اجرای کامل برنامه B40 در اندونزی از مارس 2025

اندونزی قصد دارد از مارس ۲۰۲۵ به‌طور کامل برنامه B40 را اجرا کند که شامل ترکیب ۴۰٪ سوخت زیستی (بیودیزل) بر پایه روغن پالم است. این اقدام با هدف کاهش وابستگی به واردات گازوئیل، توسعه انرژی پایدار و حمایت از صنعت روغن پالم داخلی صورت می‌گیرد.

سیاست تولید بیودیزل در اندونزی

اندونزی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن پالم در جهان، به نحوی فزاینده از این محصول برای تولید بیودیزل استفاده می‌کند. بیودیزل از استر متیل اسید چرب (FAME[1]) استخراج شده از روغن پالم خام ساخته می‌شود. در سال 2009 میزان تولید بیودیزل در اندونزی تنها 190 هزار کیلولیتر بود. این رقم در سال 2022 به 11.81 میلیون کیلولیتر افزایش یافت. بیودیزل در مخازن شرکت دولتی پرتامینا ترکیب شده و در همه جایگاه‌های سوخت اندونزی توزیع می‌شود. اندونزی به صادرات بیودیزل به دیگر کشورها برای کمک به تامین انرژی‌های تجدیدپذیر آنها نیز روی آورده است.

اندونزی از سال 2020 برنامه الزامی‌بیودیزل 30 درصد را اجرا کرد و این برنامه جایگاه مهمی در سیاست دولت برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار 2030 یافته است. بیودیزل در بخش های مختلف مانند حمل و نقل، کشاورزی، معدن، راه آهن و کشتیرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دولت اکنون B40 (۴۰٪ روغن پالم در دیزل) را در دستور کار قرار داده است. هدف این برنامه‌ها عبارت از کاهش واردات سوخت دیزل، تقویت صنعت داخلی روغن پالم و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. اجرای ترکیب اجباری بالاتر زیست‌دیزل در اندونزی از سوی فعالان بازار روغن پالم به دقت دنبال می‌شود، زیرا آنان در حال ارزیابی این امر هستند که چگونه تقاضای بخش انرژی ممکن است بر صادرات روغن پالم اندونزی تأثیر بگذارد.

به گفته مقام وزارت انرژی، توزیع بیودیزل مبتنی بر روغن نخل در هفته‌هایی که از سال جدید می‌گذرد به حدود ۱.۲ میلیون کیلولیتر رسیده است. اندونزی، بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن نخل در جهان، ۱۵.۶ میلیون کیلولیتر بیو‌دیزل را برای توزیع در سال ۲۰۲۵ تخصیص داده است که نسبت به حدود ۱۳ میلیون کیلولیتر سال گذشته افزایش یافته است. افزایش حجم تولید در سال جاری ممکن است نیاز به یارانه بیشتری داشته باشد که اندونزی برای تولید دیزل از روغن پالم ارائه می‌دهد. برای تأمین مالی این یارانه بیشتر، دولت قصد دارد عوارض صادراتی روغن نخل خام را از ۷.۵٪ به ۱۰٪ افزایش دهد. به گفته ادی عبدالرحمن، مدیر اجرایی صندوق دولتی مزارع که این عوارض را جمع‌آوری و مدیریت می‌کند؛ فرمان رسمی‌برای اجرای عوارض جدید هنوز در دست بررسی است.

از طرف دیگر صادرات روغن نخل اندونزی در سال ۲۰۲۳ با کاهش حدود ۳ درصدی نسبت به سال قبل، به ۳۲.۲ میلیون تن رسید. این کاهش می‌تواند ناشی از افزایش مصرف داخلی برای تولید سوخت‌های زیستی و همچنین محدودیت‌های صادراتی اعمال‌شده توسط دولت اندونزی باشد.

افزایش تولید بیودیزل در چارچوب هدف بلندپروازانه انتشار خالص صفر تا سال 2060  و گسترش زیست انرژی یا بیوانرژی دنبال می‌شود. در پیگیری این هدف باید سهم زغال سنگ نیز در تولید انرژی به شدت کاهش یابد.در سال 2022 سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تامین انرژی اندونزی 20 درصد بود و 66 درصد برق کشور از زغال سنگ تامین شد. رئیس جمهور پیشین جوکو ویدودو گفته بود اندونزی برای انتشار خالص صفر به یک تریلیون دلار سرمایه گذاری نیاز دارد. محور دیگر این سیاست تولید خودروهای الکتریکی است. اندونزی بیش از 40 درصد از ذخایر نیکل جهان را که عنصری کلیدی در تولید خودروهای برقی است در اختیار دارد و دولت پرابوو در پی آن است که به سیاست ممنوعیت صادرات خام نیکل و توسعه صنایع پایین دستی نیکل که در دوره جوکوی آغاز شد ادامه دهد. این برنامه کلی با هدف توسعه اقتصادی پایدار و رشد 8 درصدی تولید ناخالص داخلی کشور تدوین شده است.

چالش‌ها و ملاحظات تولید بیودیزل

اندونزی احتمالاً به سمت B50 و ترکیب‌های بالاتر حرکت خواهد کرد، اما برای موفقیت این برنامه‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تولید، سیاست‌های پایدار مالی و مدیریت بهتر منابع طبیعی خواهد داشت.

برنامه‌های بیودیزل اندونزی نقش کلیدی در امنیت انرژی و توسعه اقتصادی این کشور دارند، اما چالش‌هایی مانند تأمین مالی، تأثیر بر صادرات و مسائل زیست‌محیطی باید به دقت مدیریت شوند.

بیودیزل بین ۳۰ تا ۸۰ درصد کربن کمتری نسبت به سوخت دیزل معمولی تولید می‌کند. میزان کاهش انتشار کربن با استفاده از بیودیزل به عوامل مختلفی مانند فرآیند تولید، کیفیت روغن نخل، فناوری موتورهای دیزلی و سیستم حمل‌ونقل بستگی دارد. مطالعات در اندونزی نشان داده‌اند که B30 (۳۰٪ بیودیزل) می‌تواند ۲۳ تا ۲۵ درصد انتشار CO₂ را کاهش دهد. تخمین زده می‌شود که B40 بتواند حدود ۲۷ تا ۳۰ درصد انتشار کربن را کاهش دهد. این مقدار می‌تواند بسته به شرایط تولید و مصرف متغیر باشد.

اگرچه بیودیزل می‌تواند انتشار مستقیم کربن را کاهش دهد، اما گسترش مزارع نخل برای تولید بیشتر بیودیزل ممکن است باعث جنگل‌زدایی شود که این خود موجب افزایش انتشار CO₂ در سطح کلان می‌شود. بنابراین، تأثیر نهایی B40 بر کاهش انتشار کربن باید با در نظر گرفتن کل چرخه تولید ارزیابی شود.

مصرف داخلی ممکن است باعث کاهش عرضه در بازار جهانی و نوسان قیمت‌ها شود. همچنین لازم است برخی از پالایشگاه‌های بیودیزل برای پردازش مقادیر بالاتر روغن نخل به‌روزرسانی شوند.

استفاده از بیودیزل 100 درصد ممکن است کارایی احتراق موتورهای دیزلی را تحت تاثیر قرار دهد و به کمبود روغن خوراکی منجر گردد. همچنین تولید بیودیزل چالش هایی را برای زمین ایجاد می‌کند و می‌تواند به افزایش آتش سوزی جنگل ها منتهی شود. برخی با توجه به چالش های بیودیزل بر این نظرند که دولت باید بر انرژی خورشیدی تمرکز کند و به تدریج نیروگاه‌های زغال سنگی را کنار بگذارد.

[1] Fatty Acid Methyl Esters ترکیباتی که از متیلاسیون اسیدهای چرب به دست می آید و به طور گسترده در آنالیز ترکیب اسیدهای چرب و تولید بیودیزل استفاده می‌شوند.