نگاهی به تجارت خارجی قزاقستان درسال 2022

براساس آمار منتشرشده توسط کمیته آمار قزاقستان، مجموع مبادلات تجاری قزاقستان با کلیه کشورهای جهان در سال 2022 به بیش از 134 میلیارد دلار رسید. در این میان، سهم صادرات قزاقستان 84.4 میلیارد دلار و ارزش واردات این کشور 50 میلیارددلار بوده است.

بدین ترتیب درسال مورد بررسی، قزاقستان دارای توازن تجاری مثبت به میزان بیش از 34 میلیارد دلار بوده است. ارزش تجارت خارجی قزاقستان در مقایسه با سال 2021 ، حدود 33 میلیارد دلار بیشتر شده است که این به معنای افزایشی به میزان بیش از 32 درصد می‌باشد. عملکرد تجارت خارجی قزاقستان در سال 2022 برای نخستین بار از سال 2013 که بیشترین ارزش مبادلات این کشور در سالهای اخیر ثبت شده بود، فراتر رفته است.

قاره‌ها و مناطق سه گانه آسیا، اتحادیه اروپا و کشورهای مشترک المنافع مجموعا با بیش از 96 درصد بیشترین حجم تجاری قزاقستان را به خود  اختصاص داده اند و سهم سایر قاره‌ها و مناطق اعم از آمریکا، آفریقا و اقیانوسیه در زمینه مبادلات تجاری تنها 4 درصد بوده است.

20 کشور اول طرف تجاری قزاقستان مجموعا بیش از 87 درصد تجارت با این کشور را به خود اختصاص داده اند.

براساس همین آمار، ارزش مبادلات تجاری میان ایران و قزاقستان درسال 2022 به مبلغ 528 میلیون دلار بوده است که از این میان سهم صادرات ایران حدود 210 میلیون دلار و سهم صادرات قزاقستان 318 میلیون دلار بوده است. صادرات ایران 27 درصد و مجموع مبادلات تجاری دو طرف 20 درصد افزایش داشته است.

درمیان کشورهای آسیایی ارزش مبادلات تجاری قزاقستان با امارات، افغانستان، چین، هند، ژاپن، کره، سنگاپور و ترکیه بیشتر از مبادلات با ایران بوده است. درمیان کشورهای قاره آمریکا ارزش مبادلات آمریکا و کانادا از تجارت ایران با قزاقستان بیشتر است و درقاره‌های آفریقا و اقیانوسیه هیچ کشوری به لحاظ ارزش مبادلات با قزاقستان، تجارت بیشتری نسبت به ایران ندارد.

جدول زیر، 20 کشور را که دارای بیشترین سهم در روابط تجاری با قزاقستان  در سال 2022 داشته اند، نشان میدهد.

20 کشور اول طرف تجاری قزاقستان در سال 2022

(مقیاس-میلیارددلار)

آمار منتشرشده نشان می دهد که مجموع مبادلات تجاری قزاقستان در سال 2022 در مقایسه با سال قبل 32 درصد بیشتر شده است. در این میان صادرات این کشور  با رشدی حدود 40 درصد به 104.4میلیارد دلار رسیده است و واردات رشد20.7 درصدی داشته است.

قاره‌ها و مناطق زیر به ترتیب بیشترین تجارت خارجی قزاقستان را به خود اختصاص داده اند:

آسیا: 36.4 درصد، اتحادیه اروپا 31.1 درصد، کشورهای مشترک المنافع 26.9 درصد.

قاره آمریکا تنها 3.6 درصد و آفریقا تنها 0.8 درصد از کل مجموع مبادلات تجاری قزاقستان را داشته اند.

کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا مجموعا بیش از 21 درصد تجارت خارجی قزاقستان را به خود اختصاص داده اند.

 

شرکای اصلی تجاری قزاقستان در سال 2022 کشورهای زیر بوده اند:

• -روسیه، با حجم تجاری بالغ بر 26 میلیارد دلار(19.4 درصد از مجموع تجارت خارجی قزاقستان )؛
• چین، 2 میلیارد دلار ( 18 درصد از مجموع تجارت قزاقستان)؛
• ایتالیا، 9 میلیارد دلار(11 درصد از مجموع تجارت قزاقستان)

سایر کشورهایی که پس از سه کشور ذکر شده در بالا در میان شرکای عمده تجاری قزاقستان قرار میگیرند به ترتیب ترکیه، کره جنوبی، هلند، ازبکستان، فرانسه، آمریکا، آلمان، رومانی، اسپانیا، هند، سنگاپور، ژاپن، انگلیس، یونان، تاجیکستان، سوئیس و لهستان می‌باشند.

 

کالاهای اصلی صادراتی قزاقستان شامل نفت خام، مس ، آلیاژهای آهنی، گاز طبیعی، اورانیوم، سنگ معدن  و کنسانتره مس بوده است. عمده واردات قزاقستان ماشین‌های صنعتی، وسائط نقلیه و مواد غذایی بوده اند.

اهم اقلام صادراتی: نفت حدود 49 میلیارد دلار- مس 3.7 میلیارددلار- آلیاژهای آهنی 3.4 میلیارددلار، اورانیوم 3.4 میلیارددلار، سنگ مس 2.4 میلیارددلار.

اهم اقلام وارداتی: کالاهای صنعتی 13.2میلیارددلار، وسائل نقلیه 6.5 میلیارددلار، مواد غذایی4.4 میلیارددلار.

در سال 2022، نفت صادراتی قزاقستان به لحاظ ارزش 58 درصد صادرات این کشور را تشکیل داده است. 15 درصد دیگر از صادرات متعلق به محصولات و سنگهای معدنی بوده است.

جدول زیر مشتریان عمده نفت قزاقستان را در سال 2022 نشان می دهد.

مشتریان اصلی نفت قزاقستان درسال 2022

 

توضیحات:

- روسیه، چین، ایتالیا، همچنان مثل سالهای اخیر جایگاه خود را در تجارت خارجی قزاقستان حفظ کرده اند. -ترکیه با یک پله صعود به شریک چهارم تجاری قزاقستان تبدیل شده است. این کشور در سال 2020 رتبه ششم و درسال 2021 رتبه پنجم را در میان شرکای تجاری قزاقستان دراختیار داشت.

-پنج شریک اول تجاری قزاقستان یعنی روسیه، چین، ایتالیا، ترکیه و کره جنوبی مجموعا حدود 58 درصد تجارت خارجی قزاقستان را به خود اختصاص داده اند.

-اگرچه طبق آمار کمیته آمار قزاقستان، میزان صادرات روسیه در سال 2022 در قیاس با سال قبل بیشتر شده است، سهم روسیه در تجارت قزاقستان در مقایسه با سال 2021 به لحاظ درصد از کل تجارت 4.5 درصد کمتر شده است. مسلما جنگ در این زمینه تاثیرگذار بوده است.

-ارزش مجموع تجارت قزاقستان با چین بیشتر از سال قبل شده است اما به لحاظ درصدی سهم تجارت با چین، مانند سال 2021 به میزان 18 درصد از کل تجارت قزاقستان بوده است.

-هلند از رده چهارم به رده ششم سقوط کرده است و برای اولین بار در سالهای اخیر رتبه خود را در میان 5 شریک اول تجاری قزاقستان از دست داده است.

-کره جنوبی که در سال 2021 به رده هشتم سقوط کرده بود، مجددا جایگاه خود را در میان 5 شریک اول تجاری بازیافته است.

-ازبکستان که در سالهای اخیر جایگاه خود را در میان شرکای تجاری قزاقستان ارتقاء بخشیده بود و در سال 2021 به رده ششم صعود کرده بود، یک پله پایین تر رفته و در جایگاه هفتم قرار گرفته است.

- با وجود موازنه تجاری مثبت قزاقستان  با بیشتر طرفهای تجاری در سال 2022،  توازن تجاری این کشور با تعدادی از کشورها از جمله روسیه، آلمان، ژاپن، آمریکا، برزیل، ویتنام و تایلند منفی بوده است.

- تجارت قزاقستان با اوکراین به میزان حدود 100 درصد کاهش یافته است و این کشور را از فهرست 20 شریک اول تجاری قزاقستان خارج کرده است.

-مبادلات با کشورهای آسیایی به حدود  49 میلیارددلار بالغ گردیده است که 36.4 درصد کل تجارت خارجی قزاقستان بوده است. سال 2021 آمار تجارت با آسیا به ارزش33.3میلیارد دلار بود.

-ارزش مبادلات با اتحادیه اروپا 41.8 میلیاردلار بوده است که 31.1 درصد تجارت خارجی قزاقستان محسوب می‌شود. سال گذشته این رقم  حدود 29 میلیارددلار بود که 30 درصد از کل تجارت خارجی این کشور بود.

-مبادلات با کشورهای قاره آمریکا 4.8 میلیارددلار بوده است که بیشترین سهم را در این میان ایالات متحده با 3 میلیارددلار داشته است.

- درمجموع درآمد صادراتی قزاقستان در سال 2022 برای اولین بار از درآمدهای این کشور در سال 2013 که بالاترین آمار را در تجارت خارجی به خود اختصاص داده بود، فراتر رفته است. بخش قابل توجهی از رشد نسبتا زیاد ارزش صادرات کشور یادشده، از افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی در نتیجه جنگ روسیه و اوکراین ناشی شده است. همچنین بخشی از این امر به افزایش میزان صدور نفت این کشور در مقایسه با سالهای اخیر بازمی‌گردد.

 

[1] .قیمت نفت صادراتی قزاقستان به سنگاپور از سایر کشورهای ذکرشده در جدول فوق ارزانتر است.

[2].آمار درآمدهای نفتی قزاقستان از منبعی که این جدول از آن اخذ شده، ازآمار ارائه شده در دیگر سایتهای خبری این کشور، قدری کمتر است.