تمرکز دولت اندونزی برسرمایه گذاری در بخش نفت و گاز

اندونزی به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای دریایی جهان، همیشه منبع اصلی نفت خام و گاز در جهان بوده است اما امروزه این کشور نه تنها با کاهش شدید تولید نفت روبرو است بلکه به یکی از واردکنندگان این ماده سوختی و همچنین گاز طبیعی تبدیل شده است.

اندونزی به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای دریایی جهان، همیشه منبع اصلی نفت خام و گاز در جهان بوده است. اگر چه پیشرفت صنعت نفت و گاز اندونزی از اوج خود در سال‌های اخیرعقب‌نشینی کرده است، اما پیشرفت این صنعت در اندونزی در بسیاری از زمینه‌ها از جمله ایجاد مدل قرارداد اشتراک تولید (PSC) و تجاری‌سازی گاز طبیعی مایع (LNG). موفقیت‌آمیز بوده است. اما افزایش مصرف داخلی، عمر طولانی چاه‌های نفتی و عدم سرمایه گذاری‌های کافی برای کشف منابع جدید و اکتشافات لازم موجب شده است که امروزه این کشور نه تنها با کاهش شدید تولید نفت روبرو شود بلکه به یکی از واردکنندگان این ماده سوختی و همچنین گاز طبیعی تبدیل گردد. از نظر کارشناسان در بحبوحه فشار فزاینده فضای سرمایه گذاری، اندونزی رقابت را از دست داده است و بر این اساس نیاز فوری به اصلاح سیاست ها دربخش های انرژی و معدن دارد. در این خصوص کارگروه نظارتی بالادستی نفت و گاز (SKK Migas) امیدوار است با ایجاد اصلاحات لازم بهبود قابل توجهی در فضای سرمایه‌گذاری در این حوزه  بوجود بیاید.

 بر اساس داده‌های وزارت انرژی و منابع معدنی، سرمایه گذاری در نفت و گاز در سه ماهه سوم سال جاری به 7.7 میلیارد دلار رسیده است.این رقم تنها حدود 60 درصد از هدف 13.2 میلیارد دلاری امسال را تشکیل می دهد، علیرغم اینکه بزرگترین سرمایه گذاری بالادستی به طور متوسط در هفت سال گذشته است. همچنین طبق داده‌های کارگروه نظارتی بالادستی نفت و گاز ( SKK Migas) ، تولید نفت و گاز اندونزی درنیمه اول سال به 1.57 میلیون بشکه معادل نفت در روز رسید که حدود 90 درصد از هدف دولت 1.74 میلیون بشکه در روز را تشکیل می دهد. این کارگروه همچنین تولید 613,000 بشکه در روز را تا 30 سپتامبر ثبت کرد که 86.8 درصد از هدف تولید 703,000 بشکه در روز بود، در حالی که تولید گاز در مجموع به 5,353 میلیون فوت مکعب استاندارد متریک در روز (mmscfd) یعنی 92.3 درصد از هدف 5,800 میلیون فوت مکعب در روز رسید.طبق این داده‌ها مصرف روزانه نفت اندونزی در سال 2021 به 1میلیون 230 هزار بشکه رسید که 43درصد آن از طریق تولید داخلی تامین شده است .

طبق گزارش کارگروه نظارتی تا پایان سال 2020 ذخایر نفت اندونزی 2 میلیارد و 400 میلیون بشکه برآورد شده است که این کشور را در رتبه 22 در میان تولید کنندگان نفت جهان قرار داده است. فعالیت های نفت در دو بخش بالادستی و پایین دستی انجام می‌شود. فعالیت های بالادستی شامل اکتشافات و بهره بردای می‌باشد که در غرب این کشور متمرکز و مناطق اصلی تولید نفت می‌باشد و شامل مناطق سوماترا، دریای جاوه ، کالیمانتان شرقی و دریای ناتونا می‌باشند. اما در عین حال دولت فعالتی‌های اکتشافی در بخش های شرقی کشور را نیز تشویق می نماید که طبق تحقیقات زمین شناسی دارای ذخایر نوید بخشی از هیدورکربن‌ها هستند. فعالیت های پایین دستی نیز شامل پردازش ( تصفیه)، حمل و نقل، ذخیره سازی و تجارت است و تحت مقررات دولتی تنظیم می‌شود. در این بخش 9 پالایشگاه نفت فعال هستند که مجموعا 1.1 میلیون بشکه نفت ظرفیت تصفیه روزانه را دارند.

شرکت های بزرگ خارجی فعال در اکتشافات نفت و گاز اندونزی شامل بریتیش پترولیوم انگلیس ، Conoco Phillips ، Medco  ، Mobil Cepu  و... می‌باشند . لازم بذکر است که تعدادی از شرکت های خارجی با شروع همه گیری کووید -19 و تعطیلی فعالیت ها اندونزی را ترک نمودند .

دولت اندونزی در راستای افزایش تولید نفت و گاز تلاش کرده است تا شرایط و ضوابط  ورود سرمایه گذاری‌های خارجی به کشور خصوصا در بخش های انرژی  و در راس آنها انرژی‌های تجدیدپذیر را بمراتب سهل تر و بوروکراسی اداری را کاهش دهد تا جذابیت بیشتری برای سرمایه گذاری داشته باشد. برای مناطق کار نفت و گاز که ریسک بسیار پایینی دارند، دولت سهم سود نفت و گاز را 80 درصد برای دولت و 20 درصد برای KKKS ارائه می دهد. در مورد گاز، 75 درصد به دولت و 25 درصد مربوط به KKKS است.

طبق داده‌های وزارت انرژی و منابع معدنی ، تولید نفت اندونزی در پنج سال گذشته از حدود 1 میلیون بشکه در روز در دهه 1970، بیشتر به دلیل چاه‌های قدیمی و فقدان اکتشافات جدید کاهش یافته است. داده‌های مذکور  نشان می دهد که تولید از 831,000 بشکه در روز در سال 2016 به 708,000 بشکه در روز در سال 2020 کاهش یافته است. روند کاهش طبق برآوردها همچنان ادامه دارد خواهد بود بطوریکه پیش بینی شده است که به 300,000 بشکه در روز در سال 2030 و 119,000 بشکه در روز در سال 2040 معادل کاهش 58 و 87 درصدی نسبت به سطوح سال 2020 خواهد بود.برنامه ملی انرژی عموم (RUEN) افزایش شدیدمصرف نفت وگاز دردهه‌های آینده را پیش بینی کرده است که احتمالاً کسری نفت و گاز کشور را تشدید می‌کند. به طور مشابه، داده‌های SKK Migas همچنین پیش بینی می‌کند که مصرف نفت داخلی درسال 2050 با افزایش بیش ازدو برابری به 3.97 میلیون بشکه در روزخواهد رسید، درحالی که انتظار می رود مصرف گاز طبیعی نیز بیش ازچهار برابر شده وبه 26000 میلیون متر مکعب در روزبرسد .

در اوایل نوامبر 2020، رئیس جمهور اندونزی (اقای جوکو ویدودو) ، قانون Omnibus در مورد ایجاد شغل  را با هدف کاهش تشریفات اداری و لغو مقررات متعدد و متناقض با هدف کلی رشد اقتصادی و ایجاد شغل امضا کرد. نظارت بر چگونگی تأثیر این قانون بر بخش نفت و گاز با صدور مقررات اجرایی بسیار مهم است. از آنجایی که هدف ابتکار کار گروه نظارتی ( SKK Migas ) و قانون Omnibus جذب سرمایه گذاری جدید در بخش نفت و گاز است لذا یک برنامه و مسیر روشن به سمت یک اکوسیستم سرمایه گذاری جذاب تر و مشوق های مالی لازم  که باید در دسترس  و ملموس باشد و اطمینان حاصل شود که سبد نفت و گاز اندونزی بازدهی قابل قبولی را برای همه سهامداران فراهم می‌کند، مد نظر دولت اندونزی است. ضمنا در این مسیر نگرانی اصلی باید بهبود جایگزینی ذخایر و افزایش تولید باشد تا امنیت انرژی بیشتری برای کشور فراهم شود، زیرا تقاضا با گسترش اقتصاد همچنان به رشد خود ادامه می دهد و در حالی که تولید در میزان کنونی باقی می ماند .