلار رسید که دلیل اصلی آن کاهش محموله‌های نفت خام (با کاهش ۶۱.۷ درصدی به ۲۲۱.۱ میلیون دلار)، فروآلیاژها (با کاهش ۳۰.۱ درصدی به ۵۶.۷ میلیون دلار) و نقره (با کاهش ۷.۶ درصدی به ۸۲.۶ میلیون دلار) بود. با این حال، صادرات گلوتن گندم به ۶۷۰۰ تن به ارزش ۸.۱۲ میلیون دلار رسید. ساختار صادرات همچنان منابع‌محور باقی مانده و بیش از ۸۹٪ صادرات به آمریکا ترکیبی از نفت، اورانیوم، نقره و فروآلیاژهاست

 

آرمان بیسیم‌بایف[1]، اقتصاددان: "قزاقستان عمدتاً مواد خام صادر می‌کند—که بخش قابل‌توجهی از آن‌ها در فهرست معافیت تعرفه قرار دارند—و بنابراین تأثیر تعرفه‌ها حداقلی خواهد بود. تعرفه‌ها یعنی افزایش قیمت ۲۵٪ برای کالاهای قزاقی در آمریکا؛ این هزینه از جیب مصرف‌کننده آمریکایی می‌رود."

تعرفه ۲۵٪ از سوی آمریکا شامل فقط اقلام معدودی از صادرات قزاقستان می‌شود و کالاهای اصلی—مانند نفت و اورانیوم—معمولاً معاف هستند. کاهش صادرات نیمه اول سال ۲۰۲۵ عمدتاً مربوط به نوسانات قیمت و حجم در بازار جهانی است، نه تعرفه‌ها. با وجود این، دولت قزاقستان همچنان در حال مذاکره برای حفظ و تقویت روابط تجاری است.

صادارت قزاقستان به آمریکا از 2020 تا 2024: (آمریکا دهمین مقصد صادارتی قزاقستان)

2020: 535 میلیون دلار، 2021: 872 میلیون دلار، 2022 : 1 میلیارد دلار، 2023 : 1.5 میلیارد دلار، 2024 : 1.97 میلیارد دلار

 

واردات قزاقستان از آمریکا از 2020 تا 2024: (آمریکا چهارمین شریک وارداتی قزاقستان)

2020: 1.1 میلیارد دلار، 2021 : 1.3 میلیارد دلار، 2022: 527 میلیون دلار، 2023: 2.5 میلیارد دلار، 2024 : 2.27 میلیارد دلار

تراز تجاری قزاقستان با آمریکا: منفی 300 میلیون دلار

 

روابط اقتصادی بین ایالات متحده و قزاقستان با تجارت و سرمایه‌گذاری قوی، به ویژه در بخش انرژی، مشخص می‌شود. ایالات متحده سرمایه‌گذار اصلی در صنعت نفت و گاز قزاقستان است، در حالی که قزاقستان شریک تجاری مهمی‌برای ایالات متحده است. هر دو کشور در تلاشند تا روابط اقتصادی خود را به بخش‌های دیگر گسترش دهند و از طریق ابتکارات مختلف، همکاری را تقویت کنند.

شرکت‌های آمریکایی میلیاردها دلار در قزاقستان سرمایه‌گذاری کرده‌اند و تمرکز آنها بر بخش نفت و گاز است. شرکت‌های بزرگ آمریکایی شوورون، اکسون مبیل و کونکوفلیپز در حوزه نفت و گاز، جنرال الکتریک در حوزه انرژی سلامت و هوانوردی، بوئینگ در صنعت هوایی، مسترکارت وسی تی[2] در امور مالی، پپسی کو در نوشیدنی و مواد غذایی، تایسون فوود [3]در فرآوری گوشت، والمونت اینداستریز[4] در توسعه آبیاری در قزاقستان سرمایه گذاری نموده اند.

ایالات متحده و قزاقستان یک پیمان سرمایه‌گذاری دوجانبه و یک پیمان اجتناب از مالیات دوگانه دارند.

عضویت در سازمان تجارت جهانی: عضویت قزاقستان در سازمان تجارت جهانی (WTO) از سال ۲۰۱۵، تجارت و سرمایه‌گذاری را بیش از پیش تسهیل کرده است.

دو کشور به طور فعال برای گسترش همکاری در زمینه‌هایی مانند اقتصاد دیجیتال، مراقبت‌های بهداشتی، زیرساخت‌ها، هوانوردی تجاری، امور مالی، کشاورزی و اکتشافات فضایی تلاش می‌کنند.

قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان در ۱۴ ژوئن 2024 در دیدار با کاترین تای[5]، نماینده تجاری ایالات متحده (U.S.)، ایالات متحده را به عنوان یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران در اقتصاد قزاقستان معرفی کرد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی آن از ۶۵ میلیارد دلار فراتر رفته است. بیش از ۶۰۰ شرکت آمریکایی در قزاقستان فعالیت می‌کنند. تای از فرصتی که برای بحث شخصی در مورد رویکردهای جدید برای توسعه روابط تجاری و ایجاد شرایط لازم برای تقویت تعامل اقتصادی، به ویژه از طریق اجرای توافق‌نامه‌های چارچوب تجارت و سرمایه‌گذاری (2004)[6](TIFA) فراهم شد، ابراز قدردانی کرد. آمریکا سومین سرمایه گذار بزرگ در قزاقستان در حوزه‌های منابع معدنی، امور مالی و اکتشاف می‌باشد.

جدول واردات قزاقستان از آمریکا 2024(کد شش رقمی نظام هماهنگ):

عمده واردات شامل: خودروهای سواری (بویژه شورلت)  بیش از 228 میلیون دلار، توربوجت 170 میلیون دلار، هواپیماهای سنگین و قطعات آن 88 میلیون دلار، موتور دیزلی و نیمه دیزلی 82 میلیون دلار، دارو 81 میلیون دلار، دیگر خودروهای سواری 76 میلیون دلار، جگر و گوشت یخ زده 64 میلیون دلار، محصولات ایمنی زیستی 56 میلیون دلار، قطعات لوکوموتیو 47 میلیون دلار، تجهیزات پزشکی 39 میلیون دلار، فرآورده‌های غذایی 32 میلیون دلار، ژنراتور و مولد برق 30 میلیون دلار

                                                                                     

جدول  عمده صادارت قزاقستان به آمریکا در سال 2024 :

-   نفت خام (کد 270900): ارزش صادرات بسیار بالا و سهم معنی‌دار ۳ درصد از کل صادرات قزاقستان به آمریکا را دارد، البته سهم آن در صادرات کلی کشور بسیار بیشتر است؛ حدود ۵۶٪ این صادرات متعلق به نفت است .

-   اورانیوم طبیعی (کد 284410): سهم ارزش صادرات حدود ۳۱۳ میلیون دلار و ۷٪ از کل صادرات به آمریکا را دارد. ولی اورانیوم سهم بزرگ‌تری (۵.۶٪) در کل صادرات قزاقستان دارد . قزاقستان با حدود ۴٫۵ میلیارد دلار صادرات، بزرگ‌ترین صادرکننده جهانی اورانیوم طبیعی در سال ۲۰۲۴ بود و تقریباً ۴۸٫۸٪ از بازار جهانی را از آن خود کرده که حدود ۵٫۶٪ از کل صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد.

- نقره : ارزش حدود ۲۴۰ میلیون دلار با سهم خیره‌کننده ۳۹٪ از صادرات به آمریکا. این کالا اهمیت ویژه‌ای در این بازار دارد.

 

 

- https://astanatimes.com/2025/08/united-states-tariff-increase-what-awaits-kazakhstans-exports/

- https://astanatimes.com/2024/06/kazakhstan-u-s-expand-trade-and-economic-cooperation/

- https://astanatimes.com/2025/06/atlantic-councils-us-central-asia-forum-highlights-strategic-opportunities-in-critical-minerals/

- https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.

 

[1] . Arman Beisembayev

[2] . Mastercard and Citi

[3] . Tyson Foods

[4] . Valmont Industries

[5] . Katherine Tai

[6] . Trade and Investment Framework Agreements

[7] . foreign entities of concern