اسـتـراتژی جامع اتحادیه اروپا در خصوص مـواد پیشرفته
استراتژی معرفی‌شده توسط کمیسیون اروپا، تقاضای رو به رشدی را برای مواد پیشرفته در کاربردهای متعدد مانند تولید انرژی تجدیدپذیر، تولید نیمه‌هادی‌ها و توسعه زیرساخت‌های با آلایندگی صفر پیش‌بینی می‌کند و اتحادیه اروپا با اتخاذ این استراتژی، قصد دارد تا نقش رهبری خود را در توسعه، تولید و استفاده از مواد پیشرفته تثبیت نماید.
کمیسیون اروپا، اخیرا (در تاریخ 27 فوریه 2024) یک اسـتـراتژی جامع را در خصوص «مـواد پیشرفته» ارائه کرده است. مواد پیشرفته (Advanced Materials) به دسته‌ای از مواد اطلاق می‌شود که خواص، عملکرد یا کارایی برجسته‌ای نسبت به مواد دیگر دارند. این مواد از طریق پیشرفت‌های صورت گرفته در فناوری و علم مواد کشف یا تولید شده و شامل انواع مختلفی از جمله فلزات، سرامیک‌ها، پلیمرها، نیمه‌هادی‌ها و کامپوزیت‌ها می‌شوند. مواد پیشرفته در صنایع مختلفی نظیر هوافضا، خودروسازی، الکترونیک، انرژی و بهداشت کاربردهای حیاتی دارند و نانومواد، بیومواد، مواد هوشمند، مواد کامپوزیتی، آلیاژهای با عملکرد بالا و نیمه‌هادی‌ها نیز نمونه‌هایی از این مواد هستند. توسعه و کاربرد این مواد در نوآوری‌هایی که منجر به فناوری‌های جدید می‌شوند، کلیدی است و به بهبود عملکرد و پایداری محصولات و سیستم‌ها در بخش‌های مختلف کمک می‌کند. مواد پیشرفته برای ارائه عملکرد برتر یا عملکردهای منحصر به فرد مهندسی شده‌اند و به نوآوری در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، الکترونیک، ساخت‌و‌ساز و جابه‌جایی (mobility) کمک می‌کنند.
استراتژی معرفی‌شده توسط کمیسیون اروپا، تقاضای رو به رشدی را برای مواد پیشرفته در کاربردهای متعدد مانند تولید انرژی تجدیدپذیر، تولید نیمه‌هادی‌ها و توسعه زیرساخت‌های با آلایندگی صفر پیش‌بینی می‌کند و اتحادیه اروپا با اتخاذ این استراتژی، قصد دارد تا نقش رهبری خود را در توسعه، تولید و استفاده از مواد پیشرفته تثبیت نماید. این امر با توجه به اهمیت راهبردی مواد پیشرفته در تحقق اهداف اقتصاد سبز و دیجیتال و همچنین تقویت امنیت اقتصادی و استقلال استراتژیک اتحادیه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر این اساس، اتحادیه اروپا قصد دارد تا از طریق ایجاد یک اکوسیستم پویا، امن و فراگیر، زمینه‌ساز نوآوری و توسعه مواد پیشرفته باشد. در تحلیل استراتژی اتحادیه اروپا برای حفظ رهبری صنعتی در زمینه مواد پیشرفته، شایان ذکر است که این استراتژی بر پنج ستون اصلی استوار است:
- تقویت تحقیق و نوآوری در اتحادیه اروپا بر روی مواد پیشرفته: به منظور تسریع در استقرار فناوری‌های پاک و نوآوری‌های عمیق فناوری در اروپا، سرمایه‌گذاری‌های عمومی و خصوصی متمرکز بر تحقیقات بنیادی و کاربردی نقش کلیدی دارند. هدف این است تا از طریق تعریف اهداف و اولویت‌های مشترک بین کشورهای عضو اتحادیه، کشورهای وابسته و ذینفعان، نوآوری و ظرفیت تولید در زمینه مواد پیشرفته را افزایش داده و به استقلال استراتژیک اتحادیه کمک کند.
- تسریع در فرایند از آزمایشگاه تا کارخانه (Lab to Fab): این بخش به دنبال تسریع در مقیاس‌بندی و ظرفیت تولید مواد پیشرفته است که هدف آن، کمک به دیجیتالیزاسیون، بهبود دسترسی به امکانات آزمایش و تجربه و ایجاد تغییری در پارادایم ببرای کوتاه‌تر نمودن فرایند نوآوری و زمان رسیدن به بازار برای نوآوری‌های مرتبط با مواد پیشرفته میباشد.
- افزایش سرمایه‌گذاری و دسترسی مالی:این استراتژی به دنبال جلب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در زمینه مواد پیشرفته است تا بتوان از طریق نوآوری و تولید این مواد، اقتصاد و صنعت اتحادیه اروپا را تقویت کرد.
- ترویج تولید و استفاده از مواد پیشرفته:به منظور افزایش استقلال و رقابت‌پذیری اتحادیه، مصرف مواد پیشرفته باید تشویق شود. این شامل توسعه استانداردهای مناسب برای تسهیل در پذیرش صنعتی و افزایش دسترسی به نیروی کار ماهر می‌شود.
- چارچوب کلی سیاست‌گذاری:ایجاد یک اکوسیستم پویا، امن و فراگیر برای مواد پیشرفته در اروپا که هم رهبری در تحقیقات را تضمین کند و هم نوآوری‌ها را به سرعت به بازار واحد اروپا برساند.
این استراتژی با هدف ایجاد یک اکوسیستم هماهنگ و پاسخگو برای مواد پیشرفته در اروپا طراحی شده است که سرمایه‌گذاری‌های عمومی و خصوصی را در زمینه‌های استراتژیک تقویت کرده و فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای شرکت‌های اتحادیه اروپا فراهم می‌کند. این استراتژی نه تنها به تقویت استقلال و بازدارندگی اتحادیه کمک می‌کند، بلکه به تسریع در انتقال دوگانه سبز و دیجیتال نیز کمک می‌کند.
فایل‌های پیوست، متن سند ارسالی از کمیسیون اروپا به پارلمان و شورای وزیران اتحادیه با عنوان «مواد پیشرفته برای رهبری صنعتی» به همراه گزاره‌برگ کمیسیون اروپا در این خصوص را ارائه می‌دهد.