فرایند واکسیناسیون عمومی ویروس کرونا در مکزیک

مقامات بهداشتی و وزارت خارجه مکزیک از اواسط سال 2020 با وارد شدن به مراحل نهایی ساخت واکسن کرونا در شرکت‌های مختلف در سراسر جهان، در یک دیپلماسی بهداشتی فعال و باهدف دسترسی سریع و به ‌موقع به واکسن کرونا، اقدام به مذاکره و عقد قرارداد با شرکت‌های مختلف در سراسر جهان نمودند.

بر همین اساس مکزیک در اواخر سال گذشته طرح ملی واکسیناسیون همگانی و رایگان مردم را منتشر کرد. بر اساس پیش‌بینی دولت، طرح ملی واکسیناسیون کرونا در این کشور از دسامبر سال 2020 آغاز و تا مارس ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد. مکزیک در تأمین واکسن مورد نیاز خود بر تنوع و استفاده حداکثری از ظرفیت شرکت‌های معتبر داروسازی بین‌المللی تأکید دارد.

الف- نوع واکسن خریداری ‌شده

تاکنون در مکزیک مجوز استفاده اضطراری از دو واکسن فایزر و آسترازنکا صادرشده است؛ که از این دو تنها واکسن فایزر در چارچوب طرح ملی واکسیناسیون مکزیک مورد استفاده قرار گرفته است. بااین‌حال مکزیک اعلام کرده است در طرح ملی واکسیناسیون تا آخر مارس 2021 از واکسن شرکت‌های فایزر، آسترازنکا، کانسینو چین و واکسن اسپوتنیک روسیه استفاده خواهد کرد و در مجموع با حدود 21.4 میلیون دوز واکسن این شرکت‌ها تقریباً 14 میلیون نفر را واکسینه خواهد کرد. میزان استفاده از هر یک از این واکسن‌ها تا پایان مارس 2021 بر اساس جدول زیر خواهد بود.

مکزیک با واکسن شرکت فایزر طرح واکسیناسیون خود را آغاز کرد و بر اساس برنامه دولت در ادامه از واکسن کانسینو، اسپوتنیک، شرکت آسترازنکا و سایر قراردادها بهره خواهد برد. مکزیک با شرکت فایزر قرارداد تأمین 34.4 میلیون دوز واکسن و با شرکت آسترازنکا قرارداد تأمین 77 میلیون دوز واکسن را دارد. شایان‌ذکر است مکزیک از هر فرصتی برای خرید از شرکت‌های معتبر بین‌المللی مورد تائید سازمان بهداشت جهانی استفاده می‌کند و بعضا برای دسترسی سریع‌تر به این واکسن انجام فاز 3 آزمایش‌های بالینی در مکزیک را تائید می‌کند. به‌عنوان نمونه واکسن کانسینو چین بخشی آزمایش‌های بالینی فاز سه خود را در مکزیک انجام داد و هفته گذشته دولت مکزیک اعلام کرد شرکت‌های داروسازی کیورواک (CUREVAC) و نواواکس (NOVAVAX) فاز 3 آزمایش‌های بالینی خود را در مکزیک آغاز کرده‌اند.

علاوه بر موارد فوق که از مهم‌ترین واکسن‌هایی است که در طرح واکسیناسیون ملی مکزیک استفاده خواهد شد، از اواسط سال جاری دولت مکزیک اعلام کرده است که با شرکت‌های داروسازی ازجمله شرکت جانسون-جانسون آمریکا (Johnson & Johnson) و شرکت زیست‌فناوری والواکس (Walvax Biotechnology) چین، شرکت فرانسوی سانوفی پاستور (Sanofi-Pasteur) مذاکراتی داشته و توافق لازم برای دستیابی به این واکسن‌ها در صورت تائید نهایی صورت خواهد گرفت.

ب- عوارض جانبی هر یک از واکسن‌های استفاده‌ شده

همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد تاکنون تنها واکسن فایزر به‌صورت رسمی و در یک مجوز استفاده اضطراری در مکزیک استفاده‌ شده است. این واکسن برای واکسیناسیون کارکنان بهداشتی فعال در بخش‌های مبارزه با کرونا بخش‌های بیمارستانی و بهداشتی مکزیک استفاده‌ شده است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده عوارض واکسن مورد استفاده، محدود بوده و بجز یک مورد که با واکنش شدید دریافت ‌کننده روبرو شده است سایر موارد تا این لحظه عوارض محدود و مقطعی داشته‌اند. مورد واکنش داده‌ شده یک پزشک 32 ساله مکزیکی است که پس ‌از آنکه واکسن فایزر-بیون تک کووید-19 را دریافت کرده است، دچار تشنج، کاهش قدرت عضلانی و تنگی نفس شده در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان تخصصی در ایالت نئولئون بستری گردیده است. این پزشک مکزیکی سابقه واکنش آلرژی داشته است.

ج- سیاست‌های واکسیناسیون عمومی جمعیت

طرح ملی واکسیناسیون کرونا مکزیک از دسامبر سال 2020 آغاز و تا مارس ۲۰۲۲ ادامه دارد. دولت مکزیک اظهار داشته که در این طرح مکزیک به دنبال دسترسی در سریع‌ترین زمان ممکن به واکسن‌های مؤثر است و هدف این است که هم‌زمان با اولین کشورهای جهان، روند واکسیناسیون را آغاز و واکسیناسیون بخش قابل‌توجهی از جمعیت مکزیک تا پایان سال 2021 به اتمام برساند. بر اساس این استراتژی واکسیناسیون بیش از 130 میلیون نفر در مکزیک طی پنج مرحله در دوره زمانی مورداشاره در نظر گرفته‌شده است.

فازهای طراحی ‌شده بر اساس طرح ملی واکسیناسیون مکزیک که از سوی وزارت بهداشت مکزیک تهیه ‌شده است به شرح زیر است:

فاز اول: کارکنان بهداشتی، در این مرحله کارکنان بهداشتی که به‌طور مستقیم در مراقبت بیماران کووید 19 درگیر هستند واکسینه خواهند شد. این فاز دسامبر 2020 آغاز و تا فوریه 2021 ادامه خواهد داشت.

بر اساس آنچه وزارت بهداشت مکزیک اعلام کرده است انتظار می‌رود در فاز اول در حدود 250 هزار نفر از کارکنان بهداشتی مکزیک واکسن فایزر را دریافت کنند. سایر کارکنان بهداشتی مکزیک که در سایر بخش‌های بهداشتی مکزیک مشغول خدمت هستند بر اساس فازبندی مطرح‌شده بر اساس سن واکسینه خواهند شد.

فاز دوم: افراد 60 ساله و بالاتر، این افراد بین فوریه و آوریل 2021 واکسیناسیون آن‌ها انجام خواهد شد و در طی این دوره افراد 80 ساله و بالاتر در اولویت قرار خواهند گرفت؛ سپس افراد بین ۷۰ تا ۷۹ سال و درنهایت افراد بین ۶۰ تا ۶۹ سال.

فاز سوم: افراد بین ۵۰ تا ۵۹ سال، این گروه طبق طرح بین آوریل تا می ۲۰۲۱ واکسینه خواهند شد.

فاز چهارم: افراد بین ۴۰ تا ۴۹ سال، پیش‌بینی می‌شود این بخش بین ماه‌های می تا ژوئن 2021 واکسینه شوند.

فاز نهایی افراد زیر ۴۰ سال: این بزرگ‌ترین گروهی است که در طرح دولت پیش‌بینی‌شده است و واکسیناسیون این گروه از ژوئن ۲۰۲۱ آغاز خواهد شد و تا مارس ۲۰۲۲ تکمیل خواهد شد.

سایر مواردی قابل‌توجه در خصوص طرح ملی واکسیناسیون مکزیک

امکان اصلاح طرح: مقامات مکزیک اعلام داشته‌اند که برنامه طراحی‌شده بر اساس امکانات و ظرفیت‌های در نظر گرفته‌شده کنونی برنامه‌ریزی‌شده است و لذا چنانچه تغییر در ظرفیت و امکانات رخ دهد امکان اصلاح این طرح در آینده وجود دارد.

اولویت برای افراد دارای بیماری مزمن: در این طرح اولویت اصلی در واکسیناسیون بر اساس سن اعلام‌شده است بااین‌حال افراد دارای بیماری‌های مزمن در فازهای سنی خود دارای اولویت خواهند بود.

واکسیناسیون افراد بهبودیافته از کوید 19: در این طرح واکسیناسیون تمامی افراد حتی افرادی که از کرونا بهبود یافته‌اند در نظر گرفته ‌شده است.

در ارتباط با همین موضوع، موارد زیر نیز قابل ملاحظه می‌باشد:

- قرارداد امضا شده مکزیک بادانشگاه آکسفورد- شرکت داروسازی آسترازنکا یک تفاهم‌نامه مشترک و چندجانبه بین مکزیک، آرژانتین و سازندگان این واکسن است. تولید این واکسن با مشارکت مالی بنیاد کارلوس اسلیم کارآفرین و سرمایه‌دار بزرگ مکزیک و آزمایشگاه‌های مکزیک و آرژانتین جهت استفاده داخلی در مکزیک و همچنین توزیع این واکسن در آمریکای لاتین است. در ۴ ژانویه، کمیسیون فدرال حفاظت از خطرات بهداشتی مکزیک استفاده اضطراری از واکسن آسترازنکا را تائید کرد. قرار است از حدود 250 میلیون دوز واکسن آسترازنکا که در مکزیک بسته بندی خواهد شد 77.4 میلیون دوز برای مصرف داخلی و باقیمانده به سایر کشورهای آمریکای لاتین ارائه گردد. شرکت داروسازی مکزیکی لیومونت بسته‌بندی این واکسن را انجام خواهد داد و برنامه‌ریزی برای بسته‌بندی با ظرفیت حداکثر 685 هزار دوز واکسن در روز انجام ‌شده است.

- دولت مکزیک تاکنون استفاده از واکسن اسپوتنیک روسیه را تائید نکرده است. با این‌وجود در طرح دولت پیش‌بینی‌شده است تا پایان ماه مارس 3.7 میلیون نفر از طریق آن واکسینه می‌شوند. مقامات دولتی می‌گویند مکزیک قرار است 12 میلیون دوز واکسن روسی خریداری کند و مقامات بهداشتی می‌توانند خیلی زود استفاده از آن را در این کشور تائید کنند.

- استفاده از واکسن اسپوتنیک بعداز آنکه شرکت فایزر اعلام کرد تحویل دوز واکسن طی هفته‌های آتی به مکزیک را برای ارائه به کشورهای فقیر کاهش خواهد داد در دستور کار جدی دولت مکزیک قرار گرفت. مقرر است با توجه به موافقت مکزیک دوزهای دریافتی از واکسن فایزر از سوی مکزیک به نفع کشورهای فقیر به دنبال درخواست سازمان ملل متحد کاهش ‌یابد و ایفای تعهدات فایزر به مکزیک در یک دوره طولانی‌تری صورت پذیرد. مکزیک انتظار تحویل هفتگی حدود 400 هزار دوز واکسن فایز را داشت که در حال حاضر این کشور فقط نیمی از این میزان را به‌صورت هفتگی دریافت خواهد کرد.

- رئیس‌جمهور مکزیک بر رایگان بودن و همگانی بودن واکسن کرونا تأکید می‌کند و وعده داده است که دسترسی به این واکسن را برای همه مردم مکزیک فراهم خواهد کرد و هیچ نگرانی برای افراد فقیر وجود نخواهد داشت. دولت وی بودجه‌ای در حدود 4 میلیارد دلار برای تهیه واکسن در نظر گرفته است.