چشم‌انداز اردن برای ایجاد صنایع تبدیلی با کیفیت و پایدار
وزیر انرژی و منابع معدنی اردن، بر اهمیت بخش معدن در تقویت اقتصاد ملی و افزایش نرخ رشد مورد نظر در چشم‌انداز به‌روزرسانی اقتصادی تأکید کرد.
دکتر صالح الخرابشه گفت: آینده اردن در بخش معدن امیدوارکننده است، با توجه به دستاوردهای حاصل شده تا کنون در چارچوب یک استراتژی منسجم، و نقش چشم‌انداز به‌روزرسانی اقتصادی در تقویت این بخش، به‌ویژه در محور صنایع با ارزش افزوده بالا، برای تحقق توسعه اقتصادی، افزایش سهم در تولید ناخالص داخلی و ایجاد فرصت‌های شغلی.
این سخنان در جلسه بخش معدن، در چارچوب جلسات کار بخش‌های مختلف برای آماده‌سازی برنامه اجرایی دوم چشم‌انداز به‌روزرسانی اقتصادی 2029–2026 مطرح شد که روز دوشنبه در نخست وزیری برگزار گردید.
الخرابشه تأکید کرد: هدف اردن ساخت صنایع تبدیلی با کیفیت و پایدار است و این چشم‌انداز، سرمایه‌گذاری در این بخش را که یکی از بخش‌های ارزشمند صنعتی با سهم بالا در تولید ناخالص داخلی است، تقویت کرده است.
وی افزود: اهداف استراتژیک بخش معدن شامل: افزایش سهم بخش معدن در اقتصاد ملی، تسریع اکتشاف معادن مهم، توسعه صنایع تبدیلی رقابتی، تثبیت جایگاه اردن به‌عنوان مقصد سرمایه‌گذاری جهانی در بخش معدن، و اجرای اصول پایداری و معدنکاری سبز است. همچنین استفاده از فناوری‌های مدرن و معدنکاری هوشمند و تقویت رقابت‌پذیری از طریق توسعه زیرساخت‌ها و بهبود محیط عملیاتی از دیگر اهداف است.
وزیر با اشاره به توافق‌نامه‌ها و یادداشت تفاهم‌هایی که برای تهیه مطالعات امکان‌سنجی چند نوع معدن امضا شده، تأکید کرد که طبق قوانین معدن، صادرات مواد خام استراتژیک به شکل خام مجاز نیست و باید در صنایع تبدیلی با ارزش افزوده بالا سرمایه‌گذاری شود. وی افزود که هدف، امضای پنج توافقنامه اجرایی تا پایان سه‌ماهه اول سال آینده برای بهره‌برداری از فسفات، مس و طلا در منطقه وادی عربه است.
الخرابشه همچنین به دستاوردهای مختلف بخش معدن اشاره کرد، از جمله:
- اصلاح نظام پروژه‌های استخراج نفت، شیل نفتی، زغال سنگ و معادن استراتژیک مدون سال ۲۰۲۰
- جلوگیری از صادرات منابع طبیعی به شکل خام
- اعطای حقوق معدنکاری برای صنایع تبدیلی
- تدوین نظام مالی برای معادن استراتژیک
- ایجاد نقشه تعاملی منابع معدنی
- ایجاد نمونه توافقنامه اجرایی برای معادن استراتژیک
- ایجاد پلتفرم الکترونیکی فرصت‌های سرمایه‌گذاری معدنی
- تدوین استراتژی ملی معدن
همچنین یادداشت‌های تفاهم برای اکتشاف معادن استراتژیک مانند طلا، مس، فسفات و عناصر نادر خاکی و توافقنامه اجرایی برای معدن مس و ارزیابی و بهره‌برداری از طلا و سایر معادن در منطقه ابوخشیبه و پردازش شن سیلیکا نیز صورت گرفته است.
وی به شاخص‌های بخش اشاره کرد و توضیح داد: ۴۱٪ پروژه‌های مرحله اول تکمیل شده است، از ۱۷ پروژه، ۷ پروژه انجام و ۱۰ پروژه در حال اجراست.
الخرابشه به نتایج کارگاه‌های اخیر در دیوان پادشاهی اشاره کرد: نقاط قوت، چالش‌ها، عوامل موفقیت و ابتکارات مرتبط با بخش معدن که شامل اصلاح چارچوب قانونی، توسعه مشوق‌ها و نظام مالی رقابتی و پایدار، تأسیس بانک اطلاعات زمین‌شناسی ملی، فعال‌سازی ترویج اکتشاف و افزایش رقابت‌پذیری صنایع موجود است.
وی اعلام کرد که ۱۵ پروژه جدید در مرحله دوم چشم‌انداز شامل فوسفات، پتاس، برومین، بازنگری قانون منابع طبیعی، نقشه تعاملی معادن، توسعه پنجره واحد و بهبود مشوق‌ها و نظام مالی رقابتی و پایدار اجرا خواهد شد. همچنین پروژه‌های مرتبط با لیتیم، عناصر نادر خاکی، مس، طلا، بازالت و سیلیکا ادامه خواهد یافت.
حاضرین در این نشست تأکید کردند که تکمیل کارگاه‌های دیوان پادشاهی برای آماده‌سازی برنامه اجرایی مرحله دوم چشم‌انداز است و مشارکت بخش خصوصی همانا همکاری و دستیابی به اهداف چشم‌انداز را تضمین می‌کند.
آنها اشاره کردند که اردن دارای مزیت منحصربه‌فرد منابع معدنی از جمله فسفات، پتاس، برومین و مجموعه‌ای از سنگ‌های صنعتی مانند شن سیلیکا و معادن استراتژیک مثل مس و طلا و عناصر نادر خاکی و شیل نفتی است.
انتظار می‌رود با توجه به افزایش تقاضا از سوی بخش‌های صنعتی و کشاورزی، بخش معدن در دهه آینده رشد قابل توجهی داشته باشد. سهم بخش معدن از تولید ناخالص داخلی ۲٫۲٪ و معادل ۷۰۰ میلیون دینار است و پیش‌بینی می‌شود تا دهه آینده به ۲٫۱ میلیارد دینار برسد. تعداد نیروی کار این بخش بیش از ۹ هزار نفر است که ۰٫۶٪ کل نیروی کار را شامل می‌شود و انتظار می‌رود به بیش از ۲۷ هزار نفر افزایش یابد. صادرات این بخش حدود ۱ میلیارد دینار است و طبق چشم‌انداز به‌روزرسانی اقتصادی به ۳٫۴ میلیارد دینار خواهد رسید.[1]
[1] -الغد شمارگان 7سپتامبر2025.