اتصال صربستان به سیستم پرداخت یورو (SEPA)

صربستان رسماً به منطقه پرداخت واحد یورو (SEPA) پیوست و به چهل و یکمین عضو این منطقه تبدیل شد. این اقدام که با تایید شورای پرداخت اروپا (EPC) محقق گردید، گامی در راستای یکپارچگی این کشور با اتحادیه اروپا ارزیابی می‌شود.انجام تراکنش‌های مالی کارآمدتر و ارزان‌تر با کشورهای عضو SEPA و هماهنگی نظام مالی صربستان با مقررات اتحادیه اروپا از نتایج این تحول محسوب می‌گردد.

صربستان از 22 می 2025 به‌طور رسمی‌به منطقه پرداخت واحد یورو (SEPA) پیوست و به چهل و یکمین عضو این حوزه جغرافیایی تبدیل شد. این دستاورد که با تصمیم مثبت شورای پرداخت اروپا (EPC) محقق شده، گامی مهم در راستای یکپارچگی این کشور با اتحادیه اروپا محسوب می‌شود. بانک مرکزی صربستان (NBS) اعلام کرد که این عضویت امکان انجام تراکنش‌های مالی کارآمدتر و ارزان‌تر با کشورهای عضو SEPA را برای شهروندان و کسب‌وکارهای صربستان فراهم خواهد کرد.

بانک مرکزی صربستان در بیانیه‌ای اظهار داشت که با پیوستن به SEPA، تمامی اعضای در طرح‌های پرداخت شورای پرداخت اروپا قادر خواهند بود تراکنش‌های انتقال اعتباری SEPA (SCT)، انتقال اعتباری فوری SEPA (SCT Inst) و برداشت مستقیم SEPA (SDD) را به/از مؤسسات مالی صربستان، به محض الحاق این مؤسسات به طرح‌های مربوطه، انجام دهند.

بر اساس تقویم شورای پرداخت اروپا، مؤسسات مالی صربستان از نوامبر 2025 می‌توانند برای پیوستن به طرح‌های پرداخت SEPA اقدام کنند. اولین تاریخ برای آمادگی عملیاتی ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت صربستان، مه 2026 تعیین شده و تاریخ دقیق آن در آینده اعلام خواهد شد.

 اظهارات رئیس بانک مرکزی صربستان

یورگووانکا تاباکوویچ، رئیس بانک مرکزی صربستان، این رویداد را نشانه‌ای از به‌رسمیت‌شناخته‌شدن صربستان و تأییدی بر تعهد این کشور به مسیر یکپارچگی اروپایی دانست. وی اظهار داشت که پیوستن به SEPA نشان‌دهنده انطباق کامل نظام مالی صربستان با مقررات اتحادیه اروپا و گواهی بر پیشرفت صربستان در مسیر اروپایی است. در سال‌های اخیر، صربستان خدمات پرداخت پیشرفته‌ای را در سیستم داخلی خود معرفی کرده‌است که بخش عمده‌ای از تراکنش‌های روزانه شهروندان و کسب‌وکارها را پوشش می‌دهد. این خدمات شامل تراکنش‌های فوری چندثانیه‌ای و کارت پرداخت داخلی مدرن دینا‌کارت (DinaKard) است که ضمن کاهش هزینه‌ها، استقلال و قابلیت اطمینان سیستم پرداخت ملی را حفظ کرده است.

تاباکوویچ افزود که عضویت صربستان در SEPA، که مدت‌ها برای آن آماده شده‌است، فرصت بهبود کارایی پرداخت‌های بین‌المللی با کشورهای اتحادیه اروپا را فراهم می‌کند. بانک مرکزی صربستان با پایبندی به اصول خود، این فرآیند را با دقت پیش خواهد برد.

اهمیت عضویت در SEPA

تاباکوویچ تأکید کرد که پیوستن به SEPA از دو منظر حائز اهمیت است: «نخست، این اقدام تأییدی بر تعهد صربستان به یکپارچگی اروپایی و تقویت روابط مالی با اتحادیه اروپاست. دوم، این عضویت امکان کاهش هزینه‌های تراکنش و تسریع پرداخت‌های بین‌المللی را برای شهروندان و شرکت‌های صربستان به مقصد کشورهای عضو SEPA فراهم می‌کند.»

وی افزود که این دستاورد نتیجه همکاری نزدیک بانک مرکزی صربستان با وزارت دارایی و سایر نهادهای این کشور برای هماهنگ‌سازی قوانین و رویه‌ها با استانداردهای اتحادیه اروپا بوده است. تاباکوویچ اظهار داشت: «ما به لطف سیستم پرداخت پیشرفته‌مان، که از پیشگامان جهانی و تنها سیستم از این نوع در غرب بالکان است، به مدت هفت سال امکان پرداخت‌های فوری را برای شهروندان فراهم شده است. خدماتی مانند پرداخت با کد QR و انتقال وجه با شماره تلفن همراه، همراه با کارت دینا‌کارت، هزینه‌های کاربران و بازرگانان را کاهش داده و استقلال سیستم پرداخت ملی را تضمین کرده است.

 گام‌های بعدی و چشم‌انداز

تاباکوویچ اعلام کرد که با پیوستن به SEPA، صربستان وارد فاز دوم مدرن‌سازی سیستم پرداخت ملی شده است. این فاز شامل مشارکت ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت صربستان در طرح‌های پرداخت SEPA است که قوانین مشترکی برای خدماتی مانند انتقال اعتباری، انتقال فوری و برداشت مستقیم را شامل می‌شود. وی توضیح داد: «ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت باید مدارک لازم، از جمله توافق‌نامه الحاق، را به شورای پرداخت اروپا ارائه کنند. از نوامبر 2025، این امکان برای آن‌ها فراهم خواهد شد و از مه 2026، عملیات در چارچوب SEPA آغاز می‌شود.»

بانک مرکزی صربستان متعهد شده است که حمایت کامل را از ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت در این فرآیند ارائه دهد تا به‌طور مؤثر به طرح‌های SEPA ملحق شوند. تاباکوویچ تأکید کرد: «هدف ما این است که از مه 2026، شهروندان و کسب‌وکارها از مزایای واقعی SEPA، از جمله پرداخت‌های بین‌المللی ارزان‌تر و سریع‌تر و دسترسی آسان‌تر به بازار اتحادیه اروپا، بهره‌مند شوند. این امر رشد اقتصادی صربستان را تقویت خواهد کرد.»

همکاری با بانک مرکزی اروپا

بانک مرکزی صربستان در همکاری با بانک مرکزی اروپا، چندین ماه است که امکان پیوستن ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت صربستان به سیستم پرداخت فوری پان‌اروپایی (TIPS) را بررسی می‌کند. تاباکوویچ اظهار داشت: «هدف ما این است که تراکنش‌های فوری SEPA با کمترین هزینه و حداقل تغییرات در سیستم‌های اطلاعاتی انجام شود. عضویت در SEPA تنها زمانی معنادار خواهد بود که اتصال فنی به‌گونه‌ای باشد که تراکنش‌ها به همان کارایی پرداخت‌های داخلی کنونی انجام شوند.»

دیدگاه اتحادیه اروپا

کمیسیون اروپا نیز از پیوستن صربستان به SEPA استقبال کرده و آن را نمونه‌ای عملی از تأثیر طرح رشد برای غربی بالکان دانست. این طرح ابتکاری اتحادیه اروپا برای تسریع ادغام اجتماعی-اقتصادی کشورهای غرب بالکان با اتحادیه اروپا طراحی شده است. در بیانیه کمیسیون اروپا آمده است: «این عضویت امکان دسترسی تدریجی صربستان به بخش‌هایی از بازار واحد اتحادیه اروپا را از طریق انطباق با قوانین این اتحادیه فراهم می‌کند.»

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

بر اساس گزارش‌های رسانه‌های صربستان مانند RTS و B92، عضویت در SEPA نه‌تنها پرداخت‌های برون‌مرزی را برای شهروندان و شرکت‌ها ارزان‌تر و سریع‌تر می‌کند، بلکه دسترسی کسب‌وکارهای صربستان به بازارهای اروپایی را تسهیل خواهد کرد. این امر به‌ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسط که به دنبال گسترش فعالیت‌های خود در اتحادیه اروپا هستند، اهمیت دارد. همچنین، انتظار می‌رود این عضویت به افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد صربستان و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کمک کند.

پیوستن صربستان به منطقه پرداخت واحد یورو (SEPA) نقطه عطفی در مسیر یکپارچگی این کشور با اتحادیه اروپاست. این دستاورد نه‌تنها جایگاه صربستان را در نظام مالی اروپا تقویت می‌کند، بلکه با کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌های بین‌المللی، به بهبود شرایط اقتصادی برای شهروندان و کسب‌وکارها کمک خواهد کرد. بانک مرکزی صربستان با تعهد به حمایت از این فرآیند، در تلاش است تا از مه 2026، مزایای کامل این عضویت برای مردم صربستان محقق شود.

بر اساس پیش‌بینی‌های بانک مرکزی صربستان، انتظار می‌رود که در سال اول پس از اجرایی شدن طرح‌های SEPA (از مه 2026)، حدود 2 میلیون تراکنش بین‌المللی از صربستان به کشورهای عضو SEPA انجام شود. این شامل انتقال‌های اعتباری و بدهی مستقیم است که به‌صورت مستقیم از حساب‌های بانکی صربستان پردازش می‌شوند. پیوستن به SEPA به شرکت‌های صربستانی امکان می‌دهد تا با استفاده از استانداردهای پرداخت یکپارچه، دسترسی آسان‌تری به بازارهای اتحادیه اروپا داشته باشند. بر اساس داده‌های اتاق بازرگانی صربستان (PKS)، حدود 60 درصد از صادرات صربستان به کشورهای عضو اتحادیه اروپا انجام می‌شود و این اقدام می‌تواند هزینه‌های لجستیکی و مالی این شرکت‌ها را تا 20 درصد کاهش دهد.

همچنین پیوستن به SEPA برای مهاجران صربستانی که در کشورهای عضو SEPA (مانند آلمان، اتریش و ایتالیا) کار می‌کنند، مزایای قابل‌توجهی دارد. آن‌ها می‌توانند پول را با هزینه کمتر و سرعت بیشتری به حساب‌های بانکی در صربستان انتقال دهند. در سال 2024، حواله‌های ارسالی توسط مهاجران صربستانی حدود 4.5 میلیارد یورو تخمین زده شده است که انتظار می‌رود با کاهش هزینه‌های تراکنش، این رقم افزایش یابد.

برای پیوستن به طرح‌های پرداخت SEPA، بانک‌های صربستانی باید سیستم‌های خود را با استانداردهای ISO 20022 هماهنگ کنند. این فرآیند نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است که هزینه آن برای بانک‌های بزرگ صربستان بین 1 تا 3 میلیون یورو تخمین زده شده است. بانک ملی صربستان اعلام کرده است که تا مه 2026، حداقل 15 بانک تجاری در صربستان برای مشارکت در طرح‌های SEPA آماده خواهند شد.

 اگرچه SEPA بر پرداخت‌های به یورو تمرکز دارد، اما برخی کارشناسان معتقدند که این اقدام ممکن است فشار بر دینار صربستان (RSD) را افزایش دهد، زیرا کسب‌وکارها و شهروندان ممکن است ترجیح دهند تراکنش‌های بیشتری را به یورو انجام دهند. در حال حاضر، حدود 30 درصد از سپرده‌های بانکی در صربستان به یورو است و این رقم ممکن است با پیوستن به SEPA افزایش یابد.

https://www.politika.rs/sr/clanak/678921/tabakovic-prikljucenje-sepa-potvrda-