وضعیت معادن در کشور آرژانتین

آرژانتین با مساحت 2.8 میلیون کیلومتر مربع، هشتمین کشور پهناور جهان و دومین کشور پهناور در آمریکای جنوبی است واز تنوع معدنی قابل توجهی برخوردار می باشد.

 آرژانتین هم اکنون چهارمین تولید کننده لیتیوم، نهمین تولید کننده نقره، هفدهمین تولید کننده طلا ، پنجمین تولید کننده عنصر بور و چهارمین تولید کننده استرانسیوم است. به علاوه در این کشور معادن سرب، روی، قلع، مس، سنگ آهن، منگنز و اورانیوم نیز وجود دارد و در جنوب این کشور مقادیر قابل توجهی از منابع نفتی و گازی کشف شده است. با اینحال فعالیت های معدنی در آرژانتین تا اوایل قرن بیستم محدود بود و طی بیش از یک قرن گذشته نیز تولیدات معدنی آرژانتین نتوانسته بیش از 3.2 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص دهد. طلا، نقره، سرب، روی، مس و لیتیوم عمده مواد معدنی استخراج شده در این کشور هستند.

پیشینه تاریخی

قبل از حضور استعمارگران در نزدیکی شهرهای وینچینا و فاماتینا در استان لاریوخا، نشانه‌هایی از فعالیت های معدنی بومیان در قرن 9 بعد از میلاد مشاهده شده است. در استان‌های کاتامارکا، سالتا و خوخوی نیز اثرات فعالیت های معدنی برای یافتن طلا در آن دوران دیده می‌شود. اما فعالیت های جدی معدنی در آرژانتین به دوران آغاز استعمار در نیمکره غربی باز می‌گردد. استعمارگران اسپانیایی به طمع یافتن معادن طلا و نقره پای بر قاره آمریکا گذاشتند و در آرژانتین نیز به دنبال یافتن این منابع گرانبها بودند. نام آرژانتین که ریشه ای لاتینی به معنای نقره دارد، نشان از هدف استعمارگران در این کشور دارد. اولین تلاش ها برای یافتن فلزات گرانبها در آرژانتین توسط استعمارگران در اواخر قرن 16 توسط گروهی از یسوعیان در شهر فاماتینا آغاز شد. استعمارگران پس از تقریبا یک قرن و بعد از ناامیدی از یافتن طلای زیاد به سوی مکزیک رفتند و موضوع معادن و کاوش های معدنی تا زمان استقلال آرژانتین دیگر مورد توجه قرار نگرفت.

در سال 1813 و پس از استقلال آرژانتین، ایجاد چارچوب های قانونی برای استفاده از معادن در این کشور به تصویب مجمع مؤسسان این کشور رسید و تا سال 1853 به منظور بهره برداری از معادن آرژانتین (به ویژه طلا و نقره) اصلاحاتی در قوانین انجام و در سال 1887 قانون معادن این کشور به صورت مدون تصویب و به اجرا گذاشته شد. بر اساس این قانون کلیه معادن آرژانتین ملی و اداره آن به دولت واگذار گردید. در آن زمان علاوه بر فلزات گران بها، اهمیت زغال سنگ برای استفاده در کارخانجات و حمل و نقل نیز افزایش یافته و از همین رو بود که ضرورت تدوین قوانین و تنظیم مقررات استفاده از معادن به چشم میخورد.

توسعه معادن آرژانتین تا دهه 1940 و به قدرت رسیدن خوان دمینگو پرون به کندی پیش می رفت؛ تا اینکه در سال 1946 برنامه توسعه معادن و زیرساخت های آرژانتین به اجرا گذاشته شد و طی 10 سال (1946 تا 1955) استخراج معادن آهن 143%، طلا 131%، مس 127%، نقره 117% و سیمان 103% افزایش پیدا کرد و در سال 1969 سهم معدن در تولید ناخالص داخلی به1.2% رسید. توسعه صنایع سنگین همچون فولاد و ضرورت تأمین مواد اولیه، در سال 1945 اکتشاف دو معدن سنگ آهن در استان خوخوی در منطقه سیرا د زاپلا، سیررا گرنده و معادن آهن در استان ریو نگرو را به همراه داشت و تولید انواع سنگ معدن در آرژانتین در پایان سال 1955 به 293 هزار تن رسید و این میزان تا اواخر قرن 20 با نوساناتی ادامه داشت. در همین دوران اکتشاف معادن مس نیز از منطقه تیناگاستا در استان کاتامارکا آغاز شد.

در دهه 1980 فلزات در حدود 60% از محصولات معدنی آرژانتین را بخود اختصاص می داد. در این دهه معدن سولار دل اومبره موئرتو (لیتیوم) و باخو د لا آلومبررا (طلا، مس، نقره) در کاتامارکا و معدن طلای سررو د وانگواردیا در استان سانتا کروز مورد بهره برداری قرار گرفت. بین سال های 1990 تا 1999، توسعه معادن آرژانتین 104%  رشد کرد و میزان تولید محصولات معدنی در ابتدای سال 2001 به 500 هزار تن رسید.

توسعه معادن آرژانتین در ابتدای قرن 21 بیش از پیش مورد توجه سیاست گذاران این کشور قرار گرفت. در حالی که تا سال 2003 در حدود 79 هزار نفر در حوزه معادن کار می‌کردند، میزان اشتغال در این حوزه در سال 2013 (پس از 10 سال) به 505 هزار نفر رسید. نرخ رشد سرمایه گذاری خارجی در بخش معادن طی سال های 2007 تا 2013 بالغ بر 47% بود و صادرات محصولات معدنی آرژانتین طی سال های 2003 تا 2013، از 2.9 میلیارد پزو به 23 میلیارد پزو افزایش پیدا کرد. رشد بخش معدن در آرژانتین بین سال های 1997 تا 2013 بیش از 800 درصد بود. در سال 2014 صادرات مواد معدنی به ارزش 3.905 میلیارد دلار، 5.8% از درآمدهای صادراتی آرژانتین را به خود اختصاص داد که عمده محصولات صادراتی این کشور شامل طلا و مس بود. در این سال حدود 900 تن طلا و نقره و 625 هزار تن آلومینیوم، مس، سرب و روی از معادن آرژانتین استخراج گردید.

بهره برداری از معادن مینا پیرکیتاس در استان خوخوی (در سال 2009)، پوتاسیو ریوکلرادو در استان مندوزا (2010)، سرو نگرو در استان سانتاکروز (2015)، ولادرو  و گائول کامایو (2005)، پاسکوا لاما و ال پاچون در استان سان خوان، (2013) و آگواریکا در استان کاتامارکا (2019) که بیشتر به منظور استخراج طلا، نقره و مس احداث شده اند، آرژانتین را به یکی از صادر کنندگان مهم طلا در منطقه مبدل کرده است.

مقامات آرژانتین تخمین می زنند که آرژانتین ممکن است صادرات معدنی خود را تا سال 2030 سه برابر کند. طبق پیش بینی‌های بعمل آمده صادرات مواد معدنی آرژانتین از 3.4 میلیارد دلار (2019) به بیش از 10 میلیارد دلار (2030) افزایش می یابد. مقامات آرژانتینی انتظار دارند که سرمایه گذاری خصوصی در پروژه‌های مس، لیتیوم، طلا، نقره، پتاسیم و اورانیوم در سال های آینده به 27 میلیارد دلار بالغ گردد.

جزئیات منابع معدنی آرژانتین

در حال حاضر آرژانتین توسعه 270 معدن در این کشور را در برنامه دارد. نزدیک به یک چهارم از فعالیت های معدنی آرژانتین مربوط به استخراج لیتیوم می‌باشد. علاوه بر این همزمان با استخراج لیتیوم، بور و پتاسیوم نیز به عنوان محصولات فرعی استخراج می‌شود. 17 پروژه معدنی در استان کاتامارکا، 8 پروژه معدنی در استان چوبوت، 21 پروژه در استان خوخوی، 23 پروژه در استان لاریوخا، 19 پروژه در استان مندوزا، 19 معدن در استان نئوکن، 17 پروژه در استان ریونگرو، 33 معدن در سالتا، 85 معدن در سان خوان، 26 معدن در سانتاکروز در برنامه توسعه این کشور قرار دارد.

طلا، مس، آهن، نقره، سرب، روی، قلع، بور، لیتیوم، پتاسیوم، مولیبیدن، روبیدیوم، سزیوم، منگنز، باریوم، تنگستن، کبالت، آرسنیک، گرافیت، بیسموت، نیکل، اورانیوم، وانادیوم و زغال سنگ عمده ترین منابع معدنی آرژانتین در این استان‌ها را تشکیل می دهند.

بزرگترین معادن آرژانتین به شرح ذیل می‌باشد:

آرژانتین در سال 2016 توانست 57 تن طلا تولید نماید. 47 درصد از طلای آرژانتین از معادن استان سانتا کروز استخراج شده است.

آرژانتین دارای ذخایر اورانیوم اثبات شده بالغ بر 30 هزار تن است که در ذخایر واقع در استانهای ریونگرو، سالتا، مندوزا، چوبوت، لا ریوخا، سان لوئیس و کوردوبا توزیع شده است. مهمترین کانسار اورانیوم، سیرا پینتادا در استان مندوزا با ظرفیت بالغ بر 20 هزار تن است. یکی از دلایل اهمیت استراتژیک جزایر مالویناس برای آرژانتین و بریتانیا، وجود ذخایر اورانیوم در محدوده این مجمع الجزایر می‌باشد.

شرکت آلوار (Aluar) انحصار استخراج آلومینیوم از معادن آرژانتین را در اختیار دارد. این شرکت در سال 1970 توسط خوزه بر گلبارد تأسیس شد و مجوز انحصاری تولید آلومینیوم را از رژیم نظامی ژنرال آلخاندرو لانوس دریافت کرد و اولین کارخانه ذوب آلومینیوم را در شهر پوئرتو مادرین در استان چوبوت تأسیس نمود. آلوار یکی از شرکت های موفق استخراج و تولید آلومینیوم در آرژانتین می‌باشد به طوری که حتی در بحران اقتصادی بزرگ آرژانتین در سال 2001 نیز عملکرد خوبی داشت. این شرکت در سال 2006 توانست 275،000 تن آلومینیوم تولید کند و ظرف دو سال تولید خود را به 410 هزار تن در سال 2008 رساند.

صادرات محصولات معدنی آرژانتین

سهم معدن در تولید ناخالص داخلی آرژانتین حدود 4 درصد است. با این حال، سهم معدن در تجارت خارجی مهمتر است: کل صادرات مواد معدنی در سال 2019 به 3 میلیارد و 400 میلیون دلار رسید که تقریبا 5 درصد از کل فروش خارجی را نشان می دهد. این امر باعث می‌شود صادرات بخش معدن چهارمین منبع صادراتی آرژانتین باشد، حتی بیشتر از فعالیت های سنتی مانند صنعت گاوداری.

ارزش صادرات معدنی آرژانتین طی سال های 2003 تا 2020 بیش از 54 میلیارد دلار بوده. برزیل (21.1%)، چین (8.5%)، شیلی (6.6%) و آمریکا (5.1%) بزرگ ترین بازارهای صادرات محصولات معدنی آرژانتین هستند. صادرات معدنی این کشور در دو  بخش فلزی و غیر فلزی طی سال های 2003 تا 2020 به شرح جدول زیر می‌باشد:

ارزش صادراتی فلزی آرژانتین طی سال های 2017 تا 2020 با کاهشی در حدود 50% همراه بوده است.

میزان نوسانات صادرات محصولات معدنی در بخش فلزات در سال های 2017 تا 2020 را می‌توان در نمودار زیر مشاهده نمود.

تسهیلات دولت به منظور توسعه معادن در آرژانتین

آرژانتین به دلیل وسعت و تمرکز بر تولید محصولات غذایی، کمتر به توسعه معادن خود توجه نموده و از همین رو معادن، زمینه بکری برای سرمایه گذاری خارجی است. این کشور به منظور جلب سرمایه گذاری خارجی در این بخش، اقدام به تسهیل قوانین سرمایه گذاری، معافیت های مالیاتی، تسهیل صادرات و... نموده است.

در رابطه با معدن، دولت فدرال سیاست هایی را برای موارد زیر تعیین کرده است:

• تنظیم مقررات معادن و ارتقاء توسعه بخش.
• ارتقاء ثبات و امنیت قانونی در اعطای امتیازات معدنی.
• افزایش سرمایه گذاری خصوصی داخلی و خارجی در این بخش.
• ترویج رفتار برابر با سرمایه گذاران داخلی و خارجی.
• ارائه تضمین در جهت انتقال آزادانه دارایی‌ها.
• تضمین رقابت آزاد در این بخش.

سازوکارهای فدرال مربوط به بهره برداری از معادن، امور اقتصادی مربوط به آن و حفاظت از محیط زیست در مجموعه قوانین زیر آورده شده است:

• معدن کاری در آرژانتین تحت قانون معادن اداره می‌شود (به موجب قانون شماره 1 1919 در 1886 تصویب شد و متعاقبا چندین بار اصلاح شد).
• قانون شماره 24،196 و آیین نامه اجرایی آن به تصویب فرمان شماره 2686/93. این قانون رژیم سرمایه گذاری در معدن را تعیین می‌کند.
• قانون شماره 24،585. مربوط به حفاظت از محیط زیست برای فعالیت های معدنی (در عنوان هفدهم ، بخش 2 کد معدن گنجانده شده است).
• قانون شماره 24،228 ، موافقتنامه معدن فدرال. این قانون سیاست ها و رویه‌های معدنی در آرژانتین را یکسان سازی می‌کند. اکثر استانهای آرژانتین این قرارداد را در قوانین خود تصویب کرده اند.
• قانون شماره 24،402 ، ایجاد رژیم تامین مالی برای ارزش افزوده در مالیات.
• قانون شماره 24،523. این قانون سیستم ملی تجارت معدن را ایجاد می‌کند.
• قانون شماره 24،466. این قانون بانک ملی اطلاعات زمین شناسی را ایجاد می‌کند.
• قانون شماره 24،695. این قانون بانک ملی اطلاعات معدنی تجهیزات و منابع انسانی را ایجاد می‌کند.

آرژانتین در بلند مدت به یکی از مهمترین دارندگان و تأمین کنندگان منابع معدنی جهان تبدیل خواهد شد. رشد اقتصادی چین و تقاضا برای مواد اولیه صنایع آن کشور و گرایش به انرژی‌های پاک و تجدید پذیر باعث جلب توجه شرکت های بزرگ صنعتی نسبت به آرژانتین شده است. لیتیوم، سیلیکون و گرافیت که کاربردهای زیادی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های ارتباطی دارند، در این کشور به وفور یافت می‌شوند و همین موضوع آرژانتین را در آینده به یکی از قطب های معدنی جهان مبدل خواهد کرد.