هوش مصنوعی و توسعه دیجیتالی در جمهوری چک

همزمان با توسعه سامانه‌های مبنتی بر هوش مصنوعی در کشورهای مختلف، دولت جمهوری چک توجه خاصی را به استفاده هوش مصنوعی در حوزه‌های دولتی، بانکداری و سلامت نموده است. همه گیری بیماری کووید 19 در سال 2020 ، باعث گردید دولتهای اروپائی تلاشهای خود برای دیجیتالی کردن خدمات و نظام ساختاری آموزش را با شتاب بیشتری پیگیری نمایند. پیام بزرگ این بیماری برای جوامع در حال توسعه و توسعه یافته این بود توسعه دانش هوش مصنوعی تا چه حد می‌تواند برای مقابله با مشکلات پیش روی بشریت مفید باشد.

دولت جمهوری چک در ماه گذشته پنجمین دوره کنفرانس سالیانه  Digital Czech Republic  را در پراگ به صورت برخط و وبینار برگزار نمود. در این دوره از کنفرانس، وزارتخانه‌های بهداشت، صنایع و بازرگانی، آموزش و جوانان، و وزارت کشور به ارائه راهکاریهای خود به منظور استفاده هرچه بیشتر از هوش مصنوعی ارائه نمودند. کمیسیون اروپائی نیز چشم انداز مثبتی برای ارتقای اعتماد و انسان محور بودن هوش مصنوعی ترسیم نموده است.

هوش مصنوعی در اروپا

استراتژی اروپائی در خصوص هوش مصنوعی توسط نهادی به نام گروه کارشناسان ارشد هوش مصنوعی  AI HLEG تدوین می‌گردد. در این راستا گروه مزبور توصیه‌هایی در خصوص ابعاد اقتصادی، اجتماعی ، حقوقی، اخلاقی و اجتماعی هوش مصنوعی را در اختیار اعضا قرار می دهد. این نهاد تاکنون 33 مقاله در این خصوص منتشر و در اختیار اعضای اتحادیه اروپایی قرار داده است. در یکی از گزارشهای  AI HLEG در خصوص اکوسیستم اعتماد در فضای هوش مصنوعی که در فوریه 2020 منتشر گردید آورده شده :

" فن آوری، محرک قاطع نوآوری و بهره وری بوده و هوش مصنوعی یکی از فن آوری‌هائی است که بیشترین توسعه را در زمان ما تجربه نموده است. اعتقاد داریم که هوش مصنوعی قابل اعتماد، می‌تواند به پایداری، رشد و رقابت بیانجامد و تاثیرات مهمی‌بر زندگی اشخاص و جامعه بگذارد. "

در همین راستا و با هدف کمک به رشد و توسعه اقتصاد کشور و ارتقای فضای رقابت پذیری، جمهوری چک استراتژی 10 ساله هوش مصنوعی ملی بنام  NAISرا تدوین نموده است. این استراتژی مشتمل بر ساخت و توسعه مراکزی در زمینه تحقیق و توسعه هوش مصنوعی و مراکز تست و نوآوریهای دیجیتال بر مبنای کنسرسیومی از تحقیقات مراکز آکادمیک و دستور العملهای  AI HLEG می‌باشد.  بر مبنای این توصیه‌ها ، توجه خاصی به مقوله آموزش و بازآموزی در ابعاد فنی و انسانی شده است.  توسعه ارتباط بین بخشهای عمومی و خصوصی و گسترش سامانه‌های آموزش تجاری از موارد مهم این استراتژی هستند.

آموزش

با توجه به تعداد بسیار محدود دانشمندان و فارغ التحصیلان رشته‌های دانشگاهی مرتبط با هوش مصنوعی و ICT ، جمهوری چک از طریق اعصای بورس تحصیلی و سایر کمکهای مالی برای دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته‌های مرتبط، تلاش می نماید تا استعدادهای بیشتری را از خارج از کشور جذب نماید. در عین حال نظامنامه آموزشی جمهوری چک در سطوح پائین ( ابتدائی و دبیرستان ) دچار تغییراتی به منظور آشنائی بیشتر دانش آموزان با هوش مصنوعی می‌شود.

بودجه

مشکلات ویروس کرونا باعث شد که در تاریخ 10 نوامبر سال جاری میلادی ، پارلمان اروپائی و اعضای اتحادیه اروپا در شورا با حمایت کمیسیون اروپائی بر روی بودجه 1.8 تریلیون یوروئی اتحادیه توافق نمایند. این بودجه برای توسعه و بازسازی اروپا در حوزه‌های انرژی سبز، دیجیتالی کردن بیشتر، و ارتقای مقاومت اقتصادی هزینه خواهد شد. بودجه اختصاص داده شده برای سالهای 2021 تا 2027 به میزان 1.074 تریلیون یورو می‌باشد.

ارتباطات و امنیت

ارتباطات و امنیت مهمترین عوامل توسعه زیرساختها برای دیجیتالی کردن اقتصاد و جامعه می‌باشند. در جمهوری چک در برنامه استراتژیک 2019 – 2030 ایجاد و توسعه شبکه ارتباطی  5G پیش بینی شده است. این توسعه به عنوان مهمترین اقدام برای ارتقای سامانه‌های نرم افزاری و مجازی کشور در حوزه هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و  Big Data ذکر شده است. در همین راستا بیانیه مشترکی در خصوص امنیت شبکه‌های  5G بین امریکا و جمهوری چک در ماه می 2020 به امضا رسید.

 

جمع بندی                               

حرکت اروپا به سمت فضای دیجیتالی بیشتر و توسعه هوش مصنوعی تلاشی برای کاهش فاصله نسبتا زیاد خود با آمریکا در این بخش است. در حالی که در سایر حوزه‌های اقتصادی، صنایع اروپا خود را رقیب قدرتمند آمریکا می دانند اما در زمینه دانش دیجیتال، فضای مجازی و هوش مصنوعی فاصله زیاد ین دوسوی آتلانتیک وجود دارد. ظهور ابرقدرت جدیدی بنام چین که یکی از مهمترین پایه‌های توسعه خود را دانش دیجیتال قرار داده است نگرانی‌ها را در سطح اتحادیه برای لزوم جبران عقب ماندگی بیشتر کرده است. اگرچه دیر، اما به نظر می رسد سیاستمداران اروپائی متوجه اهمیت قدرت نرم در حوزه فن آوری مجازی شده اند. مقامات اتحادیه در چند سال اخیر تلاش نموده اند تا ساز و کاری برای احتساب و کسب مالیات از فعالیتهای دیجیتال طراحی نمایند. اینگونه فعالیتها مانند استفاده فراگیر از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی عمدتا آمریکائی که در دهه اخیر گردش سرمایه ای به مراتب بالاتر از شرکتهای نفتی پیدا کرده ، مشکل مهمی را به اروپا مخابره نموده است: کار و اکتساب درآمد شرکتهای آمریکائی از طریق مصرف کننده‌های اروپائی و پرداخت مالیات به دولت آمریکا.

این شکاف دانش فنی باعث شده که کشورهای اروپائی برنامه ریزی‌های ملی و منطقه ای خود را برای حرکت به سمت فضای دیجیتالی و هوش مصنوعی سازماندهی نمایند. مقوله هوش مصنوعی هنوز برای دولتها کاملا شناخته شده نبوده و گاهی تهدید پنداری نیز می‌شود. در این حوزه نیز بمانند بسیاری از حوزه‌های دیگر اقتصاد و تجارت در استخدام هوش مصنوعی پیشگام شده اما برای سیاستمداران سنتی همچنان ابهامات مختلفی باقی است.