اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته سوم اردیبهشت ماه 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

نشست تجاری قزاقستان و ایران در تهران برگزار شد: افق‌های جدید همکاری

6 می 2025؛ ماموریت تجاری محافل تجاری قزاقستان در تهران به پایان رسید. این رویداد توسط باشگاه دیپلماتیک آستانه و اتاق بازرگانی ایران و قزاقستان با حمایت سفارت جمهوری قزاقستان در ایران و سفارت جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان برگزار شد. به گزارش Toppress.kz، این بازدید همزمان با بزرگترین نمایشگاه صنعتی ایران اکسپو 2025 و با یک انجمن B2B همراه بود.

بیش از 200 شرکت ایرانی و همچنین نمایندگان ادارات منطقه‌ای، مراکز علمی و فناوری در این رویدادها شرکت کردند. طرف قزاقستانی با بیش از 40 کارآفرین و نمایندگان موسسات توسعه‌ای که در زمینه‌های مهندسی مکانیک، ساخت و ساز، پزشکی، لجستیک، فناوری اطلاعات، تولید مصرفی و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کنند، نمایندگی می‌شد.

در این جلسه، اونتالاپ اونالبایف، سفیر  جمهوری قزاقستان در ایران، امیر عابدی، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و قزاقستان، و پیام باقری، نایب رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران، حضور داشتند.

سفیر قزاقستان در ایران تأکید کرد که قزاقستان یک مرکز مهم ترانزیت و لجستیک است که به شرکت‌های ایرانی دسترسی مستقیم به بازارهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا را فراهم می‌کند. وی به وجود شرایط مطلوب، از جمله ترجیحات مالیاتی و گمرکی، و همچنین رژیم ۱۴ روزه بدون ویزا که به ساده‌سازی سفرهای تجاری کمک می‌کند، اشاره کرد. سفیر از شرکت‌های ایرانی دعوت کرد تا به طور فعال از این فرصت‌ها استفاده کرده و همکاری با قزاقستان را گسترش دهند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران نیز به نوبه خود در مورد اهمیت استراتژیک تقویت روابط تجاری با قزاقستان صحبت کرد و آمادگی اتاق را برای تسهیل برقراری تماس‌های مستقیم بین شرکت‌های دو کشور ابراز داشت. او خاطرنشان کرد که ایران علاقه‌مند به ورود به بازارهای آسیای میانه از طریق قزاقستان است و از ابتکارات برای گسترش همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری حمایت می‌کند.

در این دیدار، توافقات مشخصی حاصل شد، به عنوان مثال، توافق در مورد عرضه محصولات دارویی تولید شده در قزاقستان به بازار ایران، ایجاد یک پلتفرم مشترک برای تولید و فروش مصالح ساختمانی در قلمرو دو کشور، توافق در مورد خرید محصولات پتروشیمی و عرضه مواد اولیه به کارخانه‌های قزاقستان برای تولید محصولات لوله. در پایان، طرفین در مورد سفر مجدد هیئت تجاری ایران به قزاقستان برای تعمیق تعامل با ساختارهای منطقه‌ای و جامعه تجاری توافق کردند.

Kazakh-Iranian Business Forum: New Horizons of Cooperation Held in Tehran | Toppress.kz

 

شش کشور خرید نفت قزاقستان را در سال ۲۰۲۵ متوقف می‌کنند.

با استناد به داده‌های کمیته درآمد دولتی قزاقستان (KGR)، شش کشور در سه ماهه اول سال ۲۰۲۵ خرید نفت خام از قزاقستان را متوقف کردند. در سه ماه اول سال، صادرات نفت خام قزاقستان از نظر حجم ۱۴ درصد - از ۱۷.۸ میلیون به ۱۵.۳ میلیون تن - و از نظر پولی ۲۱ درصد - از ۱۰.۸ میلیارد دلار به ۸.۵ میلیارد دلار - کاهش یافت.

کره جنوبی، هند، بریتانیا، کرواسی، لهستان و برونئی واردات نفت قزاقستان را به طور کامل متوقف کردند. صادرات به چین (۸۲ درصد یا ۸۲۷ میلیون دلار کاهش) و سنگاپور (۷۴ درصد یا ۲۳۸ میلیون دلار کاهش) نیز به طور قابل توجهی کاهش یافت.

برای مقایسه، در سه ماهه اول ۲۰۲۴، کل صادرات به این هشت کشور ۲.۲۶ میلیارد دلار بود. در مدت مشابه سال ۲۰۲۵، صادرات به چین و سنگاپور تنها ۲۰۷ میلیون دلار بود.

در همین زمان، قزاقستان شاهد افزایش صادرات نفت به چندین بازار اروپایی، از جمله بلغارستان (+۲۰۷٪ یا ۲۳ میلیون دلار)، اسپانیا (+۱۸۲٪ یا ۳۱۷ میلیون دلار)، آذربایجان (+۱۲۸٪ یا ۱۳ میلیون دلار)، رومانی (+۳۵٪ یا ۱۲۴ میلیون دلار) و همچنین یونان و هلند (+۱۷٪ یا ۵۱ میلیون دلار و ۳۷ میلیون دلار) بود.

روسلان سلطانوف، نویسنده Tengenomika، اظهار داشت: «با وجود افزایش تولید، صادرات در حال رکود است. بازار آسیا در کما است».

کاهش شدید تقاضای چین برای نفت قزاقستان ممکن است با کندی رشد اقتصادی این کشور و تغییر سریع به سمت خودروهای برقی مرتبط باشد. سلطانوف خاطرنشان می‌کند که در همین حال، کره جنوبی به تدریج در حال تنوع بخشیدن به تأمین‌کنندگان خود است و به طور فزاینده‌ای به واردات انرژی از ایالات متحده متکی است.

https://centralasianlight.org/news/six-countries-stop-buying-kazakh-oil-in-2025

مالک ترک فرودگاه آلماتی سرمایه‌گذاری‌های خود را افزایش می‌دهد.

۶ مه ۲۰۲۵،  وزارت حمل و نقل قزاقستان در وب‌سایت خود گزارش داد که شرکت ترکیه‌ای تاو هلدینگ (TAV Holding) در پنج سال آینده ۳۶۲ میلیون دلار در فرودگاه آلماتی که کنترل آن را بر عهده دارد، سرمایه‌گذاری خواهد کرد. اولویت اول افزایش دستمزد کارگران فرودگاه و بازسازی آسفالت است.

این وظایف بخشی از تفاهم‌نامه همکاری امضا شده توسط وزارتخانه و تاو هلدینگ است. به عنوان مثال، در این سند، افزایش میانگین ۲۵ درصدی حقوق پرسنل فرودگاه در طول سال پیش‌بینی شده است. علاوه بر این، انتظار می‌رود این شرکت تا پایان سال ۶۰۰ شغل اضافی ایجاد کند و مراکز آموزشی و پزشکی برای پرسنل بسازد. 

علاوه بر آسفالت جدید، شرکت قصد دارد یک رمپ پارکینگ برای شرکت‌های حمل بار بسازد، ترمینال مقاصد داخلی را بازسازی کند، انبارها را ارتقا دهد و یک هتل بسازد.

 تاو هلدینگ از سال ۲۰۲۰ فرودگاه بین‌المللی آلماتی را کنترل می‌کند (که قبلاً متعلق به یک نهاد مستقر در سنگاپور متعلق به سرمایه‌دار تیمور کولیبایف بود). خود این هلدینگ متعلق به گروه ADP ترکیه که در مدیریت فرودگاه تخصص دارد و Tepe Insaat Sanayi، که یک سرمایه‌گذار بزرگ ترک در پروژه‌های مختلف زیرساختی در سراسر جهان است می‌باشد. در ژوئن ۲۰۲۴، یک ترمینال بین‌المللی جدید ۷۸۰ میلیون دلاری در فرودگاه آلماتی افتتاح شد.

TAV Holding همچنین فرودگاه‌هایی در ترکیه، کرواسی، گرجستان، لتونی، مقدونیه شمالی، عربستان سعودی و تونس را کنترل می‌کند. در سه ماهه اول سال جاری، TAV Holding با وجود افزایش ۱۶.۶ درصدی درآمد، ۴۵.۶ میلیون یورو ضرر گزارش کرد. به گفته این شرکت، این امر به دلیل کاهش ترافیک هوایی در فرودگاه‌های ترکیه و عربستان سعودی در ماه رمضان بوده است که امسال در ماه مارس کاهش یافت.

https://kz.kursiv.media/en/2025-05-06/engk-tank-turkish-owner-of-almaty-airport-to-beef-up-its-investments/

صادرات گوشت گاو و گوسفند در قزاقستان در دو ماه اول سال 2025 افزایش یافت

به گزارش سرویس مطبوعاتی وزارت کشاورزی، صادرات گوشت گاو و گوسفند در قزاقستان در دو ماه اول سال 2025 دو برابر شد. در این گزارش آمده است: "صادرات گوشت رشد قابل توجهی را نشان داد. در سال 2024، 22.1 هزار تن گوشت گاو و 17.5 هزار تن گوشت بره صادر شد. مقاصد اصلی عرضه: ازبکستان: 20.7 هزار تن گوشت گاو و 13.9 هزار تن گوشت بره، امارات متحده عربی: 1.2 هزار تن گوشت بره، ایران: 1.2 هزار تن گوشت بره. در دو ماه اول سال 2025، صادرات گوشت گاو و گوسفند دو برابر شد، صادرات سوسیس 2.7 درصد و گوشت کنسرو 3.6 برابر افزایش یافت." صنعت فرآوری گوشت قزاقستان پویایی مثبت توسعه را نشان داده است. از اول ژانویه 2025، 213 شرکت فرآوری گوشت در این کشور وجود داشته است، از جمله 34 شرکت دارای کشتارگاه و 179 شرکت کوچک و متوسط.

لازم به ذکر است که تا پایان سال 2024، حجم تولید انواع گوشت در وزن کشتار حدود 1.2 میلیون تن یا افزایش 4.3 درصدی بوده است، از جمله حجم فرآوری گاو و گاوهای کوچک به 270 هزار تن رسیده است که 17 درصد بیشتر از رقم 2023 (230 هزار تن) است.

https://kaztag.kz/kz/news/beef-and-lamb-exports-increased-in-kazakhstan-within-first-two-months-of-2025

ژومانگارین: ویتنام قصد دارد در قزاقستان فرودگاهی را بخرد

سریک ژومانگارین وزیر اقتصاد ملی اعلام کرد که ویتنام قصد دارد یک فرودگاه در قزاقستان را خریداری کند یا مدیریت آن را بر عهده بگیرد.

 او اظهار داشت:" شرکت ویتنامی Saviko Group، شرکت هواپیمایی Qazaq Air را از ما خریداری کرد و اکنون در اینجا فعالیت خود را توسعه خواهد داد.. این شرکت همچنین در حال بررسی خرید فرودگاه یا به دست گرفتن مدیریت آن است، زیرا یک شرکت هواپیمایی در هر صورت باید یک فرودگاه پایه داشته باشد."

(باکایف، معاون اقتصادی وزیر امور خارجه قزاقستان در این خصوص تصریح نمود که فرودگاه استان قیزیل اوردا تحت مدیریت موقت شرکت ویتنامی خواهد بود و موضوع فروش واحد راهبردی مانند فرودگاه موضوعیت ندارد).

ژومانگارین همچنین خاطرنشان کرد که این شرکت ویتنامی‌به سرعت در حال توسعه است و قراردادهای بسیار خوبی با خطوط هوایی بین المللی دارد. وزیر تأکید کرد که ما چیزهای زیادی برای یادگیری از ویتنام داریم.

https://news.mail.ru/politics/66010630/?frommail=1&utm_partner_id=992

تغییر نام شرکت هواپیمایی قزاق ایر که توسط گروه ویتنامی خریداری شده است.

۶ مه ۲۰۲۵، این شرکت هواپیمایی به ویت‌جت قزاقستان تغییر نام خواهد داد. قزاق ایر که پیش از این متعلق به صندوق رفاه ملی سامروک-کازینا بود و سال گذشته به گروه ویتنامی Sovico فروخته شد، اکنون به ویت‌جت قزاقستان تغییر نام خواهد داد. این توافق‌نامه در جریان پنل تجاری قزاقستان-ویتنام که در آستانه برگزار شد، امضا شد. سبد سهام گروه Sovico شامل شرکت هواپیمایی ویتنامی Vietjet است.

نورلان ژاکوپوف، مدیرعامل سامروک-کازینا، در این مجمع اظهار داشت که قرارداد فروش قزاق ایر تکمیل و از نظر مالی حل و فصل شده است و تمام شرایط معلق آن برآورده شده است. ژاکوپوف خاطرنشان کرد: «ما از نیت گروه Sovico و VietJet Air برای مشارکت در مدیریت و عملیات قزاق ایر تحت برند جدید،Vietjet Qazaqstan، بسیار قدردانی می‌کنیم. مقامات قزاقستان امیدوارند این قرارداد به طور مثبت به توسعه روابط دوجانبه و پروژه‌های تجاری با مشارکت ویتنام کمک کند».

قزاق ایر در سال 2023 به عنوان بخشی از طرح خصوصی‌سازی دولتی برای فروش در فهرست قرار گرفت. با این حال، چندین دور مناقصه به دلیل عدم رعایت تمام شرایط لازم، با شکست مواجه شد. یکی از الزامات اجباری، بازپرداخت بدهی این شرکت هواپیمایی به سامروک-کازینا بود که تقریباً 73.5 میلیون دلار بود.

طبق شرایط دورهای مناقصه، یک سرمایه‌گذار خارجی می‌توانست تا ۴۹٪ از سهام شرکت هواپیمایی قزاق ایر را خریداری کند، در حالی که یک سرمایه‌گذار قزاقستانی می‌توانست ۱۰۰٪ کامل را خریداری کند. در نتیجه، شرکت Central Asia Aviation Holdings Limited زیرمجموعه گروه Sovico ۴۹٪ سهام را به دست آورد، در حالی که شرکت Kazasia Holdings Limited، شرکتی ثبت شده در مرکز مالی بین‌المللی آستانه و متعلق به طاهر فام، ۲٪ دیگر را به دست آورد. این معامله تقریباً ۳.۹ میلیون دلار بود، به استثنای بدهی شرکت هواپیمایی (حدود ۷۳.۵ میلیون دلار) که باید طی چندین سال بازپرداخت شود. علاوه بر این، گروه Sovico متعهد شده است که ۲۰ هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ مکس یا ایرباس A۳۲۱ را خریداری کند و به طور منظم در توسعه این شرکت هواپیمایی سرمایه‌گذاری کند.

https://kz.kursiv.media/en/2025-05-06/engk-nknk-qazaqair-acquired-by-vietnamese-group-is-set-to-be-renamed/

 

قزاقستان محدودیت ۱۵ درصدی تخفیف برای خرید سوخت نیروگاه هسته‌ای تعیین کرد.

دولت قزاقستان سقف تخفیف در خرید مواد کلیدی هسته‌ای مانند هگزا فلوراید اورانیوم و اورانیوم غنی‌شده را به ۱۵٪ محدود کرده است. این قانون به منظور جلوگیری از فرار مالیاتی از طریق قیمت‌گذاری انتقالی بین شرکت‌های وابسته تدوین شده و برای برخی پروژه‌های خاص مانند همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و نیروگاه سوخت‌سازی مشترک با چین (Ulba-TVS) استثناء قائل شده است.

قوانین جدید همچنین مسیر قزاقستان برای ایجاد چرخه کامل سوخت هسته‌ای داخلی (شامل تبدیل و غنی‌سازی) را هموار می‌کنند. برآورد شده که هزینه ساخت تأسیسات تبدیل اورانیوم بین ۱ تا ۱.۱۲ میلیارد دلار و هزینه تأسیسات غنی‌سازی چندین میلیارد دلار خواهد بود.

قزاقستان، که بزرگ‌ترین تولیدکننده اورانیوم در جهان است، قصد دارد نخستین نیروگاه هسته‌ای خود را با ظرفیت ۲.۴ گیگاوات در روستای اولکن در استان آلماتی احداث کند. چهار کشور (چین، روسیه، کره جنوبی، فرانسه) گزینه‌های احتمالی تأمین فناوری هستند و تصمیم نهایی تا ژوئن ۲۰۲۵ گرفته خواهد شد.

تأثیر قوانین جدید بر صادرات اورانیوم قزاقستان:

شفاف‌سازی قیمت‌ها و مقابله با فرار مالیاتی: با تعیین سقف تخفیف ۱۵٪، دولت تلاش دارد تا جلوی فروش اورانیوم با قیمت‌های غیرواقعی به شرکت‌های وابسته را بگیرد (قیمت‌گذاری انتقالی)

جذب سرمایه‌گذاری بین‌المللی: شفافیت و مقررات مشخص، انگیزه سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به پروژه‌های معدنی، تبدیلی و صادراتی اورانیوم در قزاقستان را افزایش می‌دهد.

🟢 نیروگاه هسته‌ای اولکن و نقش آن در برنامه هسته‌ای قزاقستان:

پایه‌گذاری چرخه سوخت هسته‌ای داخلی: با ساخت تأسیسات تبدیل و غنی‌سازی داخلی، قزاقستان قادر خواهد بود اورانیوم استخراج‌شده خود را به طور کامل برای استفاده در نیروگاه‌های داخلی فرآوری کند. این وابستگی به خارج را کاهش می‌دهد.

افزایش امنیت انرژی :نیروگاه اولکن با ظرفیت ۲.۴ گیگاوات بخشی از برنامه بلندمدت قزاقستان برای تنوع‌بخشی به منابع انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است.

طبق اظهارات مقامات، قزاقستان قصد دارد حداقل ۳ نیروگاه هسته‌ای بسازد تا یک "خوشه هسته‌ای" پایدار ایجاد کند. این به معنی رشد تقاضا برای اورانیوم در داخل کشور نیز خواهد بود. در نتیجه، این مقررات جدید هم صادرات اورانیوم را نظم می‌بخشد و هم بستری قانونی برای توسعه چرخه سوخت هسته‌ای داخلی و ساخت نیروگاه‌های مدرن فراهم می‌کند.

https://kz.kursiv.media/en/2025-05-05/engk-yeri-kazakhstan-sets-15-discount-limit-for-nuclear-plant-supplies/?utm_campaign=endless_feed

 

مجمع تجاری قزاقستان-پاکستان در کراچی با قرارداد ۱۰ میلیون دلاری به پایان رسید.

مجمع تجاری قزاقستان و پاکستان در کراچی برگزار شد و بیش از ۵۰۰ نماینده از سازمان‌های تجاری و دولتی دو کشور را گرد هم آورد.

این مجمع با حضور کارآفرینانی که بر معاملات واقعی و مشارکت‌های بلندمدت متمرکز بودند، پویایی خاصی پیدا کرد. در طول این رویداد، تعدادی توافق‌نامه تجاری از جمله قراردادی بین شرکت قزاقستانی Optima Development و شرکت پاکستانی Friesland Campina Engro به مبلغ ۱۰ میلیون دلار آمریکا امضا شد. این توافق‌نامه، تأمین چربی شیر بدون آب مورد استفاده در تولید پنیر، ماست و محصولات شیرینی‌پزی را برای قزاقستان فراهم می‌کند.

 ژانات باسانوف، مدیرعامل شرکت توسعه اپتیما، خاطرنشان کرد:

این یکی از اولین معاملات در این مقیاس با پاکستان است. ما معتقدیم که این یک عرضه یکباره نیست، بلکه آغاز همکاری‌های بلندمدت و استراتژیک است. پاکستان با جمعیت ۲۴۰ میلیون نفر، پتانسیل صادراتی عظیمی‌برای قزاقستان دارد.

طبق گزارش مرکز توسعه سیاست تجاری QazTrade در وزارت تجارت و صنعت جمهوری قزاقستان، در سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۲۴، گردش مالی تجارت بین قزاقستان و پاکستان ۲.۱ درصد افزایش یافته و به ۵۳.۷ میلیون رسیده است. صادرات قزاقستان به پاکستان ۲.۱ برابر افزایش یافته و به ۱۱.۸ میلیون رسیده است. بخش عمده‌ای از این عرضه‌ها محصولات کشاورزی هستند: پیاز، سیر، دانه کتان، حبوبات و سازه‌های فلزی. واردات از پاکستان به ۴۱.۹ میلیون دلار رسید، از جمله مرکبات، داروها و منسوجات

همچنین در این مجمع در کراچی، توافق‌نامه‌ای در مورد تجارت ترانزیت امضا شد که دسترسی قزاقستان به بنادر کراچی و گوادر را فراهم می‌کند. این سند پایه و اساس توسعه حمل و نقل جدید را بنا می‌نهد.

https://t.me/saudagovkz/2740