طرح نوسازی راه‌آهن قدیمی اوگاندا

اوگاندا دارای شبکۀ راه‌آهنی است که حدود صد سال پیش تسط انگلیسی ها ساخته شده است. از چند سال قبل، این کشور تصمیم گرفت راه‌آهن جدیدی به نام Standard Gauge Railway احداث کند تا به شبکه‌ چند کشورِ شرق آفریقا متصل شود اما بدلیل تامین نشدن سرمایۀ لازم نوسازی راه‌آهن قدیمی را در برنامه قرار داده است.

شبکه راه آهن اوگاندا قدمت یکصد ساله دارد که در دورۀ استعمار بریتانیا ساخته شده است. بر اساس تقسیم‌بندی‌های بین‌المللی، به این راه‌آهن Metre‑Gauge Railway می‌گویند که فاصلۀ دو ریل در آن ۱۰۰۰ میلیمتر است. به علت فرسودگی و عدم تطابق آن با استاندارهای امروزی، دولت اوگاندا و چند کشور دیگر در شرق آفریقا در صدد برآمدند شبکه راه‌آهن جدیدی به نام Standard‑Gauge Railway را تأسیس کنند که فاصلۀ دو ریلِ آن ۱٬۴۳۵ میلیمتر است و بازدهی بیشتری دارد.

قرار بود دولت اوگاندا ۲.۳ میلیارد دلار تسهیلات دریافت کند تا راه‌آهن استاندارد را احداث و راه‌اندازی نماید، اما در سال ۲۰۱۷ از دریافت این تسهیلات نا امید شد و تصمیم گرفت همان راه‌آهن قدیمی را بازسازی کند. اواسط اردیبهشت ۱۴۰۰، مقاماتی از دو کشور اوگاندا و کنیا با یکدیگر دیدار کردند تا جزئیاتِ عملیاتیِ اجرای پروژۀ نوسازی این راه‌آهن را بررسی کنند. گفته شده که «شرکت راه و پلِ چین»[1]  قرار است در این پروژه همکاری نماید. 

یکی از مسیرهای تعیین‌شده برای بازسازی، خط کامپالا–مالابا[2] می‌باشد که پایتخت را به شهر مرزیِ مالابا در شرق اوگاندا متصل می‌کند. هزینۀ این قطعۀ ۱۰۰ کیلومتری بیش از ۴۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.

مسیر دیگر «تورورو–گولو»[3] است که شرق را به شمال وصل می‌کند. دولت ۵۷ میلیون دلار از اتحادیۀ اروپا دریافت کرده تا این مسیر ۳۷۵ کیلومتری و متصل‌کنندۀ اوگاندا به سودان جنوبی را بازسازی کند.

مسیر سوم «گولو–پاکواچ»[4] در شمال غرب کشور و در شمال دریاچۀ آلبرت است که شبکۀ ریلیِ اوگاندا را به منطقۀ نفت‌خیز دریاچۀ آلبرت و مرز همسایۀ غربی، یعنی جمهوری دموکراتیک کنگو، متصل می‌کند.

خط دیگر «کامپالا–کاسِسه»[5] است که پایتخت را به شهر جنوب غربیِ کاسسه در کنار دریاچۀ کوچکِ جورج و ناحیۀ پر از معادن روِنزوری[6] و مرز شرقیِ ج.د.کنگو وصل می‌کند. هزینۀ این مسیر ۶۱۰ میلیون دلار ذکر شده است.

جمهوری دمکراتیک کنگو که بخش شرقی‌اش وابسته به جابه‌جایی کالا از مسیر کریدور شمالی در اوگاندا می‌باشد، موافقت نموده است که در تأمین امنیت منطقۀ شرقیِ خود برای سهولت اجرای پروژه با اوگاندا و کنیا همکاری کند. این موضوع، هم در سفر اخیر رئیس‌جمهوری کنگو (فِلیکس شیـسکـدی) به اوگاندا برای حضور در آیین تحلیف موسونی تأیید شد و هم در سفر اخیر هیأتی از اوگاندا به شرق کنگو. از زمانی که روابط تجاری اوگاندا با دو همسایۀ شمالی و جنوبِ غربی‌اش، یعنی سودان جنوبی و رواندا، کمتر شده است، نگاه این کشور به کنگو پررنگ‌تر شده است؛ 

 اخیراً پارلمان اوگاندا نیز دریافت وامی‌به ارزش ۳۶۹ میلیون دلار به منظور نوسازی همین راه‌آهن را تصویب کرد. بخشی از پروژه نیز از سوی یک صندوق اسپانیایی[7] تأمین مالی شده است (۲۸ میلیون یورو). دو تأمین‌کنندۀ مالی دیگر نیز عبارتند از «بانک توسعۀ آفریقا»[8] (۲۳۳ میلیون دلار) و «صندوق توسعۀ آفریقا» (۱۰۰ میلیون دلار).

انتظار می‌رود پروژۀ نوسازی راه‌آهن قدیمی ۵ سال طول بکشد و بتواند بستر حمل ۶ میلیون تن کالا در سال را فراهم کند.کنیا بخشی از راه‌آهن استاندارد (جدید) را از بندر مومباسا تا نایروبی ساخته است. اما در عین حال، تا پیش از فراهم شدنِ کل بودجۀ راه‌آهنِ استاندارد، به نوسازی راه‌آهن قدیمی نیز پرداخته است. مثلاً از ماه ژانویۀ گذشته پروژۀ ۲۳ میلیون دلاریِ نوسازیِ ۴۶۰ کیلومتر از راه‌آهن قدیمی را آغاز کرد که انتظار می‌رود تا پایان سال جاری به اتمام برسد. حتی یک خط ۲۴ کیلومتری هم در دست احداث دارد که رابط میان راه‌آهن استاندارد و راه‌آهن قدیمی خواهد بود تا بدین ترتیب فعلاً کالاها بتواند از مومباسا تا کامپالا حمل شود.

[1] China Roads and Bridge Corporation (CRBC)

[2] Kampala–Malaba

[3] Tororo–Gulu

[1] China Roads and Bridge Corporation (CRBC)

[2] Kampala–Malaba

[3] Tororo–Gulu

[4] Gulu–Pakwach

[5] Kampala–Kasese

[6] Rwenzory

[7] Corporate Internationalization Fund of Spain

[8] African Development Bank