وضعیت ناوگان هوایی صربستان

شرکت ایرصربیا در سال ۲۰۲۴ سه فروند هواپیمای مسافربری ایرباس خریداری کرد و در سال گذشته رکوردهای خود را در زمینه درآمد و سود شکست. این شرکت هواپیماهای دست‌دوم را به‌صورت اعتباری خریداری کرده و مبلغ ۳۶ میلیون دلار برای آن‌ها پرداخت کرده است.

سینیشا مالی، وزیر دارایی صربستان، سال ۲۰۲۴ را سالی بی‌سابقه برای شرکت ایرصربیا توصیف کرد. او در ژانویه اعلام کرد که هواپیماهای این شرکت حدود ۴.۴ میلیون مسافر را جابه‌جا کرده‌اند که رکوردی بی‌سابقه است و بیش از ۴۷,۰۰۰ پرواز انجام داده‌اند. وی همچنین اظهار داشت که سود شرکت بیش از ۵۰ میلیون یورو بوده که بهترین نتیجه مالی در تاریخ این شرکت هواپیمایی ملی به شمار می‌رود. مالی همچنین اعلام کرد که ناوگان این شرکت با افزودن «سه هواپیمای جدید» تقویت شده است.

بر اساس اسناد منتشرشده، ایرصربیا در سال ۲۰۲۴ سه فروند هواپیمای مسافربری ایرباس خریداری کرده است. در یادداشت‌های گزارش مالی این شرکت آمده که در سال گذشته، «افزایش سرمایه‌گذاری در هواپیماهای مسافربری» به مبلغ ۴.۴ میلیارد دینار (حدود ۳۷.۷ میلیون یورو) ثبت شده که بخش عمده آن به خرید این سه هواپیما اختصاص دارد.

اسناد رسمی نشان می‌دهند که این خرید در واقع نتیجه «تملیک قرارداد اجاره بلندمدت» بوده و این هواپیماها به‌صورت اعتباری خریداری شده‌اند. برای این منظور، شرکت ایرصربیا وامی‌به مبلغ ۳۶ میلیون دلار از گروه ارسته در وین دریافت کرده و هر سه هواپیمای خریداری‌شده که اکنون در مالکیت این شرکت هستند، در رهن بانک قرار دارند.

در اکتبر سال گذشته، سینیشا مالی در فرودگاه نیکولا تسلا هواپیمایی را معرفی کرد که با رنگ‌ها و نشان‌های نمایشگاه تخصصی اکسپو ۲۰۲۷ تزئین شده بود. او در آن زمان اعلام کرد که این هواپیما برای پروازهای بین‌المللی به مقاصد چین و کشورهای غربی استفاده خواهد شد و افزود که تا پایان سال ۲۰۲۴، ایرصربیا چهار هواپیمای جدید در اختیار خواهد داشت. اما بر اساس اطلاعات موجود در اسناد رسمی منتشرشده در وب‌سایت آژانس ثبت شرکت‌های صربستان، این ادعا محقق نشده است.

مالی در معرفی این هواپیمای جدید ایرباس تأکید کرد که این هواپیما پیام مهمی را منتقل خواهد کرد و شعار آن به بلگراد بیایید تا در مرکز جهان جمع شویم. این یک هواپیمای پهن‌پیکر A330  با ظرفیت ۲۶۲ صندلی است که برای پرواز به مقاصدی مانند نیویورک، شیکاگو، تیانجین و گوانگجو چین استفاده خواهد شد.

علاوه بر خرید سه هواپیما، ایرصربیا تعداد هواپیماهای اجاره‌ای خود را نیز افزایش داده است. این شرکت قرارداد اجاره یک فروند هواپیمای ایرباس، سه فروند هواپیمای ATR و یک فروند هواپیمای امبرائر را امضا کرده و اجاره دو فروند هواپیمای دیگر ایرباس را نیز تمدید کرده است. این اقدامات حدود ۵.۴ میلیارد دینار (حدود ۴۶.۲ میلیون یورو) هزینه اضافی برای شرکت هواپیمایی ملی صربستان به همراه داشته است.

بر اساس اسناد رسمی، هزینه‌های اجاره هواپیماها در سال گذشته بالغ بر ۸.۳ میلیارد دینار (حدود ۷۱.۴ میلیون یورو) بوده و طبق گزارش‌های رسانه‌های صربستان، ایرصربیا در سال ۲۰۲۴ در مجموع از ۲۵ هواپیمای اجاره‌ای استفاده کرده است. این اطلاعات، اولین بررسی رسمی از وضعیت ناوگان ایرصربیا پس از خروج شرکت اتحاد ایرویز از ساختار مالکیت آن و تبدیل شدن دولت صربستان به تنها مالک ۱۰۰ درصدی این شرکت است. گزارش‌های مالی جدید نشان می‌دهند که ایرصربیا پس از جدایی از شریک عربی خود، در نگاه اول وضعیت نسبتاً مطلوبی دارد، اما شرایط همچنان از ایده‌آل بودن فاصله زیادی دارد.

شرکت هواپیمایی ملی صربستان سال ۲۰۲۴ را با درآمد کل ۷۰۱.۲ میلیون یورو به پایان رساند که نشان‌دهنده افزایش ۱۲ درصدی نسبت به سال قبل است. با این حال، سود خالص این شرکت با افزایش ۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳، به ۴۱.۴ میلیون یورو رسید در پایان سال گذشته، مجموع تعهدات شرکت به ۱۸۵.۸ میلیون یورو افزایش یافت و این روند صعودی ادامه دارد؛ به‌طوری‌که این رقم در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۰۸ میلیون یورو و در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۴۶ میلیون یورو بود.

ایرصربیا در هفت سال از ده سال فعالیت خود، حتی در دوران مشارکت استراتژیک با شرکت اتحاد ایرویز، عملاً با زیان مالی مواجه بوده است. با این حال، به‌طور رسمی و مشابه بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی دیگر، این شرکت تنها در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، به دلیل ممنوعیت پروازها در دوران همه‌گیری، زیان خالص به ترتیب ۷۷.۷ میلیون یورو و ۱۶.۶ میلیون یورو گزارش کرد. نکته قابل‌توجه این است که تا سال ۲۰۲۰، میزان یارانه‌ها، کمک‌های دولتی از سود خالص اعلام‌شده توسط ایرصربیا بیشتر بوده است.

پاوله پتروویچ، رئیس سابق شورای مالی صربستان، پیش‌تر به این موضوع اشاره کرده بود. او محاسبه کرد که اگر کمک‌های دولتی برای بازپرداخت بدهی‌های قدیمی‌شرکت یات ایرویز وجود نداشت، ایرصربیا از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، به‌جای سود باید به‌طور متوسط سالانه بیش از ۲۰ میلیون یورو زیان متحمل می‌شد.

وزارت دارایی و دولت صربستان، طبق روال همیشگی خود، تاکنون به طور رسمی‌به شهروندان، که اکنون تنها مالکان شرکت هواپیمایی ملی هستند، اطلاع نداده‌اند که برای خرید ۱۶.۴ درصد سهام متعلق به اتحاد ایرویز چه مبلغی پرداخت کرده‌اند. با این حال، گزارش اداره حسابرسی دولتی نشان می‌دهد که خروج شرکت اماراتی از ساختار مالکیتی ایرصربیا برای دولت بیش از دو میلیارد دینار، معادل حدود ۱۷.۴ میلیون یورو، هزینه داشته است.

اداره حسابرسی دولتی در بررسی حساب‌های نهایی وزارت دارایی برای سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که پرداخت مبلغ ۲,۰۳۸,۹۵۶,۰۰۰ دینار به حساب مرکز ثبت، سپرده‌گذاری و تسویه اوراق بهادار، بر اساس قرارداد انتقال سهام ایرصربیا و تصمیم دولت مبنی بر موافقت با خرید ۳,۳۵۴,۰۵۰ سهم عادی شرکت ایرصربیا انجام شده است.

در یادداشت‌های مربوط به گزارش مالی سال ۲۰۲۴ نیز ذکر شده است که بر اساس تسویه‌حساب انجام‌شده با اتحاد ایرویز در اکتبر ۲۰۲۳، ایرصربیا تعهدات خود را به میزان ۵۷۵.۴ میلیون دینار (حدود ۴.۹ میلیون یورو) کاهش داده و دیگر هزینه‌های مربوط به بازگرداندن هواپیماها به حالت اولیه، به مبلغ ۳.۷ میلیارد دینار (حدود ۳۲ میلیون یورو)، را در نظر نگرفته است. همچنین، هزینه‌های دیگری به مبلغ حدود ۵۸۶ میلیون دینار (حدود ۵ میلیون یورو) شناسایی شده‌اند که به تعهدات احتمالی در قبال اتحاد ایرویز مربوط می‌شوند. جزئیات دقیق این موارد نیز مشخص نشده است.

بر اساس برخی برآوردهای غیررسمی، دولت صربستان بین دسامبر ۲۰۲۰ و نوامبر ۲۰۲۳، سهم خود در ایرصربیا را از ۵۱ درصد به ۱۰۰ درصد افزایش داده و برای این منظور حدود ۱۵۰ میلیون یورو هزینه کرده است. در اواخر سال ۲۰۲۰، در دوران همه‌گیری، دولت ۱۰۰ میلیون یورو از طریق افزایش سرمایه در شرکت مشترک با اتحاد ایرویز تزریق کرد. شریک اماراتی از مشارکت در این افزایش سرمایه خودداری کرد و در نتیجه، سهم دولت صربستان از ۵۱ درصد به ۸۱.۹۷ درصد افزایش یافت.

بر اساس گزارشات، ایرصربیا با این افزایش سرمایه، سرمایه شرکت را به ۱۵۸.۲ میلیون یورو رساند، در حالی که پیش از آن تنها ۵۸.۲ میلیون یورو بود. بنابراین، می‌توان محاسبه کرد که ۳۱ درصد سهم اضافی برای دولت ۱۰۰ میلیون یورو هزینه داشته است. در افزایش سرمایه دوم در سپتامبر ۲۰۲۲، دولت سهم خود را به ۸۳.۵۳ درصد افزایش داد و برای این منظور ۱۵.۵ میلیون یورو پرداخت کرد.

-  طبق گزارش مالی منتشرشده در (APR)، هزینه‌های عملیاتی ایرصربیا در سال ۲۰۲۴ به ۶۵۴ میلیون یورو رسید که نسبت به سال ۲۰۲۳ (۵۹۸ میلیون یورو) افزایشی ۹.۳ درصدی داشته است. این افزایش عمدتاً به دلیل هزینه‌های اجاره هواپیماها و افزایش قیمت سوخت (حدود ۱۵ درصد افزایش نسبت به سال قبل) بوده است.

- از ۲۵ هواپیمای اجاره‌ای ایرصربیا در سال ۲۰۲۴، ۷ فروند به دلیل مشکلات فنی یا پایان قرارداد اجاره در اواخر سال از ناوگان خارج شدند. این موضوع باعث شد که ایرصربیا برای جبران کمبود هواپیما، قراردادهای اجاره کوتاه‌مدت جدیدی با هزینه‌های بالاتر امضا کند.

- ایرصربیا در سال ۲۰۲۴ تعداد مقاصد بین‌المللی خود را از ۸۷ به ۹۴ مقصد افزایش داده است. این گسترش شامل اضافه شدن شهرهایی مانند لیسبون، هامبورگ، و شانگهای بوده است. این اقدام به افزایش درآمد شرکت کمک کرد، اما هزینه‌های بازاریابی و عملیاتی جدیدی به مبلغ ۱۲ میلیون یورو به همراه داشت.

- ایرصربیا قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۷ ناوگان خود را به ۳۵ هواپیما افزایش دهد که شامل خرید ۵ هواپیمای جدید و اجاره ۷ هواپیمای دیگر است. هزینه تخمینی این برنامه حدود ۳۰۰ میلیون یورو است که بخشی از آن از طریق وام‌های بین‌المللی تأمین خواهد شد.

- بر اساس نتایج مالی اولیه، ایرصربیا در سال ۲۰۲۴ برای اولین بار در تاریخ خود، سود خالصی بیش از ۵۰ میلیون یورو (۴۱.۳ میلیون یورو پس از کسر مالیات) به دست آورد. درآمد کل شرکت نیز برای اولین بار از ۷۰۰.۳ میلیون یورو فراتر رفت.

https://radar.nova.rs/ekonomija/vucic-avion-42-miliona-er-srbiji-tri-za-36/