وضعیت مطالبات غیر جاری سیستم بانکی ترکیه در سال 2022

در سال گذشته میلادی که همراه با نوسانات اقتصادی در ترکیه بود، حجم مطالبات غیرجاری بانکی کشور ( وامهای بانکی که به دلیل عدم بازپرداخت تحت پیگرد قانونی قرار گرفته اند) در 34 شهر افزایش و در 47 شهر دیگرکاهش یافت.

در سال 2022 علیرغم تحولات منفی اقتصادی در جهان و ترکیه، بهبود قابل توجهی در مطالبات غیرجاری سیستم بانکی ترکیه مشاهده شد. میزان حجم مطالبات غیر جاری بانکی شهر قونیه 1.5 برابر افزایش و میزان مطالبات غیر جاری کلان شهر استانبول که بیشترین میزان وام اعطایی سیستم بانکی را داشت، به طور قابل توجهی کاهش یافت.

گزارش سازمان نظارت و بازرسی امور بانکی ترکیه ( BDDK )  حاکی از آن است که در سال گذشته میلادی،حجم کل وام های اعطایی بخش بانکی کشور با 53.4 درصد افزایش نسبت به سال قبل از آن،  7 تریلیون و 643.4 میلیارد لیر بوده است.

در سال گذشته میلادی میزان نرخ تورم، اعلام شده از سوی سازمان آمار کشور 64.27 درصد بود که سبب کاهش 6.6 درصدی حجم وامهای ارائه شده از سوی سیستم بانکی ترکیه گردید و به عبارتی میتوان گفت که در سال 2022 میلادی سبستم بانکی این کشور با انقباض اعتبارات مالی روبرو بوده است.

داده‌ها نشان می دهد که نسبت مطالبات بانکی غیرجاری به کل وامهای ارائه شده در سال 2021 میلادی 3.2 درصد بود که این میزان در سال گذشته به 2.1 درصد کاهش یافت.

 بانکهای ترکیه مطالبات بانکی غیرجاری خود را که پس از گذشت 2 تا 3 سال از پیگیری پرونده آنها در نزد مراجع قضایی و نزد دفاتر مصادره اموال به نتیجه قطعی نرسیده است را به شرکتهای خصوصی مشاوره ای مدیریت مالی واگذار می‌کنند تا بتوانند با استفاده از تهاتر به مطالبات خود برسند.

شرکت مدیریت دارایی شرکتی خصوصی است که مطالبات غیر جاری بانک ها را که چندین سال در نزد مراجع قضایی و دفاتر مصادره اموال به نتیجه نرسیده است را تهاتر می‌کند، به عبارتی این شرکت «مطالبات قابل تسویه» را تحویل می‌گیرد.

در سال گذشته میلادی بیشترین افزایش میزان حجم مطالبات بانکی غیر جاری به میزان 4 میلیارد و 546 میلیون لیر افزایش یافت که این میزان، 131.9 درصد بیش از مقدار سال قبل از آن است.

بیشترین سهم وامهای بانکی ارائه شده در بخش انرژی بوده که در سال گذشته 4 برابر شد و از مرز 6 میلیارد لیر گذشت. این در حالیست که در سال 2022 میلادی  ارائه وامهای بانکی به سایر حوزه‌های صنفی توسط بانکها، کاهش داشته و یا افزایش قابل توجهی نداشته است.  

از نظر افزایش مطالبات بانکی غیر جاری، پس از قونیه، شهرهای آنتالیا با 1 تریلیون و 930 میلیارد لیر، آدانا با 882 میلیون لیر، کوجاالی با 542 میلیون لیر، قهرمان ماراش با 455 میلیون لیر،دیاربکر با 389 میلیون لیر، غازی آنتپ با 164 میلیون لیر،کارامان با 94 میلیون لیر، شرناک با 69 میلیون لیر و شانلی اورفا با 64 میلیون لیر ترک در رتبه‌های بعدی جای دارند.

کلان شهر استانبول در سال گذشته میلادی دارای بیشترین کاهش از نظر میزان مطالبات غیرجاری بانکی بوده است. حجم این نوع مطالبات بانکی در این شهر طی یک سال گذشته 2 میلیارد و 162.6 میلیون لیر کاهش یافت و به 69 میلیارد و 494 میلیون لیر رسید.. پس از استانبول، کاهش مطالبات بانکی غیر جاری در شهرهای ازمیر 841 میلیون لیر، کوتاحیا 370 میلیون لیر، مرسین 228 میلیون لیر و بورسا 150 میلیون لیر بود.

تا پایان سال گذشته میلادی، کلان شهر استانبول، بیشترین سهم را در کل حجم وام و میزان مطالبات بانکی غیرجاری به خود اختصاص داده است. کل وامهای ارائه شده از این شهر 2 تریلیون و 944 میلیارد لیر بوده که 38.5 درصد از کل وام های ارائه شده بانکی را شامل می‌شود. میزان حجم وامهای معوقه بانکی در استانبول نیز تا پایان سال گذشته میلادی 69 میلیارد و 494 میلیون لیر است.

شهرهای آنکارا با 1 تریلیون و 130 میلیارد لیر و ازمیر با 394 میلیارد لیر پس از استانبول در رتبه‌های بعدی جای دارند.

کل موجودی وامهای بانکی استفاده شده توسط 10 استان ( استانبول،آنکارا،ازمیر،آنتالیا،بورسا،غازی آنتپ،کوجا الی،آدانا،قونیه و دنیزلی) بیش از 5 تریلیون و 797 میلیارد لیر و معادل 75.9 درصد از کل وامهای نقدی ارائه شده در کشور بوده است.میزان مطالبات غیر جاری بانکی 10 استان مذکور 127 میلیارد و 817 میلیون لیر و معادل 79.5 درصد از مطالبات بانکی غیر جاری بود.

تراز مالی بانکها در پایان سال 2022 میلادی حاکی از آن است که بیشترین میزان وام بانکی اخذ شده در میان شهرهای مختلف کشور متعلق به شهروندان شهر آنکارا با میانگین 196 هزار و 720 لیر است.

با وجود آن که جمعیت استانبول بیش از 3 برابر آنکارا است، میانگین وامهای بانکی اخذ شده از سوی شهروندان این شهر 184 هزار و 900 لیر بوده و پس از آن شهروندان شهرهای دنیزلی با 114 هزار لیر، آنتالیا با 107 هزار لیر،غازی آنتپ با 101 هزار لیر در رتبه‌های بعدی جای دارند.

بررسی میزان سرانه مطالبات بانکی غیرجاری نشان می دهد که استانبول با 4 هزار و 387 لیر در صدر دیگر شهرهای ترکیه قرار گرفته و قونیه با 4 هزار 387 لیر در رتبه بعدی قرار دارد. پس از قونیه، سرانه مطالبات بانکی غیر جاری شهرهای آنکارا، 3 هزار و 441 لیر، غازی آنتپ 2 هزار و 400 لیر،کوجاالی 2 هزار و 347 لیر بوده و پس از آنها شهرهای آدانا، آنتالیا، حاتای، کرکلارالی و بوردور قرار دارند.

بررسی وضعیت وامهای بانکی بر اساس مناطق مختلف جغرافیایی تا پایان سال 2022 میلادی حاکی از آن است که 3 تریلیون و 636.4 میلیارد لیر معادل 47.6 درصد از وام های نقدی سیستم بانکی به شهرهای منطقه مرمره که در صدر آنها شهر استانبول قرار دارد، تعلق گرفته است.

منطقه مرمره بیشترین سهم وام های بانکی را به خود اختصاص داده است زیرا دارای بیشترین بخش از جمعیت کشور و همچنین دارای بزرگترین زیرساختها و موسسات فعال به ویژه در حوزه‌های صنعت، تجارت و خدمات می‌باشد. پس از استانبول،سهم وامهای بانکی ارائه شده درمناطق آناتولی مرکزی، 1 تریلیون و 540 میلیارد لیر معادل 20.1 درصد از کل وامهای پرداختی، منطقه اژه، 807.3 میلیارد لیر معادل 10.6 درصد، مدیترانه 739.1 میلیون لیر معادل 9.7 درصد، جنوب شرق کشور 355 میلیارد لیر معادل 5.2 درصد،دریای سیاه 354 میلیارد لیر معادل 4.7 درصد و شرق آناتولی 170 میلیارد لیر معادل 2.2 درصد از کل وامهای پرداختی است.

از کل مطالبات بانکی غیرجاری، 51.1 درصد مربوط به منطقه مرمره با مجموع 82.2 میلیارد لیر است  که از این میزان  69.5 میلیارد آن مربوط به استانبول می‌باشد.مطالبات بانکی غیر جاری مناطق آناتولی مرکزی،32 میلیارد لیر و معادل 19 درصد، مدیترانه 16 میلیارد لیر معادل 10.1 درصد،منطقه اژه 11.5 میلیارد لیر، جنوب شرق کشور 10.1 میلیارد لیر،دریای سیاه 5.2 میلیارد لیر و شرق آناتولی 3.6 میلیارد لیر است.

در سال گذشته، میزان مطالبات بانکی غیرجاری درمناطق دریای اژه 9.8 درصد، دریای سیاه 3.8 درصد،  مرمره 2.4 درصد و در آناتولی شرقی 1.1 درصد کاهش یافت. قابل ذکر است که این نوع مطالبات درمناطق آناتولی مرکزی، 15.8 درصد، مدیترانه 14.5 درصد و در جنوب شرق کشور نیز 7.1 درصد افزایش یافت.

 در پایان سال 2022 میلادی، میانگین سرانه وام بانکی در مناطق مرمره 138 هزار و 255 لیر، آناتولی مرکزی 114 هزار و 185 لیر، دریای اژه  74 هزار و 859 لیر،مدیترانه 67 هزار و 875 لیر، دریای سیاه 44 هزار و 651 لیر و جنوب شرق کشور 45 هزار و 514 لیر بوده است.

منبع : سازمان بازرسی و نظارت بر امور بانکها http://www.bddk.org.tr