عدم موفقیت دولت در کاهش قیمت‌ها

دولت صربستان برای کاهش قیمت‌ها در سوپرمارکت‌ها اقداماتی مانند کمپین بهترین قیمت و تحقیقات کمیسیون حمایت از رقابت (KZK) را انجام داده است. اقتصاددانان تأکید می‌کنند که قیمت‌ها به دلیل ساختار انحصاری بازار و عدم وجود رقابت کافی، تمایل به پایین آمدن ندارند.

سال گذشته، دولت مجموعه‌ای از ابتکارات را با هدف تأمین قیمت‌های بهتر برای مصرف‌کنندگان در سوپرمارکت‌ها، از کمپین «بهترین قیمت» گرفته تا وعده‌های برخورد با خرده‌فروشان، راه‌اندازی کرد. با این حال، کارشناسان معتقدند که این اقدامات بی اثر بوده است. بیش از پنج ماه از زمانی که نخست‌وزیر صربستان، میلوش ووچ ویچ، اعلام کرد که دولت علیه کسانی که به «جیب‌های خودشان» به هزینه مصرف‌کنندگان پول می‌ریزند، اقدام خواهد کرد، می‌گذرد. ووچ‌ویچ همچنین اظهار داشت که آژانس اطلاعات و امنیت صربستان (BIA) و بانک مرکزی صربستان (NBS) در این ابتکار عمل دخیل خواهند بود. با این حال، تاکنون هیچ نتیجه ملموسی حاصل نشده است، حداقل می‌توان گفت هیچ نتیجه‌ای علنی نشده است.

یک قدم ملموس در اکتبر سال گذشته برداشته شد، زمانی که کمیسیون حمایت از رقابت صربستان (KZK) تحقیقاتی را در مورد چهار زنجیره خرده‌فروشی آغاز کرد Delhaize، Mercator S، DIS، و Univerexport که این کمیسیون مظنون است که این چهار زنجیره به یک توافق محدودکننده، اساساً «تثبیت قیمت‌ها»، رسیده‌اند. با این حال، از آغاز تحقیقات، هیچ اطلاعات مشخصی در مورد پیشرفت آن به عموم ارائه نشده است.

کمیسیون حمایت از رقابت صربستان (KZK)  اعلام کرد که که نمی‌تواند جزئیات را در حالی که تحقیقات در حال انجام است، فاش کند.

کمیسیون حمایت از رقابت نمی‌تواند جزئیات را ارائه دهد ویا در مورد تحقیقات اظهار نظر کند یا در مورد مهلت‌ها و اقدامات گمانه‌زنی کند، در حالی که مراحل رسیدگی در حال انجام است، زیرا این امر می‌تواند بر روند و حقوق طرفین درگیر تأثیر بگذارد. آنها افزودند که اگر تخلفی از قانون رقابت ثابت شود، می‌توان جریمه مالی اعمال کرد.

این یک اقدام پولی است که مطابق با قانون و مقررات مربوطه، بسته به شدت تخلف و هرگونه شرایط تخفیف یا تشدیدکننده تعیین‌شده در طول مراحل رسیدگی تعیین می‌شود. جریمه نمی‌تواند بیش از ۱۰ درصد از کل درآمد شرکت در سال قبل از شروع رسیدگی باشد و جریمه‌های جمع‌آوری‌شده به بودجه صربستان واریز می‌شود.

طبق گزارش‌های قبلی، اگر حداکثر جریمه‌های ممکن اعمال شود، تأثیر مالی قابل توجهی بر این خرده‌فروشان خواهد داشت.

گزارش‌های مالی نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳، Delhaize با ۱.۳۵ میلیارد یورو بیشترین درآمد را داشت و پس از آن Mercator S  با ۸۸۵ میلیون یورو و DIS  با ۲۳۴ میلیون یورو و Univerexport با ۳۲۵ میلیون یورو قرار داشتند.

بر اساس این ارقام، جریمه‌ها می‌تواند به ۱۳۵ میلیون یورو برای Delhaize ، ۸۸.۵ میلیون یورو برای Mercator S ، ۲۳.۴ میلیون یورو برای DIS و ۳۲.۵ میلیون یورو برای Univerexport و در مجموع تقریباً به ۲۸۰ میلیون یورو می‌رسد.

دولت نمی‌تواند مستقیماً بر خرده‌فروشان تأثیر بگذارد

دراگوان میلیچویچ، اقتصاددان اظهار نظر می‌کند که تهدیدهای نخست‌وزیر مبنی بر «برخورد» تا حد زیادی نمادین است، زیرا قیمت‌گذاری در خرده‌فروشی به طور کلی غیرقانونی است، به جز در مورد محصولات کنترل‌شده خاص می‌شود، تاثیر گذار بود. او توضیح می دهد که تقریباً همه زنجیره‌های بزرگ خرده‌فروشی حاشیه سود خود را افزایش داده‌اند، عمدتاً به این دلیل که بازار صربستان انحصاری چندجانبه است. چیزی که تحول جدیدی نیست. زنجیره‌های بزرگ خرده‌فروشی نقش مهمی در شکل‌دهی سیاست‌ها در نهادهای دولتی مسئول تجارت ایفا می‌کنند. علاوه بر این، در سال‌های اخیر، شاهد افزایش قابل توجهی در واردات محصولات غذایی کلیدی، به ویژه گوشت درجه پایین‌تر بودیم. میلیچویچ همچنین خاطرنشان کرد که نخست‌وزیر به خوبی می‌داند که دولت اختیاراتی برای تأثیرگذاری مستقیم بر خرده‌فروشان ندارد.

در مورد تحقیقات کمیسیون حمایت از رقابت صربستان، میلیچویچ معتقد است که برخی از نتایج تا کنون باید علنی می‌شد. او می‌گوید که اگر کمیسیون یافته‌های محکمی داشت، غیرعادی بود که روند بدون هیچ‌گونه به‌روزرسانی رسانه‌ای طولانی شود. این احتمال وجود دارد شاید حتی محتمل است که کمیسیون فاقد شواهد مشخصی باشد که در دادگاه قابل قبول باشد و این امر، مجازات خرده‌فروشان تحت تحقیق را دشوار می‌کند. وی افزود که این بازه زمانی برای آغاز مراحل قانونی مناسب بیش از اندازه کافی بوده است. او خاطرنشان کرد که بسیار محتمل است که هیچ مدرک کتبی از توافقات کارتلی بین این زنجیره‌های کلیدی خرده‌فروشی وجود نداشته باشد. بدون آن، اثبات تخلف عملاً غیرممکن است.

آیا کمپین «بهترین قیمت» واقعاً منجر به قیمت‌های بهتر برای مصرف‌کنندگان شد؟

سال گذشته، دولت صربستان کمپین «بهترین قیمت» را، که ادامه ابتکار قبلی «قیمت بهتر» بود، معرفی کرد. این برنامه به مدت دو ماه، از اوایل سپتامبر تا پایان اکتبر، به طول انجامید و با همکاری خرده‌فروشان بزرگ اجرا شد. هدف آن کاهش یا حداقل کند کردن افزایش قیمت‌ها در ۸۶ دسته محصول، عمدتاً کالاهای ضروری بود.

با این حال، این کمپین سه ماه پیش به پایان رسید و نتوانست هیچ تخفیف دائمی در قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان به ارمغان بیاورد. میلیچویچ معتقد است که چنین ابتکاراتی به مردم کمکی نمی‌کند.

او توضیح می دهد که بهترین قیمت، قیمت بهتر، حتی قیمت بهترتر... اینها فقط کمپین‌های سیاسی هستند که برای کسب امتیاز طراحی شده‌اند و هیچ سود واقعی برای مصرف‌کنندگان ندارند. کمپین‌های تخفیف دوره‌ای که خرده‌فروشان با همکاری تولیدکنندگان اجرا می‌کنند، بسیار مهم‌تر هستند. به گفته وی، قیمت‌های سوپرمارکت‌ها همچنان به همان اندازه بالا و برای بسیاری از مصرف‌کنندگان غیرقابل استطاعت باقی مانده است.

او افزود که البته، هیچ‌کس قیمت‌ها را پایین نمی‌آورد، مگر اینکه مجبور باشد. در علم اقتصاد، به خوبی شناخته شده است که هم قیمت‌ها و هم دستمزدها تمایل به پایین نیامدن دارند.دیان گاوریلوویچ نیز دیدگاه مشابهی را بیان کرد و استدلال کرد که کمپین‌هایی مانند «قیمت بهتر» و «بهترین قیمت» نتیجه‌ای نداشتند.

منبع: پایگاه اینترنتی داناس مورخ 29/01/2025

https://www.danas.rs/vesti/ekonomija/cene-trgovci-potrosaci-efekti-najbojla-cena/