صنعت هوایی ترکیه

در تاریخ 12 آگوست سال جاری، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، فرودگاه بین المللی چکوراُوا را در شهر آدانا افتتاح نمود. اردوغان در افتتاحیه این فرودگاه گفت: فرودگاه چوکوراُوا کمک قابل توجهی به تجارت، گردشگری و تولیدات کشاورزی منطقه چکوراُوا خواهد کرد.

این سرمایه گذاری باعث ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم برای حدود سه هزار نفر می‌شود. اهمیت صنعت هوایی بر توسعه کشورها و سرمایه گذاری‌های چشمگیری که ترکیه طی سالهای اخیر در این بخش انجام داده، سبب گردیده است تا صنعت هوایی این کشور رشد قابل توجهی را تجریه نموده و در رتبه بندی جهانی، جزء ده صنعت هوایی موفق دنیا شناخته شود.

  بررسی تاریخچه صنعت هوایی ترکیه نشان می دهد که اولین فعالیت صنعت هوایی این کشور در سال 1912 در استانبول شروع شده است. اهمیت و تاکید آتاترک بر توسعه صنعت هوایی سبب شد تا در سال 1925 سازمانی تحت عنوان جمعیت طیاره‌های ترکیه تاسیس و اولین پرواز در صنعت هوایی ترکیه در سال 1933 انجام گردید. در سال 1987 تشکیلات صنعت هوایی ترکیه و ساختار آن دچار تغییرات اساسی شد و صنعت هوایی ترکیه که تا آن زمان زیر نظر صنایع دفاع بود ، زیر مجموعه وزارت حمل و نقل گردید.

بررسی تحولات و موفقیت های صنعت هوایی ترکیه طی سالهای اخیر نشان می دهد که یکی از مهمترین اقدامات دولت اردوغان طی 22 سال اقتدار، توسعه صنعت هوایی بوده است. توسعه زیرساختها، احداث فرودگاههای جدید با استاندارد روز دنیا و تشویق سرمایه گذاران برای ورود به حوزه صنعت هوایی سبب شد تا تعداد پروازهای مستقیم از ترکیه که تا قبل از دوران اقتدار حزب عدالت و توسعه 60 کشور بود به 130 کشور افزایش یابد. همچنین تعداد مسافران که در دهه 1960 زیر 1 میلیون بود، در سال 1988 به 10 میلیون نفر، در سال 2005 به 50 میلیون نفر، در سال 2010 به 100 میلیون نفر و در سال 2023 به 213 میلیون نفر رسیده است.

مطالعات موسسه اقتصاد آکسفورد، وابسته به دانشگاه آکسفورد در خصوص سهم صنعت هوایی در اشتغالزایی کشورها که در سال 2016 در خصوص بیش از شصت کشور دنیا انجام گرفت نشان داد که متوسط اشتغال مستقیم به ازای هر هواپیما در شرکت‌های هواپیمایی بطور متوسط در کشور‌های در حال توسعه 130 نفر، در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) 80 نفر و در کل دنیا 104 نفر است. همچنین میزان اشتغال غیر مستقیم به ازای هر هواپیما در صنایع و خدمات زنجیره تامین نیازهای صنعت هوانوردی به‌طور متوسط در کشورهای در حال توسعه 408 نفر، در کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه 410 نفر و در کل دنیا 430 نفر می‌باشد.

 این آمار به تنهایی نشان‌دهنده تاثیر هوانوردی و صنعت توریسم بر اقتصاد یک کشور است. ترکیه با تکیه بر این صنعت و برنامه‌ریزی مدون و یکپارچه‌سازی و استاندارد سازی آن و نیز صنعت توریسم، توانست به یکی از کشورهای موفق در زمینه گردشگری و هوانوردی تبدیل شود.

 این کشور در طی سالهای اخیر توانسته است، تا پایان سال 2023 تعداد فرودگاه‌های خود را از 26 به 58 فرودگاه و تعداد مسافران هوایی خود را از 35 میلیون به 213 میلیون نفر برساند. در جدول زیر، آمار کل پروازهای هوایی ترکیه برای سالهای مختلف نشان داده شده است:

همان طور که از جدول فوق نیز مشخص است، تعداد مسافران سال به سال رو به رشد بوده اما در سال 2020 به دلیل اپیدمی‌کرونا، افت شدیدی را در تعداد مسافران شاهد هستیم. هر چند بعد از رفع اپیدمی مزبور،  بطور مجدد روند صعودی را تعداد مسافران مشاهده می نمائیم.

بیشترین پروازهای ترکیه عمدتا از پنج فرودگاه کلان شهر، استانبول و سبیحا گوکچن در استانبول، آنتالیا،آنکارا و ازمیر صورت می‌گیرد. در جدول زیر، آمار تعداد پروازها و همچنین مسافرانی که در طی سالهای 2023-2020 از این فرودگاهها استفاده کرده اند، به نمایش درآمده است:

منبع: سازمان آمار ترکیه: آمار مسافران ورودی و خروجی در 5 فرودگاه بزرگ ترکیه برای سال های 2023-2020

 

بی شک مهمترین تحولات صنعت هوایی ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه از سال 2002 تا بحال اتفاق افتاده است. سرمایه گذاری‌هایی که این کشور در صنعت هوانوردی انجام داده سبب گردیده است تا صنعت هوایی این کشور در رده هفتم جهان قرار گیرد.

 ترکیه که تا سال 2002 تنها 55 فروند هواپیمای مسافربری داشت درحالی که  امروز این تعداد را به 537 فروند افزایش داده و به بیش از 350 نقطه در جهان پرواز انجام می دهد.

ترکیه ارائه خدمات هوایی به 239.5 میلیون نفر را در سال 2025 هدف گذاری نموده و برای دست یابی به این هدف به توسعه زیر ساختها و احداث فرودگاه‌های بزرگ و مدرن مبادرت می وزرد. فرودگاه استانبول نمونه بارز از اهمیت دولت اردوغان به توسعه صنعت هوانوردی در این کشور است. فرودگاهی که به عنوان یکی از بزرگترین فرودگاه‌های جهان در روز 29 اکتبر 2018 مصادف با روز جمهوریت ترکیه طی مراسم رسمی‌با حضور اردوغان، رئیس جمهور این کشور و مقامات ارشد برخی از کشورها از جمله محمد جواد ظریف، وزیر وقت وزارت امور خارجه کشورمان افتتاح شد.

فرودگاه استانبول در مساحتی به وسعت یک میلیون و 200 هزار متر مربع در مدت 42 ماه و به روش BOT و با هزینه ای بالغ بر 10 میلیارد و 247 میلیون یورو احداث گردید. هواپیماهای غول پیکیری که قادر به نشستن در هر فرودگاهی نیستند می‌توانند در این فرودگاه فرود آیند. ظرفیت کنونی این فردوگاه 90 میلیون نفر می‌باشد اما در آینده و با تکمیل شدن تمامی فازها در سال 2028 به 200 میلیون نفر خواهد رسید. پارکینگ این فرودگاه ظرفیت 30 هزار دستگاه وسیله نقلیه را دارا می‌باشد. وجود سیستم حمل و نقل سریع‌السیر، ظرفیت پذیرش و حضور همزمان 500 هواپیما، وجود شش باند پرواز مستقل و هشت برج مراقبت از دیگر ویژگیهای این فرودگاه می‌باشد.

فرودگاه استانبول به اولین فرودگاهی تبدیل می‌شود که انرژی آن کاملاً از انرژی خورشیدی تامین می‌شود. این فرودگاه تمام نیازهای برق خود را توسط یک نیروگاه انرژی خورشیدی که قرار است تا پایان سال راه اندازی شود، تامین خواهد نمود. این نیروگاه فتوولتائیک قرار است سالانه 340 میلیون کیلووات ساعت انرژی تولید کند و هاب هوانوردی ممتاز اولین فرودگاه جهان تمام نیازهای برق خود را از طریق انرژی خورشیدی تامین خواهد نمود. این نیروگاه دارای 439000 پنل خورشیدی نصب شده با ظرفیت کل 199.32 مگاوات (MW) خواهد بود.

 

نصب این نیروگاه از انتشار 105 هزار و 996 تن گازهای گلخانه ای (دی اکسید کربن) جلوگیری و پیامدهای مهم و نگران کننده گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی در سطح جهان را کاهش خواهد داد. این پروژه نه تنها برای کاهش وابستگی به واردات انرژی، بلکه برای ترویج استفاده گسترده از انرژی پاک بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

فاضلاب این فرودگاه از طریق زیرساخت‌های فاضلاب جمع‌آوری و در تصفیه‌خانه پیشرفته بیولوژیکی فاضلاب با ظرفیت 15000 متر مکعب در روز تصفیه می‌شود. تمام آب مصرفی در محوطه سازی از آب های بازیافتی تامین می‌شود. بنابراین، 35 درصد از آب مصرفی در این فرودگاه از منابع بازیافتی به دست می آید.

در میان فرآیندهای دیگر، تمام زباله‌های فرودگاه به مرکز جمع‌آوری و جداسازی زباله جامد فرستاده می‌شود، جایی که با استفاده از یک سیستم طبقه‌بندی نیمه خودکار، وزن و جداسازی می‌شود. زباله‌های پس از توزین در منطقه ذخیره‌سازی موقت زباله‌ها ذخیره می‌شوند و توسط شرکت‌های بازیافت و دفع دارای مجوز جمع‌آوری می‌شوند. زباله‌های خانگی در تأسیسات پردازش (سوزانده) می‌شوند، در حالی که زباله‌های آلی در تأسیسات بیومتانیزاسیون و کمپوست استفاده می‌شوند. با این شیوه‌ها 34 درصد زباله‌ها بازیافت می‌شوند.

بر اساس گزارش سازمان ایمنی ناوبری هوایی اروپا(Eurocontrol)، این فرودگاه در سال 2023 با میانگین 1375 پرواز در روز، برای چهارمین سال متوالی به عنوان پرتردد ترین فرودگاه اروپا انتخاب شد.

فرودگاه بین المللی چکوراُوا نیز که اخیراً توسط اردوغان افتتاح گردید، مساحتی معادل 110 هزار متر مربع و ظرفیت سالانه 98 میلیون مسافر را دارا می‌باشد. در واقع، تمام این اقدامات و سرمایه گذاریها سبب گردیده است تا صنعت هوایی ترکیه به یک شبکه جامع حمل و نقل هوایی در منطقه تبدیل گردد./چ