تاثیر شیوع ویروس کرونا بر کاهش صادرات ذغال سنگ اندونزی

نزدیک به یکسال است که شیوع ویروس کرونا (کووید -19) کره زمین را درگیر، اقتصاد دنیا را فلج و رشد اقتصادی کشورها را با اعداد منفی روبرو نموده است. اندونزی نیز بعنوان یکی از کشورهای  نوظهور و دارنده رتبه شانزدهم اقتصاد دنیا و اولین اقتصاد بزرگ منطقه جنوب شرق آسیا از آماج حملات این ویروس درامان نمانده و اقتصادش که طی یک دهه گذشته میانگین 5% رشد را ثبت نموده بود، در سال جاری با رشد منفی چند درصدی مواجه گشته است. در مدت همه‌گیری کووید-19 بخش های گردشگری، صنعت و معدن این کشور بیشترین خسارات و زیان‌ها را متحمل شدند. یکی از بخش های معدنی خسارت دیده، ذغال سنگ و صادرات آن است . محصول معدنی از مهمترین صادرات این کشور بشمار می‌رود و درآمد ارزی بسیار خوبی برای اندونزی دارد.

 طبق گزارشی که از سوی انجمن صنایع معدنی ذغال سنگ اندونزی منتشر شده است، طی سال جاری میلادی (2020) بعلت شیوع کرونا تقاضای جهانی برای انرژی تا حد زیادی کاهش یافته و این موضوع در کاهش صادرات ذغال سنگ اندونزی نیز بسیار موثر بوده است و موجب کاهش قیمت این سوخت فسیلی در بازارهای جهانی گردیده است، بطوریکه قیمت آن در ماه سپتامبر (شهریور 1399) به پایین‌ترین سطح یعنی 42 .49 دلار در هر تن طی 5 سال گذشته کاهش یافته است. این درحالی است که قیمت ها در سال گذشته بطور متوسط حدود 89.77 دلار برای هر تن بوده است.

بر اساس پیش‌بینی انجمن مذکور و اعلام شرکت های فعال در استخراج و صادرات این ماده معدنی، با وضعیت حاکم ناشی از همه‌گیری ویروس کووید-19 انتظار نمی رود تا نیمه دوم سال 2021 بهبودی در اقتصاد اندونزی حاصل شود که این امر در کاهش صادرات ذغال سنگ موثر خواهد بود. ولی این انتظار وجود دارد که از نیمه دوم سال 2021 صادرات آن به 430 میلیون تن برسد که 3.6 % نسبت به سال‌جاری میلادی رشد خواهد داشت، ولی در عین حال کمتر از میزان صادرات سال 2019 خواهد بود . طبق پیش بینی بعمل آمده و به‌گفته معاون انجمن فوق، بیشترین رشد در استخراج و صادرات ذغال سنگ بین ماه‌های جولای تا دسامبر (نیمه دوم) اتفاق خواهد افتاد، زیرا در نیمه اول سال، کشور همچنان در خصوص کووید -19 و توزیع واکسن آن بیشتر تحت تاثیر و درگیر خواهد بود.

اما از ماه اکتبر تقاضا برای ذغال سنگ با بروز علائمی از بهبود در برخی از اقتصادهای دنیا از جمله چین در حال افزایش می‌باشد و اکنون قیمت آن در هر تن به 51 دلار افزایش یافته است که این روند موجب افزایش صادرات در اکتبر گردید، ولی بنا به اعتقاد کارشناسان بعید است که قیمت ها حتی در سال 2021 به سطح قیمت های  سال 2019 برسد.

در این خصوص آقای ایرلانگا هارتارتو وزیر هماهنگی اقتصادی در این خصوص اظهار داشت که با وجود بهبود، اندونزی تا ماه اکتبر فقط 3. 232 میلیون تن ذغال سنگ صادر کرد. یعنی تنها حدود 58% از هدف گذاری برای سال‌جاری تحقق یافته است. وی اضافه نمود که انتظار می رود مصرف این سوخت فسیلی در داخل بعلت کاهش مصرف برق از 155 میلیون تن در نظر گرفته شده به 141 میلیون تن برسد. وی ادامه داد که علیرغم اینکه اندونزی هنوز درگیر کووید -19 می‌باشد، ولی در عین حال وارد مرحله بهبود اقتصادی شده است و امیدواریم که روند این بهبود تا سال 2021 و حتی 2022 ادامه داشته باشد. در همین حال مدیرکل بخش فلزات و معادن وزارتخانه مذکور نیز اظهار داشت که با این وجود احتمالا تولید و صادرات زغال سنگ تا پایان سال‌جاری ادامه خواهد داشت، زیرا زمستان‌های سرد در بازارهای آسیای شرقی تقاضا برای ذغال سنگ اندونزی را افزایش می‌دهد. وی در ادامه از کشورهای چین ، هند و جنوب شرق آسیا بعنوان بزرگ‌ترین و محوری‌ترین بازارها برای صادرات زغال سنگ اندونزی یاد کرد که وارد کننده عمده این محصول می‌باشند. وی با اظهار اینکه اقتصاد چین در حال بهبود و بازیافت خود می‌باشد، نگرانی اندونزی را کشور هند عنوان کرد که چگونه در مقابل کووید -19 مقاومت و مبارزه خواهد کرد.

کارشناسان معتقدند که واکسن کووید-19در بهبود اقتصاد جهانی و در نتیجه افزایش تقاضای انرژی موثر خواهد بود و در صورت کشف واکسن و استفاده عموم از آن می‌تواند تنها محافظ در برابر امواج جدید همه‌گیری کووید -19 باشد. آنها می‌گویند که برای سال 2021 نحوه مقابله اندونزی با این ویروس و سیاست های اقتصادی بستگی به شیوع ادامه‌دار ویروس و راه‌کارهای مقابله‌ای با آن خواهد بود.   

چین بزرگترین واردکننده ذغال سنگ از اندونزی می‌باشد که بدلیل تشدید رقابت در سال جاری یک بازار صادراتی خوبی برای اندونزی می‌باشد. بر اساس اعلام شرکت های چینی وارد کننده، علیرغم اینکه خود چین این سوخت فسیلی را دارد، ولی تولید آن در چین نسبت به ذغال سنگ وارداتی از اندونزی تا حدود 30 دلار در تن گرانتر می‌باشد.

استرالیا نیز دومین تامین کننده ذغال سنگ مورد نیاز چین می‌باشد که بدلیل تنش های سیاسی دوجانبه، چین واردات ذغال سنگ از آن کشور را در حال حاضر قطع نموده است. در این خصوص استرالیا رقیب اصلی اندونزی در صادرات به چین می‌باشد، لذا چنین روندی بنفع اندونزی می‌باشد تا بتواند جای استرالیا را پر نماید.

مشکل دیگر در خصوص صادرات اندونزی، سهمیه‌بندی که دولت چین برای واردات ذغال سنگ برای شرکت های خود در نظر گرفته است، می‌باشد. در این خصوص شرکت‌های چینی دولت را برای برداشتن سهمیه و یا افزایش آن تحت فشار گذاشتند. در صورت تحقق این امر شرکت های چینی توانایی واردات نامحدود ذغال سنگ از اندونزی را دارند.

رویکرد دولت اندونزی کاستن از مصرف سوخت‌های فسیلی و توجه به انرژی‌های تجدید‌پذیر می‌باشد که نه‌تنها وابستگی اندونزی را به واردات سوخت های فسیلی کم می‌نماید، بلکه صادرات آنها مانند ذغال سنگ را بیشتر نموده و ارزآوری خوبی برای کشور مهیا می نماید .