تولید تراکتور در قزاقستان و میزان واردات آن

قزاقستان از تولیدکنندگان و صادرکنندگان برجسته غلات در دنیا محسوب می‌شود و لذا نیاز این کشور به تراکتور ،ماشین آلات کشاورزی و برداشت محصول بالا می‌باشد. عمر ناوگان تراکتور و کمباین این کشور بالاست و میانگین فرسودگی تراکتور در قزاقستان بیش از 70 درصد گزارش شده است. حسب سابقه، عمده شرکت های تراکتورسازی این کشور انواع تراکتورهای روسی و بلاروسی را تولید می‌کنند اما در چند سال اخیر مونتاژ تراکتورهای آلمانی، آمریکایی و هلندی نیز در این کشور راه اندازی شده است.

رئیس جمهور قزاقستان بر بومی سازی تولید برندهای جهانی تراکتور در داخل کشور تاکید دارد. در کنار مونتاژ انواع تراکتورها، این کشور در سال  2024 بیش از 454 میلیون دلار واردات انواع تراکتور به ترتیب از چین، بلاروس، آلمان، بلژیک، فرانسه، آمریکا و ترکیه داشته است. 

بنابر دستور رئیس‌جمهور قزاقستان برای تنوع‌بخشی به اقتصاد، دولت این کشور از تولیدکنندگان داخلی حمایت ویژه می‌کند. یکی از محرک‌های بزرگ برای توسعه صنعت ماشین‌سازی، توقف یارانه‌ها برای تراکتورها و کمباین‌های وارداتی در سال 2024 و به جای آن حمایت از تولیدات داخلی است؛ این سیاست باعث بومی سازی تولیدات شده است. نمونه‌ی آن راه‌اندازی تولید ماشین‌آلات خودران، تراکتورها و ادوات متصل و تریلردار شرکت آمریکایی جان دیر JHON DEER در شهر کاستانای در شمال قزاقستان است که گامی مهم در توسعه ماشین‌سازی داخلی و وارد کردن فناوری‌های پیشرفته در بخش کشاورزی قزاقستان محسوب می‌شود.

شرکت جان دیر یکی از پیشگامان جهانی در تولید ماشین‌آلات کشاورزی است، و بومی‌سازی محصولات آن در قزاقستان گامی مهم برای رشد این صنعت خواهد بود. تولید بر مبنای بومی سازی در کارخانه آگرومش انجام می‌گیرد که یکی از بزرگترین واحدهای مونتاژکننده تراکتور و ماشین آلات کشاورزی در قزاقستان است.

بنابر دستور رئیس‌جمهور قزاقستان برنامه فروش لیزینگ ماشین‌آلات کشاورزی تولید داخل با نرخ بهره سالانه ۵٪ اجرا می‌شود؛ برای این منظور، ۱۲۰ میلیارد تنگه (193 میلیون یورو) اعتبار اختصاص یافته است. امسال ۳۲۰۰ کشاورز قزاقستانی امکان دارند ناوگان وسایل نقلیه خود را در چارچوب این برنامه نوسازی کنند.

واردات انواع تراکتور قزاقستان در سال 2024  HS8701 بیش از 454 میلیون دلار با تراز تجاری منفی 398 میلیون دلار است که بر این اساس واردات بسیار بیشتر از میزان صادارت این محصول صنعتی می‌باشد. مقاصد وارداتی عبارتند از : چین بیش از 86 میلیون دلار، بلاروس 72 میلیون دلار، آلمان 70 میلیون دلار، سوئد 69 میلیون دلار، هلند 62 میلیون دلار، روسیه 21 میلیون دلار، بلژیک 18 میلیون دلار، فرانسه 12 میلیون دلار، آمریکا 10 میلیون دلار، ترکیه 9 میلیون دلار، کانادا 6 میلیون دلار

تولیدات داخلی تراکتور:

به طور خاص، در سال ۲۰۲۴ تولید تراکتورها در قزاقستان به ۶٬۴۲۱ تراکتور رسید که تقریباً ۱۸٫۹٪ بیشتر از سال قبل است (سال ۲۰۲۳ ~۵٬۴۰۲ تراکتور) بود.

در سال ۲۰۲۴، تعداد کمباین‌های غلات (grain harvesters) تولید شده ۱٬۰۸۸ دستگاه بوده که تقریباً ۳٫۲٪ بیشتر از سال قبل بود.

ارزش کل تولید ماشین‌آلات کشاورزی در کشور در حال حاضر حدود ۲۶۳ میلیارد تنگه (424 میلیون یورو) است و پیش‌بینی شده این میزان به ۳۰۰ میلیارد تنگه (483 میلیون یورو) در سال ۲۰۲۵ برسد.

واردات کمباین قزاقستان HS843359 در سال 2024 به میزان 41 میلیون دلار صورت پذیرفت. بیشترین واردات از کانادا 10 میلیون دلار، آلمان 9 میلیون دلار، روسیه 7 میلیون دلار، بلاروس بیش از 3 میلیون دلار، مجارستان 3 میلیون دلار

قزاقستان به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی و مشارکت مشترک با برندهای بین‌المللی برای انتقال فن‌آوری و بهبود کیفیت محصولات داخلی می‌باشد.

واردات تراکتور:

اگرچه واردات از چند زیرشاخه مختلف صورت گرفته، اما تراکتورهای توان بالا و تراکتورهای جاده‌ای برای نیم‌تریلر به شدت مورد  توجه بازار این کشور می‌باشد.

تمرکز بر تراکتورهای قوی و مدل‌های تخصصی: تراکتورهای با قدرت موتور بالا (> ۱۳۰ کیلووات) سهم بزرگ و رشد قابل توجهی داشته‌اند. این نشان می‌دهد که بازار قزاقستان به دنبال ماشین‌آلات توانمندتر و مدل‌های تخصصی‌تر برای عملکرد بهتر در زمین‌های بزرگ هستند.

- برخی زیرشاخه‌ها مانند تراکتورهای با قدرت موتور > ۷۵ تا ≤ ۱۳۰ کیلووات (کد 870194) رشد منفی بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ داشته‌اند. بیشترین ارزش واردات مربوط به کد 870120 (تراکتورهای جاده‌ای برای نیم‌تریلرها) است با ~ 271.3 میلیون دلار.

-  بعد از آن، تراکتورهای با قدرت موتور > ۱۳۰ کیلووات (کد 870195) و تراکتورهای قدرت متوسط > ۳۷ تا ≤ ۷۵ کیلووات (کد 870193) نیز مقادیر قابل توجهی وارد شده‌اند؛ هر کدام حدود ۷۷تا۷۸ میلیون دلار.

فهرست کارخانجات و واحدهای تولید تراکتور و کمباین در قزاقستان:

1-  کارخانه Agromash تولیدکننده انواع برندهای چین LOVOL، آلمان-اتریش DEUTZ-FAHR، تراکتور آمریکایی JHON DEER برندهای کمباین ESSIL

         

2- Kostanay Tractor Plant LLP (KTZ) : کارخانه از سال ۲۰۱۹ با ظرفیت ۷۰۰ تراکتور در سال راه‌اندازی شده است. این شرکت تراکتورهای سنگین روسی به نام Kirovets را تولید می‌کند.

3-  LLP SemAZ (Semey Machine Building Plant)
این شرکت در منطقه سمی‌آتسک یکی از تولیدکنندگان تراکتورهای “Belarus” و مدل‌های دیگر تراکتور است. ظرفیت اسمی این کارخانه 30000 دستگاه تراکتور می‌باشد.

4- شرکت CT ASSEMBLY LLP در سال ۲۰۲۱ بر پایه قرارداد سرمایه‌گذاری ویژه بین وزارت صنعت و توسعه زیربنایی قزاقستان، شرکت های آلمانی  CLAAS و HORSCH تأسیس شد تا مونتاژ صنعتی ماشین‌آلات کشاورزی در پتروپاولفسک انجام شود. محصولات مونتاژ شامل کمباین‌های CLAAS مدل‌های Tucano 580، 450، 430، تراکتور CLAAS XERION 4500، دنباله‌هایCLAAS (CERIO, VARIO, CONVIO) و ماشین‌های کاشت از شرکت آلمانی HORSCH است.

در سال 2022، تولید تراکتور XERION در سایت پتروپاولفسک راه‌اندازی شد و برنامه‌هایی برای تست فنی موتور و سیستم هیدرولیک نیز به اجرا درآمد. تولید نسبت به سال‌های قبل حدود ۱٫۵ برابر افزایش داشته؛ تولید کمباین‌های TRION و تراکتورهای XERION و مجموعه‌های کاشت HORSCH رشد قابل توجهی داشته است.

  

 Kazakhstan Agro Innovation Corporation LLP (KAIK)5-

 این شرکت در سال 2010 در شهر کوکشتاو، منطقه آکولا تاسیس شد، انواع تراکتورهای توان بالای روسی Rostselmash و تراکتورهای بلاروسی، کمباین‌های روسی ACROS و VECTOR دنباله‌های بلاروسی را تولید می‌کند.

 

 6- کارخانه کازکیوتی در سال  در۲۰۱۶ منطقه ترکستان راه اندازی شد. فعالیت اصلی  تولید ماشین‌آلات کشاورزی 

 7- شرکت CT AGRO، نماینده رسمی CLAAS و HORSCH، بیش از ۱۵ شعبه در اقصی نقاط قزاقستان دارد و از سال ۲۰۱۴ بخشی از گروه Royal Reesink هلند است.

میزان فرسودگی ناوگان

میانگین فرسودگی تراکتور در قزاقستان تقریباً ۷۵-۸۰٪ است. سهم ماشین‌آلات با عمر بالاتر از ۱۵ سال زیاد است: تراکتورها ~‌۷۹٪، کمباین‌ها ~ ۵۴٪، دستگاه‌های بذرپاش ~ ۸۶٪، دستگاه‌های برداشت (harvesters) ۶۳٪

سیاست‌ها و مشوق‌های دولتی

دولت یارانه واردات ماشین‌آلات خارجی را در صورتی که معادل تولید داخل وجود دارد محدود کرده است.

برنامه فروش لیزینگ (leasing) و تسهیلات با نرخ پایین برای خرید ماشین‌آلات داخلی اجرا می‌شود.

تأکید دولت بر بومی سازی قطعات و تولید داخل اجزاء مثل کابین تراکتور، hopper کمباین، بدنه‌ها و قطعات پلاستیکی و واحدهای فرعی می‌باشد.

نیاز واقعی به نوسازی ناوگان

با توجه به گستردگی کشت سالانه (~۲۱ میلیون هکتار) و مشارکت صدها هزار تراکتور، برداشت و تجهیزات جانبی، سطح فرسودگی شدید، کمبود ماشین‌آلات با توان کافی، تولید داخلی هنوز نتوانسته همه نیاز بازار را تامین کند خصوصاً در برخی کلاس‌های توان متوسط، قطعات و کیت‌ها برای ماشین‌آلاتی که بومی‌سازی نشده‌اند وابستگی به واردات وجود دارد.

https://primeminister.kz/en/news/according-to-9-months-of-2024-in-kazakhstan-produced-more-than-5-thousand-tractors-and-combines-29244

https://ctassembly.kz/en/#manufacture

https://www.grainunion.kz/en/article/3595?utm_source=chatgpt.com

https://primeminister.kz/en/news/localisation-in-machine-building-john-deere-launches-production-of-agricultural-machinery-in-kostanay-29889

https://ctagro.com/about

https://primeminister.kz/en/media/photo/premer-ministr-rk-askar-mamin-ispytal-pervyj-proizvedennyj-v-kazahstane-traktor-kirovec23102019