طرح رواندا برای مقابله با بیکاری و استفاده بهینه از نیروی کار
سازمان ملی آمار رواندا، نرخ بیکاری در این کشور را در سه‌ماهه دوم سال 2024 برابر با 16.8 درصد اعلام کرده است که این نرخ در میان زنان و جوانان بالاتر بوده است.
برای رفع این چالش، دولت رواندا اقداماتی را برای مقابله با بیکاری و نابرابری جنسیتی در نیروی کار به اجرا گذاشته است، از جمله ترویج دسترسی زنان به وام‌های تجاری و افزایش فرصت‌ها در زمینه‌های مختلف علوم، فناوری، مهندسی و غیره. چالش‌هایی نیز در مناطق روستایی به دلیل دسترسی محدود به اشتغال رسمی و فناوری وجود داشته، اما دولت رواندا در حال گسترش آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و تقویت مشارکت‌های عمومی و خصوصی به منظور بهبود ایجاد شغل و کارآفرینی در میان جوانان است. گزارش حاضر ضمن بررسی داده های رسمی، ملاحظاتی را در خصوص معضل بیکاری در رواندا ارائه می دهد.
گزارش سازمان ملی آمار رواندا نشان می دهد نرخ کلی بیکاری در رواندا در سه‌ماهه دوم سال 2024 به 16.8 درصد رسیده که تغییر چندانی نسبت به نرخ 15 درصدیِ ثبت‌شده در سال گذشته ندارد. این نرخ در میان زنان به 19.8 درصد افزایش یافته است، در حالی که برای مردان 14.1 درصد می باشد. همچنین نرخ بیکاری در جوانان با 20.5 درصد، نسبت به بزرگسالان (با 14.1 درصد) بالاتر است. علاوه بر این، نرخ بیکاری در مناطق روستایی 17.3 درصد بوده که نسبت به مناطق شهری (15.7 درصد) بالاتر گزارش شده است. گزارش حاضر تا حدی به بررسی وضعیت اشتغال و تلاش های دولت روندا برای کاهش بیکاری و ایجاد تعادل بیشتر و برابری جنسیتی در خصوص اشتغال پرداخته است.
نرخ بیکاری و تناسب آن میان مردان و زنان
گزارش موسسه ملی آمار رواندا نشان می دهد، میزان بهره برداری ناکافی از نیروی کار که شامل نرخ بیکاری و همچنین افراد شاغلی است که تمام‌وقت کار نمی‌کنند یا در مشاغلی هستند که با آموزش و نیازهای مالی واقعی آن‌ها همخوانی ندارد، حدود 53.9 درصد برآورد شده است. این نرخ برای زنان (61.1 درصد) به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از مردان (46.5 درصد) و برای جوانان (59.5 درصد) بیشتر از بزرگسالان (53.8 درصد) بوده است. در مصاحبه‌ای اختصاصی با روزنامه نیوتایمز، گاسپارد موسونرا دبیر دائم وزارت کار رواندا به اقداماتی اشاره کرد که برای مقابله با معضلات بیکاری و استفاده ناکافی از نیروی کار در حال اجرا است. اطلاعات فعلی نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در زنان بیشتر از مردان است.
تلاشهای دولت رواندا برای کاهش بیکاری و نابرابری جنسیتی در خصوص اشتغال
گزارشهای رسمی دولت رواندا نشان می دهد با وجود اختلاف در نرخ بیکاری میان زنان و مردان، تلاشهای قابل توجهی برای کاهش بیکاری شهروندان رواندایی از جمله کاهش نابرابری جنسیتی انجام شده است. دولت رواندا تدابیر مختلفی را برای مقابله با این نابرابری، به‌ویژه از طریق تنظیم قوانین و مقررات کاری، ترویج فرصتهای شغلی فراگیر و فرصتهای آموزشی برابر به اجرا در آورده است. بین سال‌های 2017 و 2023، درصد مدیران زن در هر دو بخش دولتی و خصوصی از 32.4 درصد به 39.6 درصد افزایش یافته است که به‌ویژه در بخش خصوصی شاهد افزایش چشمگیر در تصدی کرسیهای مدیریتی بوده ایم. این تلاش‌ها، نشان‌دهندۀ اهتمام دولت رواندا نسبت به کاهش شکاف جنسیتی در بیکاری و ترویج رشد اقتصادی فراگیر است؛ دولت گام‌های اساسی برای تسهیل دسترسی زنان به بازار کار نیز برداشته است. در این راستا، گفتنی است که صندوق توسعه کسب‌وکار تا 75 درصد از وام‌های کسب و کارهای کوچک و متوسطِ تحت مالکیت زنان را تامین می‌کند و به این ترتیب، امکان شروع و رشد کسب‌وکارهای بیشتر را برای زنان فراهم می‌سازد.
افزایش دسترسی زنان به فرصت های آموزش عالی
در طول دهه گذشته، حضور زنان در آموزش عالی به‌شدت افزایش یافته که این امر، نتیجۀ سیاست‌های دولتی و برنامه ریزی در جهت دسترسی برابر این قشر از جامعه به علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات است. برنامه‌هایی مانند اعطای بورسیه‌های تحصیلی به دانشجویان کم‌درآمد و فرصتهای مشاوره‌ای برای زنان در زمینه‌های فناوری و مهندسی در این تحول نقش دارند. بر اساس گزارشهای رسمی، تمایل زنان به علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات طی سه سال گذشته 8 درصد افزایش یافته که نشان‌دهنده موفقیت این طرحها میباشد.
محدودیتهای فناوری و مراکز نوآوری در مناطق روستایی و تلاش برای افزایش فرصتهای شغلی
مناطق روستایی در رواندا دسترسی کمتری به فرصتهای شغلی رسمی دارند و بیشتر مشاغل در این مناطق به کشاورزی اختصاص دارد که اغلب غیررسمی و فصلی هستند. همچنان دسترسی محدود به زیرساخت‌ها، بازارها و خدمات مالی، رشد بنگاه‌های کوچک و متوسط در مناطق روستایی را محدود می‌کند. کسب‌وکارهای روستایی همچنان با چالش‌هایی مانند پشتیبانی ناکافی از توسعۀ کسب‌وکار و مشکلات در رشد و توسعه به دلیل دسترسی محدود به فناوری و مراکز نوآوری مواجه هستند. در همین راستا، دولت رواندا برنامه‌های متعددی برای ترویج اشتغال در مناطق روستایی اجرا کرده است، از جمله گسترش خدمات توسعه کسب‌وکار مانند ارائه خدمات مشاورۀ کارآفرینی به کارآفرینان روستایی جهت بهبود کسب‌وکارهای آن‌ها و دسترسی به منابع.
افزایش بیکاری جوانان و اقدامات دولت رواندا
گزارش های رسمی حاکی از این است نرخ بیکاری جوانان در رواندا، با وجود کاهش 5 درصدی پس از دوران کووید-19، همچنان بیشتر از نرخ بیکاری در بزرگسالان است، که عمدتاً به دلیل ناسازگاری‌های بازار کار، فرصتهای شغلی محدود و گسترش مشاغل غیررسمی است. برای مقابله با این موضوع، دولت اقداماتی مانند گسترش برنامه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای برای جوانان غیردانشگاهی و حمایت از طرحهای جوانان اجرا کرده است. علاوه بر این، دولت در حال تقویت ارتباطات بین دانشگاه‌ها و صنعت، برگزاری نمایشگاه‌های شغلی و ترویج مشارکت‌های عمومی و خصوصی برای ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر و حمایت از کارآفرینی است. مسئله استفاده ناکافی از نیروی کار هم عمدتاً ناشی از نبود مشاغل با کیفیت و پایدار، ناسازگاری‌های مهارتی و دسترسی محدود به فرصتهای شغلی رسمی است. دولت رواندا همچنین اقداماتی را برای ترویج ایجاد اشتغال در بخش خصوصی، تضمین رعایت قوانین کار و افزایش بهره‌وری نیروی کار انجام می‌دهد. علاوه بر این، دولت رواندا در حال گسترش خدمات توسعه کسب‌وکار برای حمایت از کسب‌وکارهای غیررسمی و ایجاد مشاغل پایدار، ارائه وام‌های پل و طرحهای تضمینی برای کارآفرینان جوان و افزایش استفاده از فناوری است. همچنین، بهبود مهارت‌ها برای حمایت از مراکز تولید صنایع دستی در مناطق مختلف کشور، به همراه ارتقاء و بازآموزی کارگران به منظور تطابق با نیازهای بازار کار و گسترش آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و ترویج ذهنیت کارآفرینی در میان جوانان از اولویت‌های دولت این کشور عنوان شده است.