آمار هوش مصنوعی در ترکیه، ۲۰۲۵

هوش مصنوعی به فناوری‌ای اشاره دارد که از طریق سیستم‌های رایانه ای (کامپیوتری)، توانایی‌های تفکر، یادگیری و تصمیم‌گیری انسان‌مانند را تقلید می‌کند. داده‌های مربوط به این فناوری که به طور فزاینده‌ای در زندگی روزمره و دنیای تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای نخستین بار به عنوان آمار رسمی ارایه می‌شود. این آمار بر اساس نتایج نظرسنجی استفاده از فناوری اطلاعات سازمانی و نظرسنجی استفاده از فناوری اطلاعات خانگی تهیه شده است.

برای آشکار کردن نحوه استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی از سوی شرکت‌ها و افراد و نظارت بر تحولات در این زمینه، نظرسنجی استفاده از فناوری اطلاعات سازمانی از سال ۲۰۲۱ هر ساله داده‌های مربوط به استفاده از هوش مصنوعی در شرکت‌هایی با ۱۰ کارمند یا بیشتر را جمع‌آوری می‌کند. در محدوده نظرسنجی استفاده از فناوری اطلاعات خانگی، داده‌های مربوط به استفاده مولد از هوش مصنوعی برای افراد ۱۶ تا ۷۴ ساله برای نخستین بار در سال ۲۰۲۵ به دست آمد.

 استفاده از هوش مصنوعی در استارت‌آپ‌ها به عنوان فناوری‌هایی تعریف می‌شود که از طریق سیستم‌های مبتنی بر نرم‌افزار یا تعبیه‌شده در دستگاه، بینش، توصیه یا تصمیم‌گیری ایجاد می‌کنند. نمونه‌ها شامل برنامه‌های هوش مصنوعی تولید محتوا، چت‌بات‌ها و دستیاران مجازی، سیستم‌های تشخیص چهره یا گفتار، تجزیه و تحلیل داده‌های مبتنی بر یادگیری ماشین، ربات‌های خودکار مورد استفاده در اتوماسیون انبار و پهپادهای خودکار مورد استفاده برای جابجایی بسته‌ها می‌شود. در افراد، استفاده از هوش مصنوعی به عنوان استفاده آگاهانه و عمدی از ابزارهای هوش مصنوعی مولد برای تولید محتوا تعریف می‌شود. این محتوا می‌تواند در قالب‌های مختلفی مانند متن، تصاویر، کد نرم‌افزار، ویدیو، موسیقی و موارد دیگر باشد.

  ۷.۵ درصد از استارتاپ‌ها اعلام کردند که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. نسبت استارتاپ‌هایی که اظهار داشتند از هر یک از فناوری‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، در سال ۲۰۲۱ به میزان ۲.۷٪ بود، در حالی که این میزان در سال ۲۰۲۵ به ۷.۵٪ افزایش یافت. هنگامی‌که استارتاپ‌های استفاده‌کننده از هوش مصنوعی بر اساس گروه اندازه کارکنان بررسی شدند، مشاهده شد که ۶.۶٪ از استارتاپ‌های دارای ۱۰ تا ۴۹ کارمند، ۹.۶٪ از استارتاپ‌های دارای ۵۰ تا ۲۴۹ کارمند و ۲۴.۱٪ از استارتاپ‌های دارای ۲۵۰ کارمند یا بیشتر در سال ۲۰۲۵ از نوعی فناوری هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند. این نرخ‌ها در سال ۲۰۲۱ به میزان ۲.۳٪ در استارتاپ‌های دارای ۱۰ تا ۴۹ کارمند، ۳.۶٪ در استارتاپ‌های دارای ۵۰ تا ۲۴۹ کارمند و ۹.۶٪ در استارتاپ‌های دارای ۲۵۰ کارمند یا بیشتر بود.

 میزان استفاده از هوش مصنوعی از سوی استارتاپ‌ها بر اساس گروه اندازه، ۲۰۲۱-۲۰۲۵

 

 هوش مصنوعی بیشتر از سوی استارت‌آپ‌هایی که فعالیت‌های اطلاعاتی و ارتباطی انجام می‌دهند، مورد استفاده قرار گرفت. هنگام بررسی استارتاپ‌هایی که استفاده از هرگونه فناوری هوش مصنوعی را گزارش کرده‌اند، بر اساس گروه فعالیت اقتصادی، مشخص شد که هوش مصنوعی بیشترین استفاده را در بین استارتاپ‌هایی که در بخش «اطلاعات و ارتباطات» فعالیت می‌کنند، با ۴۷.۱٪ داشته است. پس از آن، استارتاپ‌هایی که در بخش «مالی و بیمه» فعالیت می‌کنند، با ۲۱.۱٪ و استارتاپ‌هایی که در بخش «تعمیر کامپیوتر و تجهیزات ارتباطی» فعالیت می‌کنند، با ۱۵.۲٪ قرار دارند.

 درصد شرکت‌هایی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، بر اساس گروه فعالیت اقتصادی، ۲۰۲۵

 

 رایج‌ترین هدف استفاده از هوش مصنوعی در شرکت‌ها، بازاریابی یا فروش بوده است. هنگامی‌که اهدافی که استارتاپ‌ها برای آن از هرگونه فناوری هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند، بررسی شد، مشخص شد که ۴۶.۵٪ از استارتاپ‌ها در سال ۲۰۲۵ از نرم‌افزار یا سیستم‌های هوش مصنوعی برای اهداف بازاریابی یا فروش استفاده کرده‌اند. پس از آن ۴۱.۱٪ برای فرآیندهای تولید یا خدمات، ۴۱.۰٪ برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه (R&D) یا نوآوری و ۴۰.۰٪ برای فرآیندهای تجاری و سازماندهی مدیریت استفاده کرده‌اند. استفاده از هوش مصنوعی برای حسابداری، کنترل یا مدیریت مالی ۳۳.۷٪، برای امنیت فناوری اطلاعات و ارتباطات ۲۲.۶٪ و برای فعالیت‌های لجستیک ۱۳.۶٪ بود.

درصد استارتاپ‌هایی که از هوش مصنوعی به صورت هدفمند استفاده می‌کنند، ۲۰۲۵ بود.

 

9 درصد از استارتاپ‌هایی که از هوش مصنوعی استفاده نمی‌کنند، اظهار داشتند که در حال بررسی استفاده از هوش مصنوعی هستند. نسبت استارتاپ‌هایی که اعلام کردند از هیچ فناوری هوش مصنوعی استفاده نمی‌کنند اما آن را در نظر دارند، در سال ۲۰۲۵ به میزان ۹.۰٪ بود. بر اساس گروه اندازه کارکنان، نسبت استارتاپ‌هایی که از هوش مصنوعی استفاده نمی‌کنند اما آن را در نظر دارند، برای استارتاپ‌هایی با ۱۰ تا ۴۹ کارمند ۸.۴٪، برای استارتاپ‌هایی با ۵۰ تا ۲۴۹ کارمند ۱۰.۴٪ و برای استارتاپ‌هایی با ۲۵۰ کارمند یا بیشتر ۱۸.۲٪ بود.

 مهم‌ترین دلیل عدم استفاده از هوش مصنوعی، عدم تخصص در این طرح ابتکاری بود. هنگام بررسی دلایل عدم استفاده از هوش مصنوعی در بین استارتاپ‌هایی که اظهار داشتند از هیچ فناوری هوش مصنوعی استفاده نمی‌کنند اما در حال بررسی آن هستند، مهم ترین دلیل، فقدان تخصص مرتبط در داخل استارتاپ با ۷۴.۲٪ بود. پس از آن هزینه‌های بالا با ۶۷.۴٪ و پیامدهای قانونی نامشخص، مانند عدم اطمینان قانونی در مورد مسوولیت در صورت خسارت ناشی از استفاده از هوش مصنوعی، با ۶۲.۴٪ قرار داشتند.

 دلایل عدم استفاده استارتاپ‌ها از هوش مصنوعی بر اساس گروه اندازه کارکنان، ۲۰۲۵

 

جوانان بیشتر از هوش مصنوعی استفاده کردند. نسبت افرادی که استفاده‌ی مفید از هوش مصنوعی را اعلام کردند، در سال ۲۰۲۵ به ۱۹.۲ درصد رسید. وقتی این نرخ بر اساس جنسیت بررسی شد، مشخص شد که ۱۹.۴ درصد از مردان و ۱۸.۸ درصد از زنان از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. وقتی میزان استفاده از هوش مصنوعی بر اساس گروه سنی تجزیه و تحلیل شد، مشخص شد که افراد ۱۶ تا ۲۴ ساله با ۳۹.۴ درصد بیشترین استفاده را از هوش مصنوعی داشته‌اند و پس از آن افراد ۲۵ تا ۳۴ ساله با ۳۰ درصد و افراد ۳۵ تا ۴۴ ساله با ۱۵.۵ درصد قرار دارند. گروه سنی با کمترین میزان استفاده از هوش مصنوعی، گروه سنی ۶۵ تا ۷۴ سال بود.

میزان استفاده‌ی مفید از هوش مصنوعی بر اساس جنسیت و گروه سنی، ۲۰۲۵

با افزایش سطح تحصیلات، میزان استفاده از هوش مصنوعی افزایش می‌یابد. هنگامی‌که افراد استفاده‌کننده از هوش مصنوعی بر اساس پیشینه‌ی تحصیلی بررسی شدند، مشخص شد که بالاترین میزان استفاده از هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ در بین فارغ‌التحصیلان آموزش عالی با ۳۶.۱ درصد بوده است. پس از آن، فارغ التحصیلان دبیرستان یا هنرستان فنی و حرفه‌ای با ۲۲.۸ درصد، فارغ التحصیلان دبستان یا راهنمایی با ۱۷.۲ درصد و فارغ التحصیلان دبستان با ۲.۲ درصد قرار داشتند. وقتی این نرخ بر اساس جنسیت بررسی شد، مشخص شد که در بین فارغ التحصیلان دبستان و کسانی که تحصیلات رسمی ندارند، مردان با نرخ بالاتری نسبت به زنان از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. در بین فارغ التحصیلان دبستان یا راهنمایی، فارغ التحصیلان دبیرستان یا هنرستان فنی و حرفه‌ای و فارغ التحصیلان آموزش عالی، زنان با نرخ بالاتری نسبت به مردان از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.

 نرخ استفاده مولد از هوش مصنوعی بر اساس جنسیت و سطح تحصیلات، ۲۰۲۵

۷۹.۷ درصد از افرادی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، از هوش مصنوعی برای اهداف خاص استفاده می‌کنند. از بین افرادی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، ۷۹.۷ درصد آن را برای اهداف خصوصی، ۳۳.۸ درصد برای اهداف حرفه‌ای و ۳۱.۴ درصد برای آموزش رسمی استفاده کرده‌اند. وقتی بر اساس جنسیت بررسی شد، نرخ استفاده خصوصی برای مردان ۸۱.۹ درصد و برای اهداف حرفه‌ای ۳۷.۷ درصد بود، در حالی که برای زنان، این نرخ‌ها به ترتیب ۷۷.۴ درصد و ۲۹.۵ درصد بود. از نظر استفاده آموزشی رسمی، زنان با ۳۶.۶ درصد از آن برای اهداف خصوصی استفاده کردند که این رقم برای مردان ۲۶.۷ درصد بود.

از هر ۱۰ نفری که از هوش مصنوعی استفاده نمی‌کنند، ۶ نفر اظهار داشتند که به هوش مصنوعی نیازی ندارند. هنگام بررسی دلایل عدم استفاده از هوش مصنوعی در بین کسانی که اظهار داشتند نیازی به آن ندارند، بالاترین میزان، با ۶۳.۳ درصد، به دلیل عدم نیاز به هوش مصنوعی بود. پس از آن، ندانستن نحوه استفاده از هوش مصنوعی با ۱۸.۷ درصد، ندانستن وجود آن با ۱۲.۴ درصد و نگرانی در مورد حریم خصوصی، امنیت یا ایمنی با ۵.۵ درصد قرار داشتند.

 

دلایل عدم استفاده از هوش مصنوعی مولد بر اساس جنسیت، ۲۰۲۵

 

 

منبع : موسسه آمار ترکیه (توئیک) Tuik