چشم انداز اقتصادی جدید چین و ایجاد محرک های جدید رشد

رئیس جمهور چین اولین بار در طی یک سفر بازرسی و تحقیقاتی به شمال شرق چین، مفهوم «نیروهای مولد جدید» را مطرح کرد.ظهور «نیروهای مولد جدید»، نشان دهنده یک تحول بنیادین در چشم انداز اقتصادی چین است که «محرک های رشد قدیمی» را با «محرک های پویاتر» جایگزین می‌کند و زمینه را برای توسعه اقتصادی پایدارتر و قوی تر در سال های آینده فراهم می‌کند.

 معنای واقعی «نیروهای مولد جدید» یا «محرک های جدید رشد»[1]

شی اولین بار در طی یک سفر بازرسی و تحقیقاتی به شمال شرق چین، مفهوم «نیروهای مولد جدید» را مطرح کرد. طرح مفهوم فوق در این سفر تصادفی نبود و در واقع اشاره ای به زادگاه (خاستگاه) این مفهوم بود. تصریح آنکه علی رغم نقش حیاتی منطقه شمال شرق در صنایع سنگین چین، در سال های اخیر، این منطقه در گذار از «محرک های رشد سنتی»[2]  با تاخیر مواجه شد که چالش هایی را برای توسعه این منطقه ایجاد کرد. شی در این سفر با اشاره به پیشرفت های این منطقه، گفت که «نیروهای مولد جدید» برای رشد اقتصادی مورد نیاز است و پس از آن، این اصطلاح، همچنان، در جلسات دولت برای اشاره به «عوامل حیاتی» مورد نیاز برای «رشد منطقه ای و ملی» مورد استفاده قرار می‌گیرد.  

با پیشرفت نوآوری، «نیروهای مولد جدید» به معنای «بهره­وری پیشرفته» و گذار از «مدل­های سنتی رشد اقتصادی» است. شی گفت که «محرک های رشد جدید» از فناوری بالا، کارایی بالا و کیفیت بالا برخوردار است و با فلسفه توسعه جدید کشور همسو است.[3]  درواقع، «نیروهای مولد جدید»، به «محرک های رشد جدیدی» اشاره دارد که از پیشرفت‌های مستمر در علم و فناوری پدید می‌آیند، آینده استراتژیک هدایت می­کند و صنایعی جدیدی را شکل می­دهد که البته ملازم با پیشرفت‌های فناورانه مخرب در عصر اطلاعات هوشمند[4] هستند. سوخت اصلی این «نیروهای جدید» - که در جامعه چین متولد شده و پرورش یافته اند - دستاوردهای درخشان چین در تحقیقات علمی‌پیشگامانه، هماهنگی پیوسته و ابتکارات سازگار با محیط زیست است. آنها موتورهای حمایتی چین، برای دستیابی به توسعه با کیفیت بالا هستند و تضمین می‌کنند که ثمرات رشد اقتصادی به مردم می رسد و اقتصاد را از محدودیت های سنتی رها می‌کند.

علت تغییر پارادایم و حرکت از «محرک های رشد سنتی» به سمت «محرک های رشد جدید» چیست؟

چین اکنون وارد مرحله جدیدی از رشد شده که بر «توسعه با کیفیت بالا» تمرکز دارد. اگرچه این کشور در رابطه با رشد اقتصادی و توسعه آتی خود با چالش های داخلی و خارجی مواجه است، اما اقتصاد چین در سال 2023 به میزان 5.2 درصد رشد کرد و این ادعاها را که اقتصاد آن در حال فروپاشی است، رد کرده است. با این حال، چین باید برای مقابله با کاهش رشد اقتصادی جهانی، «نیروهای رشد جدید»ی ایجاد کند.

پان هلین، محقق دانشگاه ججیانگ،[5] گفت که «نیروهای مولد جدید» به کلید واژه ای در دستور کار دولت های محلی تبدیل شده اند، زیرا چین در حال حرکت به سمت نوعی مدل رشد است که کیفیت را به کمیت ترجیح می دهد. وی می‌گوید: «دولت های محلی چین، در گذار اقتصادی تحت فشار هستند. انتظار می رود «نیروهای مولد جدید» رشد اقتصادی را تقویت کرده و به پیروزی در رقابت منطقه ای منجر شوند.»

مینگ مینگ، اقتصاددان ارشد[6] در موسسه اوراق بهادار سیتیک گفت: چین دارای پتانسیل غیرقابل اندازه گیری و مزیت های رقابتی قوی در توسعه «نیروهای مولد جدید» است که می‌تواند در آینده نزدیک به قطب رشد جدید اقتصاد چین تبدیل شود. بنابراین، توسعه نیروهای مولد جدید یک الزام برای دولت‌ها در سراسر چین است و توسعه با کیفیت بالا یک اصل تسلیم‌ناپذیر در عصر جدید است.

فاز آتی «توسعه نیروهای مولد جدید» چیست؟

اکنون در زادگاه مفهوم «نیروهای مولد جدید»، هاربین، رونق گردشگری در جریان است. زمانی مسافران زمستانی آن را ترک می‌کردند اما اکنون میلیون‌ها گردشگر برای جشنواره یخ شهر به‌هاربین، مرکز استان هیلونگ‌جیانگ[7] در شمال شرقی چین هجوم می آورند. در این منطقه، سه میلیون توریست طی سه روز اول سال 2024، درآمد کل گردشگری 5.9 میلیارد یوان (828 میلیون دلار آمریکا) تولید کردند. موفقیت تلاش‌های‌هاربین برای برندینگ مجدد و جذب بازدیدکنندگان[8] برای به نمایش گذاشتن مناظر یخی، فرهنگ و لذت‌های آشپزی خود نشان‌دهنده تلاش‌ها برای «توسعه نیروهای مولد جدید» و پذیرش «توسعه نوآورانه»، «هماهنگ»، «سبز»، «باز و مشترک» است. عامل مهم  این تحول صنعتی، «فناوری» است که کلید توسعه «نیروهای مولد جدید» را در اختیار دارد.

داده‌های اداره ملی آمار نشان می دهد که کل هزینه‌های چین در تحقیق و توسعه (R&D) در سال 2022 با 10.1 درصد رشد نسبت به سال قبل به بیش از 3 تریلیون یوان رسیده است که 84 درصد از این رشد مربوط به شرکت ها بوده است. این کشور همچنین از نظر تعداد کل پرسنل تحقیق و توسعه در صدر جهان قرار دارد.  چین برای استفاده بیشتر از «نوآوری» و سرعت بخشیدن به «توسعه نیروهای مولد جدید»، مشارکت های علمی فناوری را با بیش از 160 کشور و منطقه در سراسر جهان در زمینه انرژی پاک، هوش مصنوعی و زیست پزشکی[9] برقرار کرده است.

**نتایج سرمایه گذاری‌های چین در «تحقیق و توسعه»:  

سرمایه گذاری‌های چین در حوزه «تحقیق و توسعه» و همزمان تقویت «مشارکت های جهانی» بازگشت مالی داشته است: 

• در آگوست گذشته، هوآوی، موسسه مخابراتی پیشرو در چین، بر ممنوعیت تراشه‌های ایالات متحده غلبه کرد و گوشی هوشمندی با قابلیت سرعت اینترنت 5G منتشر کرد و جهان را شوکه کرد.
• «خودروهای برقی»، «باتری‌های خورشیدی» و «باتری‌های لیتیومی- یونی»، که تحت نام «سه{تکنولوژی} جدید»[10] با فناوری بالا و سبز، طبقه‌بندی می‌شوند، مجموعاً ارزش صادرات ۱.۰۶ تریلیون یوان (۱۵۰ میلیارد دلار) را در سال ۲۰۲۳ گزارش کردند که نسبت به سال گذشته ۲۹.۹ درصد افزایش یافت.
• خودروساز مستقر در شنژن BYD، غول خودروهای برقی چین، در فروش خودروهای برقی در جهان، صدرنشین شد و برای اولین بار در سه ماهه چهارم سال 2023 از تسلا پیشی گرفت.

چای وی،[11] مدیر ارشد استراتژی شرکت مشاوره ایKPMG  چین گفت: چین در سرتاسر کشور، برای «توسعه نیروهای مولد جدید»، که ستون فقرات صنایع استراتژیک نوظهور و آینده است؛ «شتاب قوی» نشان داده و «چشم اندازهای گسترده» ایجاد کرده است. همانطور که شی تاکید کرد، چین «نوآوری­های علمی و فناوری» را در اولویت قرار می دهد و تلاش ها برای ایجاد «خوداتکایی بالا»[12]، تقویت «علم و فناوری» و توسعه «فناوری‌های کلیدی»[13] را افزایش خواهد داد.

علاوه بر این، چین در حال آماده شدن برای احیای اقتصاد دیجیتال، ترویج ابتکارات سبز، اصلاح روابط تولیدی، و تقویت «هم افزایی پویا»[14] بین «آموزش»، «علم» و «پرورش پرسنل» است. در حال حاضر، این ابتکارات در حال انجام است.

بر اساس داده­های­ رسمی، سهم صنایع نوظهور استراتژیک مانند «انرژی­های جدید»، «تجهیزات پیشرفته»[15] و «بیوتکنولوژی» در تولید ناخالص داخلی چین از 7.6 درصد در سال 2014 به بیش از 13 درصد در سال 2022 افزایش یافت. چین قصد دارد این نسبت را تا سال 2025 به بیش از 17 درصد برساند.

ظهور «نیروهای مولد جدید»، نشان دهنده یک تحول بنیادین در چشم انداز اقتصادی چین است که «محرک های رشد قدیمی» را با «محرک های پویاتر» جایگزین می‌کند و زمینه را برای توسعه اقتصادی پایدارتر و قوی تر در سال های آینده فراهم می‌کند.[16]

[1] . New Growth Drivers

[2] . Traditional Growth Drivers

[3] . It features high technology, high efficiency, and high quality and aligns with the country's new development philosophy

[4] . disruptive technological advancements in an era of intelligent information

[5] . Pan Helin, a researcher at Zhejiang University

[6] . Ming Ming, chief economist at CITIC Securities.

[7] . Harbin, capital of northeastern Heilongjiang Province

[8] . to rebrand and woo visitors to showcase its icy landscape

[9] . clean energy, artificial intelligence and biomedicine

[10] . Electric vehicles, solar batteries and lithium-ion batteries, categorized as China's tech-intensive and green "new three"

[11] . Cai Wei, chief strategy officer of KPMG China Advisory

[12] . high-level self-reliance

[13] . breakthroughs in core technologies

[14] . a dynamic synergy

[15] . high-end equipment

[16] . https://english.news.cn/20240221/4c55dcbd41404f92a96a8917f927f8eb/c.html