اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در نیمه دوم مهرماه 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

رشد چشمگیر حمل‌ونقل بار قزاقستان به‌دلیل توسعه بخش‌های اقتصادی کلیدی

به گزارش جلسه دولت قزاقستان، حجم حمل‌ونقل بار در ۹ ماه نخست سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۹٫۱٪ افزایش یافته است. شاخص حجم فیزیکی بخش «حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی»  به ۱۲۱٫۲٪ رسیده است. در این مدت بیش از ۸۵۳ میلیون تن بار جابه‌جا شده است.

حمل‌ونقل جاده‌ای ۱٫۳٪، خط لوله‌ای ۱۵٫۹٪ ، ریلی ۱۰٫۵٪  و مسافری۱۱٫۹٪  رشد کرده‌اند.

در سطوح منطقه‌ای نیز روند رشد مثبت است؛ شهر آستانا، آتیراو، منطقه مانگستاو، ترکستان، پاولادار و چند منطقه دیگر جزو پیشروها بوده‌اند. در مقابل در برخی مناطق مثل شمال قزاقستان و شهر شیمکنت به دلیل کاهش فعالیت در حمل‌ونقل خط لوله، خدمات پستی و ارسال کالاهای کوچک کمی افت دیده شده است.

برای حفظ و افزایش این روند، پروژه‌های زیربنایی مهمی در حال اجرا هستند، از جمله:

تکمیل و نوسازی ۷,۰۰۰ کیلومتر جاده شامل شبکه ملی و محلی؛

ساخت خط آهن کمربندی (جلوگیری از عبور خطوط راه‌آهن از درون شهر) آلماتی؛

تکمیل مسیر دوم خط آهن دُستیک–مواینتی (Dostyk-Moiynty) که ظرفیت این محور راه‌آهن را تا پنج برابر افزایش خواهد داد.

انتقال فرم‌های مجوز بین‌المللی حمل‌ونقل به فرمت الکترونیکی در همکاری با کشورهای عضو سازمان کشورهای ترک برای تسهیل ترانزیت بین المللی؛

https://primeminister.kz/en/news/development-of-key-economic-sectors-drives-growth-in-cargo-transportation-in-kazakhstan-30610

رشد صنعت تولید و ساخت و ساز در 9 ماه سال 2025

در جلسه‌ای که به ریاست نخست‌وزیر اولژاس بکتِنو برگزار شد، وزیر صنعت و ساخت‌وساز یرسِیِن ناگاسپایِف گزارش عملکرد بخش‌های صنعتی کشور را ارائه کرد و اعلام نمود که در ۹ ماه نخست سال جاری، صنعت تولیدی میزبان رشد مثبت ۶٫۲٪ بوده است.

در این دوره، شاخه‌هایی مانند مهندسی، صنایع شیمیایی، مصالح ساختمانی، صنایع سبک و متالورژی شاهد افزایش تولید بوده‌اند. بخش مهندسی به‌ویژه در تولید خودرو، ماشین‌آلات کشاورزی و انواع تجهیزات صنعتی با رشد قابل توجهی – نزدیک به ۱۴٪  پیشتاز تغییرات گزارش شده است، در بخش شیمی نیز تولید محصولاتی چون پلی‌پروپیلن، آمونیوم نیتروژن و مواد شیمیایی دیگر افزایش یافته است.

دولت قصد دارد با تقویت صنایع تحویلی (اصلاح زنجیره ارزش داخلی) و افزایش سطح بومی‌سازی، روند رشد صنعتی را در سراسر کشور تحکیم کند. حجم کار ساخت‌وساز در مدت یادشده به حدود ۶٫۴ تریلیون تنگه (12 میلیارد دلار) رسیده است که رشدی معادل ۱۴٫۹٪ را نشان می‌دهد. همچنین در زمینه مسکن، ۱۲٫۹ میلیون مترمربع واحد مسکونی تحویل داده شده است که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشدی ۳٫۴٪ دارد.

برنامه‌های توسعه صنعتی ادامه خواهد یافت، با تمرکز ویژه بر افتتاح کارخانه‌های جدید، افزایش سطح بومی‌سازی و تحریک سرمایه‌گذاری منطقه‌ای. در همین راستا، دولت قصد دارد از ابتدای سال ۲۰۲۶، سیستم یکپارچه‌ای برای صنعت ساختمان راه‌اندازی کند تا فرآیندهای اداری و کنترل کیفیت ساخت ساده‌تر شوند.

https://primeminister.kz/en/news/positive-growth-observed-in-key-sectors-of-manufacturing-industry-for-first-nine-

گزارش عملکرد 9 ماه : سرمایه گذاری ثابت به 26 میلیارد دلار رسیده است

در جلسه‌ای که با ریاست اولژاس بکتِنو، نخست‌وزیر قزاقستان، برگزار شد، گزارش عملکرد اقتصادی برای ۹ ماه اول سال جاری ارائه شد. بر اساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی (GDP) به میزان 6.3٪ رشد داشته است

در این نشست، بکتِنو بر لزوم افزایش شتاب رشد در بخش‌های کلیدی مثل صنعت، ساخت‌وساز، تجارت و حمل‌ونقل تأکید کرد. او همچنین از مدیران استانی خواست تا به صورت مستقیم بر روند توسعه بخش‌های اقتصادی نظارت کنند و از همه ظرفیت‌ها برای رسیدن به اهداف سالانه استفاده شود

گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که بیش از ۷۰٪ رشد اقتصادی ناشی از بخش‌های صنعت، تجارت و حمل‌ونقل بوده است. همچنین، سرمایه‌گذاری ثابت با رشدی ۱۳٫۵٪ به ۱۳٫۸ تریلیون تنگه (26 میلیارد دلار) رسیده است و سرمایه‌گذاری خصوصی نیز افزایش یافته است

در بخش سیاست‌های اقتصادی، دولت بر «تبدیل عمیق» کالاها (پردازش بیشتر محصولات خام) تمرکز دارد. اولویت این است که مواد خام قزاقی ابتدا در داخل کشور فرآوری شوند و سپس صادر شوند تا ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود

صندوق بین‌المللی پول (IMF) چشم‌انداز رشد اقتصادی قزاقستان برای سال ۲۰۲۵ را ارتقاء داده است و پیش‌بینی می‌کند رشد GDP در این سال حدود ۵٫۹٪ باشد.

https://primeminister.kz/en/news/chatgpt-skazal-gdp-growth-reaches-63-olzhas-bektenov-instructed-to-continue-increasing-growth-rates-in-key-econo

برنامه دولت برای کسری بودجه

بر اساس برنامه بودجه سه‌ساله جمهوری قزاقستان (۲۰۲۶تا۲۰۲۸)، دولت تصمیم گرفته است برداشت‌های هدفمند از صندوق ملی را متوقف کند. در سال‌های گذشته، دولت معمولاً ۴ تا ۵ تریلیون تنگه (8 میلیارد یورو) در سال از صندوق برداشت می‌کرد تا هزینه‌های بودجه را پوشش دهد. اما از سال ۲۰۲۶، دولت برنامه دارد کسری بودجه را از محل درآمدهای مالیاتی تأمین کند. در سال 2026 به میزان ۱.۵ تریلیون تنگه (2.4 میلیارد یورو) افزایش درآمد به دلیل رشد اقتصاد کلان پیش‌بینی می‌شود و ۳.۵ تریلیون تنگه (5.6 میلیارد یورو) دیگر از محل افزایش نرخ مالیات‌ها حاصل خواهد شد.

مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، مالیات بر درآمد شرکت‌ها (CIT)، مالیات بر کالاهای لوکس و مصرفی (Excise Tax) بیشتر می‌شوند و همچنین برخی از معافیت‌های مالیاتی (Tax Breaks) لغو خواهند شد. ارقام بودجه سال ۲۰۲۶: درآمد کل بودجه: ۲۲.۸ تریلیون تنگه (36.4 میلیارد یورو)، هزینه‌ها: ۲۷.۳ تریلیون تنگه (43.6 میلیارد یورو)، کسری بودجه حدود ۴.۵ تریلیون تنگه (7.2 میلیارد یورو) است که با سیاست های جدید از مالیات و نه از صندوق ملی تأمین می‌شود. این تصمیم نشانه‌ی تغییر سیاست مالی قزاقستان از وابستگی به درآمدهای نفتی و صندوق ملی به سمت پایداری مالیاتی داخلی است. هدف آن کاهش فشار بر صندوق ملی (که منبع ذخیره ارزی کشور از درآمد نفت و گاز است) و افزایش استقلال مالی دولت از منابع غیرپایدار می‌باشد.

https://kz.kursiv.media/kk/2025-10-14/mtzh-ulttyq-qordan-qarzhy-alw-shekteledi-uekimet-2026-zhyl/?utm_campaign=endless_feed

قزاقستان و ایتالیا همکاری‌های صنعتی و انرژی خود را تقویت می‌کنند.

۱۵ اکتبر ۲۰۲۵ قزاقستان و ایتالیا در چارچوب مذاکرات سطح بالا که در ۱۴ اکتبر در رم برگزار شد، تعهد خود را برای گسترش پروژه‌های مشترک صنعتی و انرژی مجدداً تأیید کردند. این مذاکرات که به رهبری یرمِک کوشربایف، وزیر امور خارجه قزاقستان، برگزار شد، مدیران ارشد شرکت‌های پیشرو ایتالیا در بخش‌های انرژی و مهندسی را برای بررسی فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاری و همکاری‌های فناوری گرد هم آورد.

وزارت امور خارجه گزارش داد که در جریان دیدار او با جیانی باردازی، معاون رئیس گروه مایر Maire [1]، طرفین در مورد برنامه‌هایی برای ایجاد یک قطب مهندسی و صنعتی منطقه‌ای در قزاقستان و ساخت یک کارخانه سوخت پایدار هواپیمایی بحث و گفتگو کردند.

این شرکت، به عنوان بخشی از کنسرسیومی‌با  شرکت ملی نفت و گاز قزاقستان -کازمونای‌گس (KMG)، همچنین در حال اجرای یک پروژه بزرگ مجتمع جداسازی گاز با ظرفیت تولید سالانه تقریباً ۱.۶ میلیون تن اتان و ۳۶۰ هزار تن پروپان است. کوشربایف در گفتگو با فابریزیو فابری، مدیرعامل شرکت آنسالدو انرژیا، در جریان برنامه‌های این شرکت برای بومی‌سازی تولید قطعات توربین گازی در قزاقستان و افتتاح یک مرکز خدمات برای تعمیر و نگهداری فنی در این کشور قرار گرفت.

والتر آلبریچی، رئیس گروه بین‌المللی آلاید (Allied International Group)[2]، چشم‌انداز این شرکت را برای بومی‌سازی تولید محصولات لوله‌ای در قزاقستان ارائه کرد و خاطرنشان کرد که این پروژه حجم واردات را به میزان قابل توجهی کاهش داده و ظرفیت صنعتی داخلی را افزایش می‌دهد.

مارکو برتا، رئیس انجمن تجارت ایتالیا و قزاقستان از برنامه‌هایی برای افتتاح یک خانه تجارت قزاقستان و ایتالیا برای تقویت بیشتر مبادلات تجاری خبر داد. ایتالیا در سال 2024 بیش از 18 میلیارد دلار واردت نفت خام از قزاقستان داشت و با 20 میلیارد دلار سومین شریک تجاری قزاقستان می‌باشد.

https://astanatimes.com/2025/10/kazakhstan-italy-to-strengthen-industrial-and-energy-cooperation/

بی‌میلی بانک‌های قزاقستان به تأمین مالی بخش کشاورزی

اکتبر ۲۰۲۵- تیمور سلیمنوف، رئیس بانک ملی قزاقستان (بانک مرکزی این کشور)، اعلام کرد که بانک‌های کشور تمایل کمی‌برای وام‌دهی به بخش کشاورزی دارند، هرچند این بخش یکی از بخش‌های کلیدی اقتصاد ملی است.

کشاورزان استدلال می‌کنند که کشاورزی ۵٪ از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد، اما تنها ۱٫۵٪ از کل وام‌ها به این بخش اختصاص می‌یابد. دلیل اصلی این وضعیت از نظر بانک‌ها، «نبود وثیقه نقدشونده» عنوان شده است.

رئیس بانک ملی قزاقستان توضیح داد که از سال ۲۰۱۰ سهم دولت در وام‌دهی به بخش کشاورزی از ۲۳٪ به ۵۳٪ افزایش یافته است.

بر اساس آمار رسمی تا اول اوت ۲۰۲۵، کل پرتفوی وام به کسب‌وکارهای کشاورزی ۱.۲ تریلیون تنگه (حدود 2 میلیارد یورو) بوده است، که از این میان ۴۹٪ توسط شرکت اعتباری کشاورزی ،۴۳٪ توسط بانک‌ها و بقیه توسط سایر نهادها پرداخت شده است.

دلایل عدم تمایل بانک‌ها به وام‌دهی به کشاورزی به نقل از انجمن مالی قزاقستان : سهم بالای هزینه‌های عملیاتی برای خرید تجهیزات تولیدی، فرسودگی زیرساخت‌ها و فناوری‌ها، بازگشت طولانی‌مدت سرمایه، بدهی انباشته در این بخش،وابستگی زیاد به وام‌های یارانه‌ای دولتی، نبود شفافیت مالی در برخی واحدها، ریسک‌های بازار و ضعف در زیرساخت‌های لجستیک این عوامل باعث می‌شوند بخش کشاورزی برای بانک‌ها جذاب نباشد.

https://kz.kursiv.media/kk/2025-10-14/nrnt-qazaqstan-banktery-agrosalaga-nesye/?utm_campaign=endless_feed

[1] . یک گروه مهندسی و فناوری ایتالیایی است که فعالیت‌های گسترده‌ای در پروژه‌های صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی سبز دارد.

[2] . تولید و توزیع قطعات صنعتی مانند اتصالات (fittings)، فلنج‌ها، لوله‌ها (pipes)، شیرآلات و قطعات ویژه برای صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیرو و گاه نیروگاه‌های هسته‌ای