رکود در بخش محصولات تکنولوژیک عامل اصلی در کسری تجارت خارجی ترکیه
واردات ترکیه در بازه زمانی ژانویه الی ژوئن 2025 میلادی نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۷.۲ درصد افزایش به ۱۸۰.۹ میلیارد دلار رسید، صادرات این کشور نیز در این مدت ۴.۱ درصد افزایش یافت.
در دوره شش ماهه، صادرات ترکیه ۵ میلیارد دلار و واردات ۱۲ میلیارد دلار افزایش یافته است.
جدول مقدار واردات و تغییرات در قیمت واردات ( % )
رکود محصولات تکنولوژیک در تجارت محصولات صنعتی ( میلیون دلار )
کشورها و بخشهای صنفی
افزایش ۱۲ میلیارد دلاری در واردات و صادرات ناشی از چندین بخش صنفی بوده است. بخشهای طلا با ۲.۹ میلیارد دلار (۲۵.۳٪) افزایش، خودرو با ۲.۲ میلیارد دلار (۱۴.۱٪) افزایش، و ماشین‌آلات و تجهیزات الکتریکی با ۱.۶ میلیارد دلار (۸.۹٪) افزایش. داروسازی، آلومینیوم، مس و پلاستیک نیز از جمله بخش‌هایی بودند که افزایش دو رقمی را در این مدت داشتند.
تقریباً ۷۰ درصد از افزایش واردات ترکیه در نیمه اول سال از چهار کشور ، چین با ۲.۷ میلیارد دلار (۱۲.۷٪)، سوئیس با ۲.۳ میلیارد دلار (۴۴.۳٪)، آلمان با ۱.۹ میلیارد دلار (۱۴.۹٪) و امارات متحده عربی با ۱.۷ میلیارد دلار (۵۷.۵٪) حاصل شد.
جدول تجارت خارجی 6 ماهه نخست ترکیه در سالهای 2021 الی 2025 ( میلیارد دلار )
کسری تجاری
با کاهش نسبی واردات در طول سال ۲۰۲۴ و شروع دوباره افزایش آن در ماه‌های اخیر، کسری تجارت خارجی ترکیه ، سالانه (۱۲ ماهه) که در ماه اکتبر به پایین‌ترین سطح خود در تاریخ اخیر یعنی ۷۷.۹ میلیارد دلار رسید، اکنون به ۸۹ میلیارد دلار رسیده است. پیش‌بینی پایان سال بر اساس برنامه میان مدت اقتصادی کشور برای سال ۲۰۲۵ نیز در همین سطح خواهد بود.
واردات کالاهای مصرفی با رکورد بالا
تهدید واقعی وخامت تراز صادرات و واردات در برخی بخش‌ها ی صنفی مانند صنعت کفش است. حدود ۷۰۰۰ تولیدکننده کفش در ترکیه وجود دارد که حدود ۳۵۰ میلیون جفت کفش تولید میکنند. این بخش که در سال ۲۰۲۱ مازاد تجارت خارجی بی‌سابقه ۵۰۰ میلیون دلاری داشت، در سال ۲۰۲۴ کسری تجارت خارجی بی‌سابقه ۵۵۰ میلیون دلاری داشت
بخش خودرو نیز که مازاد تجارت خارجی 17 میلیارد دلاری در سال 2019 میلادی داشت در سال ۲۰۲۴ میلادی این میزان تنها به ۷۷۰ میلیون دلار رسید.
هر بخش صنفی فوق بخشهای مصرف‌محور هستند. ترکیه در نیمه اول سال جاری شاهد رشد واردات در کالاهای مصرفی مانند لوازم الکترونیکی، پوشاک آماده، مبلمان، نوشیدنی‌های الکلی و غیر الکلی بود که بسیار بالاتر از میانگین مصرف عمومی است. واردات کالاهای مصرفی این کشور در شش ماه نخست سال جاری میلادی ۱۳.۹ درصد افزایش یافت در حالی که افزایش واردات کالاهای سرمایه ای تنها ۲ درصد و واردات مواد اولیه ۶.۷ درصد افزایش داشت. این اولین باری است که واردات کالاهای مصرفی از واردات کالاهای سرمایه ای پیشی گرفته است.
واردات کالاهای سرمایه ای و مصرفی (میلیارد دلار)
مقدار و قیمت
از آنجا که داده‌های مقدار و قیمت با تأخیر منتشر می‌شوند، ترسیم تصویر کاملی از وضعیت تجاری شش ماه اول تقریبا غیرممکن است. با این حال، داده‌های ژانویه تا می نیز برداشت مفیدی ارائه می‌دهند. در این دوره، هم مقدار کالاهای وارداتی و هم قیمت این واردات در سال جاری میلادی و در مقایسه با سال قبل افزایش یافته است.
شکاف فناوری در صنعت تولید
محصولات با فناوری بالا و متوسط-بالا بخش قابل توجهی از کسری تجارت خارجی ترکیه را تشکیل می‌دهند. در شش ماه اول سال ترکیه 17.5 میلیارد دلار مازاد در محصولات با فناوری پایین، 10.6 میلیارد دلار کسری در محصولات با فناوری متوسط-پایین، 17 میلیارد دلار کسری در محصولات با فناوری متوسط-بالا و 11.4 میلیارد دلار کسری در محصولات با فناوری بالا داشت وضعیت در سالهای گذشته نیز مشابه است.
نکته قابل توجه این که واردات محصولات با فناوری بالا تقریباً چهار برابر صادرات همان دسته است. به عبارت دیگر، ترکیه کسری تجارت خارجی قابل توجهی در حوزه فناوری بالا دارد. در این راستا، مسئولان اقتصادی تلاش میکنند تا نسبت به رفع کسری تجارت خارجی در این بخش مهم اقدام نمایند.با این حال، دو عامل مهم تورم پایین و ایجاد یک محیط اجتماعی-اقتصادی آرام در هدایت شرکت‌ها به یک بخش خاص و نیز حل کسری تجاری تاثیر گذار میباشند که با توجه به شرایط و فضای فعلی حاکم در داخل کشور دسترسی به اهداف تعیین شده اقتصادی و ایجاد زمینه‌های لازم برای ثبات اقتصادی کاری بس دشوار و در برخی موارد غیرممکن است.
منبع : ekonomim.com