معرفی منطقه ویژه اقتصادی خورگوس – دروازه شرقی

منطقه ویژه اقتصادی خورگوس- دروازه شرقی در استان آلماتی، شهرستان پنفیلوف، در جنوب شرقی قزاقستان و در مرز با چین در زمینی به مساحت حدود 5740 هکتار​ در سال 2012 افتتاح گردید. این منطقه یک خوشه لجستیکی و تجاری بسیار مهم در مرز قزاقستان و چین است که به عنوان دروازه‌ای کلیدی در مسیر کمربند و جاده عمل می‌کند.

 این منطقه به چند بخش اصلی و زیرمجموعه‌ تقسیم شده که هر کدام نقش خاصی در اکوسیستم اقتصادی آن دارند. منطقه ویژه اقتصادی خورگوس یک هاب حمل و نقلی، لجستیکی، تجاری، انبارداری و یک مرکز استراتژیک در مسیر جاده ابریشم نوین (بخشی از ابتکار «یک کمربند، یک راه» چین) محسوب می‌شود و نقش کلیدی در اتصال تجاری و لجستیکی بین چین، آسیای مرکزی، خاورمیانه و اروپا ایفا می‌کند و دروازه زمینی برای صادرات به آسیای مرکزی، قفقاز، روسیه و اروپا محسوب می‌گردد. جمع کل سرمایه‌گذاری در منطقه ویژه اقتصادی خورگوس بیش از ۱٫۵ میلیارد دلار برآورد شده است. در حوزه حمل و نقل بیش از ۳۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری طی ۱۵ سال گذشته صورت پذیرفته است. فعالیت‌های اصلی منطقه شامل موارد زیر است: لجستیک و انبارداری، تولید سبک و نیمه‌سنگین، فرآوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی، مصالح ساختمانی، مونتاژ ماشین‌آلات و تجهیزات و تولید لوازم خانگی و الکترونیکی

شرکت بنادر جهانی دبی (Dubai Ports World - DP World) در منطقه ویژه اقتصادی خورگوس قزاقستان سرمایه‌گذاری کرده و ۵۱ درصد از سهام این منطقه ویژه اقتصادی را در اختیار دارد، که نشان‌دهنده‌ی نقش کلیدی آن در توسعه زیرساخت‌های لجستیکی و ترانزیتی این منطقه است.

بندر خشک خورگوس یکی از بخش های این منطقه ویژه اقتصادی از پروژه‌های کلیدی لجستیکی در آسیای مرکزی و یک مؤلفه مهم از «ابتکار کمربند و جاده» چین در سال 2016 توسط منطقه ویژه اقتصادی خورگوس- دروازه شرقی با سرمایه گذاری شرکت راه آهن قزاقستان تمیر ژولی  51% سهم ، شرکت کشتیرانی چین (24.5% COSCO و بندر لیانیونگانگ 24.5% (Lianyungang) چین احداث شد. این بندر به عنوان یک مرکز ترانزیتی بین‌المللی عمل می‌کند و در منطقه ویژه اقتصادی خورگوس در مرز قزاقستان و منطقه خودمختار سین‌کیانگ چین قرار دارد. بندر خشک خورگوس در واقع بزرگترین بندرخشک در آسیای میانه و جهان یاد می‌شود که طیف کاملی از خدمات را در زمینه پردازش، ذخیره سازی و حمل و نقل کالا از چین به قزاقستان، کشورهای اتحادیه اروپا، آسیای میانه، حوزه خلیج فارس، منطقه خزر و ... ارائه می دهد. در حال حاضر، ۸۵ درصد از ترانزیت زمینی چین-اروپا از مسیر قزاقستان عبور می‌کند. منطقه ویژه اقتصادی خورگوس در واقع یکی از گلوگاه‌های جهانی محسوب می‌گردد.

در سال ۲۰۲۴، حجم کل جابجایی بار زمینی بین قزاقستان و چین به رکورد جدیدی در حدود ۳۳.۸ میلیون تن رسید که

 حمل‌ونقل ریلی  بیش از ۳۲ میلیون تن، که نسبت به سال ۲۰۲۳ حدود ۱۳٪ افزایش داشته است. از این میزان، ۱۳.۷ میلیون تن صادرات از قزاقستان بوده است که عمدتاً شامل سنگ آهن و فلزات غیرآهنی، فلزات آهنی و غیرفلزی، و غلات می‌باشد. همچنین، ترانزیت کالا از طریق قزاقستان به ۱۵.۳ میلیون تن رسید که ۱۹٪ رشد داشته و ترانزیت کانتینری به اروپا نیز با رشد چشمگیر ۴۳٪ همراه بوده است.
 حمل‌ونقل جاده‌ای حدود ۱.۸ میلیون تن که نسبت به سال قبل دو برابر شده است. این رشد به دلیل توافقات دوجانبه جدید و بهبود دسترسی شرکت‌های حمل‌ونقل قزاقی به شهرها و بنادر مهم چین حاصل شده است.

میزان کلی بار جابجایی در بندر خشک خورگوس دروازه شرقی سالانه 6 میلیون تن شامل صادارت و واردات می‌شود.

مقدار سالانه جابجایی بار در بندر خشک خورگوس – که با نام بندر خشک «خورگوس – گیت‌وی» نیز شناخته می‌شود – طبق جدیدترین داده‌های موجود (تا اوایل سال ۲۰۲۴) حدود: ۵۰۰٬۰۰۰ تا ۶۰۰٬۰۰۰ teu(واحد معادل بیست فوت کانتینر) در سال است. ظرفیت فعلی این بندر در حال گسترش است و برنامه‌ریزی شده تا در آینده به ظرفیت نهایی حدود ۱ میلیون TEU در سال برسد. فعالیت بندر به صورت 24 ساعته با مدرن ترین تجهیزات ترمینالی و ریلی صورت می‌پذیرد.

 

 

میان چین و قزاقستان چهار گذرگاه مرزی یلی و جاده وجود دارد و حمل محموله‌های باری منطقه ویژه اقتصادی خورگوس درب شرقی از ایستگاه ریلی آلتینکول قزاقستان صورت  می‌پذیرد.

در این گزارش منطقه ویژه اقتصادی خورگوس- دروازه شرقی با ذکر مشخصات، زمینه‌های فعالیت، اهم شرکت های تجاری داخلی و خارجی فعال در آن، حجم تجاری و تفاهم نامه‌های بین المللی با سایر مناطق  ویژه اقتصادی خارجی با هدف آشنایی با کم و کیف فعالیت های این مجموعه صنعتی برای بررسی امکان ترسیم همکاری با مناطق آزاد تجاری و صنعتی کشورمان پرداخته می‌شود.

قزاقستان دارای ۱۴ منطقه ویژه اقتصادی (SEZ) فعال است که هر یک با هدف توسعه بخش‌های خاص اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری به شرح مورد اشاره در جدول زیر تأسیس شده‌اند:  

 

منطقه ویژه اقتصادی خورگوس (SEZ Khorgos – Eastern Gate)

منطقه ویژه اقتصادی خورگوس در استان آلماتی، شهرستان پنفیلوف، در جنوب شرقی قزاقستان و در مرز با چین در زمینی به مساحت حدود 5,740 هکتار در سال 2012 افتتاح گردید. و شهر همجوار آن در آن سوی مرز در قزاقستان به همین نام در استان سین کیانگ چین قرار دارد. این منطقه یک خوشه لجستیکی و تجاری بسیار مهم در مرز قزاقستان و چین است که به عنوان دروازه‌ای کلیدی در مسیر کمربند و جاده عمل می‌کند. این منطقه به چند بخش اصلی و زیرمجموعه‌ به شرح زیر تقسیم شده که هر کدام نقش خاصی در اکوسیستم اقتصادی آن دارند: بندر خشک خورگوس ، پارک صنعتی، مرکز همکاری مرزی بین المللی و منطقه آزاد تجاری که در ادامه به تشریح آنها پرداخته می‌شود.

 

اهداف اصلی منطقه ویژه اقتصادی خورگوس-درواره شرقی:

تبدیل‌شدن به مرکز مهم حمل‌ونقل و لجستیکی در اوراسیا

تقویت جایگاه قزاقستان در تجارت زمینی چین–اروپا

توسعه صنایع داخلی به‌ویژه در حوزه لجستیک، تولید و فرآوری کشاورزی

جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در صنایع دارای ارزش افزوده

 

سرمایه گذاری بین المللی در منطقه ویژه اقتصادی خورگوس دروازه شرقی:

شرکت بنادر جهانی دبی (Dubai Ports World - DP World) در منطقه ویژه اقتصادی خورگوس قزاقستان سرمایه‌گذاری کرده است. این شرکت ۵۱ درصد از سهام این منطقه ویژه اقتصادی را در اختیار دارد، که نشان‌دهنده‌ی نقش کلیدی آن در توسعه زیرساخت‌های لجستیکی و ترانزیتی این منطقه است.

این سرمایه‌گذاری بخشی از استراتژی گسترده‌تر DP World برای حضور در مسیرهای تجاری بین‌المللی و تقویت نقش قزاقستان به‌عنوان یک مرکز ترانزیتی مهم در آسیای مرکزی است.

پروژه‌های مشترک با شرکت‌های چینی، روسی و اروپایی در توسعه زیرساخت‌ها و خدمات صورت می‌پذیرد.

ساخت فرودگاه بین‌المللی در منطقه خورگوس با مشارکت کنسرسیوم قزاقستانی-آلمان در دست اجرا می‌باشد.

از زمان تأسیس تاکنون، بیش از ۱.۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این منطقه انجام شده است.

بندر خشک منطقه خورگوس نیز با سرمایه گذاری 49 درصدی چین صورت می‌پذیرد.

سرمایه‌گذاران خارجی در این منطقه عمدتا از کشورهای چین، امارات، روسیه، ترکیه، کره جنوبی و اروپا هستند.

در برخی سال‌ها، بیش از ۶۰٪ سرمایه‌گذاری‌ها از منابع خارجی تأمین شده است.

اهمیت منطقه ویژه اقتصادی خورگوس دروازه شرقی :

تعامل گسترده لجستیکی و سرمایه‌گذاری میان استان سین‌کیانگ و استان آلماتی در قزاقستان

اتصال خورگوس به کریدور ترانس‌خزر یکی از مسیرهای کلیدی و راهبردی در تجارت اوراسیاست که چین را از طریق قزاقستان، دریای خزر، قفقاز و سپس اروپا متصل می‌کند.

مسیر اتصال خورگوس به کریدور ترانس‌خزر TITRیا کریدور میانی، چین را از طریق قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان، گرجستان و ترکیه به اروپا متصل می‌کند. 

مسیر ریلی مستقیم چین به اروپا از طریق خورگوس حدود 12 تا 15 روز زمان می‌برد.

یکی از مسیرهای اصلی حمل‌ونقل چین به قزاقستان می‌باشد و در واقع نقطه اتصال شرق و غرب را فراهم می آورد.

وضعیت دسترسی بین‌المللی و منطقه‌ای:

قرارگیری در مسیر کریدور بین‌المللی "چین-قزاقستان-اروپا" و اتصال به جاده ابریشم جدید

واقع‌شده بر مسیرهای مهم حمل‌ونقل از جمله:

مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس‌خزر (TITR)

بازار چین از طریق راه‌آهن به اورومچی و سایر شهرهای چین

بازارهای اروپایی از طریق قزاقستان، روسیه و اروپای شرقی

دریای خزر از طریق راه‌آهن و جاده به بندر آکتائو و کوریک

ترکیه و خاورمیانه از مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس‌خزر

موقعیت استراتژیک مهم (در تقاطع جاده ابریشم قدیم و جدید و در مرکز قاره اوراسیا)؛

دسترسی آزاد به بازار گسترده اتحادیه اقتصادی اوراسیا، آسیای مرکزی، چین، اروپا، ترکیه و کشورهای خلیج فارس

دارای تجهیزات مدرن برای جابجایی سریع کانتینرها و تسهیل عملیات گمرکی

مسیر ریلی:

در دسامبر 2011، یک خط آهن به طول 293 کیلومتر از گذرگاه مرزی خورگوس چین تا پایانه ژتیگن قزاقستان تکمیل شد و خطوط مرزی چین و قزاقستان در 2 دسامبر 2012 به هم متصل شدند.

شانگهای / ژنگژو / شن‌یانگ ← ارومچی ← یینینگ ← خورگوس ← قزاقستان ← اروپا

خورگوس ↔ آلماتی ↔ آستانه ↔ روسیه ↔ اروپا

خورگوس ↔ ارومچی ↔ چین شرقی ↔ شانگهای / پکن

امروز، هر ماه حدود 65 قطار حامل 6200 TEU بار از دروازه خرگوس عبور می‌کنند.

خطوط راه آهن در چین از گیج استاندارد 1435 میلی متری راه آهن اروپای غربی استفاده می‌کند. قزاقستان به عنوان یکی از اعضای سابق بلوک شوروی، از گیج گسترده‌تر روسیه استفاده می‌کند، به این معنی که هر زمان که محموله از داخل یا خارج از چین عبور می‌کند، نیاز به انتقال به واگن‌های مختلف دارد. همین روند پرزحمت باید در شهر کوچک لهستانی Siemianówka در مرز بلاروس برای قطارهایی که وارد اروپا می‌شوند دنبال شود.

وضعیت دسترسی بین‌المللی و منطقه‌ای:

قرارگیری در مسیر کریدور بین‌المللی "چین-قزاقستان-اروپا" و اتصال به جاده ابریشم جدید

واقع‌شده بر مسیرهای مهم حمل‌ونقل از جمله:

مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس‌خزر (TITR)

بازار چین از طریق راه‌آهن به اورومچی و سایر شهرهای چین

بازارهای اروپایی از طریق قزاقستان، روسیه و اروپای شرقی

دریای خزر از طریق راه‌آهن و جاده به بندر آکتائو و کوریک

ترکیه و خاورمیانه از مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس‌خزر

موقعیت استراتژیک مهم (در تقاطع جاده ابریشم قدیم و جدید و در مرکز قاره اوراسیا)؛

دسترسی آزاد به بازار گسترده اتحادیه اقتصادی اوراسیا، آسیای مرکزی، چین، اروپا، ترکیه و کشورهای خلیج فارس

دارای تجهیزات مدرن برای جابجایی سریع کانتینرها و تسهیل عملیات گمرکی

مسیر ریلی:

در دسامبر 2011، یک خط آهن به طول 293 کیلومتر از گذرگاه مرزی خورگوس چین تا پایانه ژتیگن قزاقستان تکمیل شد و خطوط مرزی چین و قزاقستان در 2 دسامبر 2012 به هم متصل شدند.

مسیرهای ریلی این منطقه به شرح زیر می‌باشد:

شانگهای / ژنگژو / شن‌یانگ ← ارومچی ← یینینگ ← خورگوس ← قزاقستان ← اروپا

خورگوس ↔ آلماتی ↔ آستانه ↔ روسیه ↔ اروپا

خورگوس ↔ ارومچی ↔ چین شرقی ↔ شانگهای / پکن

امروز، هر ماه حدود 65 قطار حامل 6200 TEU بار از دروازه خرگوس عبور می‌کنند.

خطوط راه آهن در چین از گیج استاندارد 1435 میلی متری راه آهن اروپای غربی استفاده می‌کند. قزاقستان به عنوان یکی از اعضای سابق بلوک شوروی، از گیج گسترده‌تر روسیه استفاده می‌کند، به این معنی که هر زمان که محموله از داخل یا خارج از چین عبور می‌کند، نیاز به انتقال به واگن‌های مختلف دارد. همین روند پرزحمت باید در شهر کوچک لهستانی Siemianówka در مرز بلاروس برای قطارهایی که وارد اروپا می‌شوند دنبال شود.

حوزه‌های فعالیت

فعالیت‌های اصلی منطقه شامل موارد زیر است: لجستیک و انبارداری، تولید سبک و نیمه‌سنگین، فرآوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی، مصالح ساختمانی، مونتاژ ماشین‌آلات و تجهیزات و تولید لوازم خانگی و الکترونیکی

مزایای منطقه ویژه اقتصادی خورگوس-دروازه شرقی:

صفر درصد مالیات بر درآمد، مالیات بر زمین و املاک برای شرکت‌های منطقه ویژه

تشریفات گمرکی ساده‌شده

واردات و صادرات بدون عوارض گمرکی در محدوده  منطقه

حمایت سیاسی و مالی به‌عنوان بخشی از پروژه یک کمربند – یک راه چین

آزادی جابجایی کالا بین چین و قزاقستان در منطقه ICBC

سرمایه‌گذاران و شرکت‌های فعال در این منطقه:

 COSCO Shipping چین

Lianyungang Port Group  چین

DP World امارات) – مدیریت لجستیک بندر خشک خورگوس

KTZ Express زیرمجموعه راه‌آهن قزاقستان

Zharkyn Group  و Hualing Group  چین

مشارکت‌های قزاقستان-چین در حوزه حمل‌ونقل و لجستیک

با توجه به موقعیت جغرافیایی خورگوس و نزدیکی آن به چین، شرکت‌های چینی متعددی در زمینه‌های مختلف از جمله فناوری‌های صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی در این منطقه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

حجم جابجایی محموله:

در سال ۲۰۲۴، حجم کل جابجایی بار زمینی بین قزاقستان و چین به رکورد جدیدی در حدود ۳۳.۸ میلیون تن رسید که شامل موارد زیر است:

- حمل‌ونقل ریلی: بیش از ۳۲ میلیون تن، که نسبت به سال ۲۰۲۳ حدود ۱۳٪ افزایش داشته است. از این میزان، ۱۳.۷ میلیون تن صادرات از قزاقستان بوده است که عمدتاً شامل سنگ آهن و فلزات غیرآهنی، فلزات آهنی و غیرفلزی، و غلات می‌باشد. همچنین، ترانزیت کالا از طریق قزاقستان به ۱۵.۳ میلیون تن رسید که ۱۹٪ رشد داشته و ترانزیت کانتینری به اروپا نیز با رشد چشمگیر ۴۳٪ همراه بوده است.
- حمل‌ونقل جاده‌ای: حدود ۱.۸ میلیون تن که نسبت به سال قبل دو برابر شده است. این رشد به دلیل توافقات دوجانبه جدید و بهبود دسترسی شرکت‌های حمل‌ونقل قزاقی به شهرها و بنادر مهم چین حاصل شده است.

- این رشد چشمگیر در جابجایی بار، بیانگر تقویت روابط تجاری بین قزاقستان و چین است که با توسعه زیرساخت‌هایی مانند افتتاح ترمینال قزاقستان در بندر خشک بین‌المللی شی‌آن چین حمایت شده است. این ترمینال نقش مهمی در افزایش تعداد قطارهای کانتینری بین دو کشور ایفا کرده است.

میزان کلی بار جابجایی در بندر خشک خورگوس دروازه شرقی، سالانه 6 میلیون تن شامل صادارت و واردات می‌شود.

مقدار سالانه جابجایی بار در بندر خشک خورگوس – که با نام بندر خشک «خورگوس – گیت‌وی» نیز شناخته می‌شود – طبق جدیدترین داده‌های موجود (تا اوایل سال ۲۰۲۴) حدود: ۵۰۰٬۰۰۰ تا ۶۰۰٬۰۰۰ teu(واحد معادل بیست فوت کانتینر) در سال است.

ظرفیت فعلی این بندر در حال گسترش است و برنامه‌ریزی شده تا در آینده به ظرفیت نهایی حدود ۱ میلیون TEU در سال برسد.

در سال ۲۰۲۲، حجم تبادل کالا بین قزاقستان و چین بالغ بر ۲۳ میلیون تن بوده است. در حال حاضر، ۸۵ درصد از ترانزیت زمینی چین-اروپا از مسیر قزاقستان عبور می‌کند.

فاصله‌های تقریبی شهرها و پایتخت های مهم منطقه از خورگوس قزاقستان:

تا اورومچی (پایتخت منطقه سین‌کیانگ چین): حدود 670 کیلومتر

تا آلماتی، شهر بزرگ قزاقستان: حدود 370 کیلومتر

تا آستانه - پایتخت قزاقستان: حدود 1,400 کیلومتر

تا تاشکند -پایتخت ازبکستان: حدود 1,000 کیلومتر

تا بیشکک -پایتخت قرقیزستان: حدود 500 کیلومتر

تا دوشنبه - پایتخت تاجیکستان: حدود 1,100 کیلومتر

 

بخش‌ها و زیرمجموعه‌های اصلی منطقه ویژه اقتصادی خورگوس:

بندر خشک خورگوس (Dry Port Khorgos)

• قلب عملیاتی منطقه و نقطه اتصال حمل‌ونقل ریلی چین و قزاقستان
• تسهیل تخلیه و بارگیری کانتینرها، مخصوصاً به دلیل تفاوت عرض ریل چین و قزاقستان
• امکانات گمرکی و ترانزیتی پیشرفته
• نقش کلیدی در انتقال بار بین چین و اروپا از طریق خطوط ریلی، تفاوت عرض ریل بین چین و قزاقستان در اینجا مدیریت می‌شود.
• شرکت‌های فعال: KTZ Express، COSCO Shipping، DP World
• سرمایه‌گذاری بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در زیرساخت‌ها و تجهیزات
• بیش از ۵۰۰ هزار کانتینر TEU در سال قابلیت جابه‌جایی دارد. ظرفیت در حال افزایش است.
• ترافیک ماهانه: در سال ۲۰۲۲، به‌طور میانگین ماهانه ۶۵ قطار حامل ۶۲۰۰ کانتینر از این بندر عبور کردند.

 بندر خشک خورگوس یکی از پروژه‌های کلیدی لجستیکی در آسیای مرکزی و یک مؤلفه مهم از «ابتکار کمربند و جاده» چین است. بندر خشک خورگوس در سال 2016 توسط منطقه ویژه اقتصادی خورگوس دروازه شرقی با سرمایه گذاری توسط شرکت مشترک قزاقستان تمیر ژولی  51% سهم ، شرکت کشتیرانی چین (24.5%)  COSCO  ، و بندر لیانیونگانگ 24.5% (Lianyungang) احداث شد. این بندر به عنوان یک مرکز ترانزیتی بین‌المللی عمل می‌کند و در منطقه ویژه اقتصادی خورگوس در مرز قزاقستان و منطقه خودمختار سین‌کیانگ چین قرار دارد.

بندر خشک خورگوس در واقع بزرگترین بندرخشک آسیای میانه است که طیف کاملی از خدمات را در زمینه پردازش، ذخیره سازی و حمل و نقل کالا از چین به قزاقستان، کشورهای اتحادیه اروپا، آسیای میانه، حوزه خلیج فارس، منطقه خزر و ... ارائه می دهد. این ترمینال مطابق با برنامه دولتی "نورلی ژول - مسیر آینده" ساخته شده است. بندر خشک خورگوس مجهز به تجهیزات حمل و نقل مدرن، جدیدترین سیستم خودکار حسابداری واگن‌ها و کانتینرها است. بندر خشک منطقه ویژه اقتصادی دروازه شرقی خورگوس با هدف افزایش پتانسیل صادرات و ترانزیت قزاقستان در منطقه اوراسیا، توسعه ظرفیت ها در زمینه لجستیک جهانی، جذب سرمایه گذاری خارجی و همچنین حلقه مهمی در اجرای برنامه رئیس دولت "نورلی ژول - مسیری به سوی آینده" ساخته شده است. شهر هم‌مرز با خورگوس (Khorgos) در سمت چین، شهر خوئه‌رگوس (霍尔果斯) یا Horgos است.

این مرکز تدارکات چندوجهی در یک مکان بسیار راهبردی قرار دارد:

در مرز با جمهوری خلق چین؛

در منطقه ویژه اقتصادی "دروازه شرقی خرگوس قزاقستان

در تقاطع بزرگ‌ترین بزرگراه بین‌المللی اروپای غربی – چین غربی که از قزاقستان می‌گذرد.

مساحت کل بندر خشک 129.8 هکتار است که با مناطق لجستیکی (224.9 هکتار) و صنعتی (224.6 هکتار) ادغام شده است.

پارک صنعتی (Industrial Zone):

در اکتبر ۲۰۲۳، ساخت یک پارک صنعتی مشترک چین-قزاقستان در داخل SEZ آغاز شد. این پارک صنعتی دارای ویژگی‌های زیر است:

مساحت کل: ۱٬۰۰۰ هکتار

سرمایه‌گذاری کل: حدود ۶۹۲ میلیون دلار

شرکت توسعه‌دهنده China-Kazakhstan International Industrial City LLP

هدف: انتقال بخشی از ظرفیت‌های صنعتی چین به خاک قزاقستان و تبدیل خورگوس به مرکز تولید منطقه‌ای

این منطقه در مسیر بزرگراه غرب اروپا–غرب چین قرار دارد و مجاورت آن با ایستگاه باری آلتینکول موجب شده که نقش کلیدی در مسیرهای تجاری بین چین، آسیای مرکزی و خاورمیانه ایفا کند.

زیرساخت‌های آماده برای تولید، مونتاژ، بسته‌بندی و فرآوری کالا

جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در حوزه‌های الکترونیک، مواد غذایی، شیمیایی، پوشاک و غیره

شرکت‌های فعال: شرکت‌های قزاقستانی و چینی در حال فعالیت و سرمایه‌گذاری هستند

برنامه‌های توسعه آتی این منطقه شامل موارد زیر است:

پارک تجاری ممتاز (Premium Business Park):
مشارکت بین شرکت PBP Capital  مستقر در دبی و  DP World برای ساخت مجموعه‌ای لوکس و پیشرفته برای دفاتر، کسب‌وکارها و خدمات پشتیبانی

فرودگاه باربری و مسافری: پروژه مشترک کنسرسیومی قزاق-آلمانی برای ساخت یک فرودگاه بین‌المللی در مجاورت منطقه ویژه اقتصادی برای افزایش ظرفیت ترانزیت و حمل‌ونقل هوایی در جریان است.

فرودگاه بین‌المللی باری و مسافری که در منطقه ویژه اقتصادی «دروازه شرقی خورگوس» در قزاقستان در دست ساخت است، یک پروژه مشترک میان قزاقستان و آلمان محسوب می‌شود که توسط شرکت آلمانی The Hansa Consortium در حال اجراست.

میزان سرمایه‌گذاری این پروژه حدود ۲۵۰ میلیارد تنگه قزاقستان (تقریباً معادل ۵۵۹ میلیون دلار) برآورد شده است.

مراحل اجرای پروژه:

آغاز بهره‌برداری اولیه فرودگاه در سال ۲۰۲۷ برنامه‌ریزی شده است. تکمیل نهایی پروژه تا سال ۲۰۳۲ پیش‌بینی می‌شود.

ظرفیت و مزایا: توانایی جابه‌جایی ۵۰ هزار تُن بار، پذیرش ۵۰۰ مسافر در هر ساعت و ایجاد حدود ۷۰۰ فرصت شغلی

این فرودگاه نقش کلیدی در تقویت موقعیت منطقه خورگوس به عنوان یک هاب ترانزیتی مهم بین چین، آسیای مرکزی و اروپا خواهد داشت.

 

مرکز همکاری مرزی بین المللی “Khorgos International Centre for Boundary Cooperation (ICBC)”

• مرکز همکاری مرزی چین و قزاقستان
• امکان خرید و فروش بدون نیاز به ویزا برای اتباع دو کشور در محدوده مشخص
• جاذبه توریستی و مرکز خرده‌فروشی و عمده‌فروشی منطقه
• فروشگاه‌های بین‌المللی و فرصت‌های B2B
• شرکت‌های فعال: بیش از ۵۰۰ شرکت چینی و قزاقستانی
• سرمایه‌گذاری: بیش از ۲۰۰ میلیون دلار

منطقه آزاد تجاری (Free Trade Zone)

• فضای مشوق برای فعالیت‌های تجاری بدون پرداخت مالیات و تعرفه گمرکی
• جذب شرکت‌های توزیع‌کننده و انبارهای منطقه‌ای

 

گذرگاه‌های اصلی مرزی بین چین و قزاقستان

این گذرگاه‌های مرزی، نقش حیاتی در تجارت، لجستیک و همکاری‌های منطقه‌ای دارند و بخشی از ابتکار «کمربند و جاده» چین و مناطق ویژه اقتصادی مانند خُرگُز هستند.

 

 

1- خُرگوس (چین) – آلتینکول (قزاقستان)

نوع حمل‌ونقل: ریلی و جاده‌ای

سمت چین: بندر خورگوس، منطقه خودمختار سین‌کیانگ

سمت قزاقستان: ایستگاه ریلی آلتینکول، منطقه پانفیلوف، استان آلماتی

اهمیت:

• درگاه اصلی منطقه ویژه اقتصادی "دروازه شرقی خُرگوس"
• نقش کلیدی در خط ریلی چین-اروپا
• ایستگاه اصلی برای تغییر عرض ریل بین سیستم چین و قزاقستان

2-  دوستیک (قزاقستان) – آلاشانکو (چین[2]

نوع حمل‌ونقل: ریلی و جاده‌ای

سمت چین: آلاشانکو، منطقه سین‌کیانگ

سمت قزاقستان: ایستگاه ریلی دوستیک

اهمیت:

• نخستین اتصال ریلی بین دو کشور (فعال از سال ۱۹۹۰)
• یکی از پرظرفیت‌ترین مسیرهای حمل کالا
• دارای زیرساخت‌های کامل برای ترانزیت و گمرک

3- باختی (قزاقستان) – پُکتاک چین، شهرستان بورقین[3]

نوع حمل‌ونقل: جاده‌ای

سمت قزاقستان: گمرک باختی، استان قزاقستان شرقی

سمت چین: پکتاک، شهرستان فویون، استان سین‌کیانگ

اهمیت:

• مسیر جاده‌ای برای حمل‌ونقل منطقه‌ای
• ظرفیت توسعه آینده در تجارت محلی و منطقه‌ای

4- مایکاپچگای (قزاقستان) – جیمینای چین[4]

نوع حمل‌ونقل: جاده‌ای

سمت قزاقستان: گمرک مایکاپچگای، استان قزاقستان شرقی

سمت چین: جیمینای، استان سین‌کیانگ

اهمیت:

• گذرگاه محلی برای تجارت جاده‌ای
• مناسب برای توسعه زیرساخت‌های آینده

 

منابع:

http://www.ktze-khorgosgateway.kz/sections/company

- https://astanatimes.com/2023/03/kazakhstan-china-bilateral-trade-turnover-increases-by-one-third-in-2022/?utm_source=chatgpt.com

- https://interfax.com/newsroom/top-stories/99569/?utm_source=chatgpt.com

- https://en.inform.kz/news/kazakhstan-china-commodity-turnover-hit-record-high-usd-31-bln-in-2023-86de41/?utm_source=chatgpt.com

- https://www.gov.kz/memleket/entities/economy/press/news/details/638485?lang=en

- https://en.inform.kz/news/kazakhstan-china-commodity-turnover-hit-record-high-usd-31-bln-in-2023-86de41

- https://khorgos.kz/glavnaya/about-the-center/?lang=en&utm_source=chatgpt.com

- https://almaty-region.invest.gov.kz/about-us/special-economic-zone/?utm_source=chatgpt.com

- https://www.carecprogram.org/uploads/011_102_209_International-Center-for-Boundary-Cooperation-Khorgos.pdf?utm_source=chatgpt.com

- https://timesca.com/kazakh-german-consortium-to-build-cargo-passenger-airport-in-khorgos-eastern-gate-sez/?utm_source=chatgpt.com

- https://directorsdirectory.com/special-economic-zone-khorgos-eastern-gate/?utm_source=chatgpt.com

- https://www.newsilkroaddiscovery.com/kazakhstan-china-start-work-on-692-mln-industrial-park-in-khorgos-special-economic-zone/?utm_source=chatgpt.com

- https://timesca.com/kazakh-german-consortium-to-build-cargo-passenger-airport-in-khorgos-eastern-gate-sez/?utm_source=chatgpt.com

 

[2] . Dostyk (Kazakhstan) – Alashankou (China)

[3] . Bakhty (Kazakhstan) – Poktak (Burqin County, China)

[4] . Maykapchagay (Kazakhstan) – Jeminay (China)