تمدید برنامه تجارت تعرفه ای (GSP) از سوی آمریکا : فرصتی مناسب برای رشد تجارت اندونزی
اندونزی توانست در مذاکره با دولت ترامپ برای حفظ برنامه تجارت تعرفه ای (GSP) موفق عمل کند. برنامه GSP اجازه صادرات صدها کالای اندونزیایی به بازار آمریکا بدون پرداخت عوارض را فراهم می سازد.مایک پومپئو وزیر امور خارجه دولت ترامپ در نوامبر سال 2020 به جاکارتا سفر نمود و در راستای رقابت با سیاست های چین در منطقه جنوب شرق آسیا، برنامه تجارت تعرفه ای (GSP) اندونزی را تمدید نمود.
به عقیده بسیاری از صاحب نظران در سال 2021 با توجه به حضور دولت بایدن در آمریکا آرامش نسبی در زمینه مسائل تجاری در مقایسه با تصمیم گیری‌های غیرقابل پیش بینی بودن دولت ترامپ به وجود خواهد آمد. دولت بایدن در حال حاضر بر اولویت های داخلی از جمله تکمیل برنامه واکسیناسیون کووید-19، احیای اشتغال و رشد اقتصادی، تصویب قوانین زیربنایی و سیاست های صنعتی با تاکید بر امنیت زنجیره تامین و افزایش ظرفیت تولید متمرکز شده است.
خانم کاترین تای که به عنوان نماینده جدید تجارت آمریکا منصوب شده است، در حال بررسی روند اجرای دستور کار تجاری دولت بایدن و بررسی سیاست های تجاری باقی مانده از زمان رئیس جمهور پیشین است. انتظار می رود دولت آمریکا پس از اتمام پرداختن به اولویت های داخلی این کشور، از اواخر سال جاری میلادی رسیدگی به مسائل تجاری بین المللی و شروع برخی ابتکارهای جدید را در دستور کار خود قرار دهد.
با این وجود دولت جدید آمریکا نشانه‌هایی از قصد خود برای افزایش تعاملات خود در منطقه هند و اقیانوس آرام برای مقابله با تهدیدات اقتصادی و امنیتی چین را آشکار نموده است. نخستین سفر خارجی تونی بلینکن وزیر امور خارجه و لوید آستین وزیر دفاع جدید آمریکا به دو کشور متحد منطقه ای یعنی ژاپن و کره جنوبی انجام شد و سپس آستین به هند نیز سفر نمود. دعوت جو بایدن از یوشیهیده سوگا نخست وزیر ژاپن به عنوان اولین رهبر خارجی که در کاخ سفید با وی ملاقات می‌کند نشانه دیگری در این خصوص به شمار می رود. از آنجائیکه دولت بایدن قصد ندارد در آینده نزدیک به پیمان تجاری منطقه ای ترانس پاسیفیک بپیوندد و گزینه فعلی آن پیشبرد ابتکارات تجاری دو جانبه با کشورهای منطقه است، در این راستا گسترش تجارت با اندونزی می‌تواند در اولویت قرار گیرد که فرصت مناسبی برای گسترش تعاملات تجاری اندونزی با آمریکا خواهد بود.
اندونزی توانست در مذاکره با دولت ترامپ برای حفظ برنامه تجارت تعرفه ای (GSP) موفق عمل کند. برنامه GSP اجازه صادرات صدها کالای اندونزیایی به بازار آمریکا بدون پرداخت عوارض را فراهم می سازد. در سال 2019 مبلغ 2.7 میلیارد دلار از صادرات اندونزی (13 درصد از کل صادرات اندونزی به آمریکا) واجد شرایط برنامه GSP شد که در مقایسه با تایلند، که 4.8 میلیارد دلار صادرات بدون عوارض به بازار آمریکا انجام داد، در رتبه دوم جهان قرار گرفت.
اقتصاد اندونزی بیش از 30 درصد از تولید ناخالص داخلی آسه آن را تشکیل می دهد، اما صادرات آن به ایالات متحده فقط 20 میلیارد دلار از حدود 206 میلیارد دلار صادرات کالای آسه آن به آمریکا در سال 2019 بوده است که حدود 10 درصد از کل صادرات منطقه را تشکیل می دهد. اکنون این فرصت استثنایی برای اندونزی وجود دارد تا سهم بیشتری از برنامه GSP آمریکا که در حال آماده سازی برای اخذ مجوز مجدد در کنگره است کسب نماید. رهبران هر دو حزب در کنگره آمریکا قول داده اند که این برنامه در سال 2021 تمدید خواهد شد.
با توجه به تصمیمات دولت ترامپ برای حذف کشورهای ترکیه و هند از برنامه GSP در سال 2019 و کاهش صلاحیت GSP تایلند در سال 2020، فهرست نهایی کشورهای بهره مند از این برنامه به نفع اندونزی تغییر خواهد یافت. همچنین با روی کار آمدن حکومت نظامی در میانمار، ادامه صلاحیت این کشور برای برخورداری از برنامه مذکور زیر سوال رفته است. بنابر این اندونزی در حال حاضر برجسته ترین کشور ذینفع GSP در منطقه آسه آن خواهد بود.
تداوم کاهش تأمین منابع آمریکا از چین به دلیل جنگ تجاری دو کشور و نگرانی‌های موجود در زمینه سین کیانگ و هنگ کنگ منجر شده است که بسیاری از شرکت های آمریکایی، ژاپنی و اروپایی به دنبال تغییر زنجیره‌های تامین جهانی خود برای کاهش وابستگی به چین و ایجاد انعطاف پذیری بیشتر از طریق ساخت پایگاه‌های تولید در کشورهای دیگر باشند. این رویدادها برای اندونزی به عنوان بزرگترین اقتصاد منطقه آسه آن یک فرصت عالی به شمار می رود. دولت جوکووی به منظور جذب سرمایه‌های خارج شده از چین، برنامه چهارم اندونزی برای جذب سرمایه گذاری خارجی را با تاکید بر تغییر ساختار زنجیره تأمین آغاز نموده است.
با توجه به اولویت های دولت بایدن در تمرکز بر منطقه هند و اقیانوس آرام، ارائه طرح های ابتکاری و پیشنهاد معاملات تجاری هدفمند از سوی اندونزی می‌تواند این کشور را در اولویت برنامه‌های تجاری آمریکا در منطقه آسه آن قرار دهد و از سوی دیگر کسب مجدد مجوز بلند مدت GSP با ایجاد اطمینان از جذب سود حداکثری صادرات محصولاتی مانند کالاهای مسافرتی، کفش، دوچرخه و سایر اقلام می‌تواند در موفقیت برنامه چهارم اندونزی نیز موثر باشد و در نتیجه این کشور را به مقصدی جذاب برای سرمایه گذاری خارجی سایر کشورها تبدیل نماید.
لازم به ذکر است اندونزی از درج کالاهای مسافرتی خود تحت برنامه GSP در سال 2017 به میزان قابل توجهی بهره مند شد و چنانچه دسته خاصی از کالاها از قبیل کفش که در حال حاضر در کنگره در حال بررسی است برای برنامه GSP امسال واجد شرایط شوند، نفع بسیاری برای اندونزی در بر خواهد داشت. با توجه به اینکه اکثر کالاهای برخوردار از معافیت صادراتی برنامه GSP از محصولات کسب و کارهای کوچک و متوسط (SME) اندونزی هستند این موضوع برای احیای اقتصادی پساکرونا در این کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
مایک پومپئو وزیر امور خارجه دولت ترامپ در نوامبر سال 2020 به جاکارتا سفر نمود و در راستای رقابت با سیاست های چین در منطقه جنوب شرق آسیا، برنامه تجارت تعرفه ای (GSP) اندونزی را تمدید نمود. در جریان این سفر ماهیندرا سیرگار معاون وزیر امور خارجه اندونزی که مسئولیت مذاکرات GSP را نیز بر عهده دارد اظهار داشت که اندونزی و آمریکا قصد دارند حجم تجارت سالانه خود را از 30 میلیارد دلار فعلی به 60 میلیارد دلار ظرف پنج سال آینده افزایش دهند.
بر اساس آمار مرکز نمایندگی‌های تجاری آمریکا (USTR)، در سال 2019 آمریکا مبلغ 338.3 میلیارد دلار در منطقه آسه آن سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) انجام داده است که 12.2میلیارد دلار آن در اندونزی بوده و نسبت به سال ما قبل آن 18.7درصد افزایش نشان می دهد. این سرمایه گذاری مستقیم در سنگاپور 288 میلیارد دلار بوده است.