اخبار اقتصادی قزاقستان - آکتائو

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی قزاقستان در هفته اول خردادماه 1404مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

 لازم الاجرا شدن توافقنامه تجارت آزاد کامل بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران

به گزارش سرویس مطبوعاتی کمیسیون اقتصادی اوراسیا EEC))، توافقنامه تجارت آزاد (FTA) بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) و ایران رسماً از 15 می 2025 به اجرا درآمد. این توافققنامه جایگزین توافق موقتی می‌شود که از سال ۲۰۱۹ لازم‌الاجرا بوده و شامل پوشش محدود کالاها می‌شد. اکنون توافقنامه تجارت آزاد شرایط منحصر به فردی را برای تولیدکنندگان اتحادیه اقتصادی اوراسیا جهت دسترسی به بازار ایران ایجاد خواهد کرد. از این رو، میانگین نرخ عوارض گمرکی واردات کالاهای صادراتی از اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ایران از 20 درصد به 4.5 درصد کاهش خواهد یافت. آندری اسلپنف، وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا، گفت: طرفین از قبل سازماندهی اولین جلسه کمیته مشترک را برای نیمه دوم سال 2025 برنامه‌ریزی کرده‌اند که طی آن قرار است مسائل خاص توسعه بیشتر همکاری‌های تجاری و اقتصادی بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران مورد بحث قرار گیرد.

این توافقنامه تجارت آزاد، ۹۰ درصد از کالاهای مبادله شده بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران را پوشش می‌دهد و شامل مقررات نظارتی بهبود یافته‌ای می‌باشد که هدف آن ایجاد یک محیط تجاری بدون مانع است.کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این توافق می‌تواند گردش مالی تجاری بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران را در میان‌مدت به ۱۲ میلیارد دلار افزایش دهد.

https://astanatimes.com/2025/05/full-fledged-free-trade-agreement-between-eaeu-and-iran-enters-into-force/

آکتائو میزبان مجمع سرمایه‌گذاری «آینده مانگیستائو ۲۰۲۵»

در تاریخ 16می2025، مجمع سرمایه‌گذاری منطقه‌ای «آینده مانگیستائو 2025» به ریاست آیدوس مایلی‌باف، دادستان منطقه مانگیستائو، در آکتائو برگزار شد. این رویداد به عنوان بخشی از اجرای دستورالعمل‌های رییس دولت، به بحث در مورد مسائل مربوط به حمایت از حقوق کارآفرینان و سرمایه‌گذاران، افزایش پتانسیل سرمایه‌گذاری منطقه و توسعه صنعت گردشگری اختصاص داشت. در این همایش نوردولت کیلی‌بای، استاندار، رایمبک باتالوف، رییس هیات مدیره اتاق ملی کارآفرینان آتامکن، نورتاس کاریپبایف، رییس کمیته صنعت گردشگری وزارت گردشگری و ورزش جمهوری قزاقستان، نمایندگان دفتر دادستان کل، نهادهای اجرایی مرکزی ایالتی و محلی، معاونان مجلس عوام، نمایندگان سازمان‌های عمومی و بخش شبه‌دولتی و همچنین حدود ۵۰ سرمایه‌گذار و بیش از ۱۰۰ کارآفرین حضور داشتند.

استاندار مانگیستائو در این رویداد گفت: رییس جمهور در جریان بازدید کاری از منطقه به پتانسیل اقتصادی و سرمایه‌گذاری قابل توجه این منطقه اشاره کرد. ما باید سرمایه‌گذاران را به مانگیستائو جذب کنیم. برای یک سرمایه‌گذار، مهم‌ترین چیز امنیت مالی و تولیدی اوست. در عین حال، ایجاد شرایط مطلوب برای انجام تجارت ضروری است. نوردولت کیلی‌بای افزود: اگر به آینده مانگیستائو اهمیت می‌دهیم، باید اختلافات در تأسیسات تولیدی را متوقف کنیم و کاملاً از توسعه شرکت‌های خصوصی حمایت کنیم. در این مجمع، مشکلات سیستماتیکی که مانع توسعه کسب و کار در منطقه می‌شوند، فضای سرمایه‌گذاری، لجستیک حمل و نقل و افزایش جذابیت گردشگری منطقه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

https://otpannews.kz/ru/news/8511

قزاقستان در بین 10 صادرکننده برتر روغن آفتابگردان جهان

وزارت تجارت و همگرایی قزاقستان گزارش داد که برای اولین بار، این کشور در سال ۲۰۲۴ به جمع ۱۰ صادرکننده بزرگ روغن آفتابگردان در سراسر جهان پیوسته و جایگاه هشتم را به خود اختصاص داده است. قزاقستان همچنین به یکی از سه تأمین‌کننده برتر کنجاله آفتابگردان به اتحادیه اروپا تبدیل شده که یک خوراک دام کلیدی با تقاضای بالای جهانی می‌باشد. طی سه سال گذشته، تولید روغن آفتابگردان در این کشور ۲.۵ برابر، صادرات ۴.۸ برابر افزایش یافته در حالی که واردات روغن بسته‌بندی شده ۱۱ درصد کاهش یافته است. درآمد حاصل از صادرات روغن، کنجاله و کنجاله در فصل گذشته به ۵۶۲ میلیون دلار رسید. قزاقستان اکنون درآمد صادراتی سالانه ۱ میلیارد دلار را در آینده نزدیک هدف قرار داده است. چنین رشدی با تغییر تدریجی اولویت‌های تولید محصولات کشاورزی از گندم به دانه‌های روغنی سودآورتر، در درجه اول آفتابگردان، پشتیبانی می‌شود. قزاقستان در حال حاضر روغن آفتابگردان را به کشورهای آسیای میانه و چین صادر می‌کند و براساس نقشه راه صادرات ۲۰۲۷-۲۰۲۵ ، قصد دارد به بازارهای خاورمیانه نیز صادرات خود را گسترش دهد.

https://astanatimes.com/2025/05/kazakhstan-ranks-among-worlds-top-10-sunflower-oil-exporters-for-first-time/

افزایش صادرات غلات قزاقستان به ایران و آذربایجان

به گفته آزات سلطانوف، معاون وزیر کشاورزی، قزاقستان به تدریج جایگاه خود را به عنوان یک صادرکننده بزرگ غلات در بازار جهانی تقویت می‌کند. از سپتامبر تا آوریل ۲۰۲۵.-۲۰۲۴ ذخایر غلات و آرد معادل غلات به تقریباً 10 میلیون تن رسید که در مقایسه با فصل قبل رشد چشمگیری  37.4 درصدی را نشان می‌دهد. حجم حمل و نقل سالانه به طور متوسط حدود 7 تا 8 میلیون تن است. سال گذشته، کشاورزان محصول بی‌سابقه‌ای برداشت کردند که فرصت‌های صادراتی را به میزان قابل توجهی افزایش داد: قزاقستان می‌تواند تا پایان سال تا ۱۲ میلیون تن غلات به خارج از کشور صادر کند.

دستاورد اصلی این فصل، گسترش جغرافیای صادرات غلات با ورود به بازارهای غیرسنتی بود. پس از پنج سال وقفه، ارسال غلات به آذربایجان، گرجستان و ترکیه از سر گرفته شده وصادرات گندم دوروم به ایتالیا در حال افزایش است. امروزه، قزاقستان در حال ایجاد صادرات به بازارهای غیرمعمول اروپایی مانند بلژیک، لهستان، پرتغال، نروژ و بریتانیای کبیر است. آزات سلطانوف گفت، خریدارانی از مراکش و امارات متحده عربی به غلات ما علاقه نشان می‌دهند.

در مورد بازارهای فروش سنتی، فعالیت صادراتی بالایی وجود دارد. کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان، ترکیه و چین حجم واردات غلات و آرد را در بازه زمانی سپتامبر تا آوریل 2025-2024 به طور قابل توجهی نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داده‌اند:

ازبکستان - از ۲.۶ به ۳.۳ میلیون تن (+۲۸٪)

تاجیکستان - از ۸۰۷.۴ هزار به ۱.۲ میلیون تن (+۴۴٪)

قرقیزستان - از ۱۱۶.۶ هزار به ۲۷۸.۱ هزار تن (۲.۴ برابر)

ایران - از ۵۴ هزار به ۸۸۹ هزار تن (۱۶ برابر)

آذربایجان - از ۵ هزار تا ۵۶۹ هزار تن (۱۱۳ برابر)

افغانستان - از 202 هزار به 270 هزار تن (+34٪).01

https://www.inform.kz/ru/kazahstan-uvelichil-v-desyatki-raz-postavki-zernovih-v-iran-i-azerbaydzhan-fcee99

ساخت یک تفرجگاه بین‌المللی جدید در مانگیستائو

امین آقالاروف، تاجر آذربایجانی و بنیانگذار شرکت Sea Breeze Resort ، یک تفاهم‌نامه همکاری با شرکت سهامی عام گردشگری قزاقستان در زمینه تقویت مشارکت در زمینه گردشگری پایدار و توسعه سرمایه‌گذاری، امضا کرد. یکی از مباحث اصلی مذاکرات، بحث در مورد امکان ایجاد یک تفرجگاه مشابه به نام «سی بریز» در سواحل دریای خزر در منطقه مانگیستائو بود. مناطق تفریحی کندیرلی و تپلی بیچ، مکان‌های امیدوارکننده‌ای برای پروژه آینده در نظر گرفته شدند؛ مناطقی با پتانسیل طبیعی منحصر به فرد که می‌توانند به نقطه جذب جدیدی برای گردشگری بین‌المللی تبدیل شوند. دانیل سرژانولی، نایب رییس هیات مدیره شرکت قزاقستان با ارائه پتانسیل سرمایه‌گذاری و گردشگری منطقه مانگیستائو بر اقدامات حمایتی دولت از سرمایه‌گذاران خارجی تأکید کرد و آمادگی خود را برای همکاری بیشتر ابراز داشت.

این تفاهم‌نامه نقطه شروع همکاری‌های بیشتر بین گردشگری قزاقستان و سی بریز ریزورت شد. این سند زمینه‌های کلیدی همکاری از اجرای راه‌حل‌های نوآورانه و مطالعات تحلیلی گرفته تا اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری گردشگری و سازماندهی رویدادهای مشترک را پوشش می‌دهد. تأکید ویژه بر توسعه پایدار  یکی از وظایف اولویت‌دار گردشگری مدرن است. در آینده نزدیک، امین آگالاروف قصد دارد از مانگیستائو بازدید کند، جایی که شخصاً با مکان‌های بالقوه برای این پروژه آشنا خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: ما دو وظیفه داریم: افزایش جریان متقابل بین کشورهایمان و همچنین بررسی امکان ادغام یک پروژه تفریحی مشابه در سواحل دریای خزر.

https://otpannews.kz/ru/news/8561

لغو محدودیت‌های نفتی برای پروژه‌های CPC و Tengizchevroil  توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا

وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در ۱۵ می 2025 مجوز عمومی صادر کرده که به موجب آن،  ارائه خدمات میدان نفتی برای پروژه‌های کنسرسیوم خط لوله خزر (CPC) Tengizchevroil مجاز شمرده می‌شود و محدودیت‌های قبلی لغو می‌گردد. طبق این سند، تمام معاملات مربوط به این دو پروژه بزرگ انرژی که تحت تحریم‌های قبلی ممنوع شده بودند، اکنون مجاز هستند. نیکولای گوربان، مدیر کل CPC، اخیراً تکمیل کار مرمت در ایستگاه پمپاژ نفت کروپوتکینسکایا را که در ۱۷ فوریه توسط هفت هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) آسیب دیده بود، تأیید کرد. ایستگاه کروپوتکینسکایا بزرگترین نقطه انتقال در سیستم خط لوله CPC بوده که به نوبه خود یکی از پروژه‌های بزرگ در بخش انرژی در کشورهای مستقل مشترک المنافع است.

https://astanatimes.com/2025/05/u-s-treasury-lifts-restrictions-on-oil-services-for-cpc-and-tengizchevroil-projects/

 

همکاری نفتی قزاقستان با شرکت روسی  Tatneft در آتیرائو

اولژاس بکتنوف نخست وزیرقزاقستان در 21 می2025، با نایل ماگانوف، مدیر عامل شرکت روسی Tatneft ملاقات کرد. پیش از این، نام این شرکت در رابطه با خصوصی‌سازی احتمالی پالایشگاه‌های نفت قزاقستان مطرح شده بود. دفتر مطبوعاتی رییس دولت اعلام کرد که بکتنوف و ماگانوف در مورد برنامه‌های اجرای مشترک یک پروژه سرمایه‌گذاری بزرگ برای تولید بوتادین و لاستیک مصنوعی در منطقه آتیرائو گفتگو کردند. در حال حاضر کار بر روی این پروژه با پیمانکار، شرکت مهندسی چینی China Tianchen Engineering Corporation، در حال انجام است.

مرحله سرمایه‌گذاری جدید از اول ژوئیه آغاز می‌شود. این کارخانه جدید دو نوع لاستیک با حجم کل ۱۰۰ هزار تن در سال تولید خواهد کرد: یک نوع محصول برای تولید تایر و نوع دوم برای ساخت پلاستیک و سطوح جاده‌ای استفاده خواهد شد. علاوه بر این، این کارخانه قادر خواهد بود سالانه 40 هزار تن اتر به عنوان بنزین با اکتان بالا تولید کند.

این واقعیت که Tatneft توسعه سایت کاراتون پودسولوایا را آغاز خواهد کرد، سال گذشته مشخص شد. برای این اهداف، یک شرکت مشترک قزاقستان و روسیه ایجاد شد. اما اخیراً نام Tatneft در قزاقستان نه چندان در ارتباط با این پروژه، بلکه بیشتر در پس زمینه بحث‌ها در مورد خصوصی‌سازی احتمالی پالایشگاه‌های نفت داخلی مطرح شده است. در اواخر ماه مارس و اوایل آوریل، شرکت کازمونای‌گس و وزارت انرژی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه Tatneft یکی از پالایشگاه‌های نفت قزاقستان را تحت مدیریت امانی دریافت خواهد کرد، رد کردند.

https://orda.kz/otdadut-li-rossijanam-kazahstanskij-npz-glava-tatnefti-vstretilsja-s-bektenovym-401989/

درخواست چین جهت افزایش ترانزیت نفت روسیه از طریق قزاقستان

چین پیشنهاد داده که روسیه صادرات نفت از طریق قزاقستان را سالانه ۲.۵ میلیون تن افزایش دهد. الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه، اظهار داشت: این پیشنهادی از طرف چینی است و ما آماده‌ایم چنین تجهیزاتی را ارائه دهیم اما برای این کار باید راهکارهای فنی خاصی را پیاده‌سازی کنیم. او تصریح کرد که باید اقدامات خاصی در حوزه حمل و نقل از طریق خط لوله انجام شود؛ در حال حاضر کارهایی در این زمینه در حال انجام است.

سال گذشته، حدود 10 میلیون تن نفت روسیه از طریق سیستم خط لوله اصلی نفت شرکت سهامی‌کازترانس اویل(KTO) به چین انتقال داده شد. در اوایل دهه ۲۰۱۰، قزاقستان سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن نفت خود را به چین صادر می‌کرد، اما از سال ۲۰۱۴، نفت فدراسیون روسیه از طریق خاک این جمهوری جریان یافته و پمپاژ نفت خود این کشور به ۱ میلیون تن کاهش یافته است. طرح پمپاژ نفت روسیه برای سال ۲۰۲۵ نیز بالغ بر ۱۰ میلیون تن با هزینه ترانزیت ۱۵ دلار برای هر تن بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده است. بنابراین، KTO سالانه ۱۵۰ میلیون دلار برای ترانزیت دریافت می‌کند. ظرفیت طراحی خط لوله نفت قزاقستان-چین 20 میلیون تن در سال است.

https://azh.kz/ru/news/view/115457

قزاقستان سومین صادرکننده بزرگ نفت خام به اتحادیه اروپا

قزاقستان با تأمین ۱.۰۵ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۴، در رتبه سوم بزرگترین صادرکنندگان نفت خام به اتحادیه اروپا قرار گرفت. سال گذشته، واردات نفت خام اتحادیه اروپا به ۹.۱ میلیون بشکه در روز رسید که در آن ایالات متحده با ۱.۴۰ میلیون بشکه در روز (۱۵.۴٪)، نروژ با ۱.۱۰ میلیون بشکه در روز (۱۲.۱٪) و قزاقستان با ۱۱.۵٪ از کل حجم به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار داشتند. در سال ۲۰۱۹، قزاقستان به طور متوسط روزانه ۶۷۰ هزار بشکه نفت به اروپا صادر می‌کرد. افزایش عرضه به دلیل تحریم‌ها و از دست دادن سهم بازار توسط روسیه می‌باشد. سایر تأمین‌کنندگان اصلی اتحادیه اروپا شامل لیبی، عربستان سعودی، عراق، نیجریه، برزیل و بریتانیا هستند.

https://astanatimes.com/2025/05/kazakhstan-becomes-third-largest-crude-oil-supplier-to-eu/

 

افتتاح کارخانه تولید تجهیزات نفت و گاز در مانگیستائو

مراسم افتتاحیه کارخانه جدید شرکت فناوری کاز مونای(KMG) برای تولید تجهیزات صنعت نفت و گاز و بخش خدمات رفاهی در آکتائو با حضور نوردولت کیلی‌بای، استاندار منطقه، برگزار شد. ظرفیت تولید این کارخانه به آن اجازه می‌دهد سالانه تا ۱۵۰ واحد پمپاژ کنترل از راه دور، ۵۰۰ کابینت کنترل، ۴۰۰ ایستگاه هوشمند و ۶۰۰ مبدل فرکانس تولید کند. این محصول از فناوری‌های مدرن، از جمله برش لیزری و پوشش ضد خوردگی استفاده می‌کند. این شرکت در حال حاضر 35 نفر را استخدام کرده است. انتظار می‌رود تعداد کارکنان در آینده نزدیک افزایش یابد. از ژانویه ۲۰۲۵، این کارخانه پروژه‌ای را برای تولید پمپ‌های نفت و تجهیزات خط لوله آغاز خواهد کرد.

https://www.lada.kz/aktau_news/society/138427-v-mangistau-otkrylsia-zavod-po-proizvodstvu-neftegazovogo-oborudovaniia.html

 

ساخت اسکله جدید در روستای کوریک

اسکله جدیدی در کوریک ساخته شد. مقامات معتقدند که ساخت آن تأثیر مثبتی بر توسعه صنعت گردشگری خواهد داشت. به دستور سیمبات تورتایف، فرماندار منطقه کاراکیا، و با حمایت مالی شرکت Yersai ، اسکله جدیدی در ساحل دریا در منطقه پایگاه مانور ابی، واقع در روستای کوریک، ساخته شد. این اسکله یکی از گام‌های مهم در جهت استفاده قانونی و کارآمد از منابع دریایی، توسعه شیلات و بهبود زیرساخت‌های ساحلی است. این اسکله شرایط امن و راحتی برای ماهیگیران فراهم کرده و به آنها امکان می‌دهد کار خود را به طور سیستماتیک، سازماندهی کنند. همچنین بر اساس گزارش های منتشره، ظاهر این سازه تأثیر مثبتی بر صنعت گردشگری خواهد داشت و فرصت‌هایی را برای توسعه تفریحات و گردشگری آبی ایجاد می‌کند. این امر به نوبه خود به احیای اقتصاد منطقه کمک خواهد کرد.

https://www.lada.kz/aktau_news/society/138517-novyi-prichal-postroili-v-sele-kuryk.html

 

به آب انداختن و راه اندازی  کشتی "مانگیستائو-۱" در بندر باوتینو

در تأسیسات "ساگا آتش" در روستای باوتینو در شهرستان توپکاراگان، کشتی مانگیستائو-1 با ظرفیت بالابری تا 5000 تن راه‌اندازی و به آب انداخته شد. در این مراسم عسکر کانیبکوف، معاون استاندارمنطقه مانگیستائو، یرژان کومیسکالیف، فرماندار این منطقه و نمایندگان شرکت‌های حمل و نقلی حضور داشتند. عسکر کانیبکوف، در این مراسم گفت:  توسعه صنعت کشتی‌سازی و تعمیر کشتی یک مسئله مهم استراتژیک برای کشور ماست، زیرا حجم حمل و نقل نفت از طریق دریا و تولید نفت در فلات قاره قزاقستان هر روز در حال افزایش بوده و تقاضا برای این خدمات رو به افزایش است. این مجموعه که در کارخانه کشتی سازی و تعمیر کشتی "ساگا آتش" راه اندازی شده، به همه شرکت های ایالتی و ملی این امکان را می دهد که از طیف وسیعی از خدمات موجود در بازار داخلی برای تعمیر و نگهداری کشتی استفاده کنند که تأثیر مثبتی بر توسعه منطقه خواهد داشت. بدون شک این امر تأثیر مثبتی بر وضعیت اجتماعی، به ویژه در منطقه توپکاراگان، ایجاد می‌کند.

در این مراسم، بر لزوم جذب شرکت‌های داخلی برای نگهداری و تعمیر کشتی‌ها و همچنین ساخت یدک‌کش‌های دریایی، بارج‌ها، تانکرها و سکوهای نگهدارنده در ارتباط با توسعه میادین نفتی در بخش دریای خزر تأکید شد. این در حالی ست که این کارها اکنون توسط شرکت‌ها و بنادر خارجی انجام می‌شوند.

https://otpannews.kz/ru/news/8508

 

برنامه مشترک تابستانی ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان برای مدیریت آب و انرژی

وزرای انرژی و منابع آب ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان در تاشکند گرد هم آمدند تا در مورد شیوه‌های عملیاتی سیستم‌های آب و انرژی خود برای فصل تابستان توافق کنند. طرفین در مورد اقدامات هماهنگ برای تضمین عملکرد پایدار شبکه‌های به هم پیوسته در سراسر منطقه بحث و گفتگو کردند. آنها برنامه‌های عملیاتی سیستم‌ها را نهایی کرده و پروژه‌های مشترک در حال انجام، از جمله طرح ساخت نیروگاه برق آبی کامباراتا-۱ را بررسی کردند. طرفین همچنین به تعادل آب و انرژی در حوضه رودخانه سیردریا پرداخته و بر اهمیت برنامه‌ریزی پیش از فصل برای در نظر گرفتن شرایط هیدرولوژیکی فعلی و نیازهای منطقه‌ای تأکید کردند. در پایان جلسه، پروتکلی امضا شد که شیوه‌های عملیاتی توافق شده را تأیید و رویه تخصیص آب در طول فصل کشت را تشریح می‌کرد.

یرلان آکنژنوف، وزیر انرژی قزاقستان، اظهار داشت: چنین بحث‌ها و توافق‌هایی قبل از هر فصل کشت، به ما این امکان را می‌دهد که وضعیت هیدرولوژیکی فعلی و نیازهای کشورها به منابع آب و انرژی را در نظر بگیریم. وزارت انرژی قزاقستان خاطرنشان کرد که این توافق‌نامه گامی دیگر در همکاری دیرینه بین سه کشور برای تضمین استفاده پایدار از آب و تأمین انرژی مطمئن در سراسر آسیای مرکزی است.

https://daryo.uz/en/2025/05/16/uzbekistan-kazakhstan-kyrgyzstan-set-joint-summer-plan-for-water-and-energy-management?mc_cid=aebe1fe2d1&mc_eid=d6e1ece040