پیامدهای اقتصادی حمله رژیم صهیونیستی به ایران از دید رسانه‌های اتریشی

تحلیل‌ها نشان می‌دهند که یک درگیری منطقه‌ای گسترده می‌تواند به رکود در اقتصاد جهانی بینجامد.

آندرئاش سیگتواری، کارشناس اقتصادی و مسئول تحریریه اقتصادی روزنامه استاندارد اتریش در مقاله‌ای به بررسی پیامدهای اقتصادی حمله رژیم صهیونیستی به ایران پرداخته است. وی نوشت، قیمت نفت در واکنش اولیه به حمله‌ رژیم صهیونیستی افزایش یافت، طلا نیز بالا رفت. تحلیل‌ها نشان می‌دهند که یک درگیری منطقه‌ای گسترده می‌تواند به رکود در اقتصاد جهانی بینجامد. بسیاری از امور به آنچه در تنگه‌ی هرمز رخ می‌دهد، بستگی دارد. حمله‌  رژیم صهیونیستی به ایران و تشدید تنش‌های آشکار در خاورمیانه، این‌بار احتمالاً بی‌تأثیر بر اقتصاد جهانی نخواهد بود. اینکه آثار این درگیری تا چه اندازه پایدار و عمیق باشند به مدت و شدت بحران بستگی دارد. جنگ‌های پیشین در خاورمیانه میان اسرائیل و حزب‌الله، یا حماس، و همچنین درگیری کوتاه‌مدت میان رژیم صهیونیستی و ایران در اکتبر ۲۰۲۴ عمدتاً به سطح منطقه‌ای محدود ماندند. اما این بار ممکن مساله تفاوت داشته باشد.

در واکنش اولیه، قیمت نفت روز جمعه به‌طور محسوس افزایش یافت. قیمت قراردادهای آتی برای نوع برنت که در اروپا محبوب است، ۹ درصد افزایش یافته و به 75.36 دلار برای هر بشکه رسیده است. طبق گزارش خبرگزاری رویترز، قیمت طلا نیز 1.5 درصد افزایش یافت و به نزدیکی بالاترین سطح تاریخی خود در آوریل رسید. طلا در زمان‌های بحرانی به‌عنوان «پناهگاه امن سرمایه‌گذاری» عمل می‌کند. روند افزایشی قیمت طلا از آغاز هفته، در واکنش به افزایش بی‌ثباتی منطقه، پیش از حمله‌ی روز جمعه آغاز شده بود.

ارزش قراردادهای آتی، که می‌توانند جهت بازار را نشان دهند، روز جمعه در ساعات صبح، به افت شاخص‌ها در بورس‌های اروپا و آمریکا اشاره داشتند. هرچند، در بازارهایی که معاملات آغاز شده بود، افت‌ها در مرحله‌ی اول چندان چشمگیر نبودند. شاخص نیکی ژاپن روز جمعه 1.3 درصد کاهش یافت و در هنگ‌کنگ و کره‌ی جنوبی نیز افت‌ها در همین حدود بودند. همزمان ظاهرا بانک مرکزی هند، در واکنش به حمله، در بازارهای مالی مداخله کرده تا از ارزش روپیه دفاع کند. اقتصاد هند به دلیل وابستگی به نفت تحت فشار قرار دارد.

اما صرف نظر از این واکنش های فوری، انتظار می‌رود افزایش قیمت نفت این‌بار واقعاً موجب رشد تورم جهانی شود. بر اساس تحلیلی از شرکت داده‌پردازی بریتانیایی Capital Economics، هر ۵ درصد افزایش قیمت نفت، باعث رشد 0.1 درصدی نرخ تورم در کشورهای صنعتی می‌شود. پیش‌تر در پایان اکتبر ۲۰۲۴ نیز، وقتی  رژیم صهیونیستی پس از حمله‌ موشکی ایران، دست به حملات هوایی محدود زد، قیمت نفت به‌شدت بالا رفت.

تنگه‌ی هرمز: نقطه تعیین‌کننده

ایران حدود ۴ درصد از تولید جهانی نفت خام را در اختیار دارد و مهم‌ترین خریدار نفت ایران، چین است. ایالات متحده تحریم‌های شدیدی علیه ایران وضع کرده و با شرکت‌هایی که از فروشندگان ایرانی نفت خرید می‌کنند، در سراسر جهان مقابله می‌کند. ظاهراً تنها خریداران چینی حاضر به پذیرفتن این ریسک شده‌اند. شایان ذکر است در دهه‌ 70،  ایران ده درصد نفت جهان را تأمین می‌کرد.

حتی اگر صادرات ایران فقط به چین ادامه یابد بازهم توقف بزرگ در تولید ایران، به‌دلیل کاهش عرضه، تأثیر قابل‌توجهی بر بازار خواهد داشت. شرکت آمریکایی تحلیل انرژی Clearview Energy Partners برآورد کرده که حمله‌ رژیم صهیونیستی به زیرساخت‌های نفتی ایران، می‌تواند قیمت هر بشکه نفت را تا ۱۳ دلار افزایش دهد.

اما برای بازار نفت، موضوع مهم‌تر از توقف صادرات ایران، مشکل در عبور نفت از تنگه‌ی هرمز است. این گذرگاه آبی بین عمان و ایران، بزرگ‌ترین مسیر حمل‌ونقل نفت خام و فرآورده‌های نفتی در جهان است. بنا بر اعلام وزارت انرژی آمریکا، ۱۵ درصد نفت خام جهان از طریق نفتکش‌ها از این تنگه عبور می‌کند. اگر فرآورده‌های نفتی پالایش‌شده نیز محاسبه شوند، این عدد به حدود ۲۰ درصد در سال می‌رسد.

اکثر این نفت از عربستان سعودی می‌آید و مقصد آن چین و هند است. تنها بخش کوچکی از این حجم را می‌توان از مسیرهای جایگزین، نظیر خطوط لوله‌ی عربستان به دریای سرخ، منتقل کرد. تحلیل‌های پیشین نشان داده‌اند که بسته‌شدن این تنگه می‌تواند قیمت نفت را به ۱۵۰ دلار یعنی دو برابر نرخ فعلی برساند. بانک آمریکایی JPMorgan اخیراً برآورد کرده که قیمت نفت در چنین سناریویی به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار خواهد رسید. تحلیل‌گران دیگر، مانند Lipow Oil Associates، نیز به نتایج مشابهی رسیده‌اند. اگر ایران اقدام به بستن این تنگه کند، به‌احتمال زیاد ایالات متحده به‌طور مستقیم درگیر بحران خواهد شد. اینکه آیا ایران چنین مسیر تشدیدی را انتخاب می‌کند یا نه، همچنان نامشخص است.

گابریل فلبرمایر، رئیس موسسه پژوهشهای اقتصادی اتریش، به‌عنوان مهمترین اندیشکده اقتصادی اتریش می‌گوید، ناامنی بالا در جهان، باز هم افزایش خواهد یافت. می‌توان انتظار داشت که دارایی‌هایی که در شرایط بحران معمولاً تقاضا دارند، مثل طلا، از نظر قیمتی بیشتر واکنش نشان دهند. با این حال، وی درباره‌ی تحولات بازار نفت نگرانی ندارد. چراکه از یک طرف کشورهای اوپک اخیراً تصمیم گرفته‌اند از جولای، مقدار تولید خود را اندکی افزایش دهند. همچنین از طرف دیگر اقتصاد آمریکا در حال تضعیف است و چشم‌انداز اقتصاد جهانی نیز شکننده است  این عوامل فشار رو به پایین بر قیمت نفت وارد می‌کنند. بنابراین به نظر فلبرمایر، جای نگرانی شدیدی وجود ندارد.

اما جنگ فقط بازار نفت را متأثر نمی‌کند. هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی نیز احتمالاً دوباره افزایش خواهد یافت و این، با تأخیر، بر قیمت‌ها اثر خواهد گذاشت.  به‌علاوه، به‌گفته‌ی Capital Economics، یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر که اقتصاد ایران را به‌شدت زمین‌گیر کند، در کشورهای همسایه نیز ردپا خواهد گذاشت. امارات متحده عربی، عراق و ترکیه، ایران را یک بازار صادراتی مهم می‌دانند. نزدیک به سه درصد از تولید ناخالص داخلی امارات به اقتصاد ایران وابسته است.

 این همان تفاوت عمده با درگیری‌های لبنان یا غزه است. ایران با ۹۰ میلیون جمعیت، علیرغم تحریم‌ها، یک کشور بزرگ و دارای پیوندهای بین‌المللی است و سهم آن از تولید ناخالص جهانی حدود 1.2 درصد است. تنها افت ۲۵ درصدی در اقتصاد ایران می‌تواند رشد اقتصاد جهانی را تا 0.3 درصد کاهش دهد. بنابراین تخمین زده می‌شود که یک جنگ بزرگ در منطقه می‌تواند حدود 0.5 درصد از رشد اقتصاد جهان را بکاهد. در حال حاضر، بانک جهانی پیش‌بینی کرده که رشد اقتصادی جهان در سال جاری به 2.3 درصد خواهد رسید. در این برآوردها، هنوز تأثیر احتمالی ویرانی‌ها در رژیم صهیونیستی لحاظ نشده است.

https://www.derstandard.at/story/3000000273834/hoehere-inflation-weniger-wachstum-was-der-krieg-zwischen-isreal-fuer-die-weltwirtschaft-bedeuten-koennte

 تشدید بحران در منطقه؛ عواقب اقتصادی برای جهان و اتریش

روزنامه استاندارد اتریش: حمله ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند نه تنها به تشدید تنش‌های نظامی منجر شود، بلکه خطر بزرگی برای اقتصاد جهانی که همین حالا نیز آسیب‌پذیر است، محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاران عمدتاً انتظار افزایش قیمت نفت را دارند که می‌تواند موجب تورم و کند شدن رشد اقتصادی شود. هرچند ایران در مقام صادرکننده نفت نقش ثانویه‌ای در بازارهای جهانی دارد، اما تمرکز اصلی بر تنگه هرمز است. تمام کشتی‌هایی که به سمت بنادر نفتی قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی یا امارات متحده عربی حرکت می‌کنند، باید از این تنگه عبور کنند. تردد از این مسیر معادل حدود ۲۰ درصد از مصرف جهانی نفت است. این عدد به‌خوبی نشان می‌دهد که مسدود شدن تنگه تا چه اندازه می‌تواند بر اقتصاد جهانی تأثیر بگذارد.

 اکنون این پرسش مطرح است که ایران و متحدانش چگونه به حملات آمریکا واکنش نشان خواهند داد. تصمیم نهایی درباره بستن این تنگه به عهده بالاترین نهاد امنیتی ایران خواهد بود. با این حال، در حال حاضر مسدودسازی کامل این مسیر بعید به نظر می‌رسد، چرا که ایالات متحده و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس احتمالاً اجازه چنین اقدامی را نخواهند داد و مداخله خواهند کرد. البته، حتی تهدید به حمله به کشتی‌های حامل نفت هم می‌تواند باعث افزایش قیمت‌ها شود، هرچند این افزایش در هفته‌های گذشته نسبتاً محدود بوده است. در روزهای پیش از ۱۳ ژوئن، زمانی که اسرائیل به ایران حمله کرد، قیمت نفت برنت حدود ۷۰ دلار آمریکا بود. این قیمت در پایان هفته به 77 دلار رسید.

تورم، از جمله در اتریش

افزایش بیشتر قیمت نفت احتمالاً به‌سرعت در اتریش نیز احساس خواهد شد. مهدی قدسی، کارشناس مسائل ایران در مؤسسه مطالعات اقتصادی بین‌المللی وین، اخیراً گفت که در صورت بسته شدن موقت تنگه هرمز، قیمت نفت ممکن است ۲۰ تا ۵۰ درصد افزایش یابد. در صورت بسته شدن بلندمدت، برخی تحلیل‌گران حتی احتمال دو برابر شدن قیمت‌ها را مطرح کرده‌اند. در صورت تحقق چنین سناریویی، نرخ تورم در اتریش می‌تواند تا پایان سال به حدود پنج درصد برسد. این نرخ پیش‌بینی یوزف باوم‌گارتنر، رئیس موسسه مطالعات اقتصادی اتریش است.

فراتر از تنگه هرمز، مسیر تجاری مهم دیگری نیز ممکن است تحت تأثیر تشدید درگیری‌ها قرار گیرد. شبه‌نظامیان حوثی وابسته به ایران، که بخش‌های بزرگی از یمن را در کنترل دارند، اخیراً تهدید کرده‌اند که در صورت مشارکت آمریکا در جنگ علیه ایران، دوباره به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ حمله خواهند کرد. در اواخر سال گذشته، حوثی‌ها چندین بار به کشتی‌هایی که گفته می‌شد با اسرائیل در ارتباط هستند از جمله کشتی‌های تجاری آمریکایی حمله کردند. ایالات متحده در واکنش، اوایل سال ۲۰۲۴ به مواضع این گروه حمله کرد و در اوایل ماه مه آتش‌بس برقرار شد. اکنون مشخص نیست که این آتش‌بس پابرجا خواهد ماند یا نه.

هم‌اکنون نگاه‌ها به تحولات بازارهای سهام جهانی دوخته شده است. بورس‌های کشورهای حوزه خلیج فعلاً نسبت به تحولات اخیر بی‌تفاوت بوده‌اند. شاخص بورس عربستان سعودی حتی موقتاً افزایش یافته است، همین‌طور شاخص اصلی بورس قطر. بازار سهام رژیم صهیونیستی نیز رشد نشان داده است. شاخص‌های اصلی بورس آمریکا مانند داوجونز، اس‌اندپی ۵۰۰ و نزدک پس از آغاز جنگ میان رژیم صهیونیستی و ایران در اواسط ژوئن کمی افت کرده‌اند، اما تا کنون نسبتاً باثبات مانده‌اند.

https://www.derstandard.at/story/3000000274885/eskalation-im-iran-koennte-weltwirtschaft-hart-treffen-mit-folgen-fuer-oesterreich