توانایی های صنعتی بلغارستان در گلابگیری

بلغارستان یکی از کشورهایی است که از ظرفیت و توانایی صنعتی بالایی در تهیه اسانس گل رز برخوردار است.

معرفی گل رز بلغارستان

در رساله پلینی جوان، بیش از 20 نوع گل رز شرح داده شده است. او نام گل رز تراکیا را به یکی از این گونه‌ها داد. گل رز بر روی یکی از سکه‌های تراکیا حک شده است. منطقه کازانلاک پس از انعقاد معاهده 30 ساله بین خان اومورتاگ و بیزانس در سال 815 وارد مرزهای اولین پادشاهی بلغارستان شد.

• تنها در قلمرو اطراف کازانلاک، گل رز روغنی که از هند از طریق ایران، سوریه و آسیای صغیر آورده شده است، شرایط مطلوبی برای توسعه پیدا می‌کند
• اولین شرکت­ تجارت گل رز در کازانلاک توسط دونچو پاپازوف در سال 1820 تأسیس شد. کازانلاک مرکز تولید گل رز در بلغارستان شد و روغن گل رز کازانلاک با کسب مدال های طلا در نمایشگاه‌های لندن، فیلادلفیا، پاریس، میلان و آنتورپ به شهرت جهانی رسید.

تاریخچه گل رز دمشقی

• گل رز روغن زای بلغاری نماد مهمی‌برای بلغارستان است، اما حقیقت این است که منشا گل مورد علاقه خارج از مرزهای کشور است. این همان چیزی است که نام گیاه شناسی این نوع رز نشان می دهد - رز دمشق به شهر سوریه دمشق اشاره دارد. جایی بین واقعیت تاریخی و افسانه‌ها، به دنبال ریشه گل رز گشتیم...

رزهای دوران باستان

• اعتقاد بر این است که اولین گل رز در سرزمین‌های بلغارستان توسط سربازان بازگشته اسکندر مقدونی به تراکیا آورده شد. منابع مکتوب در اوایل قرن اول میلادی  گواه نقش گل رز در زندگی اهالی تراکیا است. از روغن گل سرخ نیز در ظرف مسح مورد استفاده در مراسم مذهبی استفاده می‌شد. شواهدی مبنی بر حضور گل رز در زندگی و آیین‌های مردمان باستان از مصر، امپراتوری روم، یونان وجود دارد... با توجه به انواع متعدد گل رز که از دوران باستان شناخته شده اند، این به راحتی قابل توضیح است. گل رز روغن زا با رنگ صورتی لطیف و عطری جذاب که امروزه به عنوان گل رز کازانلاک یا گل رز بلغاری شناخته می‌شود، به احتمال زیاد تنها در قرون وسطی به خاک بلغارستان آورده شده است.

گل رز روغن زا در بلغارستان

• زادگاه رزهای روغنی کشت شده احتمالاً شمال ایران است. این ایرانیان بودند که نام رز را «گل»، با حرف بزرگ گذاشتند و نماد کشور شد. منابع مختلف از طریق آداب و رسوم مختلف به احترام گل رز در ایران گواهی می دهند. برای پذیرایی از مهمانان گلاب پاشیده می‌شد. گل رز سپر جنگجویان ایرانی را تزئین می‌کرد. ایرانیان سالانه خراجی را به صورت گلاب به بغداد می دادند و در سال های طلایی بغداد، مسجدسازان همین گلاب را در هاون می ریختند و دیوارها عطری باورنکردنی در زیر نور خورشید می داد. در آن زمان ایران گلاب را به چین، مصر و اسپانیا صادر می‌کرد...
• اسناد مکتوب معینی از وجود گلهای رز روغنی در منطقه شهر کازانلاک که امروزه به دره رز معروف است به سال 1652 وجود دارد. گل رز از طریق دمشق به این سرزمینها وارد شده است و تاریخ نشان می دهد که کشت گلها در باغ های یک قاضی ترک (در آن زمان بلغارستان بخشی از امپراتوری عثمانی بود) آغاز شده است. در سال 1593 سلطان مراد سوم به قاضی دستور داد تا برای نیازهای کاخ سلطان شروع به پرورش گل رز کند.

بلغارستان به عنوان وطن جدید گل رز

• چندین قرن بعد، امروز گل رز دمشقی در خانه جدید خود - دره رز در بلغارستان - به طور مجلل زندگی می‌کند و به عنوان نماد این کشور شناخته می‌شود. در اینجا آب و هوا و خاک مساعدترین شرایط را برای با کیفیت ترین رز روغن زا در جهان فراهم می‌کند. گل رز بلغاری مترادف با بالاترین کیفیت در زمینه فرآورده‌های گل رز است. از آن عمدتا عصاره (اسانس)، گلاب و رنگ گل رز برای اهداف عطرسازی، آرایشی، داروسازی و صنایع غذایی استخراج می‌شود و کشت گل رز در بلغارستان سنت‌های چند صد ساله دارد و در رونق دائمی است.
• گل سرخ (Rosa damascena Mill. f. trigintipetala Dieck) که به "رز روغنی قرمز" نیز معروف است، نوعی گل رز روغنی است. از Rosa damascena به دست می آید که در بلغارستان در مزارع صنعتی در مزارع زیر بالکان (بالکان نام رشته کوه "استارا پلانینا" می‌باشد و ترکها آن را بالکان نامیده بودند و امروزه نیز اسم شبه جزیره بالکان از نام همین رشته کوه گرفته شده است و در مرکز بلغارستان قرار دارد و آن را دو نیمه به بلغارستان جنوبی و شمالی تقسیم می‌کند و دره گلها در دامنه جنوبی کوه قرار دارد) به عنوان یک گیاه اسانس کشت می‌شود. گونه trigintipetala با یک گلدهی در اوایل تابستان به مدت 20-30 روز مشخص می‌شود. تقریباً 100٪ از مساحت رز روغنی در بلغارستان را اشغال می‌کند و یکی از شناخته شده ترین نمادهای ملی بلغارستان است.

• در کتابچه" گیاهان جمهوری بلغارستان" گل رز کازانلاک با نامی‌که Dieck به آن داده است -  damascena f. trigintipetala ، و برخی دانشمندان دیگر مانند پروفسور Emile Perrot  - Rosa kazanlika T. یا  Trigintipetala  تسمیه شده است. سه سویه به این گونه اختصاص داده شده است:
• heteropetala  - با تعداد متوسط (30 تا 50) گلبرگ بزرگ و کوچک
•  macropetala   - با تعداد کمی‌گلبرگ بزرگ و صاف  
• micropetala - با تعداد زیادی گلبرگ کوچک و چین خورده  
• اعتقاد بر این است که Rosa kazanlika از Rosa damascena Mill گرفته شده است. در طول کشت طولانی مدت خود در منطقه کازانلاک، گل رز به طور قابل توجهی تغییر کرده و با گلبرگ های دارای لایه‌های بیشتر تبدیل شده است. این تمایز آن را به عنوان یک گونه مستقل ارتقا می دهد

- Rosa kazanlika   گل رز کازانلاک - Rosa damascena f.trigintipetala (Dieck) R. Keller  ) از گروه رزهای برگریز درختچه مانند ایجاد شده در کشورهای باستانی خاورمیانه - بابل، ایران و سوریه منشأ گرفته است. این گروه (بخش گالیکا) همچنین شامل Rosa damascena Mill   و Rosa Centifolia L  است.

 

مرغوبیت گل رز کازانلاک

• گل رز کازانلاک به خاطر گل هایش که حاوی اسانس است و از آن روغن گل رز بلغاری معروف در سطح دنیا تولید می‌شود، پرورش داده می‌شود. عطرهای معروفی که حاوی گل رز بلغاری هستند عبارتند از: Just Pink (کاوالی)،  5th Avenue (الیزابت آردن)، City Glam (امپوریو آرمانی)، Omnia Amethyste (بولگاری)، Noa Fleur (کاچارل)، شیک (کارولینا هررا) ، Allure Sensuelle (Chanel) و غیره.
• در برخی سال‌ها، قیمت روغن رز بلغاری به قیمت طلا نزدیک می‌شود و به همین دلیل نام دیگر آن «طلای مایع» است. محصول ثانویه فرآیند تقطیر با بخار استخراج روغن، گلاب است که در صنایع عطرسازی و غذایی کاربرد دارد.  

 

فستیوال گل رز بلغارستان

• هنگامی‌که زمان برداشت گل رز در کشور بلغارستان فرا می رسد، زمانی است که مردم بلغاری به برگزاری جشن و برپایی مراسم فستیوال گل رز در بلغارستان اقدام می‌کنند. گل رز در کشور بلغارستان اهمیت و ارزش بسیار بالایی دارد و یکی از محصولات مهم صادراتی این کشور است. برداشت گل رز در بلغارستان از دیرباز جز سنت های مهم مردمان این کشور بوده و از همان موقع فستیوال گل رز بلغارستان مشهور شده است.
• محل برگزاری جشنواره گل رز بلغارستان در دره ای به نام دره «گل سرخ» است. این دره در محدوده 200 کیلومتری شهر صوفیه و در شهر کالووو و هم چنین در شهر کازانلاک برگزار می‌گردد. هزاران نفر از مردمان بومی‌بلغاری و توریست هایی که به این کشور سفر کرده اند در این مراسم حضور می یابند. در طول این مراسم، سنت برداشت کردن گل های رز و روغن گیری از آن‌ها مورد احترام و پاسداشت قرار می‌گیرد.
• بهترین زمان برای برداشت کردن گل های رز در دره گل سرخ بلغارستان، بهار و به خصوص ماه می است. در ماه می تقریبا تمام ماه مردم محلی دره گل سرخ و مردم شهر کالووو نسبت به برداشت گل های رز اقدام می‌کنند. پس از پایان یافتن مرحله چیدن و جمع آوری گل ها، نوبت به مرحله گرفتن رایحه و عطر گل و هم چنین گرفتن روغن آن و تهیه محصولات مرتبط با آن می رسد.
• این مراسم در انتهای ماه می و هفته اول ماه ژوئن برگزار می‌گردد. همزمان با پایان یافتن مراسم برداشت گل های رز در دره گل سرخ بلغارستان، جشنواره هیجان انگیز و پرانرژی فستیوال گل رز در بلغارستان هم برگزار می‌شود. بنابراین اگر قصد دارید در این فستیوال شرکت کنید، بهتر است در اواخر ماه می و یا هفته اول ماه ژوئن به این کشور سفر کنید
• فستیوال گل رز بلغارستان در چندین شهر برگزار می‌شود؛ اما مهم ترین شهرها برای برگزاری فستیوال گل رز شهرهای کارلووو و کازانلاک هستند. کارلووو یکی از مهم ترین شهرهای بلغارستان در زمینه تولید و برداشت گل رز و استخراج روغن از آن است.