اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته سوم آبان ماه 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

 اجرای 27 پروژه با استفاده از دارایی‌های بازگردانده شده

27 پروژه در منطقه غرب قزاقستان با استفاده از دارایی‌های بازگردانده شده اجرا خواهد شد. اجرای پروژه‌ها در این منطقه مطابق با دستورالعمل‌های رئیس دولت در حال انجام است. اهداف اصلی تضمین ۱۰۰٪ تأمین آب آشامیدنی با کیفیت بالا برای مردم و نوسازی مراقبت‌های بهداشتی روستایی است.

به عنوان بخشی از اجرای دستورالعمل‌های رئیس جمهور در مورد ساخت و بازسازی تأسیسات اجتماعی، ۱۷.۷ میلیارد تنگه از صندوق ویژه دولتی منطقه غرب قزاقستان برای اجرای ۲۷ پروژه اختصاص داده شده است. از جمله پروژه ‌های در حال اجرا، ۱۱ پروژه آبرسانی است که راه ‌اندازی آنها دسترسی به آب آشامیدنی با کیفیت بالا را در مناطق روستایی گسترش داده و کیفیت زندگی مردم را بهبود می‌بخشد.

علاوه بر این، ۱۶ پروژه با هدف توسعه مراقبت‌های بهداشتی اولیه در مناطق روستایی انجام می‌شود. این موارد شامل ساخت ایستگاه‌های مامایی فلدشر، کلینیک‌های سرپایی و مراکز پزشکی در مناطق سیریمسکی، آکژایسکی، بورلینسکی و ژانگالینسکی و همچنین منطقه بایترک است.

https://kazpravda.kz/n/27-proektov-realizuyut-v-zko-na-vozvrashchennye-aktivy/

 ایجادیک قطب هوش مصنوعی ۲ میلیارد دلاری در قزاقستان

وزارت هوش مصنوعی و توسعه دیجیتال جمهوری قزاقستان و شرکت Freedom Holding Corp  از برنامه ‌هایی برای تقویت قزاقستان و آسیای مرکزی در هوش مصنوعی با استفاده از زیرساخت‌های اگزااسکیل مستقل NVIDIA  و برنامه ‌های توسعه استعداد خبر داد.

بنابه گفته مقامات این وزارتخانه، این ابتکار مشترک، اجرای مرحله‌ای پروژه، از جمله ایجاد یک قطب هوش مصنوعی مستقل برای قزاقستان را در نظر دارد که توسطFreedom Holding Corp  مدیریت و به زیرساخت‌های NVIDIA   با عملکرد بالا مجهز خواهد شد. این وزارتخانه شرایط مساعدی را برای استقرار و بهره‌برداری از تأسیسات هوش مصنوعی در مقیاس بزرگ ایجاد خواهد کرد و از ابتکارات برای ایجاد یک آکادمی هوش مصنوعی و آزمایشگاه تحقیقاتی برای آموزش مهندسان و دانشمندان حمایت خواهد کرد. حجم سرمایه ‌گذاری تخمینی این پروژه ۲ میلیارد دلار است. این پروژه در مکانی در قزاقستان با ظرفیت تولید ۱۰۰ مگاوات ساخته خواهد شدFreedom Holding Corp  قصد دارد به عنوان سرمایه ‌گذار و اپراتور اصلی عمل کند. این مشارکت نشان‌دهنده تعهد مشترک برای توسعه اکوسیستم هوش مصنوعی، ترویج نوآوری و آموزش پرسنل برای اقتصادهای دیجیتال به سرعت در حال توسعه قزاقستان و آسیای مرکزی است. ژاسلان مادیف، معاون نخست وزیر و وزیر هوش مصنوعی و توسعه دیجیتال جمهوری قزاقستان، گفت: «همکاری با انویدیا گامی مهم در اجرای استراتژی ملی قزاقستان در هوش مصنوعی است. ما در حال پایه گذاری یک اکوسیستم مستقل هوش مصنوعی هستیم که اقتصاد را تقویت، رقابت پذیری را افزایش و فرصت های جدیدی را برای کل منطقه ایجاد خواهد کرد.»

https://kazpravda.kz/n/taldau-talks-ashimbaev-vystupil-initsiatorom-diskussii-v-novom-sezone/

  بدهی مردم و مشاغل به بانک‌ها به مبلغ ۳۸.۷ تریلیون تنگه

در جریان بحث در مورد پیش ‌نویس قانون بانک‌ها و فعالیت‌های بانکی اعلام شد. بدهی مردم و مشاغل به بانک‌ها به ۳۸.۷ تریلیون تنگه رسیده است. از این میزان، ۲۴ تریلیون تنگه وام به افراد است که ۷۰٪ آن وام‌های مصرفی است. سیستم مالی قزاقستان با چالش‌های کلیدی روبرو است که یکی از مهمترین آنها بدهی بیش از حد مردم است. با در نظر گرفتن بدهی به سازمان‌های مالی خرد، شرکت‌های وام مسکن و سایر نهادهای شبه دولتی، این مبلغ تقریباً به ۴۸ تریلیون تنگه می‌رسد. در نیمه اول سال، بدهی اصلی به آنها بیش از ۳.۸ برابر افزایش یافته است. بدهی معوق بیش از ۹۰ روز به ۱.۱ تریلیون تنگه می‌رسد."

دولت در طول سال‌های متمادی بودجه قابل توجهی را برای بازسازی بخش بانکی اختصاص داده است. «از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰، حمایت دولت ۸.۲ تریلیون تنگه تخمین زده می‌شود. بخش قابل توجهی از این کمک‌ها به بازسازی مؤسسات مالی بزرگ و خرید دارایی‌های آسیب‌دیده آنها اختصاص یافته است.» در اوایل سال جاری، رئیس جمهور خواستار بازگرداندن این وجوه شد. تا به امروز، تنها سه بانک (هالیک بانک، فورته بانک و بانک سنتر کردیت) این درخواست را اجابت کرده‌اند. بر اساس امار رسمی‌که طبق آن، از اول ژوئیه امسال، کل دارایی‌های بخش بانکی قزاقستان تقریباً ۶۵ تریلیون تنگه بوده است که نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد افزایش یافته است. تنها در نیمه اول سال، بانک‌ها ۱.۴ تریلیون تنگه سود خالص کسب کرده‌اند. با وجود سرمایه بالا، سهم وام‌های بانکی در کل سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد همچنان بسیار پایین است. در طول ده سال گذشته، این رقم از ۹ درصد به ۳.۵ درصد کاهش یافته است.

https://kazpravda.kz/n/zadolzhennost-naseleniya-i-biznesa-pered-bvu-sostavila-387-trln-tenge-deputat-mazhilisa/

 انتشار رتبه ‌بندی بزرگترین اقتصادهای جهان در سال ۲۰۲۶ توسط صندوق بین ‌المللی پول

طبق گزارش اکتبر صندوق بین ‌المللی پول (IMF)، اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۶ وارد دوره‌ای از رشد محتاطانه و افزایش عدم قطعیت خواهد شد. این سازمان خاطرنشان کرد که توسعه جهانی در بحبوحه افزایش چندپارگی و افزایش حمایت‌گرایی، کند شده است. خطرات کلیدی شامل ارزش‌گذاری بیش از حد سهام فناوری و تضعیف استقلال نهادهای دولتی است که می‌تواند کیفیت سیاست‌های اقتصادی را تضعیف کند.

رتبه ‌بندی رهبران همچنان بدون تغییر باقی مانده است: آمریکا با تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی‌شده ۳۱.۸ تریلیون دلار (که هنوز بزرگترین اقتصاد جهان است)، چین - ۲۰.۷ تریلیون دلار، آلمان - ۵.۳ تریلیون دلار، هند- ۴.۵ تریلیون دلار (که جایگاه خود را حفظ کرده و در سال ۲۰۲۵ از ژاپن پیشی گرفته است). این رتبه ‌بندی ارزش اسمی‌تولید ناخالص داخلی به دلار آمریکا را در نظر می‌گیرد که نشان دهنده وزن نسبی هر اقتصاد است. آسیا، به لطف چین، ژاپن و هند، برای اولین بار از آمریکای شمالی در کل تولید ناخالص داخلی پیشی خواهد گرفت و به بزرگترین منطقه اقتصادی جهان تبدیل خواهد شد.

قزاقستان یکی از پویاترین اقتصادهای در حال توسعه در جهان است. طبق این رتبه ‌بندی، قزاقستان در سال ۲۰۲۶ به جمع ۵۰ اقتصاد بزرگ جهان راه خواهد یافت. طبق پیش ‌بینی صندوق بین ‌المللی پول، اقتصاد قزاقستان با رشد پیوسته 4.8 تا 5.4 درصد به طور قابل توجهی از میانگین جهانی (تقریباً 2.6 درصد) فراتر خواهد رفت. با وجود تولید ناخالص داخلی نسبتاً کم 319.8 میلیارد دلار (رتبه ۵۰ جهانی)، نرخ رشد بالا و ثبات اقتصاد کلان آن، قزاقستان را به یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های سرمایه ‌گذاری در اوراسیا تبدیل کرده است.

تحلیلگران صندوق بین ‌المللی پول خاطرنشان می‌کنند: قزاقستان انعطاف ‌پذیری چشمگیر اقتصاد کلان را نشان می‌دهد. رشد نه تنها توسط صادرات کالا، بلکه توسط تقاضای داخلی، بخش واقعی و فعالیت سرمایه ‌گذاری نیز هدایت می‌شود این صندوق تاکنون سه بار پیش‌بینی خود را برای قزاقستان برای سال‌های ۲۰۲۵تا۲۰۲۶ افزایش داده است که نشان‌دهنده اثربخشی سیاست اقتصادی این کشور و اعتماد جامعه بین ‌المللی است.

در شرایط عدم قطعیت جهانی، قزاقستان با ترکیب موقعیت ژئواستراتژیک مطلوب و پتانسیل سرمایه ‌گذاری رو به رشد، در حال تقویت موقعیت خود به عنوان یک مرکز پایدار رشد اقتصادی در آسیای مرکزی است.

https://kazpravda.kz/n/mvf-opublikoval-reyting-krupneyshih-ekonomik-mira-v-2026-godu/

 افزایش ۸.۱ درصدی حجم حمل ‌ونقل بار در قزاقستان

در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵، در قزاقستان با استفاده از تمام انواع وسایل حمل ‌و نقل در مجموع ۹۵۴.۹۱۳ میلیون تُن بار جابه ‌جا شده است. بر اساس گزارش اداره ملی آمار این رقم ۷۱.۵۵۲ میلیون تُن یا ۸.۱٪ بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.

جزئیات بر اساس نوع حمل‌ونقل:

 راه‌آهن: ۳۸۰.۲۵۷ میلیون تُن (+۷.۹٪)

 جاده‌ای: ۲۸۸.۴۱۳ میلیون تُن (+۱.۷٪)

 از طریق خط لوله: ۲۸۲.۸۶۳ میلیون تُن (+۱۵.۶٪)

دریایی: ۳.۱۵۹ میلیون تُن (+۳۳.۵٪)

 حمل‌ونقل آبی داخلی: ۰.۱۹۷ میلیون تُن (–۴۳.۵٪)

✈️ هوایی: ۰.۰۲۴ میلیون تُن (+۶.۳٪)

https://t.me/logistan/10373

درصد هزینه گردشگران خارجی در قزاقستان

بر اساس گزارش شرکت ملی گردشگری قزاقستان، گردشگران خارجی ۲۷٪ از کل هزینه ‌های خود را در رستوران‌ها و غذاخوری‌های قزاقستان صرف می‌کنند. تقریباً یک سوم هزینه ‌ها صرف بخش پذیرایی می‌شود.

کمی حدود ۲۳٪ صرف اقامت می‌شود. گردشگران همین مقدار را برای کالاهای مصرفی مانند غذا، سوغاتی و کالاهای تولید داخل هزینه می‌کنند. هزینه بلیط سفر به کشورمان تقریباً ۱۲٪ از بودجه یک بازدیدکننده خارجی شامل سفر هوایی نیز می‌شود.

۴٪ دیگر صرف اجاره خودرو برای گشت و گذار در مناظر و زیبایی‌های طبیعی کشور می‌شود. همین مبلغ نیز صرف خدمات ورزشی و تفریحی، از جمله شرکت در رویدادهای فرهنگی و ورزشی می‌شود. همچنین به طور متوسط، ۳٪ از هزینه ‌ها صرف خرید اقلام با ارزش جواهرات، اشیاء هنری و عتیقه ‌جات می‌شود.

 https://kazpravda.kz/n/na-chto-tratyat-dengi-inostrannye-turisty-v-kazahstane/

میزگرد موضوع «چشم‌اندازهای توسعه سیستم‌های تنظیم کربن»

بکیتژان الیاس، معاون وزیر انرژی، در میزگردی با موضوع «چشم‌اندازهای توسعه سیستم‌های تنظیم کربن»، از جمله استفاده از جبران ‌کننده ‌های کربن برای دستیابی به اهداف کاهش انتشار»، اجرای سازوکارهای تنظیم کربن ابزاری کلیدی در گذار قزاقستان به اقتصاد بدون کربن است و بر تمرکز کشور بر اتخاذ بهترین فناوری‌های موجود (BAT) و کاهش اثرات زیست ‌محیطی تأسیسات رده اول تأکید کرد. وی گفت: برای پشتیبانی از این امر، ۲۲ نقشه راه تصویب شده است که اقدامات فنی و جبرانی را برای کاهش انتشار گازهای آلاینده و گلخانه‌ها در تأسیسات انرژی تشریح می‌کند.

الیاس همچنین بر کار مداوم وزارتخانه در زمینه اجرای فناوری‌های جذب، استفاده و ذخیره‌سازی کربن (CCUS) و تلاش‌های کاهش انتشار متان تأکید کرد. طرح ملی توزیع سهمیه کربن فعلی برای سال‌های ۲۰۲۲تا۲۰۲۵، کاهش سالانه ۱.۵ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ها را هدف قرار داده است، در حالی که پیش ‌نویس طرح برای سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۳۰ کاهش ۱۰.۲ تا ۲۲.۹ درصدی نسبت به سطح سال ۲۰۲۵ را هدف قرار داده است.

الیاس خاطرنشان کرد که توسعه یک سیستم تنظیم انتشار کربن نه تنها به کشور در انجام تعهدات بین ‌المللی خود تحت توافق‌نامه پاریس کمک می‌کند، بلکه توسعه اقتصادی پایدار را نیز تضمین می‌کند.

https://www.trend.az/casia/kazakhstan/4116157.html

 آغاز پروژه‌های بزرگ کشاورزی در قزاقستان

در همایش بین‌المللی سرمایه‌گذاری جهانی در آستانه قزاقستان ۲۰۲۵، تفاهم‌نامه همکاری بین استاندار منطقه آلماتی و شرکت هاروست آگروهولدینگ ال‌ال‌پی امضا شد. این سند، آغاز یک پروژه سرمایه‌گذاری ۲۴ میلیارد تنگه‌ای را با هدف توسعه بخش کشاورزی و تضمین امنیت غذایی در کشور را فراهم می‌کند.

این سرمایه گذاری بویژه، مساحت زمین‌های آبیاری شده برای کشت ذرت دانه‌ای و سویا گسترش خواهد یافت (به ترتیب تا ۵۰۰۰۰ و ۱۵۰۰۰ تن در سال). فناوری‌های مدرن صرفه‌جویی در مصرف آب معرفی خواهند شد که بهره‌وری خاک را چهار تا شش برابر افزایش می‌دهد. کارشناسان تخمین می‌زنند که این پروژه به طور قابل توجهی به کاهش وابستگی به واردات سویا، تقویت پایه خوراک دام و گسترش پتانسیل صادراتی این صنعت کمک خواهد کرد.

مارات سلطان‌غازی‌یف، استاندار  منطقه، خاطرنشان کرد: «توسعه مجتمع کشاورزی-صنعتی یک اولویت کلیدی است.» «ما از پروژه‌هایی که رویکردهای جدیدی را برای مدیریت منابع زمین و آب توسعه می‌دهند، حمایت می‌کنیم. تبدیل زمین‌های غیرآبیاری به زمین‌های آبی، فرصت‌های قابل توجهی را برای کشاورزی ایجاد کرده و رشد اقتصادی پایدار را در منطقه تضمین می‌کند.»

ضمناً، تفاهم‌نامه مذکور بخشی از یک طرح بزرگ برای ایجاد یک خوشه کشاورزی-صنعتی در این کشور است، سرمایه‌گذار، شرکت سوئیسی Harvest Group SA، که شامل Harvest Agroholding LLC می‌شود، قصد دارد ۷۰۰ میلیون دلار برای این پروژه هزینه کند.

این پروژه چندین منطقه را پوشش می‌دهد: آلماتی، ژامبیل، ژتیسو، ترکستان، پاولودار، کیزیلوردا و قزاقستان شرقی. Harvest Group SA بررسی‌های مهندسی، زمین‌شناسی و کشاورزی شیمیایی را انجام خواهد داد، سیستم‌های آبیاری و ورودی آب را طراحی و نصب خواهد کرد، زیرساخت‌ها را ایجاد خواهد کرد و تولید کشاورزی را آغاز خواهد کرد.

انتظار می‌رود مساحت زمین‌های آبی به ۳۰۰۰۰۰ هکتار افزایش یابد که در آن ذرت، سویا، جو و سایر محصولات زراعی کشت خواهند شد. علاوه بر این، برنامه‌هایی برای ساخت کارخانه‌هایی برای تولید کنسانتره سویا و اسیدهای آمینه وجود دارد. از کنف صنعتی برای تولید پنل، عایق و تخته برای صنعت ساخت و ساز استفاده خواهد شد. فاز اول این پروژه در منطقه کیزیلوردا آغاز شده است. یک پروژه سرمایه گذاری بزرگ دیگر، شامل ساخت یک پالایشگاه شکر، به زودی در کونایف آغاز خواهد شد. طبق گفته استاندار منطقه آلماتی، کشاورزان محلی تمایل خود را برای شروع کشت چغندر قند در ۱۰۰۰۰۰ هکتار برای تأمین نیازهای تولیدی کارخانه در آینده ابراز کرده‌اند.

https://kazpravda.kz/n/startuyut-krupnye-agroproekty

   آغاز صدور مجوز بین قزاقستان و چین از سال ۲۰۲۶ به ‌صورت نامحدود

وزارتخانه ‌های حمل ‌و نقل قزاقستان و چین توافق کردند که از سال ۲۰۲۶ به صدور نامحدود فرم‌های مجوز حمل ‌و نقل جاده‌ای بپردازند. در قزاقستان، به تمامی‌کامیون‌های قزاقی که در صف الکترونیکی برای ورود به چین ثبت‌نام کرده‌اند، به ‌صورت خودکار «مجوزهای دیجیتال» چینی اعطا خواهد شد.

شرط اجباری این است که حمل ‌کننده بار هیچ تخلف ثبت ‌شده ‌ای از قوانین حمل ‌و نقل چین نداشته باشد.

وزارت حمل ‌و نقل قزاقستان هنوز جزئیات چگونگی اجرای صدور نامحدود «مجوزهای قزاقستانی» در چین پس از این تغییرات را اعلام نکرده است. در سال ۲۰۲۴، کامیونداران قزاقی از ۲۲۸ هزار فرم مجوز چینی استفاده کردند و از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون بیش از ۲۳۰ هزار فرم صادر شده است.

https://t.me/logistan/10341

  گردش مالی تجاری بین قزاقستان و قرقیزستان به ۱.۴ میلیارد دلار رسید

اولژاس بکتنوف، نخست وزیر قزاقستان و ادیلبک قاسم‌علیف، نخست وزیر قرقیزستان که برای یک سفر کاری وارد آستانه شده بودند، در سیزدهمین نشست شورای بین دولتی قزاقستان و قرقیزستان، توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. طرفین در مورد پتانسیل گسترش روابط تجاری و اقتصادی گفتگو کردند. توجه به همکاری در تجارت، همکاری صنعتی، سرمایه‌گذاری، انرژی، آب، کشاورزی، حمل و نقل و لجستیک، گردشگری و سایر زمینه‌ها مورد توجه قرار گرفت. گردش مالی تجاری بین قزاقستان و قرقیزستان در ۸ ماه اول سال جاری ۲۱ درصد افزایش یافته و به ۱.۴ میلیارد دلار رسیده است.

اولژاس بکتنوف تأکید کرد: «به لطف حمایت شخصی و اراده سیاسی رئیس جمهور قزاقستان، قاسم جومارت توکایف و رئیس جمهور قرقیزستان، سدیر جپاروف، همکاری استراتژیک قزاقستان و قرقیزستان شتاب جدیدی گرفته است. هدف مشترک ما اجرای جامع اهداف تعیین شده توسط سران کشورها و گسترش بیشتر ادغام چندجانبه است. برای ما، قرقیزستان نه تنها یک همسایه دوست و کشور برادر، بلکه یک شریک تجاری و اقتصادی مهم نیز هست. دولت قزاقستان آماده همکاری برای دستیابی به اهدافی است که منافع مشترک ما را برآورده می‌کند.

حجم تجارت حوزه کشاورزی در هشت ماه اول امسال ۴۲ درصد افزایش یافته و به ۳۲۶ میلیون دلار رسیده است که بیش از ۸۰ درصد از این مبلغ از صادرات کشاورزی قزاقستان حاصل شده است. گردشگری کوهستانی یک حوزه امیدوارکننده برای همکاری است. احیای مسیرهای گردشگری کوهستانی به قله خان تنگری، واقع در دو کشور، مورد بحث قرار گرفت.

دولت‌های قزاقستان و قرقیزستان تعهد خود را برای تعمیق بیشتر روابط دوجانبه در تمام زمینه‌های کلیدی همکاری مجدداً تأیید کردند. پس از آن، پروتکل سیزدهمین نشست شورای بین دولتی قزاقستان و قرقیزستان امضا شد.

https://www.inform.kz/ru/tovarooborot-mezhdu-kazahstanom-i-kirgizstanom-sostavil-14-mlrd-087412

اجرای 78 پروژه بین قزاقستان و ازبکستان به ارزش ۱.۷ میلیارد دلار

 بنابه گزارش کازینفورم و به نقل از وزارت تجارت و همگرایی جمهوری قزاقستان، نخستین نشست شورای وزیران تجارت و سرمایه‌گذاری کشورهای آسیای مرکزی و آذربایجان، ۱۳ نوامبر در شهر تاشکند برگزار شد.

آرمان شاک علیف، وزیر تجارت و همگرایی قزاقستان، در این نشست حضور داشته و در سخنرانی خود تأکید کرد که قزاقستان و ازبکستان همچنان موتورهای اصلی رشد اقتصادی آسیای مرکزی هستند. این دو کشور حدود ۸۰ درصد از کل تجارت درون ‌منطقه ‌ای را تشکیل می‌دهند. تنها در 9 ماه نخست سال جاری، حجم تجارت دوجانبه به ۳.۴ میلیارد دلار رسیده که بیش از ۱۸ درصد رشد داشته است. به گفته شاک علیف، این ارقام نشان‌دهنده پویایی پایدار و کارآمدی همکاری نظام ‌مند دولت‌ها و بخش خصوصی دو کشور است.

وزیر در ادامه هدف‌گذاری استراتژیک دو کشور برای افزایش تجارت متقابل به ۱۰ میلیارد دلار را تشریح کرد. او تأکید نمود که دستیابی به این هدف نیازمند عبور از تجارت سنتی کالا و حرکت به‌سوی سرمایه‌گذاری‌های مشترک، همکاری صنعتی عمیق‌تر و ایجاد زنجیره‌های ارزش صادرات‌محور است. در حال حاضر، بیش از ۲۴۰۰ شرکت با سرمایه‌گذاری ازبکستان در قزاقستان فعالیت دارند که نزدیک به ۵۰۰ مورد آن‌ها سرمایه‌گذاری مشترک محسوب می‌شود. بر اساس بیانیه رسمی، سبد همکاری‌های دوجانبه شامل ۷۸ پروژه به ارزش بیش از ۱.۷ میلیارد دلار است که از این میان، ۱۳ پروژه به ارزش ۲۲۰.۹ میلیون دلار با موفقیت تکمیل شده‌اند.

شاک علیف در سخنان خود بر توسعه مجتمع کشاورزی–صنعتی نیز تأکید کرد. قزاقستان پیشنهاد داده است که طرف ازبکستانی به سمت ایجاد زنجیره‌های کامل تولید، از دامداری و فرآوری گوشت و لبنیات گرفته تا توسعه صنعت روغن و چربی و شکل‌دهی به خوشه‌های کشاورزی فرامرزی حرکت کند. همچنین، قزاقستان آمادگی خود را برای گسترش سبد صادرات کشاورزی به حدود ۱۴.۵ میلیون تُن شامل غلات، حبوبات، دانه‌های روغنی، آرد و روغن نباتی اعلام کرده است. اجرای این ابتکارات می‌تواند به تقویت امنیت غذایی منطقه و تسهیل دسترسی محصولات مشترک به بازارهای چین، خاورمیانه و آسیای جنوبی کمک کند.

https://www.inform.kz/ru/kazahstan-i-uzbekistan-realizuyut-78-sovmestnih-proektov-na-17-mlrd-dollarov-b660db