روند برگزاری مناقصه و مراحل آن در ژاپن
در ژاپن، تقریباً تمام مناقصه‌ها از طریق روش ارزیابی جامع اجرا می‌شوند. در روش ارزیابی جامع، علاوه بر قیمت معیارهایی مانند طرح اجرایی، تجربه در کارهای مشابه و توانایی پرسنل فنی مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای پروژه‌های پیچیده‌تر و جزئی‌تر نیز معیارهای دقیق‌تر و بخش‌بندی شده‌تری تعیین می‌شود، و فرآیند ارزیابی اغلب توسط یک کمیته مستقل متشکل از کارشناسان مختلف مانند متخصصان دانشگاهی، وکلا و حسابداران انجام می‌شود، اگرچه چنین کمیته‌ای الزامی نیست.
موافقت‌نامه تدارکات دولتی
موافقت‌نامه تدارکات دولتی[1] که از ژانویه ۱۹۸۱ لازم‌الاجرا گردید، مقرراتی را برای رفع تبعیض میان منابع خارجی و داخلی و همچنین برخورد یکسان با اتباع ژاپنی وضع کرده است. این موافقت‌نامه متعاقباً در چندین نوبت مورد بازنگری قرار گرفت و در پی مذاکرات همزمان با دور اروگوئه[2]، اصلاحاتی در آن صورت پذیرفت که عبارتند از: ۱) گسترش حوزه شمول تدارکات دولتی (تسری به دولت‌های محلی و طیف وسیع‌تری از نهادهای وابسته به دولت)؛ ۲) تسری موافقت‌نامه به حوزه تدارک خدمات؛ و ۳) استقرار نظام رسیدگی به شکایات مرتبط با فرآیندهای تدارکات. این موافقت‌نامه که به امضای ۲۳ کشور رسید، از اول ژانویه ۱۹۹۶ لازم‌الاجرا گردید.
تدارکات دولتی در ژاپن
دولت ژاپن تدابیر داوطلبانه‌ای را برای افزایش دسترسی به بازار، فراتر از الزامات موافقت‌نامه تدارکات دولتی سازمان تجارت جهانی، اتخاذ کرده است. این تدابیر شامل موارد ذیل میباشد:
۱. تصریح و شفاف‌سازی رویه‌های تدارکات دولتی؛
۲. اصل برگزاری مناقصات به صورت عمومی؛
۳ . ارتقای نظام اطلاع‌رسانی تدارکات دولتی.
این تدابیر، تدارک کالاها و خدمات توسط وزارتخانه‌ها، سازمان‌های دولتی و نهادهای وابسته به دولت را پوشش می‌دهد. عناصر کلیدی این تدابیر به شرح ذیل میباشد:
الف. در خصوص وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی، حداقل آستانه استاندارد تدارکات معادل ۱۰۰,۰۰۰ حق برداشت مخصوص تعیین گردیده که مطابق با موافقت‌نامه تجدیدنظر شده تدارکات دولتی سازمان تجارت جهانی است که از آوریل ۲۰۱۴ لازم‌الاجرا شده است. در مورد نهادهای وابسته به دولت، این آستانه به ۱۰۰,۰۰۰ حق برداشت مخصوص کاهش یافته که نشان‌دهنده درجه بالاتری از گشودگی نسبت به موافقت‌نامه تدارکات دولتی میباشد (آستانه استاندارد تحت این موافقت‌نامه معادل ۱۳۰,۰۰۰ حق برداشت مخصوص است).
ب. تدابیر مستقل و اقدامات فراتر از الزامات سازمان تجارت جهانی، برای قراردادهای با ارزش بیش از ۸۰۰,۰۰۰ حق برداشت مخصوص که در موافقت‌نامه تدارکات دولتی پیش‌بینی نشده‌اند، اتخاذ گردیده است. این تدابیر شامل ارائه اطلاعات تدارکات پیش از برگزاری مناقصه از طریق سمینارها و سایر روش‌های مشابه، رویه‌های درخواست از تأمین‌کنندگان بالقوه برای ارائه مستندات جهت مطالعات بازار و رویه‌های درخواست از تأمین‌کنندگان بالقوه برای ارائه نظرات در خصوص پیشنهادهای مشخصات فنی میباشد.
برای تدارکات مشمول موافقت‌نامه تدارکات دولتی، معمولاً باید حداقل ۴۰ روز بین تاریخ آگهی عمومی دعوت به مناقصه و مهلت ارائه پیشنهادات وجود داشته باشد. این مدت در اکثر موارد به ۵۰ روز افزایش می‌یابد. برای تدارکاتی که مشمول موافقت‌نامه تدارکات دولتی نیستند، این مدت ۱۰ روز است.
مقررات تدارکات عمومی عمدتاً برای دولت‌های ملی و محلی اعمال می‌شود. سازمان‌های وابسته به دولت که در ضمائم موافقت‌نامه تدارکات دولتی ذکر شده‌اند، مانند سازمان‌های اداری مستقل، معمولاً قوانین داخلی مشابه با مقررات قانونی برای تدارکات عمومی دارند.
جدا از مقررات داخلی، موافقت‌نامه تدارکات دولتی نه تنها برای دولت‌های ملی و برخی دولت‌های محلی، بلکه برای برخی سازمان‌های اداری مستقل، مؤسسات تحقیقاتی دولتی، شرکت‌های مالی دولتی، شرکت‌های دولتی و نهادهای مشابه نیز قابل اجرا است.
موافقت‌نامه تدارکات دولتی مستقیماً برای شرکت‌های بخش سوم اعمال نمی‌شود، اما دولت ملی توصیه می‌کند که چنین شرکت‌هایی مقررات تدارکات عمومی را با در نظر گرفتن موافقت‌نامه تدارکات دولتی تطبیق دهند.
به عنوان یک قاعده کلی، شرکت‌های با منافع عمومی یا شرکت‌های سهامی‌که توسط دولت‌های محلی مطابق با قانون مدنی (قانون شماره ۸۹ سال ۱۸۹۶) یا قانون شرکت‌ها (قانون شماره ۸۶ سال ۲۰۰۵) تأسیس شده‌اند، تحت پوشش قرار نمی‌گیرند. با این حال، این شرکت‌ها گاهی اوقات قوانین داخلی مشابه با مقررات قانونی برای تدارکات عمومی دارند.
مقادیر استاندارد حق برداشت مخصوص و معادل ین برای تدارکات دولتی
بر اساس اطلاعیه شماره ۲۱ وزارت دارایی ژاپن که در روزنامه رسمی مورخ ۲۴ ژانویه ۲۰۲۲ منتشر شده است، مقادیر استاندارد برای اقدامات داوطلبانه در تدارکات دولتی به شرح ذیل تعیین گردیده است:
**تذکر (قابل اعمال برای قراردادهای تدارکاتی منعقده بین ۱ آوریل ۲۰۲۲ تا ۳۱ مارس ۲۰۲۴)**
۵۰۰ حق برداشت مخصوص معادل ۷۶,۰۰۰ ین
۱۰۰,۰۰۰ حق برداشت مخصوص معادل ۱۵ میلیون ین
۳۸۵,۰۰۰ حق برداشت مخصوص معادل ۵۸ میلیون ین
۸۰۰,۰۰۰ حق برداشت مخصوص معادل ۱۲۰ میلیون ین
۲ میلیون حق برداشت مخصوص معادل ۳۰۰ میلیون ین
۵ میلیون حق برداشت مخصوص معادل ۷۶۰ میلیون ین
حق برداشت مخصوص (SDR)
ارزش حق برداشت مخصوص بر اساس آمارهای مالی بین‌المللی منتشر شده توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF) و مطابق با میانگین وزنی نرخ چهار ارز اصلی در میان کشورهای عضو صندوق بین‌المللی پول، یعنی دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن و پوند استرلینگ انگلیس برای یک دوره ثابت تعیین می‌گردد. در ژاپن، مبلغ معادل ین برای حق برداشت مخصوص که برای یک دوره ثابت استفاده می‌شود، بر اساس این ارزش محاسبه می‌گردد. ارزش حق برداشت مخصوص از سال ۱۹۸۸ طبق اطلاعیه وزیر دارایی هر دو سال مالی یکبار مورد تجدیدنظر قرار می‌گیرد.
کسب صلاحیت‌های لازم برای شرکت در مناقصه در ژاپن
برای شرکت در مناقصه، اصولاً لازم است «صلاحیت شرکت در مناقصه» مورد نیاز هر سازمان مناقصه‌گزار احراز گردد.
سازمان‌های مناقصه‌گزار عمدتاً شامل «نهادهای دولتی (وزارتخانه‌ها و سازمان‌های زیرمجموعه)»، «نهادهای عمومی محلی» و «سازمان‌های وابسته» هستند.صلاحیت‌های مورد نیاز بسته به سازمان مناقصه‌گزار و نوع خدمات متفاوت است. برای درخواست، زمانی جهت تهیه مدارک لازم است، اما معمولاً هزینه‌ای برای درخواست دریافت نمی‌شود. کسب صلاحیت شرکت در مناقصه ممکن است بسته به نوع آن زمان‌بر باشد. کسب احراز صلاحیت نخستین گام برای ورود علاقمندان به کسب و کار مناقصه است.
جستجوی مناقصه‌ها
برای یافتن مناقصه‌های مورد نظر، باید اطلاعیه‌های منتشر شده توسط سازمان‌های مناقصه‌گزار را جستجو و جمع‌آوری شود. در سالهای اخیر، از آنجا که اطلاعیه‌های دولتی در وب‌سایت‌ها منتشر می‌شوند، روند کار به شرح زیر است:
* دسترسی به وبسایت سازمان مناقصه‌گزار
* جستجوی صفحه حاوی مناقصه‌ها
* بررسی اطلاعات برای تعیین امکان شرکت شرکت
* تکرار مراحل فوق
از آنجا که مناقصه‌های دولتی مرتباً به‌روزرسانی می‌شوند، یافتن اطلاعات جدید مناقصه بدون از دست دادن موارد آسان نیست. به همین دلیل، اخیراً تعداد شرکت‌هایی که از «خدمات اطلاعات مناقصه» برای بهینه‌سازی جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کنند، در حال افزایش است.
دریافت مشخصات فنی و شرکت در جلسات توجیهی
پس از بررسی خلاصه مناقصه در اطلاعات جمع‌آوری شده از سازمان مناقصه‌گزار (اطلاعیه) و تصمیم به شرکت در مناقصه، مشخصات فنی پروژه را دریافت می‌کنید. مشخصات فنی شامل اطلاعات دقیق مورد نیاز برای ارائه پیشنهاد قیمت، از جمله روش مناقصه و الزامات است.
در برخی موارد، ممکن است لازم باشد برای دریافت مشخصات فنی به سازمان مناقصه‌گزار مراجعه کنید. اخیراً، اطلاعات بیشتری در وب‌سایت‌ها منتشر می‌شوند. همچنین، در برخی موارد، شرکت در جلسه توجیهی هنگام دریافت مشخصات فنی الزامی است.
پس از دریافت مشخصات فنی، مهم است که در صورت وجود هرگونه سؤال درباره محتوا، حتماً با دفتر مسئول سازمان مناقصه‌گزار که در سند ذکر شده تماس حاصل شود. از آنجا که ممکن است مهلت ارائه سؤالات تعیین شده باشد، دستورالعمل‌های مناقصه باید با دقت بررسی شود.
شرکت در مناقصه
پس از تهیه برگه پیشنهاد قیمت بر اساس مشخصات فنی و اسناد مربوط به مناقصه، امکان شرکت در مناقصه فرام می‌شود. برای شرکت در مناقصه، سه روش «حضوری (تحویل دستی)»، «مناقصه الکترونیکی» و «مناقصه پستی» وجود دارد. ( در دوره کووید 19مناقصه‌های پستی موقتاً به دلیل جلوگیری از شیوع ویروس کرونا افزایش یافت). هر روش تفاوت‌های خاص خود را دارد و به‌ویژه در مورد مناقصه الکترونیکی، ثبت‌نام قبلی و آماده‌سازی تجهیزات ضروری است.
*مناقصه حضوری (تحویل دستی)
در محل تعیین شده توسط سازمان مناقصه‌گزار برگزار می‌شود. مبلغ و نام شرکت و سایر اطلاعات در برگه پیشنهاد قیمت درج و در صندوق مخصوص قرار داده می‌شود. (برخی سازمان‌ها پذیرش را از قبل از طریق پست انجام می‌دهند).
*مناقصه الکترونیکی
مناقصه الکترونیکی به سیستم مناقصه دیجیتالی اشاره دارد که امکان دریافت اعلان‌ها از سازمان مناقصه‌گزار و ارسال اسناد مختلف از طریق اینترنت را فراهم می‌کند. مناقصه با استفاده از گواهی دیجیتال (کارت IC) و دستگاه کارتخوان از طریق اینترنت انجام می‌شود.
*مناقصه پستی
مبلغ و نام شرکت و سایر اطلاعات در برگه پیشنهاد قیمت درج و از طریق پست سفارشی یا روش تعیین شده به سازمان مناقصه‌گزار ارسال می‌شود. در مناقصه پستی، ممکن است ضوابطی برای نحوه نوشتن روی پاکت حاوی برگه پیشنهاد قیمت وجود داشته باشد، که مطالعه دستورالعمل‌های مناقصه از قبل ضروری است.
عقد قرارداد پس از برنده شدن
در «مناقصه عمومی» که رایج‌ترین نوع مناقصه دولتی در ژاپن است، شرکتی که کمترین قیمت را پیشنهاد داده باشد، برنده مناقصه می‌شود. اگر شرکتی برنده شد، باید برای عقد قرارداد با سازمان مناقصه‌گزار اقدام کند. همچنین، هنگام اعلام نتایج مناقصه، مبالغ پیشنهادی سایر شرکت‌های شرکت‌کننده نیز اعلام می‌شود. این اطلاعات معمولاً در وبسایت سازمان مناقصه‌گزار نیز منتشر می‌شود.
از آنجا که در سازمان‌های دولتی، مناقصه‌های مشابه با مناقصه‌های قبلی اغلب به طور منظم منتشر می‌شوند، با بررسی وبسایت سازمان مناقصه‌گزار و جمع‌آوری اطلاعات نتایج مناقصه‌ها می‌توان شانس برنده شدن در مناقصه‌های بعدی را افزایش داد.
شرایط شرکت در روند مناقصه
معمولاً شامل موارد زیر است:
- درگیر روند ورشکستگی یا اعسار نباشد. (مواد ۷۰ و ۷۱ حکم کابینه در مورد بودجه، حسابرسی و حسابداری)
- دارای صلاحیت و طبقه‌بندی مناسب تأمین‌کننده باشد.
- از شرکت در مناقصه توسط نهاد مناقصه‌گزار تعلیق نشده باشد.
- بتواند اثبات کند که خدمات مورد نظر یا خدمات با عملکرد مشابه را واقعاً انجام داده است.
- در صورت استفاده از سیستم مناقصه الکترونیکی، گواهی الکترونیکی را کسب کرده باشد.
نقطه تماس برای اطلاعیه
شرکت‌کنندگان احتمالی می‌توانند مدارک مناقصه را دریافت کرده و با شخص مشخص شده معمولاً از طریق تلفن تماس بگیرند. فراخوان مناقصه معمولاً به زبان ژاپنی منتشر می‌شود و شامل اطلاعات زیر است:
* روش مناقصه، مانند اینکه آیا از روش بیشترین ارزش کلی (OGV) استفاده خواهد شد و تعداد دورهای مناقصه؛
* شامل کردن مالیات بر ارزش افزوده (۸ درصد) در قیمت پیشنهادی؛
* اینکه آیا مناقصه با استفاده از سیستم مناقصه الکترونیکی انجام خواهد شد یا خیر؛
* شرایط وضوابط مشارکت (مانند مدارک اثبات‌کننده توانایی تأمین‌کننده در ارائه خدمات پس از فروش سریع و کافی، و ارائه مدارک فنی)؛
* آدرس محل ارسال مدارک؛
* روش دریافت اسناد مناقصه؛
* محل بازگشایی پاکت‌های مناقصه؛
* مقررات مربوط به زبان و واحد پول (تقریباً همیشه ژاپنی و ین)؛
* اینکه آیا سپرده مناقصه لازم است (در اکثر موارد لازم نیست)؛
* مقررات مربوط به برندگان مناقصه (که باید الزامات فنی را برآورده کنند)؛
* اینکه آیا نیاز به تنظیم قرارداد است (سند معمولاً بخشی از مدارک مناقصه است)؛
* اینکه آیا مذاکره درباره روند امکان‌پذیر است (معمولاً نه)؛
از طریق تارنماهای ذیل امکان اطلاع یافتن از مناقصه‌هایی که در حوزه‌های مختلف انجام می‌شود، وجود دارد:
https://www.japantenders.com/sectors.php
https://www.i-ppi.jp/IPPI/SearchServices/Web/Index.htm
https://www2.njss.info/offers/search?reception=all&page=1
https://www.e-bisc.go.jp/
https://kanpou.npb.go.jp/
روش اصلی مناقصه‌ها در ژاپن
سازمان‌های دولتی مانند وزارتخانه‌ها و نهادهای عمومی محلی، پیش از انتشار مناقصه، تصمیم می‌گیرند که «این مناقصه به چه شکلی برگزار شود؟». مناقصه‌های دولتی شکل‌های متنوعی دارند و در اینجا چهار نوع اصلی مناقصه یعنی «مناقصه عمومی»، «مناقصه رقابت طرح»، «مناقصه محدود» و «معامله مستقیم» توضیح داده می‌شود.
*مناقصه عمومی
در میان مناقصه‌های دولتی، «مناقصه عمومی» اساسی‌ترین روش مناقصه است.«مناقصه عمومی» روشی است که به طور اصولی هر شرکتی که صلاحیت شرکت در مناقصه را داشته باشد، می‌تواند در آن شرکت کند. لذا تعداد نامحدودی از مناقصه‌گران می‌توانند شرکت کنند و سازمان مناقصه‌گزار با مناقصه‌گری که مطلوب‌ترین شرایط را ارائه کرده قرارداد می‌بندد.
از آنجا که این روش عادلانه‌تر است و با دستورالعمل‌های وزارتخانه‌ها مانند «سیاست قراردادهای دولتی برای شرکت‌های کوچک و متوسط» سازگاری دارد، در سال ۲۰۲۲، بیشترین سهم از مناقصه‌های دولتی را به خود اختصاص داد.
*مناقصه رقابت طرح
«مناقصه رقابت طرح» روشی است که در آن، در محدوده بودجه از پیش تعیین شده توسط سازمان مناقصه‌گزار، پیشنهادهای طرح و مسائل فنی از چندین شرکت دریافت و بررسی می‌شود و شرکتی که بهترین محتوای طرح و توانایی اجرای کار را داشته باشد به عنوان برنده (طرف قرارداد) انتخاب می‌شود. مناقصه‌گزار با ارزیابی جامع محتوای پیشنهادی، پیمانکار را انتخاب می‌کند.
این روش عمدتاً در پروژه‌هایی که نیازمند دانش تخصصی یا مهارت‌های فنی پیشرفته هستند استفاده می‌شود، مانند خدمات مشاوره ساختمانی (کارهای عمومی، طراحی ساختمان، تحقیقات و غیره)، خدمات مشاوره سیستم‌ها، آموزش زبان، خدمات مشاوره مربوط به پروژه‌های PFI و موارد مشابه.
اگرچه به دلیل نیاز به توانایی‌های بالای طراحی و امور فنی، ورود به آن دشوار است، اما برای شرکت‌هایی که به دانش و توانایی‌های فنی خود در زمینه‌های تخصصی اطمینان دارند، فرصت‌های کسب قرارداد وجود دارد و در صورت برنده شدن، سود قابل توجهی قابل پیش‌بینی است.
*مناقصه محدود
روشی است که در آن سازمان مناقصه‌گزار شرکت‌های خاصی را «منتخب» می‌کند و با مناقصه‌گری که مطلوب‌ترین شرایط را برای سازمان مناقصه‌گزار ارائه کند، قرارداد می‌بندد. طی سالهای گذشته در پروژه‌های عمومی ساخت و ساز واحدهای مسکونی رایج بود، اما به دلیل دشواری در تضمین عدالت، تعداد آن در سالهای اخیر کاهش یافته است.
سازمان مناقصه‌گزار بر اساس «معیارهای انتخاب» که ارزیابی شرکت‌ها بر اساس نوع مناقصه مانند «کار ساختمانی» یا «کالا» است، شرکت‌ها را انتخاب می‌کند. در برخی موارد، سازمان‌های مناقصه‌گزار ممکن است از شرکت‌ها بخواهند مجموعه‌ای از اسناد مربوطه مانند فرم درخواست شرکت در مناقصه محدود را ارائه دهند.
علاوه بر این، بسیاری از پروژه‌های «مناقصه محدود» به طور منظم منتشر می‌شوند و اگر شرکتی یک بار «انتخاب» شود، احتمال «انتخاب» در دفعات بعدی نیز افزایش می‌یابد، بنابراین می‌توان انتظار روابط بلندمدت با سازمان مناقصه‌گزار را داشت.
*معامله مستقیم
یکی از روش‌های استثنایی در مناقصه‌های دولتی است که در آن بدون رقابت بین مناقصه‌گران، سازمان مناقصه‌گزار به اختیار خود شرکت خاصی را انتخاب و با آن قرارداد می‌بندد. اگرچه تمایل به انتخاب شرکت‌هایی که سابقه برنده شدن در مناقصه‌های دولتی را دارند وجود دارد، برای تضمین عدالت، حتی در موارد معامله مستقیم، سازمان مناقصه‌گزار باید تا حد امکان از حداقل ۲ شرکت استعلام قیمت دریافت کند.
نکات کلیدی برای افزایش شانس برنده شدن در مناقصه
برای برنده شدن شرکت‌ها در مناقصه در ژاپن، سه نکته کلیدی وجود دارد:
* مشارکت از مرحله پیش از تدوین مشخصات فنی خرید
اولین نکته کلیدی برای برنده شدن در مناقصه، مشارکت از مرحله پیش از تدوین مشخصات فنی خرید است. سندی که شامل جزئیات الزامات است را مشخصات فنی می‌نامند، اما برای پروژه‌های بزرگ، آغاز آمادگی برای مناقصه پس از انتشار مشخصات فنی توسط سازمان دولتی بسیار دیر است. برای انتخاب شدن به عنوان برنده نهایی در رقابت با سایر شرکت‌ها، مهم است که از قبل از تدوین مشخصات فنی خرید، اطلاعات مختلف را جمع‌آوری شود و به طور فعال در پروژه‌های مناقصه مشارکت گردد.
اطلاعاتی که شرکت‌کنندگان می‌توانند برای برنده شدن در مناقصه جمع‌آوری کنند شامل موارد زیر است:
* اطلاعات به دست آمده از اسناد خرید قبلی و جلسات توجیهی مناقصه‌گزار؛
* بودجه سالهای گذشته که توسط سازمان‌های دولتی منتشر شده است؛
* بودجه پروژه‌های مشابه در چند سال گذشته؛
* قیمت‌های پیشنهادی رقبا در چند سال گذشته.
* تخمین قیمت پایه:
دومین نکته کلیدی برای برنده شدن در مناقصه، تخمین قیمت پایه، حداقل قیمت، و قیمت‌های پیشنهادی رقبا برای مناقصه بعدی بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده است.
علاوه بر این، بهتر است به جای یک قیمت پیشنهادی، چندین گزینه را آماده شود و با در نظر گرفتن سؤالات مطرح شده در جلسات توجیهی که توسط سازمان دولتی برگزار می‌شود، به طور انعطاف‌پذیر عمل گردد.
* ارزیابی مناسب بودن پروژه:
سومین نکته کلیدی برای برنده شدن در مناقصه، ارزیابی مناسب بودن پروژه است.حتی با جمع‌آوری اطلاعات قبلی و آمادگی دقیق، لزوماً به معنای برنده شدن در مناقصه نیست. این به این دلیل است که رقبا نیز به همان اندازه تلاش می‌کنند. بنابراین در نهایت، ارزیابی مناسب بودن پروژه، از جمله تصمیم‌گیری درباره قیمت مناقصه، عامل مهمی‌برای پیروزی است.
به طور کلی، شرکت در مناقصه نیازمند نیروی انسانی، زمان و تلاش قابل توجهی برای تهیه اسناد لازم است.
مقررات قانون ضد انحصار
تبانی در مناقصه باعث افزایش قیمت‌های برنده و از بین رفتن کارایی اقتصادی، که یکی از اهداف مناقصه است، می‌شود. همچنین در صورت تبانی، اغلب برنده‌ها به صورت نوبتی هر سال تغییر می‌کنند و شرکت‌های متبانی شانس بیشتری برای برنده شدن دارند، که این امر نه تنها عادلانه نیست، بلکه باعث افزایش قیمت‌های برنده نیز می‌شود.
در ژاپن، در رابطه با مناقصه‌ها، مقرراتی برای جلوگیری از تبانی تحت قانون ضد انحصار وجود دارد. اگر شرکت‌کنندگان در مناقصه درباره قیمت‌های پیشنهادی با سایر شرکت‌ها تبانی کنند، به دلیل نقض قانون ضد انحصار مجازات خواهند شد. به همین دلیل، قانون ضد انحصار، تبانی در مناقصه را به عنوان «محدودیت غیرمنصفانه تجارت» شناخته و ممنوع کرده است.
مجازات‌های تبانی در مناقصه
در صورت محرز شدن تخلف «تبانی» و نقض قانون ضد انحصار، چندین مجازات از کمیسیون تجارت منصفانه به عنوان مجازات تعیین می‌شود. در صورت کشف تبانی، علاوه بر از دست دادن اعتبار، خساراتی بیش از منافع حاصل از آن نیز متصور است.
انواع مجازات‌ها
|
مجازات
|
محتوا
|
|
دستور اقدامات اصلاحی
|
توقف تبانی در مناقصه برای متخلفان
|
|
دستور پرداخت جریمه
|
پرداخت ۱۰ درصد از مبلغ فروش (خرید) در دوره تبانی + مبلغ معادل سود حاصل از تبانی در دوره تخلف (بسته به اندازه شرکت و میزان تخلف متفاوت است)
|
|
مجازات تحت قانون ضد انحصار
|
حبس تا ۵ سال یا جریمه تا ۵ میلیون ین برای متخلفان (بند۱ ماده ۸۹ قانون ضد انحصار)، جریمه تا ۵۰۰ میلیون ین برای مدیران شرکت (بند ۱ ماده ۹۵)
|
|
مجازات کیفری
|
حبس تا ۳ سال و یا جریمه تا ۲.۵ میلیون ین (بند ۱ ماده ۹۶-۶ قانون مجازات)
|
|
[1] Agreement on Government Procurement
[2] هشتمین و آخرین دور از مذاکرات تجاری چند جانبه که در چارچوب موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت انجام شد.