پیشرفت اردن در دو شاخص جهانی اقتصادی
گزارش عملکرد مربوط به نیمه نخست سال جاری در چارچوب چشم انداز نوسازی اقتصادی نشان داد که اردن در دو شاخص بین‌المللی که در برنامه اجرایی این طرح هدف‌گذاری شده بودند، یعنی شاخص جهانی شکاف جنسیتی و شاخص جهانی توسعه انسانی، پیشرفت داشته است.
طبق این گزارش، برنامه‌هایی برای بهبود جایگاه اردن در چندین شاخص بین‌المللی نهایی شده است؛ از جمله: شاخص امنیت غذایی جهانی، شاخص لگاتوم(کامیابی و رفاه) ، شاخص عملکرد زیست‌محیطی و همچنین موفقیت اردن در امضای توافق‌نامه با مجمع جهانی اقتصاد (2025-2026) و آغاز توزیع پرسش‌نامه این مجمع برای سال آینده گزارش شده است.
شاخص جهانی شکاف جنسیتی
بر اساس گزارش، اردن در نسخه جدید شاخص جهانی شکاف جنسیتی 2025 (منتشرشده در 12 ژوئن 2025) یک رتبه صعود داشته و در میان 148 کشور در جایگاه 122 قرار گرفته است. امتیاز اردن 0.655 بوده که نسبت به سال گذشته (امتیاز 0.652 و رتبه 123 از 146 کشور) پیشرفت محسوب می‌شود.
از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در این بخش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمیته ملی امور زنان و تیم فنی، پیش‌نویس معیارهای «مهر سازمانی» برای توانمندسازی زنان در بخش‌های دولتی و خصوصی را تهیه کردند.
- وزارت صنعت، تجارت و تأمین، یک تیم ملی برای حمایت از بنگاه‌های اقتصادی متعلق به زنان تشکیل داد.
- وزارت مدیریت محلی کمیته‌ای برای بازنگری مشاغل مجاز در شهرداری‌ها ایجاد کرد و همچنین موضوع مشاغل خانگی فاقد مجوز را بررسی کرد.
- برنامه‌ریزی برای تشکیل تیم ملی به‌منظور تدوین استراتژی انتقال از اقتصاد غیررسمی‌به رسمی.
شاخص توسعه انسانی
طبق گزارش، اردن در شاخص توسعه انسانی (منتشرشده در 6 مه 2025) از امتیاز 0.751 به 0.754 ارتقا یافته و در میان 193 کشور به رتبه 99 رسیده است؛ در حالی که سال گذشته رتبه 100 را کسب کرده بود.
اقدامات مهم در این زمینه عبارت‌اند از:
- وزارت بهداشت اجرای مدل تیم سلامت خانواده را برای به‌روز کردن مراقبت‌های اولیه سلامت آغاز کرد و گزارشی مشترک با بانک جهانی منتشر نمود.
- شاخص‌های فرعی مربوط به توسعه انسانی بررسی شدند تا راهکارهای بهبود مشخص شود.
- وزارت آموزش‌وپرورش در آوریل گذشته مطالعه‌ای جامع درباره دلایل کاهش سال‌های مورد انتظار تحصیل انجام داد که بیش از 3600 مدرسه را دربر گرفت و توصیه‌هایی برای کاهش ترک‌تحصیل و بهبود کیفیت آموزش ارائه داد.
شاخص امنیت غذایی جهانی (GFSI)
برنامه‌ای برای بهبود رتبه اردن در این شاخص تدوین شد که شامل تحلیل اجزای شاخص و ارائه پیشنهاد پروژه‌های مرتبط با امنیت غذایی بود.
کمیته برنامه‌ریزی و سیاست‌های امنیت غذایی کارگاه‌هایی با مشارکت نمایندگان مجلس، بخش خصوصی، نهادهای مدنی و دانشگاهیان برگزار کرد.
همچنین، دایره آمار عمومی تحلیل اولیه‌ای از شاخص‌های جهانی امنیت غذایی و گرسنگی جهانی انجام داد و نهادهای مسئول هر شاخص تعیین شدند.
شاخص عملکرد زیست‌محیطی
یک برنامه ملی با مشارکت وزارتخانه‌های محیط زیست، مدیریت محلی، کشاورزی، آب، بهداشت و شهرداری امان برای ارتقای رتبه اردن در شاخص عملکرد زیست‌محیطی اجرا شد. جلساتی نیز برای مرور داده‌ها و تعیین مسیر اجرایی برگزار گردید.
شاخص لگاتوم / رفاه
یک طرح تحلیلی برای بهبود جایگاه اردن در این شاخص تدوین شد. این طرح شامل شناسایی نقاط قوت و ضعف اردن، مقایسه با کشورهایی که موفق‌تر بوده‌اند و بررسی فرصت‌های قابل‌اجرا جهت ارتقا بوده است.
شاخص آینده رشد
شاخص‌های فرعی مرتبط با این شاخص بررسی شدند. اقدامات مهم:
- وزارت کار برنامه‌ای برای بهبود شاخص اشتغال نیازمند دانش تخصصی تهیه کرد که شامل به‌کارگیری 1000 بیکار در استان‌ها و اجرای جلسات مشاوره شغلی بود.
- مطالعه‌ای تحلیلی برای بررسی وضعیت بهره‌برداران برنامه ملی اشتغال انجام شد.
در بخش شاخص دسترسی به آب آشامیدنی سالم، وزارت آب و آبیاری اقداماتی برای افزایش دسترسی انجام داد و با مجمع جهانی اقتصاد توافق‌نامه‌ای برای اجرای نظرسنجی مدیران اجرایی سال 2026 امضا کرد. در این نظرسنجی 143 شرکت هدف قرار گرفتند و پاسخ‌های بیش از حد مورد نیاز دریافت شد.
جمع‌بندی
اردن در نیمه نخست سال 2025 توانسته است در شاخص‌های جهانی شکاف جنسیتی و توسعه انسانی یک رتبه ارتقا یابد. همچنین، برنامه‌های اجرایی برای بهبود در حوزه‌های امنیت غذایی، محیط زیست، رفاه و آینده رشد آغاز شده و با مشارکت نهادهای دولتی، خصوصی و بین‌المللی در حال پیگیری است.