نشست مقدماتی هشتمین کنفرانس ژاپن و توسعه آفریقا موسوم به تیکاد 8 به میزبانی تونس

گزارش نشست مقدماتی هشتمین کنفرانس ژاپن و توسعه آفریقا موسوم به "تیکاد 8 " که اخیرا در پاریس برگزار شد، به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

در آستانه برگزاری هشتمین کنفرانس بین المللی توکیو و توسعه آفریقا موسوم به تیکاد به میزبانی تونس در تاریخ 27 و 28 اوت (5-6 شهریور)، نشستی به میزبانی دفتر آژانس همکاری بین المللی ژاپن ـ جایکا (JICA) در پاریس و کنفرانس  بین المللی ژاپن برای توسعه آفریقا ـ تیکاد (TICAD) برگزار شد.

در این نشست مباحث مختلف و متنوعی در خصوص موضوعات توسعه ای از جمله تغییرات آب و هوایی و تأثیر آن بر اقتصاد های آفریقایی و پیامدهای ناشی از بحران بیماری کوید19 بر این کشورها و نیز موضوعات جدیدتر تأثیر گذار بر حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی این کشورها، همچون جنگ روسیه و اکراین مطرح شده است.

معاون JICA، با اشاره به همکاری موفق بین ژاپن و آفریقا، معتقد است که این امر به لطف مالکیت پروژه‌ها توسط آفریقایی‌ها و همچنین امنیت انسانی امکان پذیر شده است.

به گفته معاون جایکا موضوع امنیت انسانی، "توسعه مردم محور" است. و این بدان معناست که "اساس ملت سازی، توسعه منابع انسانی است. به عبارت دیگر، ...کلید توسعه مردم محور، توانمندسازی در همه سطوح جوامع بشری است.

تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین و تأثیر آن بر اقتصادهای آفریقایی از دیگر موضوعاتی است که در یک پنل ویژه در نشست آژانس همکاری بین المللی ژاپن ـ جایکا در ارتباط با کنفرانس آتی تیکاد به میزبانی تونس، در پاریس به آن پرداخته شده است.

سارا پول (Sarah Poole)، مدیر منطقه ای برنامه توسعه ملل متحد برای 9 کشور عربی قاره آفریقا، در سخنرانی ویدیویی خود، دیدگاه خود را در خصوص موضوعی که از نظر وی سومین آفت آفریقا در زمان حاضر، می‌باشد، یعنی مسئله تغییرات آب و هوایی و گرم شدن سیاره زمین و پیامدهای قابل مشاهده و معنادار آن، مورد بحث و بررسی قرار داد.

به گفته وی، «بیش از 40 درصد از جمعیت این منطقه در حال حاضر در معرض خشکسالی و بلایای ناشی از آب و هوا هستند. اکنون همگان نیاز به اقدام فوری داریم تا از تغییر اقلیم و افزایش نابرابری و تضعیف ثبات منطقه و بی تأثیر شدن سال‌ها تلاش برای پیشرفت و توسعه جلوگیری کنیم.

از دیدگاه ما، بهبود انعطاف پذیری آب و هوا اولویت اصلی برای کاهش این خطرات و حرکت به سمت اقتصاد بدون کربن است. «...، دستیابی به این امر مستلزم بسیج تأمین مالی عظیم است، زیرا تأمین دسترسی جهانی به انرژی تنها در آفریقا به بیش از یک و نیم تریلیون دلار سرمایه گذاری بین سال های 2018 تا 2050 نیاز دارد...».

همچنین توجه به امنیت غذایی به ویژه در شرایط آشکار شدن پیامدهای ناشی از بیماری کوید 19 و جنگ اکراین بر قاره آفریقا موضوع یکی دیگر از پنل هایی بود که در این نشست در پاریس برگزار شد. نکته جالب توجهی که به آن پرداخته شده، افزایش تولید محصول برنج در کشورهای آفریقایی طی یک دوره ده ساله و در قالب همکاری تیکاد به دست آمده است. کشت و افزایش برداشت این محصول در کشورهای آفریقایی به عنوان نخستین نمونه از این ابتکاری است که با اجرای آن، طی یک دوره ده ساله 2008 - 2018 تولید برنج در این قاره از 14 میلیون تن به 28 میلیون تن افزایش یافته و رشد صد در صدی داشته است. از این رخداد به عنوان یکی از موفقیت های بزرگ اجرایی در چارچوب تیکاد یاد می‌شود.    

به گفته کارشناسان ذیربط، این پروژه هنوز تمام نشده و در مرحله دوم (و بعد از کرونا) قرار است تا سال 2030 میزان تولید برنج در آفریقا مجددا با افزایش صددرصدی، از 28 میلیون تن فعلی به 56 میلیون تن برسد. این رکورد با توجه به نیاز و تقاضای رو به رشد این محصول، هدف گذاری شده است. 

به گفته کارشناسان، این ابتکار،  البته به مدد تلاش های هماهنگ تحت رهبری و تعهد قوی آفریقایی توسط موسسات آفریقایی مانند آگرا و نپاد، که جایکا از آنها حمایت کرده است، به تقویت انعطاف‌پذیری آفریقا در برابر نا امنی امنیت غذایی ناشی از جنگ در اوکراین، کمک کرده است.

توضیحات:

کنفرانس بین المللی توکیو توسعه آفریقا (TICAD) در سال 1993 توسط دولت ژاپن به منظور ارتقای توسعه، صلح و امنیت آفریقا از طریق تقویت روابط در همکاری و مشارکت چندجانبه راه اندازی شد. این سازمان توسط دولت ژاپن مدیریت می‌شود و توسط دفتر مشاور ویژه سازمان ملل در امور آفریقا (UNOSAA)، برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP)، کمیسیون اتحادیه آفریقا (AUC)، بانک جهانی و دولت ژاپن میزبانی می‌شود. تیکاد یک پلتفرم چندجانبه فراگیر است که شناسایی مسیرهای موفق توسعه پایدار، خلاقانه و عادلانه را در سراسر آفریقا تسهیل می‌کند.

راه اندازی TICAD برای تمرکز مجدد توجه بین المللی بر نیازهای توسعه ایِ آفریقا موثر بود. در طول نزدیک به 30 سال، تیکاد به یک مجمع جهانی، باز و چندجانبه بزرگ برای بسیج و حفظ حمایت بین المللی برای توسعه آفریقا تحت اصول مالکیت آفریقایی و مشارکت بین المللی تبدیل شده است.

برنامه عمران سازمان ملل متحد (UNDP) به عنوان یکی از بنیانگذاران مشترک تیکاد، به موفقیت این کنفرانس بین المللی متعهد است و در ارائه تخصص های لازم در مورد موضوعات مفهومی و منطقه ای حمایت کرده است. علاوه بر این، UNDP به تسهیل هماهنگی‌ها و مشارکت ها، حمایت از توسعه پایدار از طریق شبکه گسترده خود در آفریقا برای ارائه پشتیبانی لجستیکی و عملیاتی حمایت کرده است. فرآیند تیکاد منعکس کننده این باور اساسی است که توسعه پایدار تنها با مشارکت کامل طیفی از شرکا از جمله دولت ها، سازمان‌های منطقه ای و بین المللی، سازمان‌های غیردولتی، بخش خصوصی و جامعه مدنی می‌تواند اتفاق بیفتد. یکی از اهداف اولیه تیکاد، تسهیل مشارکت جهانی بین بخش دولتی و خصوصی است.

تا کنون هفت دوره از این کنفرانس بین المللی برگزار شده و هشتمین دوره آن، در 27 و 28 اوت (5-6 شهریور) برگزار می‌شود. نشست قبلی تیکاد در سال 2019 در شهر یوکوهامای ژاپن و با حضور بیش از 10000 شرکت کننده برگزار شده است.

دولت ژاپن و سایر سازمان‌دهندگان کنفرانس با وجود همه‌گیری کنونی کووید-19 و ظهور اخیر انواع جدید در قاره آفریقا، پیام قوی همبستگی را در زمان حساسی برای قاره آفریقا ارسال می‌کنند.

شعار تیکاد، حمایت قوی از توسعه به رهبری آفریقا و هدف آن تعیین مسیری برای توسعه این قاره کم برخوردار به ویژه در دوران پس از کووید-19 است، زیرا این بیماری همه گیر تأثیر اجتماعی-اقتصادی قابل توجهی بر آفریقا نیز گذاشته است.

این کنفرانس در زمانی برگزار می‌شود که آفریقا پس از نزدیک به سه دهه پیشرفت نسبتاً ثابت توسعه، در حال حاضر دوران رکود اقتصادی را تجربه می‌کند. این رکود همزمان است با پدیدار شدن پیامدهای ناشی از بحران بیماری کوید19 در سراسر جهان به ویژه در قاره آفریقا؛ بحرانی که چندجانبه‌گرایی، همکاری بین‌المللی و عزم جامعه جهانی برای یافتن راه‌حل‌های جهانی برای چالش‌های پیچیده را ضروری کرده است.