مهمترین اخبار اقتصادی ژاپن (هفته سوم و چهارم دی ماه 1399)

مهمترین اخبار و تحولات اقتصادی ژاپن که در هفته‌های سوم وچهارم دی ماه 1399 در رسانه‌های این کشور منعکس شده به شرح زیر است:

بازنگری ژاپن در هدف میان مدت کاهش گاز کربن

ژاپن قرار است در سال ۲۰۲۱ هدف میان مدت خود برای کاهش انتشار ۲۶ درصدی گازهای گلخانه ای تا سال مالی ۲۰۳۰ نسبت به سطوح سال مالی ۲۰۱۳ را مورد بازنگری قرار دهد. دولت قصد دارد به تلاش ها برای دستیابی به کربن صفر در سال ۲۰۵۰ از طریق بررسی اقدامات لازم و تهیه یک نقشه راه قاطع و محکم سرعت بخشد. مقامات دولت امیدوارند در پائیز سال جاری رقم بالاتری تهیه کنند و همراه با اقدامات مشخص به سازمان ملل ارائه دهند. مقامات یاد شده امیدوارند در کنفرانس بین المللی کوپ ۲۶ بر سر تغییرات اقلیمی‌ که قرار است در ماه نوامبر در بریتانیا برگزار شود هدف تازه ای را اعلام کنند. شماری از کشورها هدف دستیابی به کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ را اعلام کرده اند و درحال بازنگری اهداف میان مدتی هستند که برای سال ۲۰۳۰ تعیین شده بود. بریتانیا در ماه دسامبر اعلام کرد که در حال بازنگری این هدف است تا انتشار گاز کربن را تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطوح سال ۱۹۹۰ دستکم ۶۸ درصد کاهش دهد. اتحادیه اروپا نیز هدف خود را به ۵۵ درصد کاهش تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطوح سال ۱۹۹۰ افزایش داده است.

توافقنامه شراکت اقتصادی جدید ژاپن و بریتانیا اجرایی شد

توافقنامه شراکت اقتصادی جدید بین ژاپن و بریتانیا اجرایی شد. در پی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، دو کشور این توافقنامه را اکتبر گذشته امضا کردند. این توافقنامه جدید بر اساس توافق مشارکت اقتصادی جاری بین ژاپن و اتحادیه اروپا است. در این توافقنامه خواسته شده است که تعرفه‌ها بر خودروهای وارداتی از ژاپن در سال ۲۰۲۶ لغو شوند و تعرفه‌های جدیدی نیز بر واردات محصولات کشاورزی از ژاپن اعمال نشود.

در این توافقنامه ضوابط سختگیرانه تری در قبال تجارت الکترونیکی تعیین شده اند. محدود کردن دخالت دولت در تبادل داده‌ها برای مقاصد تجاری یکی از این ضابطه‌ها است. بریتانیا و اتحادیه اروپا در اواخر دسامبر به توافق پسا-برگزیت دست یافتند. در این توافقنامه تعرفه‌هایی که قرار بود بر محصولات شرکت های ژاپنی فعال در بریتانیا برای صادر شدن به اتحادیه اروپا در زمان پایان دوره انتقال اعمال شوند، لغو می‌شوند.

چالش های پیش روی اقتصاد ژاپن در بازگشت به دوران پیش از کرونا

بسیاری از تحلیلگران می‌گویند اقتصاد ژاپن که همه گیری جهانی ویروس کرونا ضربه مهلکی به آن وارد کرده است، در سال میلادی جدید بار دیگر به مسیر پویایی باز خواهد گشت. با این حال، تحلیلگران پیش بینی دولت ژاپن مبنی بر بازگشت اقتصاد این کشور به دوران پیش از این همه گیری تا نیمه نخست سال میلادی آتی را دور از انتظار می دانند.بر اساس برآوردهای صورت گرفته توسط ۳۵ اقتصاددان از بخش خصوصی که «مرکز تحقیقات اقتصادی ژاپن» آنها را گردآوری کرده است، اقتصاد ژاپن در سال مالی جاری که در ماه مارس پایان خواهد یافت، بر اساس نرخ رشد حقیقی 5.37 درصد منقبض خواهد شد. اما در سال مالی ۲۰۲۱ به میزان 3.42 درصد رشد خواهد کرد. این اقتصاددانان می‌گویند که با کاهش تدریجی محدودیت های اقتصادی، هزینه‌های شخصی افزایش پیدا خواهد کرد، و اینکه صادرات از جمله صادرات قطعات الکترونیکی به چین و صادرات خودرو به آمریکا نیز افزایش خواهد یافت. نرخ رشد پیش بینی شده برای سال مالی آتی، بالاترین میزان از سال ۱۹۹۵ تا کنون است که چنین داده‌هایی برای مقایسه در دسترس بوده اند. با این وجود، این میزان هنوز هم از نرخ رشد پیش بینی شده ی تقریبا ۴ درصدی دولت پایین تر است. دولت ژاپن در بازگرداندن اقتصاد به مسیر احیاء از طریق ایجاد توازن بین اقداماتش در مقابله با شیوع کرونا و فعال کردن اقتصاد همچنان با چالش هایی روبرو خواهد بود.

سوگا: پیوستن چین به پیمان تجاری اقیانوس آرام مشکل است

سوگا یوشیهیده، نخست وزیر ژاپن، گفته است که مادامی‌ که چین روش حکومت خود را تغییر ندهد، احتمالا پیوستنش به پیمان تجاری اقیانوس آرام (TPP) دشوار خواهد بود. سوگا در یک برنامه رادیویی حضور یافت و به اظهارات اخیر شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، اشاره کرد که گفته بود این کشور نظر مثبتی برای پیوستن به توافقنامه مذکور دارد. سوگا گفت که به عقیده او کشورهایی که شرکت های بزرگ در آنها توسط دولت اداره می‌شوند، برای پیوستن به این پیمان مشکل خواهند داشت زیرا مقررات تجاری این کشورها در مراتبی تنظیم می‌شوند که آنقدر سطح بالا هستند که برای چنین ساختار تجاری قابل دسترسی نیستند. سوگا در ارتباط با مسئله اتباع ربوده شده ژاپنی توسط کره شمالی گفت که آبه شینزو، نخست وزیر قبل از او، برای ملاقات شرطی با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، بدون هیچ پیش ابراز تمایل کرده بود. سوگا گفت که او هم همان تصمیم آبه را دارد و مایل است درباره این موضوع با کیم گفتگوهای مستقیمی داشته باشد.

ژاپن بر سر دوراهی مجوز یا مممنوعیت ورود تجار

علی­رغم اعلام ممنوعیت ورود افراد از خارج از کشور از تاریخ 28 دسامبر، ممنوعیتی برای ورود فعالان تجاری در نظر نگرفته است. این در حالی است که اعتراض احزاب مخالف در مخالفت با این مسأله و درخواست برای توقف ورود فعالان تجاری و اقتصادی به کشور بالا گرفته است. دولت ژاپن با توجه به پیش رو بودن المپیک و پارالمپیک 2021 توکیو و اوضاع نامناسب اقتصادی جهانی، در صدد تسهیل روابط با سایر کشورها و بهبود اوضاع اقتصادی است و در حال حاضر در شرایط دشواری قرار گرفته است.

گسترش شبکه‌های 5G در ژاپن در سال میلادی جدید

انتظار می رود که در سال ۲۰۲۱ در ژاپن مناطقی که امکان دسترسی به شبکه‌های موبایل نسل آینده 5G در آنها وجود دارد گسترش زیادی پیدا کند. اپراتورهای عمده تلفن همراه در ژاپن قصد دارند نرخ های پایین تری را برای استفاده از شبکه‌های پرسرعت 5G با حجم بالا در نظر بگیرند. آنها عرضه خدمات 5G را از سال میلادی گذشته آغاز کردند، اما این خدمات تاکنون تنها در مناطق محدودی قابل دسترسی بوده است. این شرکت ها اکنون قصد دارند تا ارتقای ایستگاه‌های مخابراتی خود را سرعت ببخشند. NTT Docomo امیدوار است که پوشش شبکه 5G خود را تا پایان سال مالی ۲۰۲۱ به ۵۵ درصد جمعیت افزایش دهد. پیش بینی می‌شود که KDDI و سافت بانک پوشش شبکه 5G را به ۹۰ درصد جمعیت گسترش دهند. NTT Docomo و سافت بانک قصد دارند در پاسخ به درخواست دولت برای کاهش هزینه‌های تلفن همراه، نرخ های ارزان تری را برای شبکه‌های 5G ارائه دهند.در همین حال، سازندگان عمده تلفن‌های همراه یک سری مدل گوشی برای 5G به بازار عرضه کرده اند. بنابراین انتظار می رود که در سال میلادی جاری مصرف کنندگان ژاپنی از این فناوری جدید به طور کامل بهره ببرند

بیش از ۲ میلیون درخواست برای دریافت یارانه در سال ۲۰۲۰ تأیید شد

دولت ژاپن ارقامی را اعلام کرده که چشم اندازی از تاثیر همه گیری جهانی ویروس کرونا بر استخدام را ارائه می دهد. در سال ۲۰۲۰، وزارت کار بیش از دو میلیون و ۱۰۰ هزار درخواست از شرکت ها برای یارانه اضطراری را تأیید کرد تا آنها بتوانند کارکنان خود را نگه دارند. این درخواست ها از ماه فوریه تا آخر دسامبر ۲۰۲۰ هنگامی‌که ویروس کرونا ضربه شدیدی به اقتصاد زد، ارائه شدند. این وزارتخانه تخمین می زند که این یارانه‌ها بیش از دو تریلیون و ۵۰۰ میلیارد ین یا بیش از ۲۴ میلیارد دلار باشند. وزارت کار می‌گوید برای سال مالی ۲۰۲۰ جهت این برنامه یارانه سه تریلیون و ۳۰۰ میلیارد ین تامین کرده است.منبع اصلی این وجوه مبالغ ماهانه پرداختی شرکت ها برای بیمه کار است. از آنجاییکه این همه گیری ادامه دارد، دولت با چالش تامین وجوه بیشتر برای حفظ این سامانه یارانه روبرو است.

شرکتهای ژاپنی دورکاری را افزایش می دهند

از آنجایی که انتظار می رود دولت برای مهار انتشار ویروس کرونا وضعیت اضطراری اعلام کند، شرکتهای ژاپنی قصد دارند دورکاری را بیش از پیش ترویج کنند. دومین وضعیت اضطراری از زمان آغاز همه گیری جهانی ویروس کرونا احتمالا در هفته جاری در توکیو و سه استان مجاور آن یعنی استانهای کاناگاوا، سایتاما و چیبا اعلام خواهد شد.

از زمانی که ویروس کرونا شروع به انتشار در سراسر ژاپن کرد، شرکت میتسوبیشی الکتریک تعداد کارمندانی که از منزل کار می‌کنند را افزایش داده است. این شرکت قصد دارد با تقویت این روند، شمار کارمندانی که در دفاترش در توکیو و این سه استان کار می‌کنند را به ۳۰ درصد کل نیروی کار این شرکت یا حتی کمتر از آن محدود کند. غول مخابراتی ژاپن ان تی تی (شرکت تلگراف و تلفن ژاپن) نیز در حال بررسی این است که آیا اقدام های بیشتری را انجام دهد یا خیر. نیمی از بیشتر پرسنل این شرکت در بخش امور عمومی، برنامه ریزی یا دیگر بخش ها حالا در خانه کار می‌کنند. گروه ان تی تی حدود ۱۸۰ هزار نفر را در استخدام خود دارد.

در زمستان سرد امسال تپکو از شرکت های دیگر برق می‌گیرد

از آنجاییکه در بحبوحه هوای سرد زمستانی در ژاپن تقاضا برای برق افزایش زیادی داشته، شرکت هایی که خود برق شان را تولید می‌کنند برای شرکت برق توکیو، تپکو، برق تامین می‌کنند. شبکه قدرت تپکو، که مسئول انتقال و تقسیم برق است، می‌گوید تقاضای بسیار زیاد و غیرمنتظره برای برق جهت گرمایش این ترس و بیم را به همراه آورده که گاز مایع طبیعی برای تولید برق حرارتی تمام شود. این شرکت از تولید کنندگان فولاد و مواد شیمیایی که ژنراتورهای خود را دارند تقاضای همکاری کرده و از آنها برق گرفته است. در روزهای شرکت برق چوبو و شرکت برق هوکوریکو برای تپکو برق تامین کردند. شرکت شبکه قدرت تپکو می‌گوید انتظار می رود تقاضا افزایش شدیدی پیدا کند اما احتمالا تامین برق کماکان ثابت باقی خواهد ماند. آخرین باری که تپکو از تولید کنندگان دیگر درخواست تامین برق کرد بعد از فاجعه زمین لرزه و سونامی سال ۲۰۱۱ در شمال شرق ژاپن بود

همکاری شرکت Nippon Steel با شرکت­های خودروسازی

باتوجه به افزایش فعالیت­های شرکت­های خودرو سازی در جهت تولید خودروهای هیبریدی پلاگین، شرکت فولادسازی Nippon Steel که بزرگترین شرکت تولید کننده فولاد ژاپن است تصمیم دارد در جهت توسعه تولید مواد فولادی مورد نیاز شرکتهای خودروسازی تلاش کرده و به دولت ژاپن در جهت تحقق طرح کربن­ زدایی کمک نماید. از آنجایی که جهت تولید خودروهای هیبریدی نیاز به تولید بدنه ­های سبک و نازک می­باشد، این شرکت قصد دارد تا تحقیقات خود در جهت تولید فولادهای نازک و سبک را آغاز و هرچه سریعتر نتیجه به دست ­آمده را به شرکت­های خودروسازی ارائه نماید.

کاهش تولید خودرو در داخل کشور

به دلیل بروز مشکل در تأمین نیم­ رساناها، کارخانه­ های خودروسازی داخل ژاپن با کاهش تولید مواجه شده­ اند. کارخانه ­ی هوندا در استان می­ئه حدود 4 هزار دستگاه خودرو کمتر از میزان برنامه­ ریزی شده تولید کرد. کارخانه­ ی نیسان در استان کاناگاوا نیز به دلیل مشابه، کاهش تولید داشته است. گرچه فروش خودرو در داخل و خارج از کشور رو به بهبود رفته است، اما نگرانی ­ها بابت تأثیر بلندمدت این مسأله افزایش یافته است.

لغو قرارداد هواپیمای اسپیس جت

شرکت هلدینگ هواپیمایی میتسوبیشی از لغو قرارداد 20 فروند هواپیمای اسپیس  جت میتسوبیشی (نخستین هواپیمای ساخت داخل) با شرکت Aero Lease آمریکا خبر داد. این شرکت اعلام داشت با توجه به این­که به دلیل شیوع کرونا نمی­توان میزان تقاضا را پیش ­بینی نمود، شرکت صنایع سنگین میتسوبیشی هزینه­ های توسعه را به میزان قابل توجهی کاهش داده است. این شرکت همچنین اظهار داشت به دلیل این­که در مذاکرات با شرکت آمریکایی زمان تحویل قابل پیش­ بینی نبود، این قرارداد لغو شد. با لغو این قرارداد تعداد سفارش­های هواپیمای اسپیس جت از 447 فروند به 287 فروند کاهش خواهد یافت.

توافق ژاپن و کنیا برای همکاری در زمینه توسعه زیرساخت ها

بنا بر اعلام وزارت امور خارجه، ژاپن و کنیا بر سر توسعه زیرساخت ها و تحقق آزادی تردد و حاکمیت قانون در حوزه اقیانوس هند و آرام توافق کردند.

موته گی وزیر امور خارجه و رئیس جمهور کنیا توافق کردند که توسعه منطقه ویژه اقتصادی در اطراف بندر مومباسا که دروازه اصلی ورود به آفریقای شرقی و مرکزی است با کمک ژاپن تسریع گردد. موته گی با سفر به کنیا  تور 11 روزه سفر به مکزیک، اروگوئه، آرژانتین، پاراگوئه ، برزیل و سنگال را به پایان برد.

افزایش سفارشات ماشین آلات ژاپنی در ماه نوامبر برای دومین ماه متوالی

سفارشات برای خرید ماشین آلات ژاپن در نوامبر سال ۲۰۲۰ برای دومین ماه متوالی افزایش یافت. دفتر کابینه اعلام کرد که شاخص اصلی هزینه کرد سرمایه در آینده حدود ۸ میلیارد و ۲۳۰ میلیون دلار بود. این رقم بر حسب ینی 1.5درصد نسبت به ماه قبل بیشتر است. این رقم، به دلیل نوسانات زیاد در صنایع کشتی سازی و برق، سفارشات آنها را شامل نمی‌شود. تولیدکنندگان ماشین آلات برقی سفارشات بیشتری برای خرید ماشین آلات تولید کننده نیمه‌هادی‌ها دادند. شرکت های مخابراتی سفارشات خود برای تجهیزات ارتباطی مورد استفاده در شبکه‌های فوق سریع «5G» را افزایش دادند. این دفتر ارزیابی کلی خود را افزایش داد و گفت که سفارشات برای خرید ماشین آلات نشانه‌هایی از بهبودی است. اما این دفتر می‌گوید باید هرگونه افزایش شدید دوباره شیوع ویروس کرونا در ژاپن از نزدیک زیر نظر گرفته شود.