سرمایه گذاری خارجی در اتریش : مشوق ها و موانع

میزان ورود سرمایه خارجی به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹، با کاهش جدی ۷۳ درصدی روبرو گردید و از ۳۷۲ میلیارد دلار به ۱۰۰ میلیارد دلار رسید. دلیل اصلی این کاهش اصلاح قانون مالیات ها در ایالات متحده بود. با این حال میزان جذب سرمایه خارجی در همین زمان در اتریش کاهش چندانی نداشته است و بسیاری از سرمایه گذاران از کشورهای عربی، روسیه، اوکراین، سنگاپور، ژاپن و کشورهای اروپای شرقی توجه بیشتری به این کشور پیدا کردند.

اتریش به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه که محل تلاقی اروپای شرقی و غربی به شمار می آید، همواره مورد توجه سرمایه گذاران اروپایی بوده است، با این وجود آمار نشان از روند نزولی میزان جذب سرمایه  خارجی در این کشور به ویژه از اروپا از سال ۲۰۱۳ تا به امروز دارد. طبق گزارش سالانه سرمایه گذاری ۲۰۱۹ اجلاس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد، میزان جذب سرمایه مستقیم خارجی اتریش از   9.6 میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ به 7.6 میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ رسید که کاهش ۳۱ درصدی را نشان می دهد. همچنین باید توجه داشت که اتریش نیز از سال ۲۰۱۷ تا به امروز علاقمندی کمتری به سرمایه گذاری در خارج از اتریش و خروج ارز و سرمایه از کشور داشته است . سرمایه گذاری خارجی اتریش در سال 2018 , 5.94 میلیارد دلار بوده است.

دولت اتریش به منظور جذب سرمایه گذاران خارجی با ارائه بسته‌های تشویقی و معافیت های مالیاتی به ویژه برای سرمایه گذاری در حوزه فناوری و نوآوری، امکان بسیار خوبی را برای سرمایه گذاران خارجی فراهم آورده است.

 

اتریش بر اساس موضوعات در سطح ملی و در سطح اتحادیه اروپایی بسته‌های تشویقی گوناگونی را به سرمایه گذاران خارجی اعطا می دارد:

 عمده کمک های اعطایی به سرمایه گذاران خارجی در گروه‌های ذیل قرار می‌گیرند :

• کمک های بلاعوض
• وام های کم بهره
• گارانتی ( مانند گارانتی صادراتی)
• اعطای کمک جهت تامین سرمایه اولیه برای تاسیس شرکت ( به ویژه برای استارتاپ ها)
• بخشودگی‌های مالیاتی
• تامین سرمایه اولیه با تمرکز بر کارآفرینی 

علاوه بر تهمیدات و بسته‌های ارائه شده تشویقی برای سرمایه گذاران خارجی در اتریش، افراد و شرکت های سرمایه گذار در این کشور می‌توانند از بسته‌های حمایتی اتحادیه اروپایی نیز بهرمند گردند. منابع مالی این بخش از سوی بنیاد توسعه منطقه ای اروپا [1] تهیه می‌گردد.

یکی از موارد مهم کمک های دولتی به شرکت ها در این کشور این است که چنانچه شرکتی  حداقل ۱۴ درصد از هزینه‌های سالیانه خود را در حوزه پژوهش و توسعه فناوری و نوآوری متمرکز نماید، از سوی دولت اتریش تا سقف یک میلیون یورو کمک هزینه دریافت می نماید. 

در راستای جذب سرمایه گذاری و به منظور بهبود جایگاه خود در رده بندی کشورهای حامی استارتاپ ها، اتریش در سطح کشوری و ایالتی بسته‌های کمکی گوناگونی را به استارت اپ ها ارائه می نماید.

 

بسته‌های تشویقی و مراکز اعطا کننده:

 در حوزه پژوهش، فناوری و نو آوری :

-آژانس توسعه و ترویج پژوهش اتریش Austriaan Research Promotion Agency: موسسه اصلی دولتی اتریش، اعطا کننده کمک هزینه‌ها و بسته‌های تشویقی و بورسیه‌ها برای شرکت های نو آور در زمینه‌های نوآوری و فناوری می‌باشد.

-موسسه خدمات اقتصادی اتریش Austria Wirtschaftsservice : بانک فدرال سرمایه گذاری و ترویج فعالیت های اقتصادی اتریش، شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی را در قالب اعطای وام های کم بهره وکمک های بلاعوض یاری می رساند.

 

 کمک هزینه و تامین مالی برای استارتاپ ها : 

جهت دریافت کمک هزینه‌های این بخش، استارتاپ ها می‌بایست در فاصله حداکثر ۵ سال قبل از دریافت درخواست بسته مالی کمکی، تاسیس شده باشند و طبق تعریف در اندازه شرکت های کوچک و متوسط قرار گیرند و در حوزه‌های نوآوری و فناوری به ویژه با تمرکز بر توسعه زیرساخت های دیجیتال فعال باشند. در این بسته حمایتی، ۷۰ درصد هزینه‌های سالانه استارتاپ ها دیده است که در قالب کمک های بلاعوض و وام های کم بهره به این شرکت ها اعطا می‌گردد.  کمک هزینه‌ها و بسته‌های تشویقی اعطایی به استارتاپ ها بر بخش هایی همچون تاسیس شرکت ، نوسازی زیرساخت های دیجیتال شرکت ها، کمک به توسعه حوزه‌های خدماتی شرکت ها و تبلیغات می‌باشد که بین ۱۰ هزار تا ۴۰۰ هزار یورو صورت می‌پذیرد.

تامین مالی صادرات

• تامین مالی کنترل بانک اتریش : کنترل بانک اتریش همراه با ارائه امکان تامین مالی حوزه صادرات برای شرکت ها کمک به تاسیس دفتر نمایندگی در اتریش و دیگر کشورهای جهان می نماید. اعتبارات تامین شده از سوی کنترل بانک امکان باز پرداخت در دو مدل بلند و میان مدت دارند. شایان ذکر است که عمده حمایت ها و تامین اعتبارات از سوی کنترل بانک اتریش تنها به شرکت های تعلق می‌گیرد که تمرکز بر صادرات محصولات اتریشی دارند.
• صندوق صادرات اتریش : این صندوق نیز همچون کنترل بانک اتریش با هدف صادرات محصولات و تولیدات اتریشی در مسیر تامین اعتبارات شرکت ها را یاری می نمایند. حوزه تمرکز این صندوق، شرکت های کوچک و متوسط می‌باشند. وام های پرداختی این صندوق تا حداکثر سقف ۳۰ درصد از صادرات شرکت ها در سال مالی پیش از درخواست وام می‌باشد.

 

در سطح کشوری ، کمک بلاعوض تا سقف ۲۰۰ هزار یورو که به یک یا مجموعه چند استارتاپ به صورت سالیانه تعلق می‌گیرد .این برنامه تامین مالی برای دوره سال های ۲۰۱۴ - ۲۰۲۰ در نظر گرفته شده بود و از ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ با تمرکز بر استارتاپ های فعال در حوزه دیجیتال سازی و فناوری‌های حوزه محیط زیست تمدید خواهد شد با سقف اعتباری جدیدی بالغ بر ۳۰۰ هزار یورو.

در کنار منابع مالی و بسته‌های تشویقی دولت مرکزی، ایالت ها نیز بر اساس نیاز های منطقه ای و ایالتی بسته‌های تشویقی گوناگونی را ارائه می دهند:

کمک های پرداختی منطقه ای و ایالتی به سه دسته تقسیم می‌گردند :

• تامین مالی ۱۰ ٪ از مجموع سرمایه مورد نیاز برای شرکت های بزرگ
• تامین مالی ۲۰ ٪ از مجموع سرمایه مورد نیاز برای شرکت های متوسط
• تامین مالی ۳۰ ٪ از مجموع سرمایه مورد نیاز برای شرکت های بزرگ

 

کمک هزینه‌ها و تامین اعتبارات حوزه گردشگری

• بانک اتریشی هتل و گردشگری : این بانک به ارائه وام های کم بهره با امکان پرداخت طولانی مدت اقدام می نماید. وام های اهدایی این بانک به ویژه به شرکت های کوچک و متوسط فعال در حوزه صنعت گردشگری تعلق می‌گیرد و تا ۱۰۰ درصد میزان سرمایه مورد نیاز این شرکت ها را برای توسعه و ترویج صنعت گردشگری اتریش تامین می نماید.

• طبق آمار منتشره از سوی وزارت فدرال اقتصاد و دیجیتال سازی اتریش، ۶۰ درصد سرمایه گذاری خارجی در اتریش متعلق به کشورهای آلمان، روسیه، ایالات متحده و هلند می‌باشد و به دنبال این شرکا و سرمایه گذاران قدیمی در اتریش، کشورهای ایتالیا، سوییس، فرانسه، لوکزامبورگ، بریتانیا، امارات متحده عربی و کانادا از دیگر علاقمندان و سرمایه گذاران در اتریش می‌باشند. این سرمایه گذاری‌ها عمدتاً به فعالیت در حوزه‌های صنعتی و فناوری ،علمی ونوآوری ، بیمه ، تجارت  ، املاک و مستغلات ، بیوشیمی و داروسازی ، فعالیت های اداری و ساخت تجهیزات حمل و نقل  معطوف می‌باشد.
• اتریش از نظر ایجاد فضای مناسب جهت تجارت نیز در رتبه بندی سال ۲۰۲۰ بانک جهانی توانست رتبه ۲۷ را در میان ۱۹۰ کشور کسب کند، هر چند که در سال پیش از آن رتبه ۲۶ را کسب کرده بود با این حال در مقیاس توان مالی این کشور، همچنان رتبه بسیار خوبی به شمار می آید.
• اقتصاد پایدار و پویا، موقعیت ژئوپلتیک بسیار مناسب و نظام سیاسی با ثبات از ویژگی‌های اصلی جذب سرمایه خارجی در اتریش به شمار می آیند، با این حال تحولات سیاسی دوره دولت ائتلافی فیروزه ای- آبی تصویر این کشور را خدشه دار نمود و سبب ایجاد عدم اعتماد برای سرمایه گذارانی شد که به تازگی به دنبال ورود به بازار اتریش بودند. در دوره دولت ائتلافی جدید میان حزب فیروزه ای و سبزهای اتریش، هرچند سرمایه گذاری‌ها بار دیگر با شیب ضعیفی رو به رشد می‌باشند با این حال اتریش همچنان نسبت به دیگر کشورهای اروپایی به ویژه در حوزه استارتاپ ها و مدل های نوین تجارت به دلیل ضعف در زیرساخت های قانونی، بوروکراسی دست و پاگیر و پیچیده و همچنین قوانین گاه متناقض در حوزه‌های گوناگون، از بسیاری از کشورهای اروپایی فاصله دارد.
• اتریش قانون نظارت بر سرمایه گذاری خارجی را در سال ۲۰۱۱ پس از ۷۱ سال به روز رسانی نمود و اهم مواد متن قانونی کنونی ( ژوئن ۲۰۲۰) مربوط به متن قانون تصویبی در سال ۲۰۱۱ می‌باشد و می‌توان گفت تا کنون به مفاد این قانون عمل نشده است.
• تیم خانم دکتر شرامبوک وزیر اقتصاد و دیجیتال سازی اتریش، در سال ۲۰۱۹، جهت حفظ سرمایه‌های معنوی به ویژه در حوزه‌های زیستی و دستگاه‌های استراتژیک و صنایع حساس، اضافه نمودن متممی را به قانون ۲۰۱۱ پیشنهاد نمود که تصویب آن تا کنون به طول انجامیده است و با فروش سهام یکی از شرکت های مهم و پیشرو در صنعت واکسن که در دوران بحران شیوع ویروس کرونا برروی واکسن کرونا پژوهش های جدی انجام داده بود و از سوی یک شرکت بزرگ امریکایی خریداری شد، دولت را در تصویب این متمم مصمم ساخته است.  به موجب این پیش نویس پیشنهادی، وزارت اقتصاد و دیجیتال سازی جمهوری اتریش، شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی در صورتی که علاقمند به خرید سهامی‌بیش از ۲۰ درصد یک شرکت اتریشی باشند، این تصمیم و خرید می‌بایست به تایید این وزارت خانه، دفتر صدراعظمی و وزارت حفاظت از آب و هوا، محیط زیست، انرژی و حمل و نقل، نو آوری و فناوری برسد. این محدودیت در حوزه‌های فناوری حساس به ویژه دارو، بیوتکنولوژی و مهندسی پزشکی و مخابرات و صنایع دفاعی به ۱۰ درصد سهام محدود می‌شود. این قانون نسبت به قانون اروپایی نظارت بر سرمایه گذاری خارجی در اروپا سختگیرانه تر می‌باشد و می‌تواند شرایط را برای سرمایه گذاران خارجی در اتریش سخت تر نماید. ( رجوع شود به متن قانون اروپایی EU 2019/452). 

 

به برخی از مزایای سرمایه گذاری در اتریش به نقل از منابع دولتی اتریش به شرح ذیل اشاره می‌گردد:

• اتریش درمیان چهارکشور ثروتمند اتحادیه اروپایی به شمار می آید.
• قدرت خرید اتریشی‌ها از میانگین اروپایی و OECD بالاتر است.
• از زیرساخت های مناسبی برای سرمایه گذاری برخوردار است.
• سیستم اداری نوین و پویایی دارد.
• از بالاترین استاندارد کیفیت زندگی در جهان برخوردار است.
• ثبات سیاسی و نظام حقوقی قابل اعتماد و با ثبات
• مالیات های شرکتی پایین ( در مقایسه با دیگر کشورهای عضو OECD)
• عدم دریافت مالیات بر ثروت یا تجارت
• اعطای بسته‌های تشویقی به شرکت ها و واحد های صنفی نوآور
• محل دفتر مرکزی بیش از ۴۸۰ شرکت اروپایی
• دفتر نمایندگی رسمی‌بیش از ۱۰۰۰ شرکت بزرگ بین المللی
• شبکه حمل و نقل هوایی و ریلی پویا
• رتبه ۲۲در میان ۱۹۰ کشور جهان به لحاظ سهولت در تجارت
• بالابودن سطح زندگی و دارابودن زیرساخت های شهری و روستایی بسیار مناسب
• برخورداری از نیروی کار ماهر ( هرچند میانگین سنی نیروی کار ماه بین ۳۵ تا ۵۰ سال است)
• محیط بسیار مناسب برای سرمایه گذاری در حوزه دارو و فناوری‌های زیستی
• یکی از مهمترین مقاصد گردشگران در اروپا به ویژه در فصل زمستان
• سطح بالای سرمایه گذاری دولتی در حوزه توسعه و پژوهش
• ثبات سیاسی و امنیت فردی و پایین بودن نرخ جرم

معایب سرمایه گذاری خارجی در اتریش

• قوانین دست و پاگیر، پیچیده و گاه متناقص اداری
• پایین بودن میزان ریسک جهت تامین مالی سرمایه
• قوانین محدود کننده مهاجرت
• وابستگی تجاری به آلمان
• وابستگی بسیار به اروپای شرقی و مرکزی: سرمایه گذاری‌های بیشماری در این حوزه از سوی اتریش صورت پذیرفته است که سبب ضعف حوزه بانکی شده است.
• بازار داخلی محدود
• نیروی کار گران قیمت

شاخص های عمده اقتصادی	۲۰۱۹
نرخ رشد درآمد ناخالص داخلی	۶ / ۲ ٪
درآمد ناخالص داخلی	۳۷۰ میلیون  €
سرانه تولید ناخالص داخلی	۳۹۰۰۰ €
نرخ بیکاری	۵ / ۵ ٪
نرخ تورم	۲ / ۲ ٪
نرخ صادرات	۱ / ۳۷ ٪

 

 

 

منابع‌ :
- گزارش سرمایه گذاری جهانی ۲۰۱۹ –نشست تجارت و توسعه سازمان ملل متحد : https://unctad.org/en/PublicationsLibrary/wir2019_en.pdf
- وبسایت وزارت فدرال اقتصاد و دیجیتال سازی اتریش https://www.bmdw.gv.at/Themen/International/Handels-und-Investitionspolitik.html
- وبسایت بانک مرکزی اتریش https://www.oenb.at/en/Statistics/Standardized-Tables/external-sector/foreign-direct-investment.html
- وبسایت موسسه سرمایه گذاری در اتریش https://investinaustria.at
- گزارش سازمان OECD در خصوص سرمایه گذاری خارجی در اتریش (۲۰۱۷) http://www.oecd.org/investment/Austria-trade-investment-statistical-country-note.pdf
- https://www.wienerborse.at/en/issuers/shares/investors/institutional-investors-and-austrian-stocks/?c16845%5Bfile%5D=qHseyEP2g8JUXeTooCIO9g&fileId=143770