افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در بورس اردن
سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بورس امان تا تاریخ ۱۶ سپتامبر جاری شاهد افزایش بوده است، به‌طوری که کل ارزش بازار مالکیت خارجی به حدود ۲۶.۳۸ میلیارد دینار رسیده و از ابتدای سال تاکنون رشد ۳۲ درصدی را تجربه کرده است.
اطلاعات منتشر شده نشان می‌دهد که بیست ملیت برتر از نظر ارزش بازار مالکیت، مجموعاً ۱۰.۱۴ میلیارد دینار را در اختیار دارند که افزایشی بیش از ۲.۵۳ میلیارد دینار داشته و این نشان‌دهنده رشد ۳۳ درصدی سالانه است.
ملیت هندی در صدر سرمایه‌گذاران خارجی از نظر ارزش بازار مالکیت قرار دارد، با مجموع سرمایه‌ای حدود ۱.۸ میلیارد دینار اردن، که بالاترین افزایش خالص از ابتدای سال را تجربه کرده و به ۸۴۴ میلیون دینار رسیده است؛ این رشد معادل ۸۸ درصد است که آماری چشمگیر محسوب می‌شود.
در میان ملیت‌های خلیج فارس، کویت در رتبه دوم با مالکیتی به ارزش ۱.۴۸ میلیارد دینار قرار دارد، پس از آن عربستان سعودی با ۱.۲۹ میلیارد دینار، و سپس بحرین و امارات با ارزش‌های ۹۵۹.۸ میلیون دینار و ۸۳۶.۶ میلیون دینار در رتبه‌های بعدی هستند.
ملیت اماراتی دومین نرخ رشد نسبی بالاتر در میان ملیت‌های بزرگ را با ۶۶ درصد افزایش، معادل ۳۳۲ میلیون دینار نسبت به ابتدای سال، تجربه کرده که نشان‌دهنده علاقه فزاینده سرمایه‌گذاران اماراتی به فرصت‌های موجود در بازار داخلی است.
سرمایه‌گذاری‌های خارجی محدود به کشورهای عربی نبوده و ملیت‌های آسیایی مانند چین نیز نقش قابل توجهی داشته‌اند، علاوه بر آن ملیت‌هایی از مناطق آفشور مانند جزایر کیمن و جزایر ویرجین بریتانیا نیز حضور دارند. مالکیت سرمایه‌گذاران چینی به ارزش ۷۸۰ میلیون دینار رسیده که رشد سالانه ۲۶ درصدی داشته است.
عملکرد کلی نشان‌دهنده تنوع بالای پایه سرمایه‌گذاران خارجی است که شاخصی مثبت از جذابیت بازار داخلی و توانایی آن در جذب سرمایه از پیشینه‌های جغرافیایی مختلف محسوب می‌شود.
رشد مالکیت خارجی حدود ۶.۳۸ میلیارد دینار از ابتدای سال ۲۰۲۵ نشان‌دهنده نقش رو به افزایش این سرمایه‌گذاری‌ها در حمایت از نقدینگی و تقویت فعالیت‌های اقتصادی است.
پیشرفت اردن در شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۵
اردن در گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۵ که از سوی سازمان جهانی مالکیت فکری منتشر شد، از رتبه ۷۳ در سال ۲۰۲۴ به رتبه ۶۵ در میان ۱۳۹ کشور جهان ارتقا یافت. همچنین، در میان کشورهای با درآمد متوسط-پایین، اردن رتبه پنجم از میان ۳۷ کشور را به دست آورد و در رده‌بندی عربی از جایگاه هفتم به ششم صعود کرد.
در مقایسه با سال گذشته، اردن در هر دو شاخص فرعی پیشرفت داشت:
- ورودی‌های نوآوری: از رتبه ۶۹ به ۶۶.
- خروجی‌های نوآوری: از رتبه ۷۴ به ۶۶.
از مهم‌ترین دستاوردهای اردن در سال ۲۰۲۵ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستیابی به رتبه دوم جهان در شاخص مقالات علمی و فنی منتشرشده.
- پیشرفت ۲۲ رتبه‌ای در شاخص خانواده‌های ثبت اختراع.
- ارتقای شاخص کارکنان دانشی از رتبه ۸۵ به ۵۸.
- صعود ۱۰ پله‌ای در شاخص خدمات دولتی الکترونیک (رتبه ۶۳ جهانی).
- بهبود در شاخص صادرات خلاقانه (۶ رتبه)، خروجی‌های دانشی و فناورانه (۱۶ رتبه) و خروجی‌های خلاقانه (۵ رتبه).
این دستاوردها بازتاب‌دهنده پیشرفت چشمگیر اردن در حوزه پژوهش علمی، نوآوری، تحول دیجیتال و تبدیل ظرفیت‌های دانشی به خروجی‌های اقتصادی ملموس است.
اردن و برنامه جدید اروپایی برای تأمین مالی سبز
بانک اروپایی بازسازی و توسعه، با همکاری صندوق سبز اقلیم (GCF)، برنامه‌ای جدید برای تأمین مالی سبز به ارزش ۶۳۴ میلیون دلار راه‌اندازی کرد که ۱۳ کشور از جمله اردن را دربر می‌گیرد.
این برنامه با هدف حمایت از سرمایه‌گذاری‌های سبز در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، بهره‌وری انرژی، ساخت‌وساز پایدار و فناوری‌های سازگار با تغییرات اقلیمی اجرا می‌شود.
مؤسسات مالی اردنی از طریق این طرح، به وام‌های میسر، ابزارهای ارزیابی ریسک اقلیمی و آموزش تخصصی دسترسی پیدا می‌کنند تا در آینده بتوانند خدمات تأمین مالی سبز را به‌طور مستقل ارائه دهند.
برنامه شامل گروه‌های مختلفی از جامعه اردن خواهد شد؛ از جمله خانواده‌ها، کشاورزان، شرکت‌های کوچک و متوسط، شهرداری‌ها و شرکت‌های بزرگ. همچنین، ۳۰٪ از وام‌ها به خارج از پایتخت و ۲۰٪ به پروژه‌های زنان اختصاص می‌یابد تا توسعه متوازن و عدالت اجتماعی تقویت شود.
اردن در کنار کشورهایی چون مصر، مراکش، قزاقستان و ازبکستان از این طرح بهره‌مند خواهد شد. این برنامه ادامه‌ای بر موفقیت الحاقیه تأمین مالی اقتصاد سبز (GEFF) است که پیش‌تر ۱.۴ میلیارد دلار ارزش داشت.
بانک اروپایی بازسازی و توسعه با این ابتکار، به دنبال تقویت نقش مؤسسات مالی در اجرای پروژه‌های دوستدار محیط زیست و همسوسازی برنامه‌های انتقال اقلیمی‌با توافق پاریس است.
درآمدگردشگری
داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که درآمد گردشگری طی هشت ماه نخست ۲۰۲۵ به ۵.۳۳ میلیارد دلار رسیده است که افزایش ۷.۵ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. افزایش تعداد گردشگران به ویژه از آسیا، اروپا و آمریکا نقش مهمی در این رشد داشته است.[1]
[1] - روزنامه الغد شمارگان 17تا 20سپتامبر2025.