سیدرضا هاشمی ــ رایزن یک

رتبه بندی اعتباری مجدد قبرس در سطح A- با چشم‌انداز پایدار

موسسه رتبه بندی فیچ ( Fitch Ratting ) در گزارش جدید خود، بار دیگر رتبه اعتباری بلندمدت قبرس را در سطح A- با چشم‌انداز پایدار، ارزیابی و در این راستا به عملکرد قوی مالی، کاهش بدهی عمومی و رشد اقتصادی مقاوم این کشور اشاره کرد.

بر اساس گزارش فیچ، رتبه قبرس توسط درآمد سرانه بالاتر از میانه رده 'A' و اعتبار سیاست‌های مرتبط با عضویت در اتحادیه اروپا و منطقه یورو، تقویت شده است. این مزایا با شاخص‌های نسبتاً ضعیف‌تر حکمرانی، عدم تعادل‌های خارجی پایدار و تقسیم سیاسی ادامه‌دار جزیره خنثی می‌شوند.همچنین اشاره شده است که این کشور در سال 2024 مازاد بودجه‌ای معادل 4.3% از تولید ناخالص داخلی را ثبت کرده است که بسیار بالاتر از میانه کسری بودجه 2.8% رده 'A' است. این امر با رشد قوی درآمدها و هزینه‌های مهارشده، حمایت شده است. مازاد اولیه به 5.6% رسیده که بالاترین سطح در نزدیک به 20 سال گذشته است. نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی از 73.6% در سال 2023 به 65.3% در پایان 2024 کاهش یافت و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2026 به 52.6% و تا پایان دهه به حدود 45% کاهش یابد.

اگرچه فیچ انتظار دارد مازاد بودجه به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری و رشد اسمی‌کمتر، در سال 2025 به 3.4% و در سال 2026 به 3% کاهش یابد، اما عملکرد مالی همچنان قوی باقی می‌ماند. وضعیت قبرس به عنوان عضو غیر ناتو نیز فشار برای افزایش هزینه‌های دفاعی را کاهش می‌دهد، اگرچه چالش‌هایی در زیرساخت‌ها و هزینه‌های مرتبط با پیری جمعیت باقی است.

این مؤسسه، رشد تولید ناخالص داخلی 3% را برای سال‌های 2025-2026 پیش‌بینی کرده است که کمی‌کمتر از 3.4% در سال 2024 است، اما بخش خدمات و بازار کار همچنان قوی خواهند ماند. رشد اشتغال در سال 2024 به 2% رسید و نرخ بیکاری به 4.5% کاهش یافت که نزدیک به کمترین میزان تاریخی است.

علیرغم این شاخصه‌های مثبت، فیچ بدین نکته نیز اشاره داشته که قبرس همچنان کسری حساب جاری بالایی (6.9% از تولید ناخالص داخلی در سال 2024) دارد که پیش‌بینی می‌شود در سال‌های 2025-2026 حدود 7%، (یکی از بالاترین سطوح در اتحادیه اروپا )، باقی بماند. با این حال، فیچ خاطرنشان کرد؛ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بیش از حد کافی برای تأمین این شکاف است و به طور فزاینده‌ای در بخش‌های مختلف متنوع شده است.فیچ همچنین بدین موضوع پرداخته است که بخش بانکی قبرس با نسبت سرمایه Tier 1 ( نسبت CET1 نشان‌دهنده توانایی بانک در جذب زیان‌ها و مقاومت مالی آن است) معادل 24.5% (بالاترین میزان در اتحادیه اروپا) و کاهش وام‌های غیرجاری به 6%، همچنان پایدار است.فیچ در پایان گزارش خود، کاهش بیشتر بدهی عمومی یا کاهش آسیب‌پذیری‌های خارجی را از جمله عوامل تاثیر گذار در افزایش احتمالی رتبه اعتباری قبرس دانست. در مقابل، تضعیف وضعیت مالی عمومی یا مواجهه با شوک‌های خارجی می‌تواند منجر به کاهش رتبه شود.

وزارت دارایی قبرس با استقبال از گزارش فیچ، آن را بازشناسی مسیر پایدار اقتصادی کشور، علی‌رغم فضای نامطمئن ژئوپلیتیکی و اقتصادی توصیف نمود. وزارت دارایی در بیانیه‌ای که بدین مناسبت منتشر نمود، اعلام کرد: "در محیط ژئوپلیتیکی نامطمئن و عدم اطمینان اقتصادی ناشی از تحولات اخیر در تجارت جهانی، فیچ رتبه جمهوری قبرس را در سطح بالایی حفظ کرده که نشان‌دهنده عملکرد قوی اقتصادی سال‌های اخیر و چشم‌انداز بسیار مثبت برای آینده نزدیک است. این مهم، علیرغم وجود چالش‌های بزرگ، هم در منطقه نزدیک (بحران خاورمیانه، جنگ در اوکراین) و هم در فضای ژئوپلیتیکی گسترده‌تر (اعمال تعرفه‌ها، اختلال در تجارت بین‌المللی)، رخ داده است. حفظ مسیر فعلی، با تمرکز بر انضباط مالی و سیاست‌های اقتصادی سالم، عوامل کلیدی برای ارتقاء بیشتر رتبه در آینده است که رقابت‌پذیری و ثبات بیشتر اقتصاد قبرس را تضمین می‌کند. دولت با تعهد به سیاست‌های خود، از اقتصاد به روشی مسئولانه و انعطاف‌پذیر، هم در زمینه رشد و اشتغال و هم در امور عمومی مالی، قویا حمایت می‌کند."

در پایان بیانیه آمده است: "در پرتو چالش‌های پیش روی اقتصاد قبرس، ناشی از تحولات محیط سیاسی و اقتصادی جهانی، در حالی که کاهش بیشتر بدهی عمومی‌به عنوان یک هدف دنبال می‌شود، دولت به اجرای برنامه‌های اقتصادی، که امکان حداکثر استفاده از تمام فرصت‌های موجود برای رشد مستمر را فراهم کند، ادامه خواهد داد."نیکوس کریستودولیدس، رئیس‌جمهور قبرس، نیز در واکنش به این گزارش، در پستی در پلتفرم X بر تعهد دولت به مسئولیت مالی، نظام مالی قدرتمند و اصلاحات جسورانه تأکید کرد.

ملاحظات :   

- ثبات بودجه‌ای ( مازاد بودجه بالا و کاهش بدهی عمومی)، انعطاف‌پذیری اقتصادی ( رشد اقتصادی پایدار در شرایط چالش‌برانگیز جهانی) و اصلاحات ساختاری ( پیشرفت در حوزه‌هایی مانند دیجیتالی شدن و جذب سرمایه‌گذاری ) از جمله نکات کلیدی هستند که موسسه رتبه بندی فیچ در گزارش رتبه بندی اعتباری قبرس بر آنها تمرکز و تاکید داشته است.  

-  در گزارش مزبور آسیب‌پذیری‌های خارجی ادامه‌دار، ریسک‌های ژئوپلیتیکی، و عدم حل مسئله قبرس به عنوان چالش‌های باقی‌مانده، مورد اشاره قرار گرفته است.

-  با توجه به ثبات اقتصادی فعلی و ادامه روند اصلاحات، انتظار می‌رود قبرس در میان‌مدت بتواند این رتبه اعتباری را حفظ کند، هرچند چالش‌های خارجی می‌توانند بر این چشم‌انداز تأثیر بگذارند.

- از جمله مزایای این رتبه‌بندی، ارتقاء اعتبار بین‌المللی قبرس است که در نهایت جایگاه این کشور به عنوان مقصدی امن برای سرمایه‌گذاری را تقویت می‌کند.