مروری بر نوسانات اخیر قیمت گاز در اروپا

قیمت گاز طبیعی در اروپا همچنان در حال افزایش است. قیمت گاز برای تحویل در یک ماه آینده در بورس آمستردام با قیمت 58.75 یورو به ازای هر مگاوات ساعت معامله شد. نسبت به پایان سال گذشته (48.7 یورو) این افزایش معادل 14.4 درصد بوده است. بنابراین قیمت‌ها تا حد قیمت های اکتبر 2023 افزایش پیدا کرده‌اند.

افزایش اخیر قیمت

از اواسط دسامبر، قیمت‌ها به طور کلی افزایش یافته‌اند و در روزهای اخیر این افزایش شتاب گرفته است. در این مدت، قیمت این منبع انرژی بیش از 40 درصد افزایش یافته است. قیمت گاز طبیعی در اروپا همچنان در حال افزایش است. روز دوشنبه، 10 فوریه 2025،  با پیش‌بینی دمای پایین‌تر طی روزهای آتی، قیمت گاز به بالاترین سطح خود از فوریه 2023 رسید. قیمت گاز برای تحویل در یک ماه آینده در بورس آمستردام با قیمت 58.75 یورو به ازای هر مگاوات ساعت معامله شد. نسبت به پایان سال گذشته (48.7 یورو) این افزایش معادل 14.4 درصد بوده است. بنابراین قیمت‌ها تا حد قیمتهای اکتبر 2023 افزایش پیدا کرده‌اند.

 همچنین قیمت گاز برای تحویل در تابستان اکنون بیشتر از زمستان است. گاز برای تابستان 2025 به قیمت 54.875 یورو به ازای هر مگاوات ساعت معامله شد. کارشناسان پورتال مقایسه قیمت‌ها به نامVerivox  معتقدند که وضعیت به زودی بهبود نخواهد یافت و اعلام کرده‌اند در حال حاضر هیچ نشانه‌ای از کاهش قیمت‌های عمده‌فروشی گاز در بلندمدت وجود ندارد. البته باید توجه داشت که با وجود افزایش اخیر، قیمت گاز طبیعی اروپا هنوز به طور قابل توجهی پایین‌تر از سطحی است که در اوایل جنگ اوکراین مشاهده شد. در تابستان 2022، قیمت‌ها به طور موقت به بیش از 300 یورو برای هر مگاوات ساعت افزایش یافته بودند.

علت گرانی مجدد گاز 

• نگرانی از سرمای هوای شدید

تحلیلگران به پیش‌بینی‌های هواشناسی اشاره می‌کنند که طبق آن‌ها، دمای هوا در روزهای آینده در شمال‌غربی اروپا کاهش خواهد یافت، که احتمالاً نیاز به گرمایش را افزایش می‌دهد. تحلیلگران دلیل این موضوع را به مجموعه‌ای از عوامل نسبت می‌دهند. در زمستان، هنگامی‌که مصرف گاز برای گرمایش زیاد می‌شود و به دلیل کاهش منابع آبی و نور کم خورشید، تولید برق بیشتر به وسیله نیروگاه‌های گازی صورت می‌گیرد، تقاضا افزایش می‌یابد. گرچه به صورت عینی کمبود گاز وجود ندارد، اما امسال وضعیت کمی متفاوت است. توقعات از هفته‌های سرد ماه فوریه باعث افزایش بیش از پیش قیمت‌ها می‌شود. به علاوه، ذخایر گاز در این هفته‌ها تحت فشار زیادی قرار دارند و سطح پرشدن آنها به سرعت کاهش می‌یابد. اما این فقط بخشی از واقعیت است.

• پایان واردات گاز از روسیه

از ابتدای سال 2025، هیچ گاز خط لوله‌ای از روسیه به اروپا نمی‌آید. یکی از آخرین مسیرهای انتقال گاز از میادین گاز سیبری به غرب، از طریق اوکراین، پس از اتمام قرارداد انتقال در پایان 2024، دیگر فعال نیست. البته هنوز کمی‌گاز از طریق لوله ترک استریم به مجارستان وارد می‌شود، که هنوز از گاز روسیه استفاده می‌کند.

• ترس از جنگ تجاری؛ نقش ترامپ

علاوه بر این، ترس‌ها از وقوع جنگ تجاری، ناشی از اظهارات رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، باعث افزایش قیمت‌ها شده است. برخلاف گاز لوله‌، گاز طبیعی مایع (LNG) که به دمای منفی 162 درجه سانتی‌گراد سرد شده و با کشتی‌های ویژه حمل می‌شود، قابلیت تجارت جهانی دارد و می‌تواند به دلیل تعرفه‌ها و مالیات‌های متقابل ناشی از سیاستهای ترامپ گران‌تر شود.

 

وضعیت ذخایر گاز در اروپا

بر اساس گزارشی از انجمن زیرساخت‌های گاز اروپا (GIE)، فقط چهار کشور هستند که ذخایر گاز آنها در حال حاضر بیش از 60 درصد پر شده است: پرتغال، اسپانیا، لهستان و سوئد. ذخایر گاز اتریش در پایان هفته گذشته به 59.6 درصد کاهش یافته است. کشورهایی مانند بلژیک، کرواسی، فرانسه و هلند نیز ذخایر کمتری دارند، حدود 30 تا 40 درصد. این در حالی است که فصل گرمایش تا پایان آپریل ادامه دارد و خطرات سرمای شدید ماه مه نیز هنوز وجود دارد.

افزایش تقاضا برای گرمایش ممکن است باعث تسریع در برداشت از ذخایر گاز شود. از ابتدای سال جاری، ذخایر گاز به طور مداوم کاهش یافته‌اند. طبق داده‌های اخیر از انجمن ذخایر گاز اروپا (GIE)، سطح کلی ذخایر گاز در آلمان در هفته گذشته به زیر 50 درصد کاهش یافته است. ذخایر آلمان در ابتدای سال حدود 80 درصد پر بودند. برای مقایسه، در سال گذشته ذخایر در ابتدای فوریه حدود 72 درصد پر بودند.

آیا کمبود گاز در اروپا وجود دارد؟

اما آیا اروپا باید نگران کمبود گاز باشد؟  کارولا میلگرام، رئیس بخش گاز در سازمان نظارت بر انرژی  معتقد است که جای نگرانی نیست. وی می‌گوید در فوریه 2013 ما در اتریش بیشترین مصرف گاز را در 20 سال گذشته داشتیم و با ظرفیت ذخیره‌سازی بسیار کمتری به خوبی از این فصل عبور کردیم.

سقوط خط لوله اوکراین از پیش مشخص شده بود. معامله‌گران گاز خود را برای این تغییر آماده کرده و مسیرها و تامین‌کنندگان دیگری پیدا کرده‌اند تا گاز را به اتریش برسانند. این امر برای بسیاری از کشورهای دیگر که قبلاً به گاز روسیه وابسته بودند، نیز صدق می‌کند. در حال حاضر وابستگی اروپا به گاز خط لوله نروژ به شدت افزایش یافته است، که این موضوع پس از حملات خرابکارانه اخیر به کابل‌های برق و ارتباطات در کف دریای بالتیک ممکن است باعث نگرانی‌هایی شود. با این حال، حمله به یک خط لوله در دریای بالتیک احتمالاً مشکلی جدی ایجاد نمی‌کند. محاسبات مشترک مؤسسه اقتصاد انرژی دانشگاه کلن (EWI) نشان می‌دهند که بخشی از گاز از طریق خطوط لوله باقی‌مانده می‌تواند مجدداً هدایت شود و باقی‌مانده توسط واردات اضافی LNG تامین شود.

آینده قیمت‌ها

برای مصرف‌کنندگان خانگی که به طور مستقیم به قیمت‌های عمده‌فروشی متصل نیستند، هنوز نوسانات قیمت اخیر گاز چندان نگران‌کننده نیست. در قراردادهای سنتی با مشترکان خانگی که عموما برای دوره زمانی با مدت زمان 12 یا 24 ماهه منعقد می‌شوند، نوسانات قیمت‌ها در طول سال متعادل می‌شود. تأمین‌کنندگان انرژی معمولاً گاز را زمانی خریداری می‌کنند که قیمت پایین است. پیش‌بینی اینکه قیمت‌ها چقدر ممکن است کاهش یابند در حال حاضر دشوار است، اما با ورود مقادیر اضافی LNG  به بازار در نیمه دوم سال 2025، فشار قیمت‌ها احتمالاً کاهش خواهد یافت. این هم‌راستا با روند قیمت‌ها در بازارهای آتی است.

https://www.sn.at/wirtschaft/welt/gaspreis-stand-jahren-173272174

https://www.derstandard.at/story/3000000256629/warum-der-gasmarkt-ploetzlich-kopf-steht