تمدید تسهیلات سیستم ترجیحی عمومی ( GSP) امریکا برای اندونزی

طی چند سال اخیر روابط اندونزی با آمریکا در حوزه‌های مختلف خصوصا نظامی و تجاری وارد مرحله راهبردی شده و روند رو به توسعه را پشت سرمی‌گذارد.در آخرین تحول طرف آمریکایی روز30 اکتبر سالجاری میلادی(9 آبانماه 1399 ) تسهیلات سیستم ترجیحی عمومی ( GSP) را برای اندونزی تمدید نمود .

بر اساس سیستم مذکور تعرفه‌ها برای 3572 قلم کالای صادراتی اندونزی در حد صفر حفظ خواهد شد و برای برخی دیگر زیر 5% خواهد بود . تاکنون اندونزی تنها 729 مورد از محصولات را بدون تعرفه به آمریکا صادر کرده است و علیرغم استفاده محدود از این برنامه دولت اندونزی تلاش نمود تا تحت برنامه ترجیحی تجاری آمریکا امتیازات خود را افزایش دهد که این یک مزیت رقابتی برای محصولات صادراتی این کشور در بازار آمریکاست و از سوی دیگر بخشی به این دلیل بود که آمریکا بعد از چین دومین شریک تجاری اندونزی است. نمایندگی دفتر تجاری آمریکا ( USTR) در این خصوص اظهار داشت که این تمدید نتیجه اقدامات مثبت اندونزی برای رفع نگرانی‌های آمریکا در رابطه با دسترسی به بازار کالاها ، خدمات و محصولات کشاورزی اندونزی بود و شامل اصلاحات خاصی درتجارت دیجیتال اندونزی، بیمه وسیاست های واردات محصولات کشاورزی است.

موضوع تمدید GSP درسفر دوهفته قبل مایک پمپئو وزیرامورخارجه ایالات متحده آمریکا به اندونزی نیز مورد مذاکره با مقامات اندونزیایی قرار گرفت . آقای جوکووی رئیس جمهور اندونزی درملاقات با ایشان تعهد جاکارتا را برای پیشبرد همکاری اقتصادی راهبردی بین اندونزی و آمریکا را ابراز نمود و تاکید کرد که اندونزی خواهان ارتقاء و افزایش همکاری‌های اقتصادی و تجاری بیشتر بین دو کشور بویژه با تمدید تسهیلات GSP  از سوی آمریکا می‌باشد . مقام آمریکایی نیز بر تعهد واشنگتن در بهبود روابط اقتصادی با جاکارتا تاکید کرد . خانم رتنو مرسودی وزیر امور خارجه اندونزی نیز در این خصوص اظهار داشت که جاکارتا و واشنگتن توافق نمودند که در زمینه تقویت زنجیره تامین جهانی و تسریع بهبود اقتصادی پس از همه گیری کووید -19 همکاری نمایند و بر این اساس دوباره بر اهمیت سیستم GSP که نه تنها برای اندونزی بلکه برای ایجاد اشتغال در آمریکا سودمند است ، تاکید می‌شود/

اندونزی قرار است بعنوان اقدامی متقابل ، واردات محصولات باغی از آمریکا ار افزایش دهد . در این خصوص تغییر سیاست واردات محصولات باغبانی برای تامین واردات محصولات آمریکایی مانند سیب ، مرکبات و انگور از سوی اندونزی انجام شده است . سفیر اندونزی در آمریکا ( محمد لطفی) نیز در این خصوص گفت ، انتظار می رود تمدید سیستم مذکور تعرفه کالاهای صادراتی اندونزی به آمریکا را بیش از پیش کاهش دهد . بگفته ایشان، اولین گام برای دستیابی به تجارت بیشتر از طریق سیستم GSP  می‌باشد که انتظار می رود در مذاکرات هیئت بلندپایه اندونزی در سفر به واشنگتن در 15 نوامبر جاری که متشکل از وزیر هماهنگی امور دریایی و سرمایه گذاری ، وزیر تجارت ، وزیر ارتباطات و اطلاعات وهمچنین وزیر شرکت های دولتی خواهد بود، با طرف آمریکایی به توافق های خوبی برسیم که در این صورت حجم مبادلات تجاری دو کشور به دو برابر فعلی            ( درحال حاضر27 میلیارد دلار می‌باشد) افزایش خواهد یافت و در طول 5 سال آینده به حدود60 میلیارد دلار خواهد رسید .

 سیستمGSP  برای اولین بار در سال 1974 بعنوان قدیمی ترین و بزرگترین برنامه ترجیحی آمریکا به کشورهای در حال توسعه ایجاد شد که این امیتاز را به آنها می دهد تا محصولات خود را با عوارض کم و یا صفر به بازار امریکا صادر نمایند . امریکا در سال 1980 این سیستم را به اندونزی اعطاء کرد و این کشور یکی از 120 کشوری است که از تسهیلات GSP  بهره مند شده است توانسته بیشترین نفع را از این برنامه ببرد و در رده سوم کشورهای استفاده کننده از آن  قرار بگیرد

در سال 2018 ترامپ رئیس جمهور آمریکا تهدید کرده بود دولت وی  در مورد مزایای GSP ارائه شده به چند کشور در حال توسعه از جمله اندونزی را که آمریکا با آن تعادل تجاری ندارد ، تجدید نظر خواهد کرد. همزمان در10 فوریه سالجاری میلادی (2020) دفتر نمایندگی تجاری آمریکا کشور اندونزی را از لیست کشورهای در حال توسعه و کم توسعه یافته را خارج نموده بود . این  اقدام موجب می‌شد تا کالاهای صادراتی اندونزی به بازار آمریکا با تعرفه‌های بالاتری محاسبه شوند و  اندونزی را از بهره مندی تسهیلات سیستم GSP  بی نصیب می‌کرد که در ادامه می‌توانست تاثیر بسیار منفی بر صادرات این کشور به بازار آمریکا داشته باشد. با چنین وضعیتی و از زمان تهدید ترامپ  اندونزی بخصوص پس ازآنکه هند وتایلند دراکتبر سال 2019 امتیازات تجاری خود را در صادرات به بازار آمریکا ازدست دادند، برای حفظ امتیازات تجاری خودتحت سیستم مذکور با واشنگتن رایزنی‌های فشرده ای را آغاز نمود که در نهایت طرف آمریکایی یک ماه قبل استفاده از این سیستم را برای اندونزی تمدید نمود .

 آمریکا بعد از چین دومین شریک تجاری اندونزی محسوب می‌شود بطوریکه حجم مبادلات تجاری غیرنفتی دو کشور در بازه زمانی ژانویه تا سپتامبر سالجاری به بیش از 19 میلیارد و 720 میلیون دلار رسید شده  است که تنها 85.1% نسبت به مدت مشابه سال گذشته بخاطر شیوع ویروس کرونا کاهش نشان می دهد . از این میزان 5.13 میلیارد دلار صادرات اندونزی می‌باشد . مدیرکل توسعه صادرات وزارت تجارت اندونزی در این خصوص با اشاره به آمار مذکور گفت که امیدواریم در سه ماهه چهارم 2020 بتوانیم بین 9.2 تا 7 میلیارد دلار دیگر بر اساس سیستم تعرفه‌های ترجیحی که آمریکا آن را تمدید کرده است ، به ان کشور صادرات داشته باشیم . طبق آمار حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال  2019 بمیزان  27 میلیارد و 106 میلیون دلار بوده است که بیش از 65% با 17 میلیارد و 844 میلیون دلار بنفع اندونزی بوده است. حجم مبادلات اندونزی با چین در سال گذشته 72 میلیارد و 900 میلیون دلار بود .

 اندونزی قصد دارد 5 محصول مهم صادراتی  شامل پوشاک ( نساجی ) ، لاستیک ، کفش ، لوازم الکترونیکی و مبلمان را در اولویت صادرات به آمریکا قرار دهد . در خصوص صادرات نساجی اندونزی در حال حاضر تحت تعرفه 7.10 درصدی می‌باشد که اگر مذاکرات هیئت اندونزیایی درماه نوامبرجاری با طرف آمریکایی به نتیجه برسد حداقل نیمی از این میزان تعرفه حذف خواهد شد که مزیت نسبی فوق العاده برای اندونزی خواهد داد . در عین حال ماشین آلات ، پلاستیک ها ، قطعات یدکی خودرو ، ابزارهای نوری و پزشکی و چشم پزشکی و همچنین مواد شیمیایی آلی محصولات راهبردی برای صادرات به بازار آمریکا می‌باشند . اندونزی همچنین بدنبال صادرات هفت کالای دیگر مهم خود شامل چوب ، مواد غذایی ، الوار چوبی ، جواهرات ، اسباب بازی‌ها ، موهای مصنوعی ، کاغذ و محصولات شیمیایی است . 

 اندونزی اکنون تنها کشور آسیایی است که هنوز بطور کامل از برنامه GSP آمریکا برخوردار است . آمریکا این برنامه را بطور کامل و یا جزئی برای سایر شرکای تجاری خود در منطقه از جمله هند حذف کرده است . ارزیابی بر این است که تمدید برخورداری مجدد اندونزی از تسهیلاتGSP   بیشتر نتیجه تلاش این کشور برای اصلاح فضای تجارت و سرمایه گذاری آن بود که در چند سال اخیر خصوصا از سال گذشته و بدستور  آقای جوکووی شدیدا این اصلاحات سرعت گرفته است .