تاثیر افزایش تعرفه‌های آمریکا بر صادرات بلغارستان

در چند سال اخیر، ایالات متحده سهم نسبتاً کوچک اما پایداری در تجارت خارجی بلغارستان داشته است. روندی پایدار نیز در پیشی گرفتن صادرات بلغارستان به آمریکا نسبت به واردات از این کشور مشاهده می‌شود. طبق داده‌های منتشرشده در گزارش اقتصاد فراآتلانتیکی ۲۰۲۵ که اخیراً توسط اتاق بازرگانی آمریکا در اتحادیه اروپا و اتاق بازرگانی ایالات متحده تهیه شده، صادرات بلغارستان به آمریکا در سال ۲۰۲۴ بیش از سه برابر واردات کالاهای آمریکایی به بلغارستان بوده است.

اخیرا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، اعمال محدودیت‌های جدید وارداتی به شکل تعرفه‌های اضافی را اعلام کرد که شامل همه کالاها می‌شود (به جز فولاد، آلومینیوم و خودروها که پیش‌تر شامل تعرفه‌های ۲۵٪ شده بودند). برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا، میزان تعرفه‌های جدید ۲۰٪ تعیین شده است و در مقابل کمیسیون اروپا  اقداماتی علیه آمریکا پیشنهاد داد. ترامپ تعرفه‌های گمرکی را برای بسیاری از کشورها به مدت ۹۰ روز تعلیق کرد.  

روابط تجاری بین ایالات متحده آمریکا و بلغارستان در سال‌های اخیر، روندی رو به رشد داشته است. در سال ۲۰۲۴، حجم مبادلات تجاری بین بلغارستان و ایالات متحده به ۱.۵۷۶ میلیارد دلار رسید که صادرات بلغارستان به ارزش ۱.۱۲۰ میلیارد دلار و واردات از ایالات متحده به میزان 489.1 میلیون دلار بوده است، طبق داده‌های موسسه آمار ملی بلغارستان. نسبت به سال ۲۰۲۳، کاهش ۸ درصدی در تجارت دوجانبه مشاهده شده است. حجم مبادلات تجاری با ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ معادل ۱.۷۰۸ میلیارد دلار بود که از این مقدار، ۱.۱۴۲ میلیارد دلار صادرات به ایالات متحده و ۵۶۶.۱ میلیون دلار واردات از ایالات متحده بوده است.

وضعیت تجارت بلغارستان و آمریکا – داده‌های گزارش «اقتصاد فراآتلانتیکی ۲۰۲۵»

• صادرات آمریکا به بلغارستان: ۴۸۹ میلیون دلار
• سهم از واردات کل بلغارستان: ۱.۴٪
• این سهم در صورت حذف تجارت درون‌اتحادیه‌ای (درون اتحادیه اروپا) به ۳.۲٪ می‌رسد.
• صادرات بلغارستان به آمریکا: ۱.۵ میلیارد دلار
• سهم از کل صادرات بلغارستان به جهان: ۲.۳٪
• این سهم بدون احتساب صادرات درون‌اتحادیه‌ای به ۶.۶٪ می‌رسد.

این ارقام نشان‌دهنده رابطه پایدار و رو به رشد تجاری میان دو کشور است. صادرات مستقیم و غیرمستقیم (از طریق شرکای اتحادیه اروپا) بلغارستان به آمریکا در سال گذشته رشد داشته است.

پنج کالای عمده وارداتی از آمریکا به بلغارستان (به میلیون دلارّ)

1. تجهیزات حمل‌ونقل – ۱۶۱
2. ماشین‌آلات – ۷۷
3. تجهیزات رایانه‌ای و الکترونیکی – ۸۵
4. محصولات نفتی و زغالی – ۲۴
5. محصولات شیمیایی – ۴۳

این آمار نشان می‌دهد واردات از آمریکا بیشتر در حوزه کالاهای با ارزش افزوده بالا است و باعث ورود فناوری‌های آمریکایی به کشور می‌شود. گاز طبیعی مایع (LNG) در میان ۵ کالای برتر وارداتی نیست، همچنین مواد معدنی خام نیز دیده نمی‌شوند، در حالی که محصولات شیمیایی بار دیگر جایگاه خود را بازپس گرفته‌اند.

پنج کالای عمده صادراتی بلغارستان به آمریکا (به میلیون دلار)

1. رایانه‌ها و تجهیزات الکترونیکی – ۲۲۴.۴
2. ماشین‌آلات – ۱۵۷
3. محصولات شیمیایی – ۱۲۸
4. تولیدات متنوع صنعتی – ۲۶۶
5. فلزات اولیه – ۱۲۷

بلغارستان برای چندمین سال متوالی کالاهایی با ارزش افزوده بالا مانند رایانه، تجهیزات الکترونیکی، کالاهای صنعتی، مواد شیمیایی و فلزات اولیه را به آمریکا صادر کرده است. ساختار صادرات همانند گزارش سال ۲۰۲۴ حفظ شده است.

صادرات خدمات

• صادرات خدمات آمریکا به بلغارستان: ۴۷۵ میلیون دلار
• صادرات خدمات بلغارستان به آمریکا: ۶۶۴ میلیون دلار (افزایش ۲۵٪ نسبت به ۴۹۶ میلیون دلار سال گذشته)

سرمایه‌گذاری‌ها

• سرمایه‌گذاری مستقیم آمریکا در بلغارستان: ۵۱۴ میلیون دلار (بدون تغییر نسبت به سال قبل)
• سرمایه‌گذاری بلغارستان در آمریکا: کاهش به ۷۴ میلیون دلار
• مشاغل مرتبط مستقیم با آمریکا در بلغارستان: ۱۲٬۷۲۶ شغل
• مشاغل ایجادشده توسط شرکت‌های بلغاری در آمریکا: کمتر از ۵۰۰ شغل

 

تاثیرات منفی بر بلغارستان

وزارت اقتصاد و صنعت بلغارستان بلغارستان اعلام کرد که این تعرفه‌ها – هم تعرفه‌های قبلی بر فولاد و آلومینیوم و هم تعرفه‌های جدید – تأثیرات منفی بر تجارت بلغارستان با ایالات متحده خواهند داشت. که مهمترین آنها عبارتند از:

• کاهش رقابت‌پذیری شرکت‌های بلغاری در بازار آمریکا؛
• اختلال در زنجیره‌های تأمین، به‌ویژه برای شرکت‌های بلغاری که تأمین‌کننده شرکت‌های بزرگ اروپایی هستند که خود به آمریکا صادرات دارند؛
• احتمال تأثیر منفی بر صادرات بلغارستان به شرکای اروپایی، در پی اشباع بازار داخلی اروپا از کالاهایی که دیگر به آمریکا صادر نمی‌شوند.

همچنین، تأثیرات غیرمستقیم قابل‌توجهی نیز وجود دارد، چراکه بسیاری از شرکت‌های بلغاری بخشی از زنجیره تأمین شرکت‌های بزرگ آلمانی و دیگر شرکت‌های اروپایی در صنایع خودروسازی، داروسازی و غیره هستند. هرگونه اختلال در این زنجیره‌ها می‌تواند منجر به کاهش سفارشات یا حتی بسته شدن شعبات در بلغارستان شود.