رشد چشمگیر تجارت رمز ارزها در اندونزی و چالش های موجود

همزمان با جهانی شدن پدیده ارزهای دیجیتال، در اندونزی نیز این گونه دارایی‌ها مورد توجه فراوانی قرار گرفته اند به طوریکه این کشور درحال حاضر سرمایه گذاران بیشتری در تجارت رمزنگاری نسبت به سرمایه گذاران در سهام دارد. مطلب ذیل نگاهی به وضعیت مبادلات این گونه دارایی ها در اندونزی و چالش های پیش رو دارد.

 رمز ارزها (ارزهای دیجیتالی) طی چند سال اخیر به یک پدیده جهانی تبدیل شده اند و در اندونزی نیز روند استفاده از این ارزها در حال رشد است. بر اساس گزارش وزارت تجارت اندونزی، علیرغم رکود اقتصادی در جهان به علت همه گیری کووید-19، اندونزی درحال حاضر سرمایه گذاران بیشتری در تجارت رمز نگاری نسبت به سرمایه گذاران در سهام دارد. بطوریکه  رمز ارزها به سرعت در بین مردم اندونزی محبوبیت پیدا کردند و طبق گزارشات معاملات سرمایه گذاری در رمز ارزها در پنج ماه اول سالجاری میلادی با 5 برابر افزایش از 65 تریلیون روپیه در پایان سال2020 به بیش از370 تریلیون روپیه (تقریبا 26 میلیارد و 600 میلیون دلار) رسیده است. همچنین فعالان در اینگونه ارزها در اندونزی نیز  از 4 میلیون نفر در پایان سال 2020 به 6.5 میلیون نفر رسیده است. این در حالی است که تعداد سرمایه گذاران خرده فروشی ثبت شده در بورس اوراق بهادار این کشور تنها 5.37 میلیون نفر بوده است.

از نظر کارشناسان متخصص مرتبط با تجارت ارزهای دیجیتالی، علیرغم رکود اقتصادی نسبی حاکم در اندونزی به دلیل همه گیری کووید-19، تجارت از طریق ارزهای رمزنگاری عملکرد مثبتی از خود نشان داده است. سرمایه گذاران و معامله گران برای افزایش سود خود به راه‌های جذاب تری روی می آورند که یکی از آنها استفاده از دارایی‌های رمز نگاری می‌باشد که طبق گزارش وزارت تجارت درسه ماهه سوم سال 2020 در این زمینه رشد تصاعدی را ثبت نموده است. در این خصوص رئیس Tokocryptoـ از پیشروترین صرافی‌های رمزنگاری جهانی که از سوی Binance پشتیبانی می‌شودـ اعتقاد دارد که در اندونزی Tokocrypto  بیش از 90 هزار معامله گر هفتگی فعال در سه ماهه اول سال جاری میلادی داشته است و میانگین معاملات روزانه آنها بین 40 تا70 میلیون دلار بوده است. همچنین مشاور بنیاد IDK که کوین‌های رمزنگاری شده این بنیاد را صادر می‌کند اظهارداشت که با دسترسی بیشتر مردم در اندونزی به اینترنت، ارزهای دیجیتالی بطور فزآینده ای رایج می‌شوند. وی اضافه کرد که معتقدیم ارزهای دیجیتالی مبتنی بر بلاک چین و خدمات مالی با پیشرفت این فن آوری رشد چشمگیری دارند. بنیاد IDK که کوین‌های این بنیاد تحت عنوان STABLECOIN  را صادر می‌کند ارزش واحدهای خود را بمنظور ایجاد دارایی بلاک چین با روپیه اندونزی ارزش گذاری می نماید که چنین اقدامی می‌تواند خرید و فروش آنها را با سایر  رمز ارزها تسهیل و به یکدیگر پیوند دهد. طبق نظر کارشناسان این بنیاد برخلاف سایر  رمز ارزها که می‌توانند از نظر ارزش در برابر دلار آمریکا و یا سایر ارزها در نوسان چشمگیر باشند،  رمز ارز STABLECOIN دربرابر ارزهای متصل به آن تغییر چندانی نمی‌کند و به همین دلیل این ارز دیجیتالی برای نقل و انتقالات و حواله‌های ارزی دارای محبوبیت می‌باشد. 

کارشناسان  رمز ارزها اعتقاد دارند که محبوبیت اینگونه ارزها به شدت متاثر از اطلاعات رسانه‌های اجتماعی و سطح اعتماد به دارایی در سراسر جهان است. در اندونزی نیز افزایش محبوبیت دارایی‌های رمزنگاری شده باعث شده است هیئت نظارت بر مبادلات آتی وزارت تجارت  این کشور در صدد ایجاد محیط تجاری حفاظت شده تری برآید. یکی از مقامات وزارتخانه مذکور در این خصوص گفت که این وزارتخانه در حال بررسی اسناد مورد نیاز برای مبادله دارایی‌های رمزنگاری شده است و دولت در این زمینه یک موسسه تسویه حساب و سپرده گذاری برای اطمینان از امنیت وجوه سرمایه گذاران ایجاد می نماید. این تسویه حساب 70% دارایی‌های صرافی‌ها را بعنوان وجوه پیش فرض حفظ می‌کند و در صورت وقوع اتفاقاتی قابلیت مسدود کردن وجوه را حفظ می‌کند. حتی در این خصوص هیئت نظارت قوانین را برای ایجاد محیطی امن تر برای مبادلات  رمز ارزها تشدید کرده است. همچنین کارشناسان فعال در حوزه  رمز ارزها معتقدند که تبادل دارایی‌های رمزنگاری شده نقش مهمی در اطمینان از ایمنی اکو سیستم رمزنگاری در اندونزی ایفاد خواهد کرد و کنترل و تعادل، افزایش مطلوبیت بازار و افزایش اطمینان و قانونی بودن استفاده از این ارزها وجود خواهد داشت.

در خصوص اخذ مالیات از رمز ارزها نیز دولت اندونزی اینگونه ارزها را مشمول مالیات قرارداده و درحال تدوین نوعی مالیات بر در آمد نهایی از اینگونه ارزها می‌باشد که بر معاملات ارز دیجیتال اعمال می‌شود. در این زمینه مقامات وزارت دارایی معتقدند که در آمد مالیاتی مناسب ترین راه برای کمک به تجارت رمزنگاری در اقتصاد کشور است و علاوه بر مالیات، رمز ارزها مزایای دیگری برای اقتصاد کشور دارند که هنوز آنها مشخص نیستند. آنها اعتقاد دارند که اگر قیمت بیت کوین به عنوان گرانترین ارزی دیجیتالی همچنان افزایش یابد، سرمایه گذاران  سرمایه خود را به سمت این ارز سوق خواهند داد و توجه به سایر  رمز ارزها در این کشور  کم خواهد شد. در حال حاضر سرمایه گذاران  رمز ارزها را بعنوان دارایی و منبع  کسب سود خود انتخاب می‌کنند زیرا سپرده‌های بانکی و بازار سهام در میان کندی اقتصاد جهانی ناشی از همه گیری، جذابیت کمتری دارند. با اینحال اگر بهبود در اقتصاد جهانی تسریع شود مردم بدلیل سرمایه گذاری بهتر به سرمایه گذاری در بازار سهام یا سایر کالاها باز می‌گردند و لذا برخی  رمز ارزها در این روند شدیدا سقوط خواهند کرد.  

اما در پس تبلیغات، آسیب پذیری‌های غیرقابل انکاری نیز در ارزهای رمزنگاری وجود دارد. علاوه بر نوسانات، ارزهای رمزنگاری شده دارای ویژگی‌های گوناگونی هستند که فرصت سوء استفاده را برای مجرمان مهیا می نماید. ماهیت معاملات رمز ارزها به این معناست که آنها هیچ محدودیت صلاحیتی ندارد بنابر این انتقال دارایی‌های رمزنگاری شده از یک آدرس به آدرس دیگر و سپس مبادله آنها با پول به خارج از کشور آسان است و چنین روندی فضای سوء استفاده را بیشتر می نماید. همچنین کلاه برداری‌های سایبری نیز با استفاده از رمزنگاری در حال پیشرفت است بطوری که کلاه برداران ممکن است دیگر از قربانیان درخواست نکنند که مبلغی را با استفاده از انتقال بانکی منتقل کنند بلکه از  رمز ارزها بعنوان پرداخت درخواست می‌کنند. درسایر اقدامات جنایتکارانه مانند فساد موارد شناسایی شده تا به امروز نشان داده که مجرمان عموما از ابزارهای متعارف استفاده می‌کنند ولی در شرایط رواج فزاینده معاملات رمزنگاری ، ممکن است افراد فاسد شیوه ارتکاب جرم خود را بطرق مختلف مانند دادن رشوه و پاداش از طریق ارزهای رمزنگاری شده تغییر دهند.

بر اساس نظر کارشناسان، اندونزی هنوز درحال ایجاد زیرساخت های رمزنگاری مانند مبادلات رمزنگاری، تسویه حساب ها و سپرده گذاری می‌باشد و تاکنون نظارت بر معاملات با  رمز ارزها در این کشور بطور مستمر انجام نشده است.  در مبارزه با پول شویی، مبارزه با تامین مالی تروریسم و اجرای کامل اینگونه تلاش ها می‌توان خطرات رمزنگاری را بحداقل رساند. فرآیند بررسی معاملات مشتریان که توسط صرافی انجام می‌شود اولین روشی است که اطمینان ایجاد می نماید پول وارد شده به پلتفرم های رمز نگاری از اعمال مجرمانه ناشی نمی‌شود. علاوه بر این، مبادلات غیرقانونی و معاملات بدون سند وجود دارند که در اینگونه موارد با توجه به اینکه معاملات بدون واسطه قانونی انجام می‌شود لذا چالش اصلی را  در تشخیص اعمال مجرمانه در رمزنگاری بوجود می آورد.

 کارشناسان معتقدند که این کشور هنوز وظیفه ای مهم در ارتباط با تشخیص  رمز ارزها دارد و نیاز فوری به همکاری یکپارچه بین سازمان‌های دولتی در اندونزی وجود دارد. از نظر آنان اندونزی بدنبال پیشرفت این صنعت است ولی از طرف دیگر حفظ امنیت فضای موجود و یکپارچگی اولویت اصلی دولت این کشور می‌باشد. بطوریکه آژانس تنظیم کننده معاملات آتی کالا بعنوان تنظیم کننده مبادلات کشور باید بلافاصله ایجاد زیر ساخت های مربوط به رمزنگاری را نهایی کند، بموازات آن باید نظارت و اجرای مستمر شیوه‌های مبادله غیر قانونی برای محافظت از نفوذ وجوه غیر قانونی وجود داشته باشد. همزمان آموزش عمومی‌ برای اطمینان از عدم استفاده مشتریان از مبادلات غیر قانونی مهم است که اکنون بدلیل تقاضا چنین مبادلات غیرقانونی وجود دارند لذا با کاهش تقاضا، آنها نیز بتدریج از بین می روند.

ازسوی دیگر، محققان و مرکز تجزیه و تحلیل معاملات مالی اندونزی باید اقدامات پیشگیرانه ای برای شناسایی جرایم مرتبط با ارزهای رمز نگاری انجام دهند. کارشناس می‌گویند اگر چه هویت فعالان رمز نگاری تنها در قالب یک کد نمایش داده می‌شود اما همه جزئیات تراکنش بلاک چین ذخیره می‌شود و قابل تغییر نیست. محققان باید از فن آوری تجزیه و تحلیل بلاک چین برای ردیابی سریعتر و دقیق تر معاملات رمزنگاری استفاده کنند. بطور خلاصه رمز ارز نباید بعنوان یک تهدید تلقی شود بلکه باید فرصتی برای ایجاد یک اکو سیستم سرمایه گذاری متناسب با پیشرفت های تکنولوژیکی تلقی شود. مهمترین موضوع توسعه کاهش خطر برای حفظ یکپارچگی کل سیستم است. در این زمینه اقدامات فوری لازم است درغیر اینصورت جبران آن دشوار خواهد بود.

معاملات  رمز ارزها در اندونزی اساسا تحت مقررات وزارت تجارت تنظیم می‌شود و مقررات فوق اجازه می دهد ارزهای رمزنگاری بعنوان یک کالا معامله شوند. هرچند شاید از آنها بعنوانا ابزار استفاده نشود زیرا این ویژگی  منحصر به پول ملی این کشور (روپیه) اختصاص دارد که در قانون ارز سال 2011 تصریح شده است.

در اندونزی آژانس تنظیم کننده تجارت آتی کالا در دسامبر سال گذشته مقرراتی را وضع نمود که بر اساس آن 229 ارز رمز نگاری شده بعنوان کالاهای قابل تجارت قانونی تشخیص داده شد و در فوریه سالجاری (2021) نیز مقررات دیگری برای شناسایی 13 سیستم عامل بعنوان مجوزهای تجاری مجاز ارزهای رمز پایه صادر کرد.

بر اساس گزارشات منتشر شده، معاملات بلاک چین در اندونزی تنها توانسته 1 % به معاملات جهانی کمک نماید بنابر این  رمز ارزها منبع قابل توجهی از درآمد مالیاتی بالقوه برای این کشور نبوده است.