جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی قزاقستان در سال 2024، چشم انداز و فرصت ها

قزاقستان از سال 2012 تا 2024 بیش از 182 میلیارد دلار سرمایه مستقیم خارجی جذب نموده است. میزان سرمایه گذاری خارجی صورت گرفته در این کشور از ابتدای استقلال در سال 1991 تا 2024 حدود 400 میلیارد دلار اعلام شده است.

سرمایه گذاری مستقیم خارجی در قزاقستان 2024

قزاقستان همواره اولین و بزرگترین مقصد سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آسیای مرکزی و قفقاز را به خود اختصاص داده است. کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در قزاقستان برای سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۱۷.۱ میلیارد دلار بود که نسبت به ۲۳.۹ میلیارد دلار در سال  2023 به میزان ۲۸٪ کاهش داشت. روسیه در سال ۲۰۲۴ با سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد دلار که ۲۳.۶٪ از کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در قزاقستان را تشکیل می‌دهد، به بزرگترین سرمایه‌گذار در این کشور تبدیل شد. هلند با مشارکت ۳.۸ میلیارد دلار همچنان یک سرمایه‌گذار قابل توجه باقی ماند، اگرچه این رقم نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافت. کره جنوبی، بلژیک و چین نیز به ترتیب با سرمایه‌گذاری ۱.۲۲ میلیارد دلار، ۱.۲ میلیارد دلار و ۱.۱۹ میلیارد دلار، سهم قابل توجهی در این سرمایه‌گذاری داشتند.[i]

سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت در سال ۲۰۲۴ به ۴۱.۲ میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم در آسیای مرکزی است. این موضوع نشان‌دهنده یک تغییر ساختاری در اقتصاد قزاقستان است، در حالی که سرمایه‌گذاری در صنایع استخراجی کاهش یافته، سرمایه‌گذاری در بخش‌های متنوع‌سازی و زیرساخت‌های جدید، جایگزینی واردات، تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و خودداری از خام فروشی در حال افزایش است. قزاقستان در حال تغییر تمرکز خود به صنایع با ارزش افزوده بالاتر مانند شیمی زغال‌سنگ، پتروشیمی، فرآوری عمیق غلات و تولید تجهیزات نفت و گاز است

استراتژی سرمایه‌گذاری قزاقستان در حال تحول است و تمرکز از حجم صرف سرمایه‌گذاری به سمت ساختار و کیفیت تغییر یافته است. محورهای اصلی شامل تولید، بخش‌های صادرات‌محور و انتقال فناوری هستند. این سرمایه‌گذاری‌ها انتظار می‌رود مشاغل جدید ایجاد کنند، زنجیره‌های ارزش را توسعه دهند و تبادل دانش را ارتقا دهند. سرمایه‌گذاری در صنایع استخراجی کاهش یافته، سرمایه‌گذاری در بخش‌های متنوع‌سازی و زیرساخت‌های جدید در حال افزایش است.

اگرچه میزان جذب سرمایه گذاری خارجی در سال 2024 کاهش داشت اما امضای چند موافقتنامه سرمایه گذاری نوید ادامه روند افزایشی در سال 2025 دارد. طبق توافق‌نامه مشارکت استراتژیک بلندمدت که در ۱۰ اکتبر توسط سنا، مجلس علیای قزاقستان، تصویب شد، قطر ۲۰ میلیارد دلار برای اجرای ۹ پروژه در قزاقستان سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

این سند، اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری در قزاقستان در حوزه‌های مخابرات، انرژی، حمل و نقل، پتروشیمی، کشاورزی و مالی را پیش‌بینی می‌کند. این توافق‌نامه همچنین شامل ضمانت‌هایی برای محافظت از سرمایه‌گذاران در برابر توقیف اجباری اموال، ثبات رژیم مالیاتی و همچنین ارائه تعدادی از مزایای مالیاتی و گمرکی است.

این توافق‌نامه شامل ایجاد یک اپراتور ارتباطی جدید، ساخت یک کارخانه فرآوری گاز در میدان کاشاگان، خط دوم خط لوله گاز بینو-بوزوی-شیمکنت[ii]، یک نیروگاه در منطقه قیزیل‌اوردا و یک نیروگاه برق آبی در رودخانه ایرتیش[iii] است. انتظار می‌رود این پروژه‌ها تولید گاز تجاری داخلی قزاقستان را ۱۸ درصد افزایش دهند.

 

سرمایه‌گذاری 17 میلیارد دلاری در قزاقستان 2024 در مقایسه با سال 2023 روند کاهشی داشته است.

قزاق اینوست، آژانس ملی جذب سرمایه‌گذاری قزاقستان، به کاهش اخیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در این کشور پرداخته است. در سال ۲۰۲۴، مجموع ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با ۲۸٪ کاهش، از ۲۳.۹ میلیارد دلار در سال 2023 به ۱۷.۱ میلیارد دلار رسید. در عین حال، برای نخستین بار از زمان ثبت آمار در سال ۲۰۰۵، خالص سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی منفی شد و به منفی ۲.۵۵ میلیارد دلار رسید.این آژانس این کاهش را پدیده‌ای موقتی می‌داند و معتقد است این روند با اجرای چندین پروژه برنامه‌ریزی‌شده قابل بازگشت است.

چرا سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی کاهش یافته است؟ کازاک اینوست تأکید می‌کند که این افت، نشانه کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در قزاقستان نیست. بلکه این روند ناشی از چند عامل کلیدی است:

• عدم قطعیت اقتصادی جهان: این آژانس کاهش FDI را بخشی از یک روند جهانی می‌داند. بر اساس گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD)، سرمایه‌گذاری جهانی FDI با حذف جریان‌های انتقالی از حوزه‌های قضایی اروپایی در سال ۲۰۲۴ حدود ۸٪ کاهش یافته است. کشورهای در حال توسعه کاهش ۲٪، آسیا کاهش ۷٪ و چین کاهش ۲۹٪ را تجربه کرده‌اند و چین به پایین‌ترین سطح سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر رسیده است.
• تکمیل پروژه‌های بزرگ در بخش منابع قزاقستان: بخش عمده‌ای از FDI قزاقستان همواره به بخش منابع طبیعی اختصاص یافته که در سال ۲۰۲۴، 38% از FDI را تشکیل می‌داد. تکمیل پروژه‌های عظیم، به‌ویژه فاز سرمایه‌گذاری فعال پروژه توسعه میدان نفتی تنگیز، در این کاهش نقش داشته است.
• کاهش درآمدهای سرمایه‌گذاری مجدد: درآمدهای سرمایه‌گذاری مجدد با افت ۷.۱ میلیارد دلاری مواجه شده است. این امر ممکن است ناشی از نوسانات بازار جهانی کالاها، کاهش سود سرمایه‌گذاران کلیدی یا تصمیم شرکت‌های خارجی برای توزیع سود به‌جای سرمایه‌گذاری مجدد باشد که این تصمیمات خصوصی خارج از کنترل دولت هستند.

لذا کاهش اخیر موقتی است و رشد در میان‌مدت پیش‌بینی می‌شود.

  سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت در سال ۲۰۲۴ به ۴۱.۲ میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم در آسیای مرکزی است. این موضوع نشان‌دهنده یک تغییر ساختاری در اقتصاد قزاقستان است، در حالی که سرمایه‌گذاری در صنایع استخراجی کاهش یافته، سرمایه‌گذاری در بخش‌های متنوع‌سازی و زیرساخت‌های جدید در حال افزایش است.

با وجود افت سرمایه‌گذاری، قزاقستان در سال ۲۰۲۴ چندین توافق‌نامه جدید با شرکت‌های بین‌المللی بزرگ امضا کرده است که این پروژه‌ها تعهدات بزرگی را شامل شده و انتظار می‌رود حجم سرمایه گذاری مستقیم خارجی FDI در سال 2025 افزایش یابد. طبق گزارش fDi Markets، جریان خالص خالص سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ماه‌های ژانویه تا اکتبر 2024 به مبلغ 16.3 میلیارد دلار رسید، با اجرای 49 پروژه سرمایه‌گذاری که منجر به ایجاد 17,828 شغل جدید شد. در میان نوسانات اقتصادی جهانی و رقابت شدید برای جذب سرمایه، قزاقستان توانسته است جریان پایدار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را حفظ کرده و جایگاه خود را به‌عنوان یکی از مقاصد برتر سرمایه‌گذاری در منطقه اوراسیا تثبیت کند

بخش‌های اصلی سرمایه‌گذاری همچنان ثابت باقی مانده‌اند:

• انرژی  6.5 میلیارد دلار
• حمل‌ونقل و انبارداری 5.9 میلیارد دلار
• متالورژی: 2.1 میلیارد دلار
• علاقه‌مندی به پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر، تولید غذا، خدمات تجاری و تحقیق و توسعه وجود دارد.

پروژه‌های جدید کلیدی شامل:

• کارخانه تولید پلی‌اتیلن
  سرمایه‌گذاری: ۷ میلیارد دلار
  سال راه‌اندازی: ۲۰۲۹
  شرکاء: قاز مونای گاز (۴۰٪)، ساینوپک چین (۳۰٪) و سیبور روسیه 30%
• کارخانه شیمیایی زغال‌سنگ
  سرمایه‌گذاری: ۴ میلیارد دلار
  توسعه‌دهنده: شرکت CHN Energy چین
  وضعیت: قرارداد امضا شده
• پارک صنعتی فرآوری فلزات غیرآهنی
  سرمایه‌گذاری: ۱۲ میلیارد دلار
  توسعه‌دهنده: گروه East Hope چین
  اشتغالزایی: تا ۱۰ هزار نفر
• پروژه‌های بزرگ زیرساخت گازی
  سرمایه‌گذاری: بیش از ۱۰ میلیارد دلار
  توسعه‌دهندگان: شرکت قزاق گاز و شرکت قطری  UCC Holding
  پروژه‌ها شامل: کارخانه فرآوری گاز میدان کاشگان، ایستگاه کمپرسور KS-14، خطوط لوله KS-14-آکتوبه-کستانای و ساخت خط دوم خط لوله بینو–بوزوی–شیمکنت[ii]
• سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی قابل توجه شامل خرید شرکت های اپراتوری موبایل  Tele2، Altel  و Bereke Bank  توسط شرکت قطری  Power International Holding
• از جمله پروژه‌های اصلی راه‌اندازی شده می‌توان به افتتاح یک سایت تولیدی ۵۰ میلیون دلاری در کارلزبرگ، فاز اول کارخانه ژتیسو ولفرامی‌با سرمایه‌گذاری ۴۵۰ میلیون دلار و تأسیس کارخانه تولید کاشی سرامیکی وان شنگ در شیمکنت اشاره کرد. علاوه بر این، تولید SKD خودروهای اشکودا و هونگوی در منطقه کستانای راه‌اندازی شده است و پروژه ۱۶۰ میلیون دلاری پپسی در منطقه آلماتی با هدف حمایت از کشاورزی محلی در حال انجام است.
• علاوه بر این، هلدینگ مدیریت ملی بایترک، به همراه شرکت قطری حساد فود و شرکت ترکیه ای تیریاکی آگرو[iv]  تفاهم‌نامه همکاری در مورد ساخت یک کارخانه فرآوری غلات در آستانه به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار با ظرفیت طراحی تا ۲۵۰ هزار تن گندم و تا ۱۰۰ هزار تن نخود فرنگی در سال امضا کردند.
• علاوه بر این، شش توافقنامه سرمایه‌گذاری به ارزش ۲.۳ میلیارد دلار امضا شده است و هفت توافقنامه دیگر در حال انجام است که بالغ بر ۷.۵ میلیارد دلار می‌شود.

قزاق اینوست اشاره می‌کند که قزاقستان در حال تغییر تمرکز خود به صنایع با ارزش افزوده بالاتر مانند شیمی زغال‌سنگ، پتروشیمی، فرآوری عمیق غلات و تولید تجهیزات نفت و گاز است. سرمایه‌گذاران بیشترین علاقه را به بخش‌های انرژی، حمل‌ونقل و لجستیک، متالورژی و انرژی‌های تجدیدپذیر نشان می‌دهند.

پروژه‌های دیگر در دست اجرا:

• شرکت داروین بیوتک سنگاپور: تولید نشاسته ذرت، سرمایه‌گذاری: بیش از ۱۵۰ میلیون دلار
• شرکت دالیان هه‌شنگ چین: فرآوری گندم، سرمایه‌گذاری: ۱.۵ میلیارد دلار،  شروع ساخت: سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵
• گروه فوفنگ چین: فرآوری ذرت، سرمایه‌گذاری: ۱ میلیارد دلار، شروع ساخت: سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵

• بخش خودرو نیز قرار است شاهد رشد باشد و سرمایه‌گذاری‌های مشترک شامل کیا، چانگان، هاوال و چری قصد دارند تولید خودرو را در سال ۲۰۲۵ آغاز کنند.

 

 

 

 کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل برای آسیا و اقیانوسیه  نیز  (ESCAP)در گزارش منتشره، میزان جذب سرمایه گذاری قزاقستان در سال ۲۰۲۴ را ۱۵.۷ میلیارد دلار عنوان داشته است که در صدر کشورهای شمال و آسیای مرکزی قرار دارد. این آژانس تأکید کرد که استراتژی سرمایه‌گذاری قزاقستان در حال تحول است و تمرکز از حجم صرف سرمایه‌گذاری به سمت ساختار و کیفیت تغییر یافته است. محورهای اصلی شامل تولید، بخش‌های صادرات‌محور و انتقال فناوری هستند. این سرمایه‌گذاری‌ها انتظار می‌رود مشاغل ایجاد کنند، زنجیره‌های ارزش را توسعه دهند و تبادل دانش را ارتقا دهند.

برای حمایت از این گذار، دولت در حال اجرای چندین اصلاحات است:

• دیجیتالی‌سازی و شفافیت: راه‌اندازی پلتفرم دیجیتال ملی سرمایه‌گذاری و ایجاد سامانه رسمی ثبت شکایات سرمایه‌گذاران، همچنین برگزاری جلسات «شتابدهی» منظم برای رفع موانع قانونی.
• رویکرد سرمایه‌گذاری منطقه‌ای در سطح کشور: تدوین چارچوب سیاستی جدید برای توسعه بخش‌های غیرمنبعی و غیرمعدنی متناسب با مزیت‌های هر منطقه
• مشوق‌های هدفمند: طراحی بسته‌های مشوق اختصاصی برای سرمایه‌گذاران، همراه با تعهدات متقابل در مناطق ویژه اقتصادی و صنعتی
• کریدور سبز: پروژه‌های استراتژیک با بروکراسی کمتر و زمان‌بندی تصویب سریع‌تر

قزاقستان در حال حاضر در رتبه ۳۹ شاخص جذابیت جهانی[v] قرار دارد و طبق شاخص محدودیت‌های نظارتی FDI سازمان همکاری اقتصادی و توسعه [vi](OECD)، جزء ۳۵ کشور برتر جهان با کمترین موانع برای سرمایه‌گذاران خارجی است.[iii]

دولت قزاقستان اقداماتی را برای رفع موانع سیستماتیک سرمایه‌گذاری و بهبود شفافیت فرآیندهای نظارتی انجام می‌دهد. استراتژی‌های جدیدی از جمله رویکردی هدفمند بر اساس نیازهای منطقه‌ای و مزایای رقابتی قزاقستان معرفی شده است. ستاد سرمایه‌گذاری به حل ۱۱۵ مشکل مربوط به سرمایه‌گذاران برای پروژه‌هایی با مجموع بیش از ۵۰ میلیارد دلار کمک کرده است. دولت همچنین پلتفرم ملی دیجیتال را راه‌اندازی کرد که شفافیت در نظارت بر پروژه‌های سرمایه‌گذاری، رسیدگی سریع به مسائل و کاهش موانع سرمایه‌گذاران را تضمین می‌کند.[iv]

سرمایه گذاران عمده در قزاقستان در سال های اخیر:

هلند: بزرگترین سرمایه‌گذار در قزاقستان از زمان استقلال، با تمرکز شدید بر بخش‌های انرژی، زیرساخت و معدن

ایالات متحده: یک سرمایه‌گذار بزرگ، به ویژه در نفت، گاز (شرکت‌هایی مانند شورون و اکسون موبیل)،خدمات مالی و تجهیزات پزشکی

سوئیس: سرمایه‌گذاری‌های عمده در بخش‌های انرژی، معدن و متالورژی

روسیه و چین: هر دو به طور مداوم از نظر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی رتبه بالایی داشته‌اند و سرمایه‌گذاری‌های آنها در حوزه‌های انرژی، معدن، متالورژی، امور مالی و حمل و نقل بوده است.

سایر کشورها: سرمایه‌گذاری‌های کوچک‌تر متعددی از کشورهایی مانند کره جنوبی، ژاپن، ترکیه و آلمان به ویژه در بخش‌های تولید، خودرو و فناوری و خدمات مشارکت صورت گرفته است.[v]

 

روندهای اخیر:

• سرمایه‌گذاری قوی چین، به ویژه در اطراف خورگوس و پروژه‌های ابتکار کمربند و جاده، قابل مشاهده است.
• علاقه روزافزون سرمایه‌گذاران خاورمیانه (قطر، امارات متحده عربی و عربستان سعودی) به ویژه در بخش‌های لجستیک، انرژی و مال
• سرمایه‌گذاران اروپایی به طور فزاینده‌ای به انرژی سبز، مواد معدنی حیاتی و استارت‌آپ‌های فناوری توجه می‌کنند.

فرصت‌های رشد و تحولات بالقوه در قزاقستان از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷ :

۱- انرژی (نفت و گاز)

چشم‌انداز: بخش نفت و گاز قزاقستان همچنان نیروی غالب در اقتصاد این کشور خواهد بود. با این حال، نرخ رشد استخراج سنتی نفت ممکن است به دلیل تغییر جهانی به سمت انرژی پاک‌تر، کند شود.

فرصت‌ها: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های LNG با افزایش تقاضا برای گاز طبیعی در سطح جهانی، قزاقستان بر توسعه تأسیسات تولید گاز طبیعی مایع (LNG) تمرکز می‌کند.

نوسازی پالایشگاه نفت: قزاقستان باید پالایشگاه‌های خود را برای مطابقت با استانداردهای بین‌المللی ارتقا دهد و محصولات پتروشیمی‌با ارزش افزوده را گسترش دهد.

فناوری‌های جذب و ذخیره کربن (CCS) : این فناوری‌ها احتمالاً سرمایه‌گذاری قابل توجهی را برای همسویی با تعهدات جهانی در مورد تغییرات اقلیمی‌شاهد خواهند بود.

زمینه‌های رشد: تولید گاز طبیعی و  LNG، بخش پتروشیمی (پالایش و محصولات تخصصی)، کاهش کربن و راهکارهای انرژی پایدار و انرژی‌های تجدیدپذیر

چشم‌انداز: با هدف قزاقستان برای تولید 50 درصد از انرژی خود از منابع تجدیدپذیر تا سال 2050، این بخش رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند. دولت همچنین مشوق‌هایی مانند اوراق قرضه سبز را برای جذب سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد.

فرصت‌ها:

انرژی خورشیدی: قزاقستان به دلیل جغرافیای خود، به ویژه در مناطق جنوبی، پتانسیل خورشیدی گسترده‌ای دارد. فرصت‌هایی برای پارک‌های خورشیدی در مقیاس بزرگ و راهکارهای ذخیره‌سازی انرژی وجود دارد.

باد: بخش‌های شمالی و مرکزی قزاقستان برای پروژه‌های انرژی بادی مناسب هستند.

زیرساخت‌های شبکه: سرمایه‌گذاری در شبکه‌های هوشمند و سیستم‌های ذخیره‌سازی برای ادغام انرژی تجدیدپذیر در شبکه ملی

زمینه‌های رشد: پروژه‌های بادی و خورشیدی، راهکارهای ذخیره‌سازی انرژی (باتری‌ها و غیره)، زیرساخت‌های انرژی پایدار (مانند شبکه‌های هوشمند، خطوط انتقال)

 

2- حمل و نقل و پشتیبانی

چشم‌انداز: قزاقستان همچنان نقش محوری در ترانزیت اوراسیا ایفا خواهد کرد. سرمایه‌گذاری به سمت کریدورهای حمل و نقل، به ویژه راه‌آهن و تأسیسات حمل و نقل فرامرزی جریان خواهد یافت.

فرصت‌ها:

دروازه خورگوس: بندر خشک خورگوس به گسترش خود ادامه خواهد داد و تقاضا برای مراکز حمل و نقلی، انبارها و مراکز توزیع را ایجاد خواهد کرد.

پروژه‌های زیرساختی: ارتقاء راه‌آهن، بزرگراه‌ها و فرودگاه‌ها از حوزه‌های کلیدی سرمایه‌گذاری خواهند بود. راه‌آهن بین قاره‌ای قزاقستان (بخشی از ابتکار کمربند و جاده) سرمایه‌گذاری خارجی قابل توجهی را جذب خواهد کرد.

پشتیبانی تجارت الکترونیک: با رشد تجارت الکترونیک، تقاضا برای پلتفرم‌های پشتیبانی پیشرفته و اتوماسیون انبار افزایش خواهد یافت.

زمینه‌های رشد: زیرساخت‌های راه‌آهن (از جمله قطارهای پرسرعت)، مراکز لجستیک و انبارها در خورگوس و آلماتی ، تجارت فرامرزی و پشتیبانی تجارت الکترونیک

3- متالورژی و معدن

چشم‌انداز: قزاقستان ذخایر فراوانی از فلزات گرانبها، عناصر خاکی کمیاب و مواد معدنی دارد. فشار جهانی برای وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) تقاضا برای کبالت، لیتیوم و مس را افزایش خواهد داد.

فرصت‌ها:

فلزات باتری: با تقاضای جهانی برای باتری‌های EV، ذخایر کبالت و لیتیوم قزاقستان شاهد اکتشافات بیشتری خواهد بود.

معدنکاری پایدار: انتظار می‌رود فناوری‌های جدید با تمرکز بر معدنکاری سبز و به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی در این بخش رشد کنند.

تأسیسات فرآوری: سرمایه‌گذاری در ذوب و پالایش، به جای صادرات مواد خام، به ارزش مواد معدنی می‌افزاید.

زمینه‌های رشد: عناصر خاکی کمیاب برای باتری‌های EV، مس، طلا و فلزات گرانبها، فناوری‌های معدنکاری سبز و کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی

4- کشاورزی و تولید مواد غذایی

چشم‌انداز: قزاقستان زمین‌های کشاورزی وسیعی دارد که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این بخش با سرمایه‌گذاری در کشاورزی پایدار و فرآوری مواد غذایی، آماده نوسازی است.

فرصت‌ها

فناوری کشاورزی: سرمایه‌گذاری در تکنیک‌های کشاورزی دقیق، آبیاری قطره‌ای و پهپادهای کشاورزی منجر به افزایش بازده و شیوه‌های پایدار خواهد شد.

فرآوری مواد غذایی: قزاقستان قصد دارد صادرات مواد غذایی خود، به ویژه در غلات، لبنیات و فرآورده‌های گوشتی را افزایش دهد. سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های فرآوری مواد غذایی کلیدی خواهد بود.

تدارکات زنجیره سرد: با تمرکز بر صادرات مواد غذایی، بهبود سیستم‌های ذخیره‌سازی سرد و حمل و نقل ضروری خواهد بود.

زمینه‌های رشد:

نوآوری‌های فناوری کشاورزی (آبیاری قطره‌ای، هوش مصنوعی برای کشاورزی)، فرآوری مواد غذایی (غلات، گوشت، لبنیات) و زیرساخت‌های زنجیره سرد

 

5- فناوری اطلاعات و استارتاپ‌ها

چشم‌انداز: انتظار می‌رود بخش فناوری اطلاعات به سرعت رشد کند، زیرا قزاقستان به دنبال تبدیل شدن به یک قطب فناوری منطقه‌ای است.

فرصت‌ها:

فناوری مالی: بورس اوراق بهادار قزاقستان و مرکز مالی بین‌المللی آستانه (AIFC) در حال ترویج سرمایه‌گذاری در راه‌حل‌های فناوری مالی هستند.

توسعه نرم‌افزار: استارتاپ‌های فناوری محلی متمرکز بر محاسبات ابری، هوش مصنوعی و کلان‌داده در حال ظهور هستند.

امنیت سایبری: با افزایش زیرساخت‌های دیجیتال، تقاضا برای خدمات امنیت سایبری و فناوری‌های حفظ حریم خصوصی داده‌ها افزایش خواهد یافت.

زمینه‌های رشد:

فناوری مالی (پرداخت‌های دیجیتال، بانکداری موبایل(، هوش مصنوعی و کلان‌داده و امنیت سایبری و خدمات دیجیتال

 

6-  املاک و مستغلات و ساخت و ساز

چشم‌انداز: با تلاش دولت برای شهرهای هوشمند و ساختمان‌های پایدار، بخش املاک و مستغلات همچنان به جذب سرمایه‌گذاری ادامه خواهد داد.

فرصت‌ها:

مسکن مقرون به صرفه: با افزایش نرخ شهرنشینی قزاقستان، فشار برای واحدهای مسکونی مقرون به صرفه وجود دارد.

ساختمان‌های سبز: تقاضا برای ساختمان‌های کم‌مصرف و سازگار با محیط زیست مطابق با اهداف پایداری افزایش خواهد یافت.

شهرهای هوشمند: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های شهری هوشمند (به عنوان مثال حسگرها و اینترنت اشیا) یک روند کلیدی خواهد بود.

زمینه‌های رشد: پروژه‌های مسکن مقرون‌به‌صرفه، فناوری‌های ساختمان‌سازی سبز و زیرساخت‌های شهر هوشمند

 

7- خدمات مالی و تجاری

چشم‌انداز: انتظار می‌رود بخش مالی با تمرکز بر امور مالی اسلامی، سهام خصوصی و تأمین مالی تجارت فرامرزی رشد کند.

فرصت‌ها:

بانکداری اسلامی: از آنجایی که قزاقستان قصد جذب سرمایه‌گذاران از خاورمیانه را دارد، محصولات بانکداری اسلامی‌شاهد افزایش تقاضا خواهند بود.

سهام خصوصی: سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها و مشاغل کوچک همچنان گسترش خواهد یافت، زیرا قزاقستان خود را به عنوان یک مرکز تجاری منطقه‌ای تثبیت می‌کند.

خدمات تجاری: رشد در خدمات برون‌سپاری و مشاوره، به ویژه در زمینه‌هایی مانند فناوری حقوقی و راه‌حل‌های منابع انسانی

زمینه‌های رشد: مالی اسلامی، سهام خصوصی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر، خدمات تجاری (مشاوره، فناوری حقوقی)

 

[i] . قزاقستان یکی از 10 کشور پیشرو در ذخایر معدنی در جهان است. صنعت معدن در این کشور بخش غالب اقتصاد ملی است که طبق آخرین آمار تقریباً 30 درصد از درآمد صادراتی، 9 درصد از تولید ناخالص داخلی ملی و 19 درصد از اشتغال صنعتی را به خود اختصاص داده استطورخاص، قزاقستان دارای ۳۰ درصد ذخایر جهانی سنگ معدن کروم (دومین کشور در جهان)، ۲۵ درصدسنگ معدن منگنز و ۱۰ درصد از سنگ آهن است. ذخایر ولفرامیوم ۶۰ درصد از کل جهان (بزرگترین درسطح جهان)، بوکسیت ۳۰ درصد و فسفریت ۲۵ درصد (مقام دوم در جهان)،  5.5 درصد مس، 10 درصد سرب و 13 درصد روی

-از نظر کل ذخایر و کیفیت سنگ معدن کروم رتبه اول (بر اساس گزارش زمین شناسی ایالات متحده ، 86 درصد ذخایر سنگ معدن کروم جهان در قزاقستان و آفریقای جنوبی است)، از نظر ذخایر و منابع اورانیوم و نقره رتبه دوم، برای ذخایر تأیید شده سرب و ذخایر اثبات شده سنگ معدن منگنز رتبه سوم؛ ذخایر تایید شده روی رتبه چهارم؛- ذخایر اثبات شده سنگ آهن و از نظر کیفیت آنها رتبه سوم ؛

 از منظر مقدار ذخایر تأیید شده قلع  و  ذخایر طلا رتبه هشتم؛ به لحاظ ذخایر اثبات شده کبالت و ذخایر تأیید شده دی اکسید تیتانیوم رتبه نهم؛ از نظر ذخایر اثبات شده نیکل و ذخایر بوکسیت رتبه سیزدهم.

[ii] .  Beineu-Bozoi-Shymkent

[iii] .  Irtysh River

[iv] .  Hassad Food and Tiryaki Agro

[v][v] . Global Attractiveness Index

[vi] . OECD’s FDI Regulatory Restrictiveness Index

[i] . https://centralasianlight.org/news/russia-invested-more-in-kazakhstans-economy-than-others-in-2024/?utm_source=chatgpt.com

[ii] . https://astanatimes.com/2024/10/qatar-to-invest-20-billion-in-nine-projects-in-kazakhstan/

[iii] . https://kz.kursiv.media/en/2025-04-08/engk-yeri-investment-slowdown-in-kazakhstan-kazakh-invest-explains-the-causes/

[iv] . https://astanatimes.com/2025/03/kazakhstan-reports-growth-in-foreign-investment-in-2024/

[v] . https://www.ey.com/en_kz/newsroom/2025/04/kazakhstan-investment-attractiveness-2024-steady-interest-from-investors