کووید 19 و بحران اقتصادی مکزیک در نیمه اول سال 2020

اقتصاد مکزیک همچون سایر کشورهای جهان از پیامدهای ناشی از ویروس کرونا متأثر گردیده است. شاخص‌های اقتصاد کلان مکزیک در نیمه اول سال 2020 نمایانگر اثرات ناگوار این بیماری برای اقتصاد مکزیک است و دولت آندرس مانوئل لوپز اوبرادور را با چالش جدی روبرو کرده است. بر اساس اطلاعات منتشرشده مکزیک با یک انقباض اقتصادی بی‌سابقه در طول سه‌ماهه دوم سال 2020 مواجه شده است. علاوه بر انقباض اقتصاد مکزیک بسیاری از شاخص‌های اقتصادی مکزیک نشانه‌های زوال مشاهده می‌شود. در ادامه مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی مکزیک را در چندماهه گذشته موردبررسی قرار می‌دهیم.

 رشد اقتصادی مکزیک:

سال 2020 در حالی برای مکزیک آغاز شد که تولید ناخالص ملی این کشور برای اولین بار در 10 سال گذشته دچار انقباض سالانه شد و مسئله اقتصادی چالش پیش روی دولت اوبرادور برای سال جدید بود. با بروز، شیوع و همه‌گیری کووید 19 در سال 2020 منجر شد، اقتصاد مکزیک در سه‌ماهه اول با رشد منفی 2.1 درصد بود و در سه‌ماهه بعدی با سقوط تاریخی 18.7 درصدی مواجه گردد.

اشتغال

کمترین میزان اشتغال رسمی در مکزیک طی یک دهه اخیر در سال 2019 ایجاد شد، البته باید اشاره داشت که متوسط حقوق و دستمزد برای بنگاه‌های تحت نظر موسسه تأمین اجتماعی مکزیک (IMSS) به‌طور واقعی رشد 3.7 درصدی در این سال داشت. با شیوع بیماری کووید 19 و اجرای پروتکل‌های بهداشتی مکزیک در ماه آوریل 2020 با از دست دادن 555 هزار و 247 شغل رسمی‌بدترین آمار بیکاری رسمی را ثبت کرد. روند از دست رفتن شغل با یک‌روند نزولی در مکزیک تا ماه جولای 2020 ادامه داشت به‌طوری‌که میزان بیکاری رسمی ثبت‌شده در این ماه به 3907 مورد رسید؛ اما در ماه اوت بنا به گفته آقای آندرس مانوئل لوپز اوبرادور اشتغال مکزیک احیاشده و در این ماه 80 هزار شغل جدید ایجادشده است؛ اما این آمار و اطلاعات مربوط به اشتغال رسمی مکزیک است و چنانچه اطلاعاتی از اشتغال ازدست‌رفته و کاهش درآمد در بخش غیررسمی مکزیک در دست باشد باید گفت با یک اطلاعات ویرانگری روبرو خواهیم بود.

از دست رفتن ارزش پزو

دولت مکزیک در سال 2019 موفق شد ارزش پزو مکزیک را افزایش دهد و این موضوع از دستاوردهای اقتصادی دولت قلمداد می‌شد. به‌نحوی‌که ارزش پزو در مقابل هر دلار از حدود 22 پزو در ابتدای سال 2019 به 18.88 پزو در پایان سال رسید. بااین‌حال، در مارس 2020 جنگ نفتی بین عربستان سعودی و روسیه و پس ‌از آن بحران اقتصادی ناشی از کووید 19 منجر شد پزو مکزیک در طی سال جاری با افت ارزش مواجه شود و طی هفت ماه گذشته هر دلار آمریکا قیمت‌های بی‌سابقه 25 پزو معامله گردد و نرخ پزو در اواخر اوت به 21.8 پزو رسید.

 

تورم

نرخ تورم از ابتدای دولت آقای اوبرادور (ابتدای 2019) تا قبل از شروع بیماری همه‌گیر در محدوده هدف 3 که موردنظر بانک مرکزی این کشور بود قرار داشت. با همه‌گیر شدن بیماری کووید 19 و سقوط قیمت جهانی نفت نرخ تورم به دلیل کاهش قیمت سوخت مصرفی در مکزیک کاهش و در ماه آوریل به حدود 2.15 درصد به‌عنوان پایین‌ترین سطح خود در پنج سال گذشته رسید. بااین‌حال تورم مکزیک در ماه جولای 2020 با بروز پیامدهای اقتصادی به 3.62 درصد رسید و بر اساس پیش‌بینی‌های بانک مرکزی مکزیک این شاخص در پایان سال 2020 به 3.7 درصد بسته می‌شود. باید گفت تورم رشد متوسط قیمت یک سبد از کالاهای مشخص است بااین‌حال در طی ماه‌های گذشته بسیاری از کالاها مصرفی غذایی در مکزیک با افزایش قیمت بالاتر از تورم‌های اعلامی مواجه شده است.

 

کاهش حجم تجارت مکزیک در نیمه اول 2020

حجم کل تجارت مکزیک در نیمه اول سال 2020 به حدود 363 میلیارد دلار (180 میلیارد واردات، 183 میلیارد صادرات) رسیده است که نسبت به 451 میلیارد دلار مدت مشابه سال گذشته نشان از کاهش ارزش حجم کل تجارت مکزیک دارد. ارزش کل تجارت مکزیک با ایالات‌متحده آمریکا به‌عنوان شریک اصلی و عمده تجاری مکزیک در طول نیمه اول سال 2020 به 243 میلیارد و 91 میلیون دلار رسید؛ این میزان از تجارت در مقایسه با شش ماه ابتدایی سال 2019 کاهش 21.3 درصدی را نشان می‌دهد. صادرات مکزیک به ایالات‌متحده بین ژانویه تا ژوئن سال جاری بالغ‌بر 144 میلیارد و 56 میلیون دلار بوده است که نشان از کاهش 19.8 درصدی واردات به میزان 99 میلیارد و 35 میلیون دلار که کاهش 23.4 درصدی را نشان می‌دهد.

 

گردشگری بین‌المللی مکزیک

گردشگری از بخش‌های مهم اقتصادی مکزیک به‌حساب می‌آید. این کشور در سال 2019 با 45 میلیون گردشگر توانست درآمد بیش از 24 میلیارد دلاری از این بخش به دست آورد. با این‌حال سال 2020 گردشگری مکزیک را با چالش جدی مواجه کرده است. وزارت گردشگری مکزیک در تخمینی اعلام کرد میزان گردشگران ورودی به مکزیک تا پایان سال 2020 می‌تواند تا میزان 57.1 درصد کاهش یابد این وزارت همچنین پیش‌بینی کرد که میزان درآمد ارزی از گردشگران خارجی می‌تواند به میزان 8 میلیارد و 172 میلیون دلار برسد که 66.7 درصد نسبت به درآمد ایجادشده در سال 2019 کمتر خواهد بود.

 

رشد ارسال حواله‌ها به مکزیک

حواله‌های ارسالی به مکزیک از سوی مهاجران این کشور در سایر کشورها به‌خصوص مهاجرین حاضر در آمریکا علی‌رغم پیش‌بینی‌ها انجام‌شده مبنی بر کاهش ارزش حواله‌ها روند رو به رشدی داشته است. در ماه جولای 2020 حواله‌های ارسالی به مکزیک برای سومین ماه متوالی افزایش داشت. آمارهای بانک مرکزی مکزیک نشان می‌دهد میزان حواله‌ها در ماه جولای به 3 میلیارد و 532 میلیون دلار رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 7.2 درصدی را نشان می‌دهد. میزان حواله‌های مکزیک در 12 ماه گذشته و از اوت 2019 تا جولای سال 2020 به سقف تاریخی جدید 38 میلیارد و 516 میلیون دلار رسیده است. اقدامات مختلف حمایت مالی در ایالات‌متحده آمریکا، به‌ویژه مزایای بالاتر بیمه بیکاری و کاهش ارزش پزو در مکزیک را می‌توان مهم‌ترین دلیل برای رشد این حواله‌ها در نظر گرفت. افزایش میزان حواله‌های مکزیک به خانواده‌های کم‌بضاعت زیادی در مکزیک برای مواجه‌شدن با پیامدهای کووید 19 کمک می‌کند.

 

ناامنی و خشونت

اگرچه نمی‌توان ناامنی را یک شاخص مستقیم اقتصادی در نظر گرفت اما از وضعیت اقتصادی تأثیرپذیری مستقیمی دارد. سال 2019 مکزیک با ثبت 35 هزار و 588 قربانی قتل عمد و هزار و 6 مورد قتل زنان خشن‌ترین سال در تاریخ مکزیک شناخته می‌شود؛ اما روند رو به رشد خشونت در سال 2020 ادامه دارد به‌طوری‌که قتل عمدی، در پنج ماه از هفت ماه سال 2020 بر اساس اطلاعات منتشرشده با افزایش سالانه مواجه شده است و ماه مارس با 3033 مورد قتل عمد تاکنون بالاترین میزان قتل عمد ثبت‌شده در سال 2020 شناخته می‌شود.

• شاخص‌های کلان اقتصادی مکزیک نشان می‌دهد این کشور در یک سناریوی بسیار پیچیده اقتصادی قرارگرفته که تبعات آن برای دولت و اقتصاد مکزیک چشمگیر خواهد بود. بااین‌حال طرح‌های ریاضتی اجراشده از سوی دولت مکزیک از ابتدای شروع بکار در سال 2019 مکزیک را در حوزه مخارج و بدهی نسبت به سایر کشورها در وضعیت بهتری قرار داده است.
• دولتمردان مکزیک چشم امید زیادی به اجرایی شدن توافق جدید تجاری مکزیک، ایالات‌متحده آمریکا و کانادا (تمک) برای احیای اقتصاد مکزیک برای سال جاری بسته‌اند؛ اما به نظر می‌رسد در حال حاضر تأثیرات این توافق بر اقتصاد ملی مکزیک تأثیرات حاشیه‌ای دارد و نمی‌توان آن را به‌عنوان یک کاتالیزور پیامدهای منفی ناشی از کووید 19 برای اقتصاد این کشور در نظر گرفت و تأثیرات این توافق در سال‌های آینده نمایان خواهد شد.