شاخص S&P 500 و پیش‌بینی انتخابات ریاست جمهوری 2020 امریکا

«گلدمن ساکس» (Goldman Sachs) به‌عنوان بزرگ‌ترین بانک سرمایه‌گذاری جهان، در تحلیلی نشان داده است که عملکرد بازار بورس امریکا در ماه‌های پیش روی انتخابات ریاست جمهوری این کشور تا به امروز شاخص خوبی برای پیش‌بینی برنده این انتخابات بوده است.

شاخص «اس ­اند­پی» چیست؟

شاخص «اس ند­پی» (S&P 500)؛ مخفف عبارت (Standard and Poor's Index)  لیستی از 500 شرکت برتر در بازار بورس سهام آمریکا (نیویورک و نزدک /NASDAQ) را نشان می‌دهد. این شاخص با استفاده از ریسک و بازده شرکت‌های بزرگ، عملکرد کل بازار سهام را ارزیابی می‌کند. در واقع «میانگین عملکرد» سبدی از سهام ۵۰۰ شرکت برتر در بازار بورس سهام آمریکا است.

شاخص S&P 500 پس از «داو جونز» (Dow Jones Industrial Average) که از شناخته‌شده‌ترین شاخص‌های جهان است، بزرگ‌ترین شاخص سهام آمریکا است. Dow Jones نیز مجموعه‌ای از عملکرد سهام ۳۰ شرکت بزرگ اقتصادی آمریکا را نشان می‌دهد. در بین شرکت‌های برتر شاخص S&P 500 می‌توان از اپل، مایکروسافت، آمازون، فیس­بوک، الفابت (Alphabet )، جی. پی. مورگان (JP Morgan Chase & Co)، نتفیلیکس، اکسون موبیل (Exxon Mobil Corp.) و... نام برد.

شاخص S&P 500 در کنار سایر ابزارهای دخیل در اقتصاد مانند اوراق قرضه، شاخص‌های کالایی، شاخص ارز و… باید تجزیه‌وتحلیل شود. برای مثال هنگامی‌که حرکات مثبت در این شاخص مشاهده می‌شود به معنی رشد بورس آمریکا است. به‌طورکلی عملکرد شاخص‌های سهام می‌تواند بازگوکننده وضعیت اقتصاد یک کشور یا منطقه باشد و مانند یک دماسنج اقتصادی برای پیش‌بینی نوسانات کوتاه‌مدت یک اقتصاد و یا رشد و رکود یک اقتصاد از دیدگاه بلندمدت به آن نگاه کرد.

نحوه عملکرد بازار بورس و شاخص S&P 500 در انتخابات امریکا چگونه است؟

چگونه سرمایه‌گذاران از شاخص S&P 500 برای دانستن برنده انتخابات امریکا در سوم نوامبر 2020 استفاده می‌کنند؟ با دنبال کردن روندهای قیمت در بازار بورس سه ماه مانده به انتخابات!

با نگاهی به روند تاریخی ارتباط بین «بازار بورس» و «انتخابات ریاست جمهوری امریکا»، وقتی سه ماه مانده به این رویداد، عملکرد این شاخص بالا باشد حزب حاکم بر کاخ سفید دوباره پیروز انتخابات خواهد بود و اگر این شاخص پایین باشد شانس بیشتری برای کاندیدای رقیب وجود دارد.[i]

این پیش‌گویی در حدی است که در سال 2016 کمتر کسی گمان می‌کرد دونالد ترامپ بتواند برنده شود و تنها کسی که احتمال این پیروزی را بالا می‌دانست بازار بورس بود.

برای بررسی نحوه عملکرد و تأثیرگذاری بازار بورس قبل از انتخابات ریاست جمهوری، مجله معتبر اقتصادی Barron’s نگاهی به عملکرد شاخص S&P 500 در 100 روز مانده به روز انتخابات (3 نوامبر) از سال 1980 انداخته است. آنچه به‌دست‌آمده این است که در 80 درصد مواقع این شاخص در سال‌های انتخاباتی رشد داشته است و در سال‌هایی که انتخاباتی نبوده در اواخر تابستان و اوایل پائیز تنها 60 درصد رشد کرده است.[1]

طبق گزارشی که شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری Dimensional Funds در سال 2019 منتشر کرده، بازار بورس در بین سال‌های 2016-1928 در 19 مورد از 23 مورد، عملکردی مثبت داشته و تنها در 4 سال انتخاباتی این گردش منفی بوده است.[2]

همین‌طور طبق این گزارش، 100 روز مانده به انتخابات، عموماً ما با کاهش بی‌ثباتی و نوسان بازار بورس مواجه هستیم. به‌عنوان نمونه در سال‌های انتخاباتی 2012 و 2016 که دو رویداد آخر انتخاباتی امریکا بودند، نوسان بازار در روزهای پایانی منتهی به انتخابات نسبت به 100 روز قبل از آن، بسیار کاهش پیدا کرده بود حتی در فضایی که تنش‌های لفظی کاندیداهای وقت بخصوص در سال 2016 (بین دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون) بسیار شدید شده بود. دلیل این کاهش نوسان بازار بورس در روزهای نزدیک به انتخابات، خیلی مشخص نیست اما شاید بتوان یک دلیل را این دانست که بازارها ابزار خوبی برای پیش‌بینی نتایج هستند و به علت ماهیت کار سهامداران و سرمایه‌گذاران که اغلب می‌بایست روزی هزاران تصمیم فردی را بررسی کنند مانند صاحب‌نظران سیاسی خیلی از اتفاقات ناگهانی دچار تعجب نمی‌شوند.

گلدمن ساکس (Goldman Sachs) در تحلیلی نشان داده است که عملکرد بازار بورس امریکا در ماه‌های پیش روی انتخابات ریاست جمهوری این کشور تا به امروز شاخص خوبی برای پیش‌بینی برنده این انتخابات بوده است.[3]

بر اساس گزارش ماه گذشته (16 جولای) گلدمن ساکس، با بررسی عملکرد شاخص اس اند پی (S&P 500) سه ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری می‌توان پیش‌بینی کرد که رئیس‌جمهور بعدی امریکا چه کسی خواهد بود. اگر این عملکرد 100 روزه مثبت بوده باشد طبق بررسی صورت گرفته، دولت فعلی امریکا می‌تواند در بیستمین انتخابات از بیست و سومین آن از سال 1928 (سالی که شاخص S&P 500 شروع به کار کرده است) پیروز میدان باشد؛ تخمینی که تا امروز 87 درصد صحیح بوده است.

آیا شاخص S&P 500 در همه سال‌های انتخاباتی نتیجه را درست پیش‌بینی کرده است؟

از سال 1928 تا 2016 تنها سه انتخابات ریاست جمهوری در امریکا بوده که بازار بورس در تعیین برنده نهایی خطا کرده است.

1. در سال 1956 علیرغم اینکه شاخص بورس 100 روز مانده به انتخابات 3.2 درصد ریزش داشت اما نماینده حزب حاکم یعنی آیزنهاور توانست مجدداً انتخاب شود.
2. در سال 1968 در حالی حزب حاکم به ریچارد نیکسون باخت که سه ماه مانده به انتخابات شاخص S&P 500 شاهد 6 درصد افزایش بود.
3. در سال 1980 مجدداً حزب حاکم از رونالد ریگان علیرغم افزایش 6.9 درصدی شاخص S&P 500 سه ماه مانده به انتخابات شکست خورد.[4]

درواقع عملکرد شاخص S&P 500 سه ماه مانده به ریاست جمهوری امریکا، توانسته از سال 1928 در 87 درصد از مواقع و از سال 1984 به‌طور دقیق نتیجه نهایی را پیش‌بینی کند.

برخی معتقدند سرمایه‌گذارانی که به امور سیاسی و پیش‌بینی رئیس‌جمهور آینده علاقه‌مندند، می‌بایست فرایند بازار بورس و سرمایه را در این بازه زمانی تا سوم نوامبر 2020 با دقت زیر نظر داشته باشند.

وضعیت فعلی شاخص S&P 500 چگونه است؟

سه ماه اول سال تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا بازار سهام وضعیتی به شدت نامشخص داشت به‌طوری‌که  بسیاری از بنگاه‌ها در همه‌جای جهان از ارائه راهنمایی‌های متداول خود درباره درآمدهای آینده بنگاه خودداری می‌کردند که این اتفاق در برخی نقاط برای نخستین بار رخ داد. تحلیلگران نیز با بی‌اعتمادی کامل به نقاط عطف، پیش‌بینی سود را کاهش دادند؛ اما آخرین گزارش فصلی شرکت‌ها تا حدی توجیه‌کننده درجه‌ای از خوش‌بینی بود.

محاسبات جاناتان گلوب از بانک کردیت سوئیس، نشان می‌دهد بنگاه‌هایی که  آخرین گزارش فصلی خود را منتشر کرده‌اند - یعنی گروهی که ۸۴ درصد ارزش بازار شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ را تشکیل می‌دهند- ۲۴ درصد بهتر از تخمین‌هایی که زیان‌دهی آن‌ها را پیش‌بینی می‌کرد، عمل کرده‌اند.

علائم امیدوارکننده دیگری هم مشاهده می‌شود. مطابق داده‌های بانک مورگان استنلی (که از سال ۲۰۰۴ هزینه سرمایه‌ای شرکت‌ها را ردیابی می‌کند)؛ پس از سقوط ابتدای سال جاری هزینه‌های سرمایه‌ای بنگاه‌ها با سریع‌ترین رشد ماهانه مواجه شدند.

روند شاخص S&P 500 که در 23 مارس 2020 (4 فروردین 99) شاهد افت به 2237.40 واحد بوده اخیراً تا 3372.85 واحد رشد داشته است که نشان‌دهنده بازگشت و بهبودی بسیار خوب از ریزشی است که ناشی از شیوع ویروس کرونا بود. طبق آخرین برآورد، این شاخص در پایان ماه گذشته میلادی (جولای) 5.5% رشد را ثبت کرده است این در حالی است که ایالات‌متحده درگیر بدترین رکود اقتصادی تاریخی خود است. «وال مارت» (Walmart) بزرگ‌ترین شرکت خرده‌فروشی آمریکایی بر پایه میزان درآمد در این شاخص، 8 درصد جهش داشت؛ و رشد سرمایه غول‌های بزرگ فناوری مانند اپل (16.5+درصد)، آمازون (014.7+درصد)، آلفابت (5+درصد) با جمع سرمایه‌ای بیش از یک تریلیون دلار، توانست به رشد دوباره بازار کمک کند.[5]

البته برخی از تحلیلگران هم بر آن‌اند که این آمار و ارقام مثبتی که برای شرکت‌های بزرگ ثبت‌شده تنها مدیون موفقیت این غول‌های فناوری آمریکایی است. فیس‌بوک، اپل، مایکروسافت، آمازون و آلفابت که درمجموع ۲۲ درصد از ارزش بازار شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ را تشکیل می‌دهند، در یک سال اخیر ۱۶ درصد رشد و بازده سهام ۳۵ درصدی را ثبت کرده‌اند. درحالی‌که تمام ۴۹۵ شرکت دیگر شریک در شاخص افتی ۵ درصدی داشته‌اند.

این روزها، آنچه بر افت‌وخیز روند بازار جهانی بورس در کوتاه‌مدت تأثیرگذار خواهد بود به‌غیراز رسیدن فصل دریافتی‌های شرکت‌ها، موضوع پیشرفت در تولید واکسن کرونا است. اخبار ناشی از بهبود روند کشف واکسن چنانچه اخیراً شاهد بودیم می‌تواند با افزایش قیمت‌ها بازار را احیا کند هرچند هنوز زود است بتوان به این موضوع امیدوار بود.

 

نگرانی وال‌استریت (Wall Street) از احتمال برنده شدن جو بایدن

بعد از گذشت ماه‌ها فراز و نشیبِ بازار بورس تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا و در ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری 2020 امریکا، آشنایی بیشتر تجار با دیدگاه‌ها و سیاست‌های کاندیداها و اینکه چه تأثیری بر بازار و اقتصاد در سطح وسیع‌تر خواهند داشت، موجب دغدغه خاطر آن‌ها شده است. انتخاب دوباره دونالد ترامپ به معنای ادامه کاهش مالیات‌ها و تسهیل قوانین تجارت در سطح داخلی و البته ادامه تنش با شرکای تجاری خارجی است. از سوی دیگر، جو بایدن، معاون سابق رئیس‌جمهور امریکا در عین وعده به اقدامات زیربنایی در حوزه‌های انرژی پاک، آب، راه‌آهن، ترانزیت و... اما آن‌چنان‌که خود او به صراحت گفته است در صورت پیروزی در جهت افزایش مالیات شرکت‌ها و ثروتمندان گام بر خواهد داشت.

تأثیر وقایع سیاسی بر بازار بورس و سرمایه تا حدی است که 24 ماه ژوئن (4 خرداد 99) هنگامی‌که بازار تحت تأثیر گسترش وسیع ویروس کرونا، شاهد سقوط 2.6 درصدی بود برخی از تجار و تحلیلگران وال‌استریت، بخشی از این شکست را متوجه نتایج منتشرشده از نظرسنجی‌های انتخاباتی دانستند؛ به‌ویژه نظرسنجی «نیویورک‌تایمز و سینا کالج» (The New York Times and Siena College) که از برتری جو بایدن بر دونالد ترامپ خبر می‌داد. این نگرانی خیلی جای تعجب ندارد چراکه اخیراً جو بایدن در نشستی با اهالی وال‌استریت گفته است که در صورت برنده شدن، قسمت اعظمی از طرح اصلاحات مالیاتی دونالد ترامپ (که از نظر کارشناسان به افزایش حدود 2 تریلیون دلاری کسری بودجه دولت طی یک دهه منجر خواهد شد) را قطع خواهد کرد و حتی «اقدامات بیشتری که قطعاً آن‌ها را خشنود نخواهد کرد» انجام خواهد داد.

از طرف دیگر، به نظر می‌رسد دموکرات‌هایی که در حال حاضر اکثریت مجلس نمایندگان را تحت تسلط خود دارند شانس زیادی هم در جهت تصاحب مجلس سنا در انتخابات پیش رو دارند و در اختیار گرفتن کامل کنگره توسط دموکرات‌ها، به معنای تغییرات زیادی در سیاست‌هایی مانند بحث مالیات‌ها و فروش سلاح به دولت‌های خارجی است که در سال‌های اخیر یکی از عوامل افزایش قیمت‌ها در بازار بورس بوده است.

به همین دلایل است که بازار بورس گرایش بیشتر و در واقع امید بیشتری به انتخاب مجدد ترامپ در انتخابات پیش رو دارد. از زمان انتخاب ترامپ در نوامبر 2016 تا امروز شاخص S&P 500 بیشتر از 45 درصد رشد داشته است. همین‌طور طرح پیشنهادی ترامپ برای تسهیل نظام مالیاتی و کاهش مالیات به‌خصوص برای درآمدهای بالا که در اواخر سال 2017 به‌صورت قانونی درآمد، باعث رشد چشمگیر اکثر شرکت‌های آمریکایی در مجموعه S&P 500 و کسب سود 20 درصدی برای آن‌ها در سال 2018 شد. حالا جو بایدن در طرح مبسوط خود وعده داده است که نرخ مالیات شرکت‌ها را از 21 درصد به 28 درصد برساند، طرحی که به گفته گلدمن ساکس اگر اجرایی شود می‌تواند عایدی هر سهم از شرکت‌های S&P 500 را تا 12 درصد قطع کند اتفاقی که باعث مخالفت سهامداران خواهد شد.

کمپانی‌های بزرگ نظامی هم که با استفاده از مزیت‌های اقتصادی سیاست‌های دولت دونالد ترامپ در فروش سلاح به کشورهایی مانند عربستان سعودی، توانستند سود فوق‌العاده‌ای کسب کنند، با افزایش احتمال انتخاب جو بایدن دچار وحشت خواهند شد.

به لیست شرکت‌های بزرگ نگران از افزایش مالیات‌ها و کمپانی‌های نظامی می‌بایست کمپانی‌های عظیم نفت و گاز را هم افزود که با وعده جو بایدن به کاهش استفاده از سوخت فسیلی از طریق توسعه نیروگاه‌های بدون کربن، کاهش مصرف نفت، گاز و زغال‌سنگ با کارآمدتر کردن وسایط نقلیه، حمل‌ونقل عمومی، ساختمان‌ها و نیروگاه‌ها به شدت نگران ریسک‌هایی هستند که در صورت انتخاب دموکرات‌ها با آن مواجه خواهند شد.

به‌طور نمونه، صنعت نفت تگزاس از روی کار آمدن بایدن هراس دارد. تا حدی که بزرگ‌ترین ترس مدیران نفت و گاز تگزاس برای 12 ماه آینده نه رکود است و نه همه‌گیری ویروس کرونا، بلکه احتمال پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد 76 درصد از این مدیران اجرایی، انتخاب جو بایدن را بزرگ‌ترین تهدید برای منافع اقتصادی شرکت‌های خود می‌دانند.[6]

ناگفته نماند که دراین‌بین، برخی از تحلیلگران هم با چشمداشتی به کاهش تنش‌های ایالات‌متحده امریکا در روابط خارجی با سایر قدرت‌های بزرگ دنیا مانند چین (وضع تعرفه‌های سنگین و ایجاد جنگ تکنولوژی در زمان ترامپ که موجب نوساناتی در بورس شده است) در صورت انتخاب جو بایدن، امیدوار به ایجاد جوی آرام و باثبات برای بازار سرمایه هستند.

جمع‌بندی

در بازار رایج گمانه‌زنی‌های انتخاباتی، استراتژیست های اقتصادی مانند کارشناسان هلدینگ LPL Financial (بزرگترین شرکت کارگزاری مستقل سهام در آمریکا) برای تعیین نتیجه انتخابات ریاست جمهوری امریکا نه به آمار و نظرسنجی‌های معمول که به بازده و عملکرد بازار بورس نگاه می‌کنند. عملکرد شاخص S&P 500، سه ماه مانده به ریاست جمهوری امریکا، توانسته از سال 1928 در 87 درصد از مواقع و از سال 1984 به طور دقیق نتیجه نهایی را پیش‌بینی کند.

درحالی‌که طبق اطلاعات دفتر پژوهش‌های اقتصادی آمریکا، همه‌گیری ویروس کرونا باعث شدیدترین رکود اقتصادی این کشور در سه‌ماهه دوم سال جاری میلادی شده و تولید ناخالص داخلی که شاخص فعالیت اقتصادی در این کشور است، 33 درصد نسبت به زمان مشابه در سال گذشته، کاهش یافته است، شاخص S&P 500 در پایان ماه گذشته میلادی (جولای) توانسته 5.5 درصد رشد را ثبت کند و عملکرد موفق غول‌های تکنولوژی، شاخص مهم دیگر بازار بورس؛ نزدک (Nasdaq Composite) را تا 6.8 درصد بالا ببرد؛ اما همچنان سرمایه‌گذاران نگاهشان به وضعیت بد اقتصادی کشور به‌طورکلی و چگونگی تأثیر آن بر بازار سرمایه است.

همان‌طور که در این نوشتار بررسی شد اهالی وال‌استریت و صاحبان صنایع بزرگ نگران روی کار آمدن جو بایدن در انتخابات پیش روی امریکا هستند. مواضع اقتصادی بایدن، او را به‌عنوان چهره مخالف وال‌استریت شناسانده است؛ فردی که قصد دارد با اخذ مالیات بیشتر از شرکت‌های بزرگ آمریکا که این روزها بار اصلی رشد شاخص‌های بورس نیویورک را به دوش می‌کشند، عدالت مالیاتی مطلوب خود را پیاده کند و اجرای سیاست کاهش مالیات بر شرکت‌ها را که دونالد ترامپ اجرا کرده بود، متوقف نماید. همچنین طبق برنامه پیشنهادی او، تقویت تولید انرژی‌های پاک، تسهیل قوانین و مقررات، ضربه بزرگی به صنعت نفت و گازِ در حال رشد آمریکا خواهد زد.

هرچند به نظر می‌رسد انتخاب کاملا هریس به‌عنوان معاون جو بایدن، بسیاری از نگرانی‌ها را در مورد احتمال قوت گرفتن طیف چپ‌گرای حزب دموکرات پس از پیروزی احتمالی بایدن در انتخابات سوم نوامبر خنثی کند چرا که خانم هریس به‌عنوان سیاستمداری معتدل شناخته می‌شود که چندان موافق برخورد مالیاتی با شرکت‌های بزرگ به‌ویژه غول‌های فناوری اطلاعات نیست.

اما وضعیت برای اهالی بورس در جبهه رقیب با اطمینان بیشتری همراه است. دونالد ترامپ از زمان رسیدن به ریاست جمهوری حمایت خود را از صنعت نفت  و پروژه‌های بزرگ خط لوله نفتی نشان داده است تا حدی که ادعا کرده آمریکا به خاطر تولید بالای نفت شیل از نظر انرژی به استقلال رسیده و دیگر هیچ‌گاه به عرضه‌کننده خارجی محتاج نخواهد بود.

به همین دلیل است که به نظر می‌رسد صنعت نفت آمریکا در انتخابات 2020 آمریکا حامی ترامپ باشد. این صنعت حدود یک میلیارد دلار به کمپین انتخاباتی ترامپ کمک کرده، درحالی‌که تنها 265 هزار دلار به کمپین بایدن اختصاص داده است. این حمایت در حالی است که در دور قبلی انتخابات، تفاوت بین کاندیداهای جمهوری‌خواه و دموکرات بسیار کمتر بود. در آن مقطع زمانی (سال 2016)، دونالد ترامپ 1.2 میلیون دلار از صنعت نفت و گاز کمک گرفت و یک‌میلیون دلار هم به هیلاری کلینتون رسید.

به‌هرحال هنوز زود است که بتوان بر اساس شاخص‌های بورس به پیش‌بینی قاطعی از برنده انتخابات ریاست جمهوری امریکا پرداخت؛ باید تا ماه اکتبر صبر کرد تا بتوان محکم‌تر و مستندتر به ارزیابی شاخص برتر بورس امریکا S&P 500 نشست؛ اما چیزی که قابل کتمان نیست ارتباط دوسویه بازار بورس و انتخابات ایالات‌متحده امریکا و تأثیرپذیری این دو از یکدیگر است.

[1] https://www.barrons.com/articles/heres-how-the-stock-market-has-performed-in-the-100-days-leading-up-to-the-election-51595961896

[2] http://static.fmgsuite.com/media/documents/dfa8e2eb-70a8-4830-bbab-2e967cef3871.pdf

[3] https://www.livemint.com/market/mark-to-market/us-presidential-polls-a-look-at-s-p500-s-performance-3-months-ahead-of-the-event-11595321964786.html

[4] https://markets.businessinsider.com/news/stocks/stock-market-correctly-predicted-next-president-biden-donald-trump-election-2020-6-1029351214#

[5] https://fortune.com/2020/07/31/s-and-p-500-july-2020-us-economy/

[6] https://oilprice.com/Energy/Energy-General/Big-Oil-Has-Spent-Nearly-A-Billion-Dollars-On-Trumps-Reelection.html

 

[i] جدول بررسی ارتباط رشد و کاهش شاخص «اس اند پی» در انتخابات ریاست جمهوری امریکا

 چنان که در جدول زیر مشاهده می‌شود جز در سه سال انتخاباتی (1956- 1968 و 1980)، هرگاه شاخص S&P 500 مثبت بوده حزب حاکم توانسته در دور دوم پیروز انتخابات باشد و هرگاه شاخص منفی است حزب رقیب جایگاه را به دست گرفته است.