شرائط اقتصادی قبرس از منظر بانک مرکزی

بانک مرکزی قبرس (CBC) در گزارش ثبات مالی 2024 خود که اخیرا منتشر کرده است، همچنان بر انعطاف‌پذیری قابل توجه اقتصاد قبرس تاکید نموده، اما نسبت به افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی که خطرات خارجی برای ثبات مالی را افزایش می‌دهد، هشدار داده و بر لزوم هوشیاری مداوم و اقدامات پیشگیرانه، تاکید کرده است.

CBC در گزارش مورد اشاره خاطرنشان می‌کند: حفظ سپرهای سرمایه‌ای قوی و ادغام عوامل ژئوپلیتیکی، اقتصاد کلان و زیست‌ محیطی در استراتژی‌های سیاست‌گذاری و حاکمیتی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. پانی کارامان، رئیس بخش ثبات مالی CBC، با ارائه یافته‌های این گزارش، بدین باور رسیده است که؛ تقویت تاب‌آوری سیستم مالی داخلی و محافظت از آن در برابر شوک‌های آینده، نقش کلیدی در ثبات اقتصادی قبرس دارند.

در بخش دیگری از این گزارشِ تحلیلی، آمده است؛ اقتصاد قبرس در سال ۲۰۲۴ به نرخ رشد بالایی دست یافته است، با این حال، باز بودن سطح بالای اقتصاد این کشور، آن را در برابر شوک‌های خارجی آسیب‌پذیرتر می‌کند. رکود احتمالی در بخش‌های حیاتی مانند گردشگری و املاک و مستغلات می‌تواند بر سیستم مالی فشار وارد کند. آنچه اهمیت دارد اینکه، اثرات ادامه بی ثباتی در محیط خارجی، استمرار درگیری‌های منطقه‌ای، تنش‌های تجاری فزاینده و بازنگری‌های نزولی، در پیش‌بینی‌های اقتصادی بین المللی سال 2025، انعکاس خواهد یافت.

باید در نظر داشت که بازارهای مالی همچنان شکننده و حساس به تغییر در احساسات سرمایه‌گذاران هستند و این امر خطر آشفتگی بازار و تأثیرات منفی بر ارزش‌گذاری دارایی‌های نگهداری شده توسط مؤسسات مالی را افزایش می‌دهد.

بانک مرکزی در مورد تورم، خاطرنشان می‌کند که کاهش فشارهای قیمتی و نرخ بهره در سال ۲۰۲۴، شرایط تأمین مالی و اعتبار خانوارها و مشاغل را بهبود بخشیده است. با این وجود، هزینه‌های استقراض همچنان از سال های پیش از ۲۰۲۲، بالاتر است و وام گیرندگان آسیب ‌پذیرتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این گزارش، کاهش مداومِ نسبت بدهی خصوصی به تولید ناخالص داخلی و تقویت ترازنامه خانوارها و شرکت‌ها را که با افزایش دستمزدهای واقعی و افزایش سپرده‌ها پشتیبانی می‌شود، برجسته می‌کند.

در مورد املاک و مستغلات، بازار با سرعت کمتری از رشد قیمت در حال تثبیت است. با این حال، ارتقاء جایگاه این بخش در سیستم مالی، همراه با احتمال کاهش تقاضا و اصلاحات قیمتی، می‌تواند بر کیفیت دارایی‌ها و ثبات مالی در آینده تأثیر گذار باشد.

CBC همچنین در مورد تأثیر تغییرات اقلیمی، از جمله رویدادهای شدید آب و هوایی مانند خشکسالی و کمبود آب، بر بخش‌های حیاتی اقتصادی، هشدار می‌دهد. علاوه بر این بانک مرکزی با استناد به این مطلب که؛ بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، حملات سایبری به بخش مالی اتحادیه اروپا ۲۰۰ درصد افزایش یافته، در حالی که در قبرس نیز، تقریباً ۱۳ درصد از مشاغل بزرگتر در سال ۲۰۲۴ تحت تأثیر این نوع حملات قرار گرفته‌اند، تهدیدات رو به افزایش سایبری را نیز مهم دانسته که نباید بدان بی توجه بود. بر این اساس مقابله با چنین رویداد هایی نیازمند تاب‌آوری عملیاتی قوی‌تر و هوشیاری مداوم می‌باشد.

بانک مرکزی با تاکید بر اینکه علیرغم وجود قدرت کلی سیستم، آورده است: در سال 2024، حدود ۶۲ درصد از وام‌های بانکی توسط املاک و مستغلات تضمین شده بودند، و نسبت پایین وام به ارزش، تا حدودی از کاهش احتمالی بازار محافظت می‌کرد.

بخش دیگری از این گزارش، به وضعیت بانک ها پرداخته است. در این رابطه بدین نکته اشاره شده است که؛ بانک‌ها همچنان روند بهبود را طی کرده اند، به طوری که وام‌های معوق به پایین‌ترین حد تاریخی خود رسیده و کفایت سرمایه به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است. با این وجود، عادی‌سازی سیاست پولی بانک مرکزی اروپا می‌تواند بر سودآوری بانک‌ها تأثیر بگذارد، به خصوص با توجه به وابستگی آنها به درآمد حاصل از بهره. سبد وام‌های بدِ قدیمی نیز همچنان بر سیستم فشار وارد می‌کند.

در نهایت،CBC  بر اهمیت روزافزون مؤسسات مالی غیربانکی در قبرس که به تنوع ‌بخشی سیستم مالی کمک می‌کنند، اشاره نموده، اما بر این موضوع تاکید دارد که این موسسات هم در برابر شوک‌های بازار آسیب‌پذیر هستند.

 بانک مرکزی (CBC) خواستار نظارت مداوم، تشخیص زودهنگام ریسک‌های سیستمی و اتخاذ سیاست‌های احتیاطی کلان قوی، برای حفظ ثبات است. همچنین بر لزوم حمایت مؤسسات مالی از تلاش‌های گذار سبز و تقویت امنیت دیجیتال، به عنوان راهبردهای حیاتی برای تاب‌آوری در آینده، تأکید می‌کند.