رویکرد اندونزی به استفاده هرچه بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر

اندونزی یکی از کشورهایی است که ظرفیت های زیادی در بهره برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر را در خود جای داده است . بهره مندی از آب فراوان ، خورشید تابان ، زمین گرمایی ، امواج دریایی و وزش مداوم باد نعمتهایی هستند که اندونزی از آنها برخوردار و در دسترس این کشور قرار گرفتند .

 بر اساس داده‌های وزارت انرژی و منابع معدنی اندونزی ، سهم انرژی‌های سبز و ذغال سنگ در سبد انرژی اولیه اندونزی طی پنج سال گذشته بطور نسبی بیشتر شده است این درحالی است که نقش گاز طبیعی بدون تغییر مانده و سهم نفت نیز بعد از ذغال سنگ حفظ شده ولی اندونزی همچنان شدیدا  وابسته به واردات نفت از خارج می‌باشد. چنین روندی نشان دهنده اولویت بندی امنیت انرژی دراندونزی می‌باشد.

استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در سال 2015 بمیزان 4.4% از سبد انرژی این کشور را تشکیل می داد ولی این رقم در سال 2020 به بیش از 11.5% افزایش یافت. درکنار توجه به منابع تجدیدپذیر ، استفاده از ذغال سنگ بعنوان مهمترین منبع تامین انرژی اندونزی نیز بشدت رو به افزایش بوده است بطوریکه از 27.9% در سال 2015 به 38.7 % در سال 2020 رسیده و بیشترین سهم را در این مدت حفظ کرده است.

طبق اظهارات وزیر انرژی و منابع معدنی ، راهبرد اندونزی در تدوین سیاست های انرژی بیش از هر چیز بحداکثر رساندن بهره برداری از همه منابع موجود درکشور است. ضمن اینکه سیاست انرژی عمدتا به سمت استفاده از منابع داخلی در نظر گرفته شده است تا بتواند آن را برای همه شهروندان خود با هزینه پایین و پایداری ، همچنین پایداری مالی و زیست محیطی مقرون بصرفه کند.

برنامه سیاست ملی انرژی اندونزی که در سال 2014 تدوین شده است ، این کشور را ملزم می نماید تا حداقل 23% انرژی خود را تا سال 2025 ازمنابع انرژیهای سبز( تجدیدپذیر) تامین نماید . طبق این برنامه سهم گاز طبیعی 22% خواهد بود ومصرف ذغال سنگ بعنوان مهمترین منبع  تامین انرژی و در عین حال آلاینده ترین سوخت فسیلی باید به حداقل برسد. در کنار اینها استفاده از سوخت بیودیزل با 30% مخلوط استحصال شده از روغن نخل ( روغن پالم ) باید 25% از سوخت مصرفی کشور را تامین نماید.

در میان چهار منبع اصلی تامین انرژی ، فقط ذغال سنگ مصرف اش بیشتر از سایر منابع می‌باشد و فراتر از اهداف دولت است. اندونزی از نظر ذغال سنگ، گاز طبیعی  و انرژی‌های تجدیدپذیر نسبتا غنی است اما از نظر نفت اینگونه نیست و باید بخش زیادی از نفت مصرفی خود را از منابع خارجی تامین نماید . وابستگی به واردات نفت، این کشور 270 میلیون نفری را آسیب پذیر کرده است و با توجه به روند خوب رشد اقتصادی بعنوان بزرگترین اقتصاد جنوب شرق اسیا ، کاهش واردات سوخت های فسیلی و تمرکز بر استفاده هر چه بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار دولتمردان این کشور قرار گرفته است .

داده‌های موسسه آمار اندونزی نشان دهنده آن هستند که سهم زغال سنگ در 5 سال گذشته با توسعه نیروگاه‌هایی که با این سوخت فسیلی فعال هستند ، در تامین انرژی کشور بشدت افزایش یافته است. در این خصوص دولت اندونزی در زمان دوره رئیس جمهور سابق (آقای سوسیلیو بامبانگ یودیونو) برنامه ای تحت عنوان"Fast Track Programs (RTP ) "و همچنین دردوره آقای جوکووی رئیس جمهور کنونی برنامه ای تحت عنوان" 35GW " برای استحصال گاز از ذغال سنگ تدوین و باجراء گذاشته شده است که نتیجه آن  افزایش روند استفاده از گاز طبیعی گردیده است. علاوه بر آن ، طی بیش از یک دهه توسعه نیروگاه‌های انرژی سبز بویژه  نیروگاه‌های فتوولتائیک ( خورشیدی )، زمین گرمایی و نیروگاه‌های برقآبی  تشدید و درکنار آنها  برنامه اجباری استفاده از سوخت بیودیزل مخلوط روغن پالم، افزایش یافت.

آنچه که در مورد سوخت بیودیزل در اندونزی گفتنی است اینکه با افزایش میزان استفاده از این نوع سوخت که با افزایش میزان درصد روغن پالم در سوخت های فسیلی حاصل می‌شود ، نه تنها موجب کاهش استفاده از سوخت دیزل می‌شود بلکه ضمن کاهش آلایندگی‌های ناشی از سوخت های فسیلی از طریق خودروها ، همچنین تعطیلی نیروگاه‌هایی را که با سوخت های فسیلی فعال هستند، بدنبال دارد. با این حال ، علیرغم توسعه صنایع خودروسازی و موتورسیکلت در استفاده از سوخت بیودیزل و قابل شارژ ویارانه‌های اختصاصی برای اینگونه انرژی‌ها ولی هنوز تقاضا برای واردات نفت بصورت پایدار در اندونزی وجود دارد.

در وضعیت فعلی دولت تمرکز خود را بر تامین انرژی سریع و در مقیاس های بزرگ مانند نیروگاه‌های ذغال سنگ به جای نیروگاههای منابع تجدیدپذیر گذاشته است زیرا ایجاد نیروگاه‌های سبز مانند خورشیدی و یا زمین گرمایی بسیار هزینه بر و گران و نیاز به سرمایه گذاری‌های کلان می‌باشند. در این راستا محققین انرژی گزارشی را درسپتامبر2020 منتشر کردند که بر اساس آن گفته شده است که اندونزی طبق یک سناریوی معمول فقط تا سال 2025 حدود 15% از انرژی مورد نیاز خود را از منابع منابع تجدیدپذیر تامین خواهد نمود . اما در عین حال برخی از گزارشات مرتبط به این موضوع محاسبه می نمایند که اندونزی در رسیدن به این هدف تاسال 2025 ناکام خواهد بود زیرا از هدف گذاری 13.5 درصدی برای سال2020 تنها  11.5%  محقق شد .

در خصوص مصرف نفت و گاز در اندونزی ، اقتصاددانان انرژی معتقدند که از نظر حجم ، سهم این دو نوع سوخت در سبد انرژی این کشور طی پنج سال گذشته افزایش یافته است و دلیل آن هم تغییر الگوی مصرف انرژی می‌باشد البته همزمان مصرف ذغال سنگ و انرژی‌های تجدیدپذیر نیز افزایش چشمگیری داشته است . از نظر این عده در سال های آینده نیز مصرف نفت و گاز بصورت اسمی‌با توجه به رشد اقتصادی این کشور روند افزایشی بخود خواهد گرفت .

در سال 2020 بعلت شیوع کرونا سرمایه گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر اندونزی با کاهش 7.17 درصدی درمقایسه با 2019 مواجه شد. طبق پیش بینی وزارت انرژی ومنابع معدنی سرمایه گذاری در اینگونه انرژی‌ها در سال 2021 دو برابر خواهد شد. طبق برنامه اندونزی برای دستیابی به این نوع انرژی‌ها و ساخت نیروگاه‌های برق تجدید پذیر نیاز به سرمایه گذاری 107 میلیارد دلاری دارد و هدف در این زمینه تامین 23 % تولید برق کشور از انرژی‌های پاک است که از نظر دولتمردان جذب چنین سرمایه کلانی بسیار سخت می‌باشد و باید فضای جذاب و مناسبی در این خصوص ایجاد گردد .

اندونزی برای دستیابی به تولید یک میلیون بشکه نفت خام  و 12 هزار فوت مکعب گاز در روز تا سال 2030 می‌بایست بیش از 187 میلیارد دلار در این بخش سرمایه گذاری نماید . کارشناسان معتقدند با این حجم سرمایه گذاری اندونزی می‌تواند 371 میلیارد دلار درآمد ناخالص ( 131 میلیارد دلار درآمد خالص ) در سال 2030 از صنعت نفت و گاز برای خود داشته باشد.

یوع ویروس کرونا موجب شد تا شرکت برق اندونزی ( PLN) طی 9 ماه سال 2020 بمیزان 12.14 تریلیون روپیه ( 861.5 میلیون دلار ) نسبت به سال 2019 متضرر شود . این ضرر بعلت تعطیلی کارخانجات و فعالیت های تجاری ناشی از کرونا بوده است .

بر اساس توافقنامه آب و هوایی پاریس ، اندونزی برای جامعه عمل پوشیدن به تعهدات خود در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تا سال 2025 باید نسبت به کاهش استفاده از نیروگاه‌های با سوخت ذغال سنگ و توقف ساخت این نوع نیروگاه‌ها اقدام نماید .

اندونزی در اواخر سال 2020 ساخت بزرگترین نیروگاه خورشیدی خود و بزرگترین در جنوب شرق آسیا را با هزینه 1.8 تریلیون روپیه ای ( 127.24 میلیون دلار ) با سرمایه گذاری مشترک شرکت برق اندونزی ( PLN ) و شرکت انرژی‌های نوین مستقر در ابوظبی امارات آغاز نمود .