برنامه دولت قزاقستان برای نوسازی و توسعه حمل و نقل ریلی

صنعت راه‌آهن قزاقستان در سال‌های اخیر وارد مرحله جدیدی از توسعه شده است. از سال ۲۰۲۲، راه آهن قزاقستان در حال اجرای ۱۲ پروژه بزرگ زیرساختی به طول کلی 5000 کیلومتر است و کل هزینه این پروژه‌ها تقریباً ۵ میلیارد دلار است.

حدود ۵۷٪ از ریل‌ها در قزاقستان مستعمل‌اند و نیاز به تعمیر و به‌روزرسانی دارند .تا سال ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی شده که ۵۰۰۰ کیلومتر خط جدید احداث شود و ۱۱۰۰۰ کیلومتر خطوط فعلی تعمیر شوند. حجم ترانزیتی در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۷٫۴ میلیون تن بوده است؛ پیش‌بینی می‌شود سال‌های آینده به بیش از ۵۴ میلیون تن و تا سال ۲۰۳۵ به ۱۰۰ میلیون تن برسد. تعرفه‌های ترانزیت ۵ تا ۶ برابر گران‌تر از تعرفه‌های صادرات و واردات است که امکان پوشش کامل بار بدهی و تامین منابع مالی را فراهم می‌کند. علاوه بر این، درآمدهای ترانزیت به متعادل کردن هزینه‌های حمل و نقل مسافر که توسط دولت یارانه دریافت می‌کند و حفظ رشد تعرفه‌های صادرات و واردات کمک خواهد کرد. قزاقستان در چارچوب طرح راه روشن (نورلی ژول) در حال توسعه مسیرهای حمل و نقلی و بویژه ریلی می‌باشد.

به عنوان بخشی از سفر کاری توکایف، رئیس جمهور قزاقستان به ایالات متحده، با حضور هاوارد لاتنیک، وزیر بازرگانی، مراسمی‌برای امضای قراردادهایی با شرکت آمریکایی Wabtec به ارزش حدود ۴.۲ میلیارد دلار برگزار شد. این اسناد، تولید ۳۰۰ لوکوموتیو باری با ویژگی‌های بهبود یافته و خدمات نگهداری آنها را فراهم می‌کند. این شرکت پیشرو جهانی در فناوری‌های حمل و نقل، یکی از شرکای اصلی در نوسازی صنعت راه‌آهن قزاقستان است. از سال ۲۰۰۹، کارخانه مونتاژ لوکوموتیو Wabtec قزاقستان در آستانه فعالیت می‌کند. در این مدت، این شرکت بیش از ۲۳۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است. از زمان راه‌اندازی، این کارخانه بیش از ۶۰۰ لوکوموتیو برای راه آهن قزاقستان و همچنین صادرات تولید کرده است. سطح بومی‌سازی تولید به ۴۵ درصد رسیده است.

در ژوئیه ۲۰۲۴، شرکت Wabtec یک مرکز فناوری و مهندسی در قزاقستان افتتاح کرد که به بستری برای معرفی نوآوری‌ها و آموزش پرسنل تبدیل شد. قزاقستان نوسازی خطوط ریلی مستعمل را در دستور کار دارد. حدود ۵۷٪ از ریل‌ها مستعمل‌اند و نیاز به تعمیر و به‌روزرسانی دارند .تا سال ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی شده که ۵۰۰۰ کیلومتر خط جدید احداث شود و ۱۱۰۰۰ کیلومتر خطوط فعلی تعمیر شوند.

 

پروژه‌های مهم ریلی در دست اجرا عبارت‌اند از:

بخش دوستیک موئینتیDostyk–Moiynty حدود ۸۳۶ کیلومتر است. احداث خطوط دوم باعث افزایش ظرفیت تا پنج برابر خواهد شد.

خط کمربندی ریلی Almaty Bypass : کل مسیر با بخش ایستگاهی مجموعاً حدود ۱۳۰ کیلومتر شامل مسیر ایستگاهی، ریل‌های اصلی و مسیر ایستگاه‌ها، هدف کاهش ۴۰٪ بار ترافیکی ایستگاه مرکزی آلماتی در خطوط باربری و ترانزیتی با انتقال آنها به مسیر جایگزین و کاهش زمان تحویل کالا، بهبود کارایی حمل‌ونقل و افزایش ظرفیت شبکه ریلی در منطقه جنوب شرق قزاقستان می‌باشد که بر اساس برنامه اعلامی تا پایان 2025 تکمیل می‌شود.

مسیر دربازا -مکتارالDarbaža–Maktaaral در جنوب  قزاقستان در مجاورت با ازبکستان است و در واقع احداث خط آهن جدید است که اتصال قزاقستان و ازبکستان را تا سال ۲۰۲۷ ممکن می سازد. این پروژه ۲۰۳ کیلومتری، به ارزش ۲۸۶ میلیارد تنگه (۵۴۵.۸ میلیون دلار)، مسیری جایگزین برای خط شلوغ ساریاگاش-تاشکند ایجاد خواهد کرد. ساخت و ساز در نوامبر ۲۰۲۳ آغاز شد و حدود نیمی از مسیر آن قبلاً ریل‌گذاری شده است. این پروژه طبق دستورالعمل رئیس جمهور قزاقستان برای ارتقاء زیرساخت‌های حمل و نقل کشور در حال اجرا است .مسیر جدید همچنین باید ترانزیت از طریق افغانستان، ایران، تاجیکستان و ازبکستان را تقویت کند. قزاقستان و ازبکستان در آوریل 2024 توافق کردند که یک شرکت مشترک راه‌آهن ایجاد کنند که هر دو کشور دسترسی به ترمینال باری برای حمل و نقل بار به مقصد چین را به اشتراک بگذارند. احداث این خط به افزایش ظرفیت حمل بار بین‌المللی و در عین حال اتصال مناطق دورافتاده مکتارال و ژتیسوی در منطقه ترکستان قزاقستان به شبکه راه‌آهن ملی کمک می‌کند.

خط ریلی موئینتی-کیزیلژار Moiynty–Kyzylzharl در مرحله فعالی قرار دارد و قرار است در سال 2026 به بهره‌برداری برسد. این پروژه برای رئیس جمهور در اولویت قرار دارد تا کریدور راه آهن ترانس قزاقستان را توسعه دهد.

مسیر ریلی بختی-ایاگوز Bakhty–Ayagoz یک خط آهن دوخطه به طول ۲۷۲ کیلومتر است که در شرق قزاقستان در حال ساخت است و آیاگوز را به مرز چین در بختی متصل می‌کند. این پروژه که انتظار می‌رود در سال‌های ۲۰۲۷/۲۰۲۸ تکمیل شود، با هدف افزایش ظرفیت حمل بار بین قزاقستان و چین، کاهش ازدحام در مرزهای جنوبی و جذب حجم بیشتر محموله‌های ترانزیتی انجام می‌شود. شرکت راه‌آهن ملی قزاقستان، با شرکت ساخت و ساز ارتباطات چین (CCCC) در این پروژه زیرساختی کلیدی همکاری می‌کند تا نقش قزاقستان را به عنوان یک قطب ترانزیت جهانی تثبیت کند.