افتتاح اولین بانک طلا در تاریخ اندونزی و اهمیت آن

پرابوو سوبیانتو رئیس‌جمهور اندونزی 26 فوریه 2025 نخستین بانک طلای این کشور را افتتاح کرد. افتتاح اولین بانک طلای اندونزی از طریق اعطای مجوز به شرکت پگادائیان و بانک شریعت اندونزی صورت گرفت و گامی در جهت حمایت از فرایند پایین دستی در آستا چیتا (هشت آرمان) که توسط دولت پرابوو تدوین شده محسوب می‌شود. به گفته مقامات اندونزی، این بانک ها نقش مهمی در تقویت اکوسیستم صنعت طلای ملی خواهد داشت و بخشی از فرآیند توسعه زنجیره ارزش این صنعت است.

 اولین بانک طلای تاریخ اندونزی روز 26 فوریه 2025 توسط رئیس جمهور این کشور افتتاح شد. پرابوو در حالیکه شمش طلای نمادین نمادینی را درون صندوق امانات قرار می داد؛ گفت که در آستانه هشتادمین سالگرد جمهوری اندونزی، برای اولین بار در تاریخ این کشور دارای یک بانک طلا شده است. وی ابراز امیدواری کرد که تاسیس نخستین بانک طلای اندونزی تاثیر مثبتی بر اقتصاد این کشور داشته باشد. به گفته پرابوو این بانک طلا تولید ناخالص داخلی اندونزی را به 245 تریلیون روپیه افزایش خواهد داد؛ 1.8 میلیون شغل جدید ایجاد خواهد کرد و ارز خارجی را بیشتر خواهد کرد. وی با بیان اینکه تاکنون، طلای استخراج‌شده از اندونزی مستقیماً به خارج از کشور فرستاده می‌شد؛ به این نکته اشاره کرد که دستاوردهای فوق از این پس محقق خواهد شد زیرا از مراحل اولیه استخراج تا فرآوری نهایی، طلا در داخل کشور پردازش و ذخیره خواهد شد و به خارج از کشور منتقل نخواهد گردید.
پیش از این، سازمان خدمات مالی اندونزی (OJK) مقررات شماره ۱۷ سال ۲۰۲۴ را درباره اجرای فعالیت‌های تجاری شمش طلا صادر کرده بود. این مقررات مبنایی برای مؤسسات خدمات مالی جهت ورود به کسب‌وکار طلا محسوب می‌شود. در تاریخ ۶ ژانویه ۲۰۲۵، OJK  به شرکت پگادائیان مجوز داد تا به اولین بانک طلای اندونزی تبدیل شود. حدود یک ماه بعد، بانک شریعت اندونزی نیز مجوز فعالیت به عنوان بانک طلا را دریافت کرد. بانک‌های طلای پگادائیان و بانک شریعت اندونزی مجاز به انجام فعالیت‌هایی مانند سپرده‌گذاری طلا، ارائه وام‌های سرمایه در گردش با پشتوانه طلا، خدمات سپرده‌گذاری طلای شرکتی و تجارت طلا هستند .

اندونزی یکی از تولیدکنندگان مهم طلا در جهان است. ایجاد بانک‌ طلا به این کشور نقش پررنگ‌تری در تجارت جهانی طلا می‌دهد. بانک‌ طلا می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش معدن و صنایع مرتبط کمک کنند. پرابوو چند روز قبل از افتتاح اولین بانک طلا، در کاخ مردکا، جاکارتا در تاریخ ۱۷ فوریه گفته بود: « تا به امروز، ما هیچ بانکی برای طلای خود نداشتیم. در اندونزی چنین چیزی وجود نداشت. بخش زیادی از طلای ما استخراج و به خارج از کشور منتقل می‌شد. اکنون می‌خواهیم یک بانک ویژه برای طلای اندونزی داشته باشیم».

انگیزه‌ها، شرایط و ابعاد تاسیس نخستین بانک طلای اندونزی
تاسیس بانک طلا نیازمند سرمایه قابل توجه، زیرساخت های فنی پیشرفته برای مدیریت حساب، نقل و انتقال و تراکنش و داشتن مدلی با ثبات از کسب و کار است. همچنین رعایت استانداردهای بین المللی مانند مقررات کمیته بازل برای بانکداری و رعایت قوانین ضد پولشویی در تاسیس بانک طلا ضرورت دارد. اندونزی با داشتن شرایط لازم اقدام به افتتاح اولین بانک‌های طلا با اهداف اقتصادی، مالی و صنعتی کرده است. مهم‌ترین انگیزه‌های این اقدام را می‌توان موارد زیر دانست:

کاهش وابستگی به بازارهای خارجی: تاکنون بخش عمده‌ای از طلای استخراج‌شده در اندونزی مستقیماً به خارج از کشور صادر می‌شد، در حالی که این کشور از یک سیستم مدیریت مالی برای طلای داخلی بی‌بهره بود. بانک طلا به کنترل و نگهداری بخشی از این منابع در داخل کشور کمک می‌کند.

تقویت صنعت ملی طلا: ایجاد بانک طلا بخشی از فرآیند توسعه زنجیره ارزش در صنعت معدن اندونزی است که پرابوو سوبیانتو، رئیس‌جمهور اندونزی، آن را از طریق برنامه هشت آرمان یا آستا چیتا[1] پیش برده است. این اقدام به افزایش ارزش افزوده صنعت طلا در داخل کشور کمک می‌کند.

ایجاد ثبات در بازار و تسهیل سرمایه‌گذاری: بانک‌های طلا امکان ارائه خدماتی مانند سپرده‌گذاری طلا، وام‌های با پشتوانه طلا و تجارت شمش را فراهم می‌کنند. این اقدام به افزایش شفافیت در بازار طلا و تسهیل سرمایه‌گذاری در این بخش منجر خواهد شد و در شرایط بی ثباتی اقتصادی، پشتوانه ای امن برای سرمایه گذاران فراهم می آورد.

حفظ ارزش پول ملی و مقابله با تورم: طلا یکی از دارایی‌های پایدار است و می‌تواند به عنوان پشتیبان ارزش پول ملی اندونزی عمل کند. داشتن یک سیستم بانکی متمرکز بر طلا می‌تواند نوسانات اقتصادی را کنترل و از افت ارزش پول جلوگیری کند.

کاهش تاثیر بحران‌های بانکی و اقتصادی: از آنجا که بانک های طلا دارایی خود را بر اساس ارزش واقعی طلا تعیین می‌کنند؛ احتمال ورشکستگی بانک ها کاهش می یابد. همچنین چون طلا دارایی جهانی محسوب می‌شود بانک های طلا می‌توانند انتقالات مالی بین المللی را تسهیل نمایند. داشتن این حاشیه امن برای اندونزی در شرایط بحرانی احتمالی می‌تواند به این کشور در تداوم روند توسعه کمک کند.

افتتاح اولین بانک‌های طلای اندونزی یک گام راهبردی در توسعه صنعت طلا، تقویت اقتصاد ملی و افزایش کنترل بر منابع معدنی کشور محسوب می‌شود. دولت پرابوو سوبیانتو امیدوار است که با اجرای این پروژه، اندونزی بتواند ارزش افزوده بیشتری از منابع طلای خود کسب کند و در سطح جهانی جایگاه بهتری در بازار طلا به دست آورد.

اندونزی یکی از تولیدکنندگان مهم طلا در جهان است. ایجاد بانک‌ طلا به این کشور نقش پررنگ‌تری در تجارت جهانی طلا می‌دهد. بانک‌ طلا می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش معدن و صنایع مرتبط کمک کنند.

اندونزی با دارا بودن 2600 تن ذخایر معدنی طلا، در رتبه ششم جهان از نظر ذخایر معدنی طلا قرار دارد. این کشور در سال های اخیر با متوسط استخراج 110 تن طلا در رتبه هشتم بزرگ ترین تولید کننگان طلا در جهان قرار داشته است. ذخایر طلای بانک اندونزی در سال 2024 معادل 78.57 تن بود. بزرگ ترین معدن طلای اندونزی، معدن گراسبرگ در استان پاپوا است که یکی از بزرگ ترین معادن طلای جهان به شمار می رود. این معدن در سال 2018 حدود 2.69 میلیون اونس طلا تولید کرد.

چالش‌هایی مانند مقررات مالی، نظارت بر تقلب و قاچاق طلا، و نیاز به همکاری با بانک‌های جهانی وجود دارد. با این حال، دولت اندونزی در تلاش است تا با توسعه چارچوب قانونی و تشویق سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، بانک‌های طلا را به بخشی کلیدی از سیستم مالی کشور تبدیل کند. با ایجاد بانک های طلا انتظار می رود این چالش ها را کاهش دهد. بانک‌های طلا می‌توانند نقش مهمی در ثبات اقتصادی، مدیریت منابع ملی و گسترش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در اندونزی ایفا کنند.

از این پس سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند از طریق بانک‌های طلا در بازار طلا به‌صورت رسمی و قانونی سرمایه‌گذاری کنند. انتظار می رود بانک‌های طلا به متنوع‌سازی ابزارهای مالی در اندونزی کمک کرده و فرصت‌های جدیدی برای مدیریت دارایی‌ها ایجاد ‌کنند. امکان وام‌دهی با پشتوانه طلا، تأمین مالی را برای افراد و شرکت‌ها تسهیل خواهد کرد و به افزایش نقدینگی در بازار طلا و کاهش خروج سرمایه از کشور کمک خواهد نمود.

فعالیت بین المللی بانک های طلا نیز منوط به هماهنگی با مقررات FATF در زمینه مقابله با پولشویی، تامین مالی تروریسم و نقل و انتقالات مشکوک است. در غیر این صورت امکان محدودیت های مالی و تحریم های بین المللی علیه این بانک ها نیز وجود دارد.

تاسیس بانک طلا برای کشورهایی که تولید کننده طلا هستند و با تورم و کاهش ارزش پول ملی مواجه اند گزینه مناسبی برای حفظ ارزش دارایی و جلب اعتماد شهروندان و فعالان اقتصادی است و می‌تواند به ایجاد یک سیستم مالی با ثبات تر کمک کند. توصیه می‌شود در ایران که تولید کننده طلاست و با تورم و کاهش ارزش ریال مواجه است؛ امکان تاسیس بانک طلا برای خدمات داخلی بررسی شود.

[1] Asta Cita  هشت آرمان یا هشت هدف که توسط پرابوو برای هدایت توسعه کشور تا 2045 تدوین شده است