اخبار اقتصادی ترکیه - آنکارا

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی ترکیه در هفته چهارم مردادماه 1404(بخش دوم) مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

برنامه دولت ترکیه برای صادرات 900 مگاوات برق به سوریه

آلپ ارسلان بایراکتار، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه، گفت: تا سه ماهه اول سال آینده تقریباً ۹۰۰ مگاوات برق را مستقیماً به سوریه صادر خواهیم نمود. وی در مصاحبه‌ با کانال تلویزیونی اسکای نیوز عربی مستقر در امارات متحده عربی در مورد فعالیت‌های اکتشاف نفت و گاز طبیعی ترکیه، صادرات گاز طبیعی و برق به سوریه و خط لوله نفت ترکیه-عراق صحبت کرد. بایراکتار با تأکید بر اینکه خدمات زیرساختی مانند انرژی و آب برای عادی‌سازی زندگی در سوریه حیاتی هستند، گفت: در دوم آگوست 2025، ما موفق شدیم گاز را از آذربایجان به سوریه منتقل کنیم. صندوق توسعه قطر نیز در این پروژه شرکت کرد. آنچه در ابتدا به عنوان یک پروژه دوجانبه آغاز شد، بعداً به یک پروژه بشردوستانه چندجانبه و مهم تبدیل شد. وی با بیان اینکه جریان گاز روزانه از آذربایجان تقریباً ۳.۴ میلیون متر مکعب است، گفت: ظرفیت این خط لوله تقریباً ۶ میلیون متر مکعب است. ما در حال حاضر در حال بررسی چگونگی افزایش این ظرفیت به ۶ میلیون متر مکعب هستیم. این ظرفیت تقریباً ۱۲۰۰ مگاوات تولید برق در حلب و حمص را امکان‌پذیر می‌کند که این امر برق تقریباً ۵ میلیون خانوار در سوریه را تأمین خواهد نمود.

بایراکتار اظهار داشت که هدف آنها تأمین گاز طبیعی مطمئن و بلندمدت برای تولید برق در سوریه است، گفت: در حال حاضر در مجموع ۲۸۱ مگاوات برق از طریق هشت نقطه اتصال مختلف به سوریه صادر می‌شود. هدف ما افزایش این میزان به ۳۶۰ مگاوات در چند هفته آینده است. هدف نهایی ما صادرات ۵۰۰ مگاوات برق به سوریه در چند ماه آینده به حلب است. برای این اتصال باید کارهایی در خاک سوریه انجام شود. تا سه ماهه اول سال آینده، ما قادر خواهیم بود تقریباً ۹۰۰ مگاوات برق را مستقیماً به سوریه صادر کنیم. وزیر انرژی ترکیه همچنین بر لزوم نوسازی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نفتی سوریه تأکید کرد و گفت: ما معتقدیم که با مشارکت خود و شرکت‌های نفتی بین‌المللی می‌توانیم به این هدف دست یابیم. از این طریق می‌توانیم نیازهای پایدار برق و زیرساخت‌های اساسی مردم سوریه را برآورده کنیم.

طرح ریون جمهور در فروشگاههای زنجیره ای در جهت حمایت از امنیت غذایی در ترکیه

گام بزرگی برای کاهش قیمت محصولات مواتد غذایی در نزدیک به ۵۵۰۰۰ سوپرمارکت زنجیره‌ای در سراسر ترکیه برداشته شده است. طبق این پروژه جدید، در هر سوپر مارکت زنجیره ای فضایی تحت عنوان ریون جمهور که 10 تا 15 درصد از مساحت کل هر سوپرمارکت را اشغال خواهد کرد ایجاد و در این ریون محصولات مستقیماً توسط دولت عرضه خواهند شد. دراین پروژه، فروشگاههای زنجیره ای محصولات را از انبارهای دولتی خریداری می‌کنند و عملا واسطه‌ گرها و دلالان از چرخه تامین کالا حذف خواهند شد. قیمت محصولات در ریون جمهور در سراسر ترکیه ثابت خواهد بود. با توجه به بی‌ثباتی اخیر در تورم مواد غذایی، فرمول‌های جدیدی برای کاهش قیمت محصولات در حال بررسی است. تورم سالانه مواد غذایی که در سطح بالای ۲۷.۹۵ درصد قرار دارد، قدرت خرید مصرف‌کنندگان را تحت فشار قرار می‌دهد، در حالی که اقدامات بالقوه برای مبارزه با قیمت‌های گزاف در حال بررسی است. پروژه  ریون جمهور به عنوان فرمول موفقیت در مبارزه با تورم مواد غذایی برجسته است. هدف این مدل جدید، افزایش دسترسی به اقلام غذایی ضروری با ایجاد بخش‌هایی با قیمت پایین‌تر برای محصولات اساسی در سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای با بیش از ۵۵۰۰۰ شعبه در سراسر ترکیه است. در چارچوب این پروژه، انبارهای دولتی در کلان‌شهرها و سایر مناطق ایجاد خواهند شد. فروشگاههای زنجیره ای، کارخانه‌های تولید مواد غذایی و اصناف محصولات را از انبارهای افتتاح‌شده توسط دولت خریداری خواهند کرد. همه محصولات به صورت متمرکز توزیع و زنجیره واسطه‌ها حذف خواهد شد. محصولات با قیمتی نزدیک به هزینه تمام شده فروخته می‌شوند. در صورت لزوم، قیمت‌ها با یارانه‌های دولتی کاهش خواهند یافت و امنیت غذایی برای شهروندان کم‌درآمد تقویت خواهد شد. کارخانه‌های مواد غذایی و فروشندگان بازار با قیمت های مقرون‌به‌صرفه به مردم خدمت خواهند کرد. با گنجاندن سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای با شبکه‌های گسترده شعبه در سراسر ترکیه، ثبات قیمت برای ۱۰۰ تا ۱۵۰ کالا که بیشتر توسط شهروندان مصرف می‌شوند، مانند آرد، شکر، روغن، حبوبات و میوه‌ها و سبزیجات حاصل خواهد شد. 

اظهارات وزیر تجارت ترکیه در زمینه بازار مواد غذایی

عمر بولات، وزیر تجارت ترکیه در دیدار با اعضای بازار مواد غذایی استانبول  ظی سخنانی بر اهمیت بخش مواد غذایی تأکید کرد و گفت: به لطف خدا، ترکیه از این نظر یکی از خوش‌شانس‌ترین و حاصلخیزترین کشورهای جهان است. سرزمین‌های آناتولی و تراکیا جهت کشاورزی واقعاً حاصلخیز هستند. بولات خاطرنشان کرد که بازار مواد غذایی استانبول ، بزرگترین بازار سرپوشیده محصولات کشاورزی اروپا است و ترکیه در تولید محصولات کشاورزی رتبه دهم جهان را دارد. البته در بسیاری از محصولات جزو سه کشور برتر هستیم. اما وسعت زمین‌های روسیه، برزیل، هند و چین را در نظر بگیرید. بنابراین، ما به دلیل وسعت زمین، از نظر حجم تولید مزیت داریم. ما در تولید محصولات کشاورزی در اروپا رتبه اول را داریم. ترکیه سال گذشته ۷۴ میلیارد دلار تولید داشت. این رقم در سال ۲۰۰۲ ، ۲۴ میلیارد دلار بود. صادرات محصولات کشاورزی ما در سال ۲۰۰۲، ۴.۵ میلیارد دلار بود، اما سال گذشته به ۳۲.۵ میلیارد دلار افزایش یافت. البته جمعیت ما نیز از ۶۵ میلیون به ۸۶ میلیون نفر افزایش یافته است. در این مدت، تعداد گردشگران ما از ۱۱ تا ۱۲ میلیون به ۶۲ میلیون نفر رسیده است. در نهایت، ما باید گردشگرانی را که از کشورمان بازدید می‌کنند، تغذیه و سیر کنیم. به عبارت دیگر، نیاز ما به تولید مواد غذایی و نیازهای مصرفی ما در حال افزایش است. بولات با بیان اینکه ۵.۵ میلیون کشاورز در ترکیه مشغول به تولید هستند، گفت: حدود ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار نفر در سیستم کشاورزان ثبت شده‌اند. عمده‌فروشان، توزیع‌کنندگان، بازارهای عمده‌فروشی، فروشندگان و بازارچه‌ها وجود دارند. به طور تقریبی، حداقل ۱۰ میلیون نفر از طریق تولید و تجارت مواد غذایی امرار معاش می‌کنند. وی تأکید کرد که بخش مواد غذایی بخش مهمی است که برای چنین بخش وسیعی از جامعه ایجاد اشتغال و درآمد ایجاد می‌کند.

بولات تأکید کرد که حوزه مواد غذایی بخشی است که هرگز نباید نادیده گرفته شود و خاطرنشان کرد که در ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته، به ویژه از اوایل دهه ۲۰۰۰، مشکلات جهانی قابل توجهی از جمله مشکلات هواشناسی و تغییرات اقلیمی وجود داشته است. بولات اظهار داشت که طی ۲۲ سال، ۴۹۳ میلیارد لیر در قالب حمایت از تولید به کشاورزان ارائه شده است و تأکید کرد که این مبلغ شامل حمایت‌های ارائه شده برای اصلاحات ساختاری تولید در توسعه روستایی نمی‌شود. 

افزایش صادرات ۷۰ استان ترکیه در ۷ ماه سال 2025

وزارت تجارت  ترکیه، داده‌های  صادرات را به تفکیک استان برای ماه ژوئیه 2025 اعلام کرد. بر این اساس، استانبول ماه گذشته با رسیدن به ۵.۸۳۵ میلیارد دلار، پیشتاز صادرات بود. صادرات این شهر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۶.۶ درصد افزایش یافته است. پس از استانبول، کجاعلی با ۳.۲۵۸ میلیارد دلار، با ۲۰.۵ درصد افزایش و ازمیر با ۲.۰۱۳ میلیارد دلار، با ۸ درصد افزایش، در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی با 961 میلیون دلار در صدر صادرات استانبول قرار گرفتند. پس از این بخش، مواد شیمیایی معدنی، فلزات گرانبها و عناصر رادیواکتیو با ۷۱۵ میلیون دلار و پوشاک و لوازم جانبی بافتنی با 497 میلیون دلار قرار داشتند.

وسایل نقلیه موتوری با ۱,۳۰5 میلیارد دلار، بیشترین میزان صادرات شهر کجاعلی را تشکیل داده اند. ماشین‌آلات و تجهیزات برقی با ۲۶۴ میلیون دلار و پس از آن سوخت‌های معدنی و روغن‌های معدنی با ۲۳۱ میلیون دلار قرار گرفتند. در ارتباط با صادرات استان ازمیر نیز بیشترین میزان صادرات مختص سوخت‌های معدنی و روغن‌های معدنی با 460 میلیون دلار بود. پس از آن آهن و فولاد با ۱۹۰ میلیون دلار و دیگ‌های بخار و ماشین‌آلات با ۱۸۶ میلیون دلار قرار گرفتند.

بیشترین صادرات استانبول به کشور امارات متحده عربی با یک میلیارد و 94 میلیون و ۸۸۶ هزار دلار بوده است. آلمان با ۳۴۵ میلیون و ۷۰۴ هزار دلار و آمریکا با ۳۴۰ میلیون و ۳۰۷ هزار دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

کجاعلی با ۳۵۱ میلیون و ۱۵۸ هزار دلار بیشترین صادرات را به آلمان داشته است. پس از آن، بریتانیا با ۳۱۵ میلیون و ۲۵۵ هزار دلار و ایتالیا با ۱۸۳ میلیون و ۱۶۱ هزار دلار قرار داشتند.

آلمان با ۱۸۱ میلیون و ۹۷۳ هزار دلار، مقصد اصلی صادرات ازمیر بود. اسپانیا با ۱۳۶ میلیون و ۹۵۴ هزار دلار و آمریکا با ۱۲۸ میلیون و ۸۶۳ هزار دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

بر اساس این گزارش، ۲۳ استان بین ژانویه - ژوئیه  2025 بیش از ۱ میلیارد دلار صادرات داشته‌اند و ۵۰ استان نیز صادرات خود را افزایش داده‌اند.

گزارش نرخ بیکاری ترکیه

بر اساس نتایج بررسی نیروی کار خانوار، تعداد افراد بیکار ۱۵ سال و بالاتر در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۵ در مقایسه با سه ماهه قبل، ۱۰۶۰۰۰ نفر افزایش یافته و به ۳,۰۳۴,۰۰۰ نفر رسیده است. نرخ بیکاری با ۰.۳ درصد افزایش به ۸.۶ درصد رسیده است. نرخ بیکاری برای مردان ۷.۰ درصد و برای زنان ۱۱.۶ درصد اعلام شده است.

نرخ اشتغال به ۴۸.۹ درصد رسیده است.

برپایه این گزارش، تعداد افراد شاغل در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۵ در مقایسه با سه ماهه قبل، ۴۱۰۰۰ نفر کاهش یافته و به ۳۲,۴۳۵,۰۰۰ نفر رسیده است. نرخ اشتغال با ۰.۲ درصد کاهش به ۴۸.۹ درصد رسیده است. این نرخ برای مردان ۶۶.۱ درصد و برای زنان ۳۲.۱ درصد بوده است.

نرخ مشارکت نیروی کار ۵۳.۵ درصد بوده است.

پیش‌بینی می‌شد که نیروی کار در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، ۷ درصد برای مردان و ۱۱.۶ درصد برای زنان افزایش یابد. در سه‌ماهه اول سال 2025، تعداد افراد شاغل در نیروی کار در مقایسه با سه‌ماهه قبل ۶۵۰۰۰ نفر افزایش یافت و به ۳۵,۴۶۹,۰۰۰ نفر رسید، در حالی که نرخ مشارکت نیروی کار بدون تغییر در ۵۳.۵ درصد باقی ماند. نرخ مشارکت نیروی کار برای مردان ۷۱.۱ درصد و برای زنان ۳۶.۳ درصد بود.

نرخ بیکاری جوانان به ۱۵.۹ درصد رسید

نرخ بیکاری جوانان، شامل گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال، در مقایسه با سه ماهه قبل ۰.۷ درصد افزایش یافت و به ۱۵.۹ درصد رسید. نرخ بیکاری در این گروه سنی برای مردان ۱۱.۷ درصد و برای زنان ۲۳.۷ درصد تخمین زده شد.

از میان شاغلین، ۱۴ درصد در بخش کشاورزی، ۲۰.۳ درصد در صنعت، ۶.۸ درصد در بخش ساخت و ساز و ۵۸.۹ درصد در بخش خدمات مشغول به کار می‌باشند.

اظهارات معاون رئیس جمهور ترکیه به گزارش نرخ بیکاری

جودت یلماز، معاون رئیس جمهور ترکیه، آمار نیروی کار ماه‌های آوریل تا ژوئن 2025 را در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی NSosyal به اشتراک گذاشت. وی در این باره اعلام داشت: افزایش اشتغال در میان جوانان و زنان یکی از واضح‌ترین شاخص‌های رشد فراگیر است. ما تحولات این حوزه را هم از نظر سیاست‌های اشتغال و تولید و هم از نظر سیاست‌های جمعیتی زیر نظر داریم.

 بر اساس داده‌های تعدیل‌شده فصلی برای سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، نرخ مشارکت نیروی کار جوانان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱.۱ واحد افزایش یافته است، در حالی که نرخ بیکاری ۰.۴ واحد کاهش و اشتغال جوانان افزایش یافته است که تحولات دلگرم‌کننده‌ای هستند. ما قاطعانه سیاست‌هایی را دنبال می‌کنیم که رشد پایدار اشتغال را با رویکرد رشد پایدار و متوازن تضمین کند. با سیاست‌های توسعه‌محور خود که همه اقشار جامعه را در بر می‌گیرد، هدف ما کاهش تورم و در عین حال ایجاد پایه‌ای قوی برای رشد و افزایش دائمی رفاه اجتماعی است.