صنعت شیلات اندونزی و چشم انداز آن برای سال 2023

اندونزی با بیش از 7 میلیون تن صید سالانه، دومین کشور بزرگ ماهیگیری پس از چین است که بخش عمده این صید به مصرف داخلی می رسد.بر اساس گزارش سازمان جهانی خواربار و کشاورزی( فائو)، اندونزی حدود 16 درصد از کل عرضه ماهی تن جهان را تامین می‌کند.

اندونزی با بیش از 7 میلیون تن صید سالانه، دومین کشور بزرگ ماهیگیری پس از چین است که بخش عمده این صید به مصرف داخلی می رسد. این کشور با جمعیت273 میلیون نفری ، مصرف سالانه بیش از 40 کیلوگرم ماهی و غذاهای دریایی دارد که این میزان بیش از سه برابر میانگین جهانی است. این بخش همچنین نقش مهمی در اقتصادهای طبقه پایین کشور به ویژه در جزایر دور افتاده دارد. سهم بخش شیلات در تولید ناخالص داخلی اندونزی در دهه‌های گذشته افزایش آهسته ای داشته است. بر اساس گزارش سازمان جهانی خواربار و کشاورزی( فائو)، اندونزی حدود 16 درصد از کل عرضه ماهی تن جهان را تامین می‌کند.

وزارت شیلات اندونزی در گزارش خود در دوم ژانویه 2023 چشم انداز بخش شیلات کشور را مثبت ارزیابی و اعلام کرد که هدف دولت دستیابی به رقم 7.6 میلیارد دلار صادرات محصولات دریایی در سال 2023 می‌باشد. طبق آمار اعلامی، صادرات شیلات و محصولات دریایی این کشور از ژانویه تا نوامبر 2022 (طی 11 ماه) بالغ بر 5.71 میلیارد دلار بوده است. وزارت شیلات انتظار دارد این ارقام تا پایان سال جاری (2023) به 6.2 میلیارد دلار برسد. این وزارتخانه گزارش داد که ایالات متحده آمریکا در یازده ماه سال 2022 به ارزش 2.15 میلیارد دلار محصولات ماهی اندونزی را وارد کرده است. پس از آن چین (1.02 میلیارد دلار)، ژاپن (678 میلیون دلار)، کشورهای عضو اتحادیه آ سه آن (651 میلیون دلار) و اتحادیه اروپا (357.12 میلیون دلار) قرار دارند.

یکی از مهمترین صادرات شیلاتی اندونزی میگو می‌باشد. بر اساس گزارش وزارت شیلات صادرات میگو به آمریکا در سال 2022 به میزان 1.33 میلیارد دلار بود. در این خصوص آقای ساکتی واهیو ترنگگونو، وزیر شیلات اعلام نمود :" تقاضای جهانی برای میگو 30 میلیارد دلار است. با چنین تقاضای عظیمی، اندونزی قصد دارد تا سال 2024 به میزان 2 میلیون تن میگو تولید کند. برای این منظور، قصد داریم 1000 هکتار استخر مدرن پرورش میگو را تا سال 2024 به پایان برسانیم. وی همچنین در مورد برنامه‌های دولت برای ایجاد شبکه ای از روستاهای اختصاص داده شده به آبزی پروری اطلاعاتی را ارائه و اظهار داشت : "در حال حاضر تعدادی روستای آبزی پروری برای پرورش گربه ماهی کوسه و جلبک دریایی داریم. در آینده، ما می‌خواهیم یک منطقه آبزی پروری مدرن برای میگو بسازیم."

 از نظر میزان تولید، در سه ماهه سوم سال 2022، حجم تولید شیلات اندونزی به 18.45 میلیون تن رسید. از این میزان ، 5.97 میلیون صید دریایی و 5.57 میلیون تن از آبزی پروری بود و 6.9 میلیون تن باقیمانده  نیز جلبک دریایی  می‌باشد. جدول ذیل جایگاه جهانی اندونزی را بعنوان دومین کشور از نظر صید سالانه نشان می دهد:

 

تهدیدات ذخایر دریایی ماهی اندونزی

زمانی که دولت اندونزی در اوایل سال 2019 اعلام کرد که قصد دارد صنعت ماهیگیری این کشور را پایدار کند، مدتها بود که زنگ خطر در مورد ذخایر ماهی در معرض خطر در آب های اندونزی به صدا در آمده بود. اندونزی با بیش از 7 میلیون تن صید سالانه عواقب گسترده ای  را برای ذخایر ماهی خود ایجاد کرده است بیشتر ذخایر ماهی در اندونزی به طور کامل تخلیه شده یا در حال حاضر بیش از حد صید شده اند. به گفته وزارت امور دریایی و شیلات، 90 درصد قایق های اندونزیایی صید خود را از مناطقی می‌گیرند که قبلاً بیش از حد صید شده و مملو از قایق ها هستند. آب های اندونزی محل زندگی 37 درصد از گونه‌های دریایی جهان است که بسیاری از آنها در نتیجه ماهیگیری در خطر انقراض هستند. برای مثال میگو در بیش از دو سوم آب های اندونزی بیش از حد صید می‌شود و بنابراین به طور فزاینده ای کمیاب می‌شود. در سایر نقاط کشور نیز سهمیه‌های صید به پایان رسیده است و کاهش سهم  صید حاکی از وضعیت بسیار نگران کننده ذخایر میگوی این کشور است. در این خصوص اختصاص یارانه‌های دولتی در بخش شیلات اندونزی - مانند کاهش قیمت سوخت و کسر مالیات - در افزایش مداوم صید در دهه‌های گذشته نقش داشته است. بنابراین بسیاری از کارشناسان از این اقدام دولت انتقاد می‌کنند و معتقدند که یارانه‌های مضر می‌تواند منجر به صید بی رویه، از بین رفتن تنوع زیستی و تخریب مناطق دریایی شود.

درهمین زمینه گروه استانداردهای غذاهای دریایی پایدار اندونزی و شورای نظارت دریایی[1]( MSC) یک همکاری چندجانبه را شروع نمودندکه نقشی حیاتی در سوق دادن اندونزی به سمت پایداری و دریافت گواهینامه MSC دارد. همچنین وزارت شیلات نیز یادداشت تفاهم در مورد شیلات پایدار با MSC امضا کرده است و دولت اندونزی تعهد خود را برای مبارزه با صیدغیرقانونی اعلام نموده است. MSC همچنین در حال همکاری نزدیک با انجمن‌های شیلات و همچنین دانشگاه‌ها در حمایت از شیوه‌های ماهیگیری پایدار است. این بخش در بحبوحه همه گیری کووید-19 نیز انعطاف پذیر بود و روند صادرات مثبت بود. از نظر مسئولان شیلات اندونزی تا زمانی که کشور موضوع شیلات را بطور پایدار مدیریت نماید، این بخش می‌تواند در برابر مسائل جهانی انعطاف‌پذیر بماند. اگرمنابع دریایی و شیوه‌های صید پایدار حفظ شوند، شیلات می‌تواند برای اقتصاد اندونزی و بخش مهمی از مردم این کشور موثر باشد.

[1] - Marine Stewardship Council.( MSC)