اردن در عرصه انرژی پاک
یک گزارش جدید تأیید می‌کند که اردن در تلاش است جایگاه خود را در عرصه انرژی پاک تثبیت کند، اما چالش‌های منطقه‌ای همچنان مانعی بر سر راه سرعت بخشیدن به این روند حیاتی هستند.
به گزارش «چشم‌اندازهای برجسته انرژی تجدیدپذیر ۲۰۲۵» که از سوی آژانس بین‌المللی انرژی منتشر شده، شاخص‌های جهانی و منطقه‌ای نشان می‌دهند که اردن از یک پایگاه امیدوارکننده برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برخوردار است؛ اما نیاز فوری به شتاب‌بخشی در اجرا و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، به‌ویژه در حوزه ذخیره‌سازی و اتصال منطقه‌ای، احساس می‌شود.
گزارش تأکید می‌کند که تقویت نقش اردن به‌عنوان یک مرکز منطقه‌ای برای انرژی پاک، یک انتخاب لوکس نیست بلکه ضرورتی راهبردی است که نیازمند تحولات ساختاری، حمایت‌های مستمر در سطح سیاست‌گذاری، تأمین مالی و شراکت‌های بین‌المللی است.
کمترین سهم جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر در خاورمیانه
در سطح منطقه خاورمیانه از جمله اردن، گزارش می‌گوید: " این منطقه همچنان پایین‌ترین سهم جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر را در ترکیب تولید برق دارد؛ به‌طوری که در سال ۲۰۲۳، سهم منابع تجدیدپذیر از کل تولید برق در منطقه تنها ۴.۳ درصد بود که پایین‌ترین رقم در سطح جهانی است."
در مجموع، برق تولیدی از منابع تجدیدپذیر در منطقه به ۶۲ تراوات‌ساعت رسید که معادل ۰.۷ درصد از تولید جهانی است؛ رقمی‌بسیار اندک با توجه به ظرفیت عظیم خورشیدی کشورهایی مانند اردن.
با وجود این آمار نسبتاً پایین، منطقه در سال ۲۰۲۳ بالاترین نرخ رشد جهانی در تولید برق تجدیدپذیر را با رشد ۳۵ درصدی نسبت به سال قبل تجربه کرد. با این حال، این رشد از سطح پایه‌ای پایینی آغاز شده و نشان می‌دهد که اردن و کشورهای منطقه دارای فرصت‌هایی امیدوارکننده هستند، اما هنوز نیاز شدیدی به جذب سرمایه‌گذاری و رفع موانع اجرایی وجود دارد.
شکاف عظیم سرمایه‌گذاری میان خاورمیانه و آسیا
در زمینه ظرفیت نصب‌شده، خاورمیانه در سال ۲۰۲۴ تنها ۴ گیگاوات به ظرفیت خود افزود، در حالی که آسیا در همان بازه زمانی بیش از ۴۱۳ گیگاوات ظرفیت جدید اضافه کرد. این تفاوت چشمگیر نشان‌دهنده فاصله عظیم در سطح سرمایه‌گذاری و گسترش زیرساخت‌هاست.
گزارش خاطرنشان می‌کند که انتظار می‌رود اردن از ابتکارات پیشگامانه خود در حوزه انرژی خورشیدی و بادی برای تقویت جایگاهش در این بخش حیاتی بهره‌برداری کند.
رقابت جهانی در مسیر انرژی تجدیدپذیر و چالش دستیابی به اهداف
گزارش همچنین نشان می‌دهد که انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۹.۹ درصد از کل تولید برق جهانی را تشکیل دادند، که معادل ۸۹۲۸ تراوات‌ساعت است و نشانگر رشدی سالانه به میزان ۵.۶ درصد می‌باشد. در مقابل، هنوز ۷۰.۱ درصد از برق جهان از منابع غیرتجدیدپذیر مانند سوخت‌های فسیلی و انرژی هسته‌ای تأمین می‌شود.
در میان منابع تجدیدپذیر، انرژی خورشیدی بیشترین رشد را داشته و تولید آن با افزایش ۲۵.۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ به ۱۶۲۴ تراوات‌ساعت رسیده است. پس از آن، انرژی بادی با رشدی ۹.۸ درصدی در رتبه دوم قرار دارد. با وجود اینکه انرژی برق‌آبی همچنان بزرگ‌ترین سهم را در ترکیب انرژی تجدیدپذیر دارد، اما در سال گذشته با کاهش جزئی ۱.۶ درصدی مواجه شد.
در پایان سال ۲۰۲۴، ظرفیت نصب‌شده جهانی انرژی تجدیدپذیر به ۴۴۴۳ گیگاوات رسید که معادل ۴۶.۲ درصد از ظرفیت کلی جهانی است. در همان سال، ۵۸۲ گیگاوات ظرفیت جدید از منابع تجدیدپذیر به شبکه جهانی افزوده شد که بالاترین رکورد سالانه تاکنون محسوب می‌شود.
با این حال، نرخ فعلی رشد هنوز کمتر از حد لازم برای رسیدن به هدف دو برابر شدن ظرفیت جهانی تا سال ۲۰۳۰ (معادل ۱۱.۱۷ تراوات) است. برای رسیدن به این هدف، جهان باید نرخ رشد سالانه را به ۱۶.۶ درصد افزایش دهد.[1]
[1] - الغد شمارگان 21جولای 2025.